![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=37173 |
Teil 1 | 1-20 Papier um 1448/1449 |
Lagen: VII14 + III20 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 150 × 105 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 35 | |
Schreiber: Cristannus Temprinner (1. Hälfe 15. Jh.) – Schriftart: Bastarda Schreiber: Cristannus Temprinner (20r). | |
Teil 2 | 21-68 Papier um 1418/1421 |
Lagen: 4.VI68 | |
Kustoden jeweils am Lagenende. Zeitnahe Foliierung der ersten Lage mit Ziffern 1-12. – Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 155 × 100 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 21-37 | |
Schriftart: Bastarda Blatt 21-31v mit 37 Zeilen beschrieben, ab Blatt 32r zwischen 21 und 25 Zeilen pro Seite. | |
Teil 3 | 69-80 Papier um 1418/1421 |
Lagen: VI80 | |
Variierende Blatteinrichtung. Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
(69-80) Schriftraum: 180 × 110 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 38 | |
Schriftart: Gotische Kursive | |
Teil 4 | 81-104 Papier um 1430/1435 |
Lagen: 2.VI104 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 180 × 120 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 53 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 5 | 105-116 Papier um 1430/1435 |
Lagen: VI116 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: 4 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (105r-v) Schriftraum: 190 × 120 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 41 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 2 | (113ra-116vb) Schriftraum: 190 × 120 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 31-32 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 3 | (106r-109v) Schriftraum: 190 × 1150-120 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 44 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 4 | (110ra-112vb) Schriftraum: 190 × 120 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 39-40 |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 6 | 117-128 Papier |
Lagen: VI128 | |
Schrift: | |
Schriftraum: 180 × 115 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 34 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 7 | 129-141 Papier um 1450/1455 |
Lagen: (VII-1)141 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 170 × 105 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 28-29 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 8 | 142-153 Papier |
Lagen: VI153 | |
Schrift: | |
Schriftraum: 160 × 95 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 331-32 | |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 9 | 154-192 Papier Mitte 15. Jh. |
Lagen: (VI-1)164+ (VI-2)174 + (V-2)182 + V192 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: 5 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (157r-160v) Schriftraum: 180 × 110 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 29-31 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 2 | (161r-v) Schriftraum: 180 × 135 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 42 |
Schriftart: Bastarda Keine Vorzeichnung des Schriftaums, Notizen auf freiem Blatt. | |
Schrift 3 | (165r-v) Schriftraum: 205 × 140 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 45 |
Schriftart: Bastarda Keine Vorzeichnung des Schriftraums, Notiz auf freiem Blatt. | |
Schrift 4 | (168r-171v) Schriftraum: 180 × 120 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 45 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 5 | (177r-180v) Schriftraum: 175 × 115-120 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 32 |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 10 | 193-204 Papier Anfang 15. Jh. |
Lagen: VI204 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 165 × 100 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 34 | |
Schriftart: Bastarda Blatt 193r-201r, einspaltig, Blatt 201va-202ra (Register) zweispaltig, 37-39 Zeilen. | |
Teil 11 | 205-215 Papier um 1418/1421 |
Lagen: (V+1)215 | |
Blatt 215 ist lose eingelegt. – Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber | |
Schrift 1 | (205r-211v) Schriftraum: 155 × 105 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 31 |
Schriftart: Bastarda | |
Schrift 2 | (212r-v) Schriftraum: 170 × 120 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 34 |
Schriftart: Bastarda | |
Teil 12 | 216 Papier |
Lagen: (VI-11)216 | |
(ohne Wasserzeichen) | |
Schrift: | |
(116v) Schriftraum: 150 × 100 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 5 | |
Schriftart: Bastarda |
VDS/HDS | Pergament Ende 12. Jh. |
Auf Vorder- und Hinterdeckelspiegel ist je ein Fragment aus einer Brevierhandschrift aufgeklebt, Maße 215×150 mm. | |
Schrift: | |
Schriftraum: mind. 190 × 115 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: mind. 41 | |
Schriftart: Karolingisch-gotische Übergangsschrift Auf VDS zwei unterschiedliche Text- und Schriftarten: im Bibeltext normale Textualis, die Antiphonen in halber Schriftgröße. Anfangsbuchstaben bei jedem Absatz ausgerückt. | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Rote Lombarden. |
Einband: Schmucklos |
Schmuckloser Ledereinband über Holz. Fünf Metallbeschläge pro Deckel, auf dem hinteren Deckel wurden zwei Beschläge entfernt. Ehemals 2 Schließen (entfernt). Vorderdeckel: Olim-Signatur Q 35 auf das Einbandleder geschrieben. Buchrücken: Verblaßtes Papiertitelschild: Sermones varii [unleserlich]. |
(VDS + HDS) | Bevier-Fragment; Ende 12. Jh. | |
(1ra-b) | Tabula codicis (15. Jh.). | |
(1v-20r) | Calendarium astronomicum mit dazugehörigen Texten. Beginnend mit dem Jahr 1439, weiterhin verzeichnet 1458, 1477, 1496. Nachtrag von anderer Hand: 8. August Altmani episcopus; außerdem erwähnt: 13. Oktober: (Rot) Cholomanni martyris. 9 ![]() | : |
1v | Tit.: (Rot) Quomodo inveSniamur ortus et occasus solis Si vis scire quotta hora et quotto minuto oriatur sol aut occidat aliquo die tunc vide in tabula praecedenti | |
13v | Si vis scire intervallum idest numerum septimanarum quae sunt a festo nativitatis Christi | |
14v | Si vis scire aureum numerum alicuius anni tunc ab annis domini incompletis depone | |
15r | Si vis scire litteram dominicalem et numerum cycli solaris in aliquo anno tunc ab annis domini imperfectis subtrahe 1438 | |
16v | Si per has ducis tabulas in aliquo anno scire volueris intervallum et quinque festa mobilia | |
17r | Tit.: (Rot) De invencione coniunccionis et opposicionis Ad sciendum per calendarium praecedens tempus coniunctionum et oppositionum solis et lunae nota primo | |
18v | Si scire desideras quocumque die anni in quo signo sit luna, intra calendarium praecedens | |
19r | Tit.: (Rot) De proprietatibus duodecim signorum lune Ad habendum bonum tempus seu malum pro phlebotomia seu minutione, notandae sunt proprietates duodecim signorum | |
20r | Tit.: (Rot) De invencione quantitatis dierum Si vis scire quantitatem dierum id est numerum horarum et minutorum diei artificialis ... — ... de gradibus solis et de canonibus et exposicione illarum tabularum sufficiant etc. – (20r Schreibername) Et sic est finis. Christannus Temprinner. | |
(20v) | leer. | |
(21r-68v) | Expositio salutationis angelicae cum lectionibus de BMV pro cursu in quadragesima. 1 ![]() | |
21r | Tit.: [ohne Titel] In salutatione angeli notantur triplex praerogativa beatae virginis scilicet naturae, gratiae et gloriae ... — ... Tu sis benedicta in aeternum et ultra cum Iesu filio tuo, qui cum patre et spiritus sancto vivit et regnat Deus benedictus per omnia saecula saeculorum etc. | |
(69ra-82vb) | Sermones varii. 12 ![]() | |
69ra | Tit.: [De sancto Laurentio] Amen dico vobis nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit ipsum solum manet ... (Io 12,24-25). Tria sunt hic notanda. Primum est quid per granum frumenti intelligatur | |
70ra | Tit.: [De sancto Laurentio] Amen dico vobis nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit ipsum solum manet ... (Io 12,24-25). Tria leguntur genera in sacra scriptura | |
71ra | Tit.: [De sancto Laurentio] Amen dico vobis nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit ipsum solum manet ... (Io 12,24-25). Praesens evangelium in praesenti sollemnitate beati Laurentii | |
71vb | Tit.: De assumpcione Marie virginis Elevata est magnificentia tua super caelos (Ps 8,2). Ad laudem beatissimae virginis Mariae dictam propositam auctoritatem videamus | |
73rb | Tit.: (Rot) De sancto Ulrico sermo Manum suam aperuit inopi ... (Prv 31,20). Tria autem sunt quae commendant beatum Ulricum | |
74va | Tit.: (Rot) Sermo in cena domini Homo quidam fecit cenam magnam ... (Lc 14,16). Hodierna siquidem dies in tribus privilegiata est prae ceteris festivitatibus | |
76rb | Tit.: Sermo in assumpcione Marie virginis Ingressa est Bethsabe ad regem in cubiculo (I Rg 1,15). Apostolus: Omnia contingebant illis in figuram 'Ingressa itaque Bethsabe' etc. Iste ingressus significabat ingressum beatae virginis in caelum | |
77rb | Tit.: Item sermo de sancto Nicolao Qui mane vigilaverit ad me inveniet me (Prv 8,17). Glossa: Hii vero in veritate sanctorum recolunt festivitatem | |
79rb | Tit.: (Rot) De sancto Ulrico sermo Amavit eum dominus et ornavit eum etc. (Ps 45,9). Ad commendationem sancti Udalrici haec verba dicuntur, quia dominus ornavit eum multiplici ornamento secundum quod de eo canit ecclesia: Qui pius prudens | |
80ra | Tit.: Item sermo de sancta Margareta Inventa una preciosa margarita (Mt 13,46). Per istam margaritam intelligitur humana natura ad quam reparandam Christus filius Dei a summo caelo egrediens | |
81ra | Tit.: Iohannis ewangeliste In caritate perpetua dilexi et ideo attraxi te ... (Ier 31,3). Hae verba prophetica bene conveniunt Iohanni evangelistae, quem dominus intime dilexit prae ceteris apostolis | |
82ra | Tit.: [De innocentibus] Cantabant sancti canticum novum (Apc 5,9). Isti sancti innocentes possunt laudare dominum de duobus quos Herodis feritas occidit | |
(82vb-89rb) | Fabeln, dt. 1 ![]() | |
82vb | Tit.: (Rot) Incipit se Rener fabularum primo de superbia Als do reddent und sprechent dii naturleichen maister wie und der leb sey ein chunig aller tiir | |
(89rb-99rb) | Exempla exquisita de diversis materiis huius mundi et de multiplici miseria. 1 ![]() | |
89rb | Tit.: (Rot) Exempla exquisita de diversis materiis huius mundi et de multiplici miseria Quidam nobilis habuit filium quam signavit cuidam alteri principi | |
(99va-104vb) | Sermones varii. 3 ![]() | |
99va | Tit.: (Rot) Sermo de dedicacione Elegi et sanctificavi mihi locum istum ... (II Par 7,12). Est consuetudo hominum quod quando oritur aliqua quaestio de aliquo castro aut castello vel regione cuius sit | |
101ra | Tit.: [Sermo de dedicatione] Ecce dominus est in loco isto ... (Gn 28,11). Sedis regia in qua solet sedere rex responsurus populo | |
103va | Tit.: (Rot) Sermo de purificacione Suscepimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui ... (Ps 47,10-11). Deus erat valde liberalis in promittendo | |
(105r-116vb) | Sermones varii. 2 ![]() | |
105r | Tit.: (Rot) Sermo generalis Tu quis es (Io 1,19). Divina scriptura facit hominem triplicem a quaestione | |
106va | Tit.: (Rot) Sermo de purificacione Suscepimus Deus misericordiam tuam in medio templi tui (Ps 47,10). Sancti cum magno desiderio expectaverunt Christum | |
(117r-128r) | Excommunicationes in cena domini, lat./dt. 6 ![]() | |
117r | Carissimi. Licet omnis impius coram Deo sit excommunicatus, illud tamen potest ecclesiae esse occultus | |
125r | Tit.: Nota Primo percussores clericorum cuiuscumque ordinis religiosi sint | |
125v | Tit.: Casus episcopales Item haereticos eorum fautores etiam occultos et famulantes | |
127v | Tit.: Hii mittendi sunt ad papam Item omnis qui non credit Romanam ecclesiam esse matrem ecclesiarum | |
128r | Tit.: Ad episcopum Item omnes sortilegio ... virginum | |
128r | Tit.: Ad plebanum Item omnes caupones permittentes ludere sacris noctibus ... — ... (128r) Item omnes incantatores incantatrices cum sacramento vel cum ossibus mortuorum. Etcetera. | |
(128v) | Citatio Pancratii plebani in Reinprechts per Gwerlich decretorum doctorem officialem curiae Pataviensis currante illam plebano in Albrechtsberg, ut Viennae appareat et respondeat ad querelas Achatii de Stayn (1429). Nahzeitiger Nachtrag. 1 ![]() | : |
128v | Tit.: Iohannes Gwerlich decretorum doctorum officialis et curie Pataviensis Vobis domino plebano in Albrechtsperg ... — ... Datum Wiennae die tertia mensis octobris anno etcetera etcetera XXIXo sub sigillo ... | |
(129r-141v) | Tractatus super missam sive Speculum ecclesiae (Kaeppeli 1990; Hohmann Nr. 107 [unter den Dubia des Henricus de Hassia]; Bloomfield 1589). 1 ![]() | : |
129r | Tit.: [ohne Titel] Induite vos armatura Dei ut possitis stare adversus insidias diaboli (Eph 6,11). Haec verba scripta sunt ad Ehpesos capitulo sexto et indendit apostolus per ipsa ostendere ... — ... (141v) Hiis completis videndum est de quarta parte misse ... ad dexterum latus altarum et hoc in signum quod iudei in fine mundi ad fidem convertuntur. Amen. Explicit canon. | |
(142r-153v) | Sermones varii. 2 ![]() | |
142r | Hodie salus domui huic facta est (Lc 19,9). Hic recita primo historiam secundum textum evangelii. Notandum quod domui Zachaei quadruplex salus facta fuit | |
144r | Hodie in domo tua oportet me manere (Lc 19,5). Quattuor sunt quae Christum ad manendum nobiscum alliciuntur scilicet devota meditatio | |
(154r-156v) | Leer. | |
(157r-160v) | Excerpta biblica. 1 ![]() | |
157r | Domus mea domus orationis vocabitur (Mt 21,13). Cum Salomon completo templo oravit ad Deum ut omnis homo petens pro peccatis | |
(161r-v) | Sermo. 1 ![]() | |
161r | Facta est laetitia magna a populo (I Mcc 4,58). Hoc verbum scriptum est in libro Maccabaeorum ad dedicationem huius ecclesiae. Et est notandum quod prima dedicatio facta fuit in Ierusalem | |
(162r-164v) | leer. | |
(165r-v) | Quaestio de transgressione ieunii. 1 ![]() | |
165r | Tit.: [beschnitten] Quaeritur an peccet mortaliter ille qui transgreditur ieiunium ... — ... animam meam. | |
(166r-167v) | Leer. | |
(168r-170r) | De arte praedicandi. 1 ![]() | |
168r | Hodie salus huic domui facta est (Lc 19,9). Hoc verbum scribitur Luce et legitur in evangelio festivitatis hodiernae | |
(170r) | De festo trinitatis. 1 ![]() | |
170r | Hodie sancta mater ecclesia recolit festum sanctae trinitatis. Iugiter in officio nocturno et diuno frequentans laudes | |
(170r-v) | Sermo de festo trinitatis. 1 ![]() | |
170r | Benedicamus patrem et filium ... (CAO 6238; vgl. Ps 33,1). Et notandum quod sancta mater ecclesia tria festa hodie colit scilicet patris et filii et Spiritus sancti | |
(171r-v) | Sermo. 1 ![]() | |
171r | Venite post me etc. (Mt 4,19). Dominus septem genera hominum ad se vocat ... — ... rogamus ergo beatum Andream etc. | |
(172r-176v) | Leer. | |
(177r-180v) | Concilium Basiliense: Bulla indulgentiarum remissionis omnium peccatorum semel in vita et semel in morte in favorem subsidii pro reductione Graecorum procurandi (Basel, 1436 IV 14) (Druck: Mansi XXIX, Sp. 128-133). 1 ![]() | |
177r | Sacrosancta synodus Basiliensis in Spiritu sancto legitime congregata ... Vox illa iocunditatis et laetitiae ad populum Israeliticum olim de caelo lapsa ... — ... plena fides in omnibus adhibeatur. Datum in sessione publica huius sanctae synodi in ecclesia maiori Basiliensi sollemniter celebrata XVIII Kl. Maii anno a nativitate domini 1436. | |
(181r-186v) | Leer. | |
(187r-189v) | Sermo. 1 ![]() | |
187r | Serve nequam omne debitum dimisi tibi (Mt 18,32). Superius interrogavit Petrus Iesum dicens quotiens peccabit in me frater meus | |
(190r-192v) | Leer. | |
(193r-201r) | De arte praedicandi (Caplan 1936, Nr. 25a; Auszug aus Caplan 1934, Nr. 115). Anfang fehlt,. 1 ![]() | : |
193r | Tit.: (Rot) De modo dilatandi per discussionem verborum ... ] modus scilicet quod auctoritas ... ([Rot] De modo dilatandi per discussionem verborum) Circa verborum autem discussionem multum debet praedicator attendere ... — ... ne fort movendo quaestionem quam intendit solvere paralogismis ... et sic est finis huius operis. Explicit modus predicandi. | |
(201va-202ra) | Vocabularius lat./dt., A-C. 1 ![]() | |
201va | Abominabile widerzam ... Actio burchunde chraft in der materie ... — ... camprehensor ein begrauff gocz in den ebigen frauden. | |
(202v-204v) | Leer. | |
(205ra-211vb) | Sermones de sanctis. Anfang fehlt. 1 ![]() | |
205vb | Tit.: Viti et Modesti Sancti per fidem vicerunt regna (Hbr 11,33). In istis verbis notantur quod sancti martyres Vitus Modestus et Crescentia quorum festum hodie colitur regnum caelorum | |
(211v-212v) | Notae. | |
(213r-216v) | Leer. | |
(216v) | Mariengebet, dt. 1 ![]() | |
216v | Maria aller welt ein trost verleich das wir erkennen dein grosse gnad das wier hie von herczen allczeit leben und darnach in dem himelreich das gib uns ewigkleich. |