Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=39416 
Mattsee, Kollegiatstift, 33
THOMAS EBENDORFER
Papier   441 Bl.   285×210   Mitte 15. Jh.
Abbildungen von 1r2r
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 1)

alle Initien
(1ra) Thomas Ebendorfer Sermones de evangeliis de tempore, pars hiemalis.
   134
1ra Crebro multa sollicitudine, dum in puerilibus etiam degerem annis
2ra Cum appropinquasset Iesus Hierosolimis … (Mt 21,1). Hodie sancta mater ecclesia incipit celebrare adventum domini
2vb Dicite, filiae Sion … (Mt 21,5). Secundum doctores adventus domini agitur per quattuor fere hebdomadas
8vb Turbae autem, quae praecedebant … (Mt 21,9). Hodie, dilectissimi, cum catholica matre nostra
9ra Turbae autem, quae praecedebant … (Mt 21,9). Et forte quis dicat, quomodo Christus dicitur venisse in nomine domini, qui semper
12rb Erunt signa in sole et luna et stellis … (Lc 21,25). Christus dominus per scripturas nobis valde incutit timorem de extremo iudicio
13ra Erunt signa in sole et luna et stellis … (Lc 21,25). In praesenti evangelio monet nos dominus
18rb Erunt signa in sole et luna et stellis … (Lc 21,25). Quod multum terribile sit, extremum iudicium videtur posse
19ra Erunt signa in sole et luna et stellis … (Lc 21,25). In praecedenti sermone dixi de signis adventus diei iudicii
26vb Et tunc videbunt filium hominis … (Lc 21,27). Sicut valde consultum est servo procuratori alicuius potentis domini
27vb Et tunc videbunt filium hominis … (Lc 21,27). In istis verbis describit salvator adventum suum
35rb Cum audisset Iohannes … (Mt 11,2). Ex quo inter cetera multum provocat ad virtutes virtuosorum
35vb Cum audisset Iohannes … (Mt 11,2). Pro intellectu notandum, quod secundum magistrum historiarum Iohannes arguebat Herodem propter
41va Miserunt Iudaei a Hierosolymis sacerdotes et Levitas ad Iohannem … (Io 1,19). Sicut scriptura sacra veteris et novi testamenti persuadet fideles, ut diligant et amplexantur
42rb Miserunt Iudaei a Hierosolymis sacerdotes et Levitas ad Iohannem … (Io 1,19). Secundum Origenem Iudaei videntes prope esse tempus adventus Messiae
49ra Cum esset desponsata Maria mater Iesu … (Mt 1,18). Scivit ab aeterno Christus dominus multos errores circa matrimonium in fide et operibus surrecturos
49vb Cum esset desponsata Maria mater Iesu … (Mt 1,18). Pro intellectu notandum, quod sicut patet Lucae primo desponsatio virginis Mariae
55rb Exiit edictum a Caesare Augusto … (Lc 2,1). Sicut omnipotens dominus verax est in promissis, ita et misericors et stabilis est in operibus suis
55vb Exiit edictum a Caesare Augusto … (Lc 2,1). Nota Octavianus imperator dictus est ‘augustus’ primus, quia regnum
60vb Exiit edictum a Caesare Augusto … (Lc 2,1). Sicut dixit sanctus Bernardus in sermone de epiphania, priusquam appareret
61rb Exiit edictum a Caesare Augusto … (Lc 2,1). Secundum historia post mortem Iulii Caesaris, qui a poetis commendatur
67rb Pastores loquebantur ad invicem: Transeamus usque Bethlehem … (Lc 2,15). Hodierna dici gaudiosa festivitas nos admonet et accendit aliquid de temporali Christi
67vb Pastores loquebantur ad invicem: Transeamus usque Bethlehem … (Lc 2,15). Notandum, quod Octavianus imperator XLII. anno imperii sui quia
74ra In principio erat verbum … (Io 1,1). In symbolo Athanasii dicitur: Haec est fides catholica, ut credamus
74va In principio erat verbum … (Io 1,1). In hoc evangelio hodie nobis ostenditur Chrsiti divinitas, aeternitas et etiam humanitas
81rb Erat pater et mater Iesu mirantes … (Lc 2,33). Augustinus in quodam sermone de Christi nativitate, qui incipit ‘Adiuvet nos’
82rb Erat pater et mater Iesu mirantes … (Lc 2,33). Evangelium praesens tangit primo de parentibus
89ra Erat pater et mater Iesu mirantes … (Lc 2,33). Apparuit benignitas et humanitas salvatoris nostri die utique
89va Erat pater et mater Iesu mirantes … (Lc 2,33). Humanum est, quod occurrentibus aliquibus insolitis homines admirari solent
94rb Postquam consummati sunt dies octo … (Lc 2,21). Ex quo tota Christi vita et conversatio nostra est instructio, ut vult Gregorius
94vb Postquam consummati sunt dies octo … (Lc 2,21). Sciendum, quod deus creavit primos parentes iustos iustitia naturali
98va Postquam consummati sunt dies octo … (Lc 2,21). Aeterna et caelestis sapientia, quae disposuit omnia suaviter sapienter et utiliter
99rb Postquam consummati sunt dies octo … (Lc 2,21). Audistis, dilectissimi, in paucis evangelii verbis magnum utique valde fidei
103rb Postquam consummati sunt dies octo … (Lc 2,21). Saepius in praeteritorum annorum de cursibus memini, quae me locutum fuisse vestrae
103vb Postquam consummati sunt dies octo … (Lc 2,21). Fuerunt exorti haeretici in Nasia (!) tempore beati Iohannis evangelistae
107vb Cum natus esset Iesus in Bethlehem Iudaeae … (Mt 2,1). Omnipotens deus non ex operibus iustitiae, quae fecimus, sed ex sola supereffluente dignatione
108va Cum natus esset Iesus in Bethlehem Iudaeae … (Mt 2,1). Iesus est salvator dulcis secundum Bernardum, qui est mel in ore, iubilus in voce
114rb Cum natus esset Iesus in Bethlehem Iudaeae … (Mt 2,1). Sicut deus disponit omnia sapienter, sic fidei incrementum et suam humanitatem
115ra Cum natus esset Iesus in Bethlehem Iudaeae … (Mt 2,1). Pro intellectu litterae notandum, ut narrat Iosephus 13. libro Antiquitatum capitulo 14.
122ra Cum natus esset Iesus in Bethlehem Iudaeae … (Mt 2,1). Quando christianis mentibus aliquid ascenditur
122vb Cum natus esset Iesus in Bethlehem Iudaeae … (Mt 2,1). In principio huius evangelii ad confirmationem sequentium tria ponuntur
128va Responso accepto in somnis … (Mt 2,12). Inter poenas, quas homo incurrit post peccatum, haec una est non parva
129ra Responso accepto in somnis … (Mt 2,12). Secundum Augustinum in De cura pro mortuis agenda visa
130va Assumpsit Iesus duodecim discipulos … (Lc 18,31). In praesenti evangelio ponuntur duo principia: Primum de Christi passione
134ra Cum factus esset Iesus annorum duodecim … (Lc 2,42). Christus dominus nedum in aeternitate virili, sed etiam in pueritia sua se nobis
134va Cum factus esset Iesus annorum duodecim … (Lc 2,42). Augustinus dicit in De consensu evangelistarum et magister historiarum, quod Herode mortuo
140rb Puer Iesus proficiebat sapientia … (Lc 2,52). Quando diligenter consideramus inaestimabilia divinae bonitatis
141ra Puer Iesus proficiebat sapientia … (Lc 2,52). Praesens evangelium tangit statum Chrsiti tempore pueritiae circa 12. annum
146ra Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae … (Io 2,1). Propter multiplicationem humani generis deus specialiter instituit matrimonium
146vb Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae … (Io 2,1). Hic posset quaeri de tempore et loco et sic de aliis
152vb Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae … (Io 2,1). De prima parte evangelii dicendum est, sed revertendo ad nuptias corporales, de quibus loquitur
156ra Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae … (Io 2,1). Quamvis in nuptiis homines soleant convivia tenere, haec tamen caute tenenda sunt in dei timore
156vb Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae … (Io 2,1). Prima pars praesentis evangelii congruit multum praesenti tempori, in quo celebrantur nuptiae
161va Cum descendisset Iesus de monte … (Mt 8,1). Christus dominus volens omnem dubitationem de sua divinitate a nobis excludere
162rb Cum descendisset Iesus de monte … (Mt 8,1). Secundum Chrysostomum homelia XXIV. super Matthaeum, ne forte diceret populo apud se verba
169ra Quia salvator tangit de poenis et tristitiis inferni specialiter in hoc quod dicitur … Ibi erit fletus et stridor dentium … (Mt 22,13). His quia superibus qualiter est quilibet, damnatus multum dolet
180rb Cum descendisset Iesus de monte … (Mt 8,1). Ecclesia instituit, quod per totum annum cantantur et praedicantur Christi miracula
180vb Cum descendisset Iesus de monte … (Mt 8,1). Quia postillatio verborum evangelii satis patet ex primo sermone, ideo
185ra Ascendente Iesu in naviculam secuti sunt … (Mt 8,23). Licet mundus iste primo appareat valde amicus, tranquillus et pacificus
185vb Ascendente Iesu in naviculam secuti sunt … (Mt 8,23). Christus dominus tempore, quo suam praedicationem incepit, semper operatus
191ra Confiteor tibi deo caeli et terrae … (Mt 11,25). Sicut inter virtutes morales, quae pertinentes sunt ad mores
191va Confiteor tibi deo caeli et terrae … (Mt 11,25). Quia Christus multa signa fecit in civitatibus Iudaeorum
194vb Confiteor tibi deo caeli et terrae … (Mt 11,25). Dominus deus non solum invitat nos cottidie per suos nuntios praedicatores
195rb Confiteor tibi deo caeli et terrae … (Mt 11,25). Hic post postillationem evangelii alias habitam dicam solum de ista parte
200va Simile est regnum caelorum patrifamilias … (Mt 20,1). Dominus deus creavit hominem, immo et totum mundum propter suam bonitatem finaliter
201rb Simile est regnum caelorum patrifamilias … (Mt 20,1). Chrysostomus super Matthaeum homilia 28.: Homo Christus paterfamilias, cui caeli et terra una est
208ra Simile est regnum caelorum patrifamilias … (Mt 20,1). Sicut patrifamilias placet servus, qui parate exsequitur suam voluntatem, ita
208va Simile est regnum caelorum patrifamilias … (Mt 20,1). Salvator Christus in praesenti evangelio monet singulos homines
213vb Cum turba plurima conveniret et de civitatibus … (Lc 8,4). Beatus Bernhardus in sermone de quadragesima dicit, quod septem sunt impedimenta
214rb Cum turba plurima conveniret et de civitatibus … (Lc 8,4). Praesens evangelium mea non indiget expositione, quia summa veritas quae
220ra Cum turba plurima conveniret et de civitatibus … (Lc 8,4). Vera paenitentia, quanta bona, quantas utilitates afferat, homini possumus
220vb Cum turba plurima conveniret et de civitatibus … (Lc 8,4). In praesenti evangelio dominus ostendit multorum auditorum Christi devotionem
225rb Cum turba plurima conveniret et de civitatibus … (Lc 8,4). Salvator noster Christus dominus saepius verbis suis admonet non solum mala fugere
225vb Cum turba plurima conveniret et de civitatibus … (Lc 8,4). Secundum Bedam salvatorem in istum nullum melius quam dei filium intelligere possumus
230ra Assumpsit Iesus duodecim discipulos … (Lc 18,31). Caelestis medicus quamvis vocatus ab infirmo homine propter originale peccatum
237ra Assumpsit Iesus duodecim discipulos … (Lc 18,31). Secundum scripturas sanctorum homo per peccatum fit instabilis et mutabilis
238ra Assumpsit Iesus duodecim discipulos … (Lc 18,31). Hoc evangelium facit memoriam de Christi passione et secundum Wilhelmum Duranti in suo
243rb Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Ex quo omnia tempora tempus suum habent, ut dicit sapiens Ecclesiasticus (!) tertio: Est tempus flendi
244rb Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Est dubitatio, a quo spiritu ductus sit in desertum
249va Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Sicut dicit Gregorius homilia secunda super evangelia: Miracula domini et salvatoris nostri
250ra Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Pro intellectu dubitatur primo, quale fuit illud desertum ad litteram
252va Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Sicut in bello corporali securius pugnatur et citius obtinetur triumphus contra hostes
253rb Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Tota summa huius evangelii est, quod Christus voluntarie ivit ad desertum locum, ut temptaretur
258ra Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Totam vitam nostram plenam fecit deus temptationibus
258va Ductus est Iesus … (Mt 4,1). Glossa dicit: Christus non permisit se temptari, nisi post baptismum
264rb Et cum ieiunasset XL diebus et XL noctibus … (Mt 4,2). Sancti patres primitivi christianae ecclesiae instituerunt ieiunium fidelibus observandum
275ra Chrysostomus homelia 16. super Matthaeum dicit: Omnium malorum tria
281rb Egressus Iesus secessit in partes Tyri et Sydonis … (Mt 15,21). Inter cetera, quae reconciliant peccatorem deo, postquam in mortale peccatum corruit
282ra Egressus Iesus secessit in partes Tyri et Sydonis … (Mt 15,21). Pro intellectu notandum, sicut habetur Matthaei 14.: Postquam Christus transfretavit
283va Erat Iesus eiciens daemonium et illud erat mutum … (Lc 11,14). Secundum quod dicit Beda in homilia de Christi transfiguratione, ut patet Matthaei XVII.
284ra Erat Iesus eiciens daemonium et illud erat mutum … (Lc 11,14). Daemones enim frequenter plus solito ante et circa Christi adventum obsidebant homines
285rb Erat Iesus eiciens daemonium et illud erat mutum … (Lc 11,14). Quam detestabile sit vitium invidiae et fugiendum. Patet propter multa mala, quae ex isto
285vb Erat Iesus eiciens daemonium et illud erat mutum … (Lc 11,14). Chrysostomus et Theophilus dicunt et habetur Matthaei XII.: Ille daemoniacus erat mutus
288rb Abiit Iesus trans mare Galilaeae … (Io 6,1). Licet secundum Augustinum in quodam sermone ad fratres: Non debeamus loqui sublimia tamquam
288vb Abiit Iesus trans mare Galilaeae … (Io 6,1). In hoc evangelio considerantur tres personae, scilicet Christus, discipuli et turbae
292vb Quis ex vobis arguet me de peccato … (Io 8,46). Quod quilibet homo et maxime christianus debeat fugere lites et contentiones
293rb Quis ex vobis arguet me de peccato … (Io 8,46). Christus dominus frequenter in sermonibus suis arguit Iudaeos super peccatis suis
296rb Cum appropinquasset Iesus Hierosolimis … (Mt 21,1). Consuetudo est regum terrae, ut quando volunt aliqua seriosa bellica exercere
296vb Cum appropinquasset Iesus Hierosolimis … (Mt 21,1). Pro intellectu litterae notandum, quod Iohannis XII. dicitur: quando Iudaei iam ex consilio Caiphae
299ra Sic comedetis illum: renes vestros accingetis … (Ex 12,11). Nunc igitur iuxta praemissa, sicut dixi, ad contemplationem tanti mysterii
299vb Sic comedetis illum: renes vestros accingetis … (Ex 12,11). Haec licet ad litteram sint dicta ad agnum paschalem, cuius immolatione populus Israel
307va Hoc facite in meam commemorationem … (Lc 22,19; I Cor 11,24). Et in hodierna epistola dominus noster Iesus Christus de hoc mundo per passionem suam
308ra Hoc facite in meam commemorationem … (Lc 22,19; I Cor 11,24). Sacramentum mei corporis sumite, quoad fideles et conficite, quoad presbyteros
315vb Ante diem festum paschae … (Io 13,1). Chrysostomus super Iohannem tractans illud Iohannis decimo: Facta sunt encaenia
316rb Ante diem festum paschae … (Io 13,1). Sicut auris non potest satiari auditu, nec oculus visu
324vb Egressus Iesus cum discipulis trans torrentem … (Io 18,1). Sapiens Ecclesiastes tertio dicit, quod omnia tempora tempus habent: Est tempus flendi et ridendi
325rb Egressus Iesus cum discipulis trans torrentem … (Io 18,1). Igitur locuturus hodie nunc amplius de dura Christi morte et innocenti passione
344vb Sciens Iesus quia venit hora eius … (Io 13,1). Dominus Iesus Christus dominus et magister noster pretiosum nostrae redemptionis pretium
345ra Sciens Iesus quia venit hora eius … (Io 13,1). Quia incentivum passionis Christi et occasio fuit proditio Iudae moti ex cupiditate
354va Maria Magdalena et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata … (Mc 16,1). Praesens novi testamenti praecipua festivitas inter ceteras venerabilis toto orbe terrarum non
355ra Maria Magdalena et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata … (Mc 16,1). Hae duae ultimae fuerunt sorores ex parte matris cum virgine gloriosa
361ra Maria Magdalena et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata … (Mc 16,1). Divina scriptura istam habet proprietatem, quod in una sui parte fideles admonet lacrimare
361va Maria Magdalena et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata … (Mc 16,1). Sicut ex decursu praesentis evangelii clare patet, quod sanctae illae mulieres venerunt ad sepulcrum
369vb Surrexit dominus et praecedet … (Mc 16,6). Quando dignitatem festorum totius anni clarius inspicimus, invenimus, quod ipsa praesens
370rb Surrexit dominus et praecedet … (Mc 16,6). Corpora infirma prius alleviantur et purgantur per medicinas laxativas
373vb Cum ergo esset sero die illa una sabbatorum … (Io 20,19). Dominus et salvator noster postquam operatus est salutem in medio terrae, id est in Ierusalem
377rb Accipite spiritum sanctum … (Io 20,22). Salvator noster Christus dominus sicut omnia in sua passione ostendit, ut declararet
377vb Cum ergo esset sero die illa una sabbatorum … (Io 20,19). Hic notandum, quod ipso die paschae Christus apparuit primo Mariae Magdalenae
382rb Ego sum pastor bonus … (Io 10,11). Videlicet multae sint causae in particulari, quare lites et turbationes surgunt inter homines in mundo
382vb Ego sum pastor bonus … (Io 10,11). Textus totius evangelii indicat differentiam inter pastorem et mercenarium
387vb Modicum et iam non videbitis me … (Io 16,16). Imminente hora, qua Christus voluit pro nobis crucis passionem et mortem pati
388rb Modicum et iam non videbitis me … (Io 16,16). Secundum Chrysostomum per primum modicum intelligitur tempus ab hora passionis
393rb Vado ad eum, qui me misit … (Io 16,5). Divina dispositione et providentia ab aeterno deus piissimus disposuit, postquam Iudaicus populus
394ra Vado ad eum, qui me misit … (Io 16,5). Chrysostomus super Iohannem dixit, discipuli multotiens Christum interrogabant
399va Amen dico vobis, si quid petieritis … (Io 16,23). Quamvis multis modis homo serviat deo et pro peccatis suis satisfaciat, ut
400rb Amen dico vobis, si quid petieritis … (Io 16,23). Manifestum est, quod nos in hoc mundo pleno defectibus et miseriis multis indigemus neccessariis
407ra Si quis vestrum ex vobis habet amicum et ibit … (Lc 11,5). Quo studio et affectu a nobis deus orandus sit secundum Hugonem de Sancto Victore suo tractatu
407vb Si quis vestrum ex vobis habet amicum et ibit … (Lc 11,5). Salvator noster Lucae 11. docuit discipulos suos et nos per eos orare orationem dominicam
414rb Recumbentibus undecim discipulis apparuit … (Mc 16,14). Quia dies sanctus et sollemnis ascensionis domini nostri Iesu Christi hodie nobis illuxit
414vb Recumbentibus undecim discipulis apparuit … (Mc 16,14). Post passionem suam salvator noster Christus dominus et resurrectionem gloriosam ad probandum
419rb Recumbentibus undecim discipulis apparuit … (Mc 16,14). Quanta sit praesens festivitas quanteque christianus in ea gaudere debeat spirituali gaudio
420va Recumbentibus undecim discipulis apparuit … (Mc 16,14). Sicut Christus pro salute nostra mori voluit et sic in hoc triduo ostendere suam veram humanitatem
424va Cum venerit paraclitus, quem ego mitto vobis a patre … (Io 15,26). Misericors pater, qui semper prope est invocantibus eum in veritate
425ra Cum venerit paraclitus, quem ego mitto vobis a patre … (Io 15,26). Dicendum, quis sit ille Paraclitus et quare vocatur Paraclitus et in quibus consoletur