Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=39427 
Mattsee, Kollegiatstift, 49
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Papier   334 Bl.   291×212   Mitte 15. Jh.
Abbildungen von 80r96r203r213r246r257r287r300r
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 5)

"Walther, Initia"
alle Initien
(Vor- und Nachsatzblatt) Sakramentar-Fragmente.
(13ra) Biblia: Matthaeus.
(45va) Markus.
(58rb) Lukas.
(80va) Johannes.
(97ra) Chronologie der Wunder Christi, lat.
   1
97ra In principio erat verbum et verbum erat apud deum et deus erat verbum. Cum autem per verbum omnia facta essent, factum est caro. Iohannis primo
(110ra) Franciscus Gravanus de Ianua OPCollationes super Lucam.
   84
110ra Ave gratia plena … (Lc 1,28). Ubi est advertendum, quod hoc nomen Maria habet quinque litteras ad denotandum, quod ipsa per quinque dominas veteris testamenti
110va Nunc dimittis servum tuum … (Lc 2,29). Secundum doctores triplici de causa possunt facta tripudia
111rb Omnis ergo arbor non faciens … (Lc 3,9). In quibus verbis tria tanguntur, scilicet quid veniendum, quia omnis arbor etc., quid timendum, quia excidetur
112ra Purgabit aream suam et congregabit … (Lc 3,17). Gregorius in homilia ‘Erunt signa’ dicit: Quia futurorum incertitudo est praeteritorum exhibitioni, quia cum multa
112va Relictis omnibus secuti sunt illum … (Lc 5,11). Legitur in vita philosophorum, quod Plato fuit interrogatus qualium urbium fugienda esset habitatio
113va Non veni vocare iustos, sed peccatores … (Lc 5,32). Iulius Valerius libro quarto dicit, quod Philippus pater Alexandri habebat virum fidelem amicum Penam nomine
114ra Elegit duodecim ex ipsis … (Lc 6,13). Textus huius voluminis primo dicit, quod Romulus, qui et Romam aedificavit, domo rebus peractis convocatam ad se multitudinem
114vb Pater vester misericors est … (Lc 6,36). Philosophus dicit in libro Politicorum, quod pueri excitandi sunt in arte musicae
115va Bonus homo de bono thesauro cordis sui … (Lc 6,45). Chrysostomus in homelia super illo verbo Matthei: Quomodo potestis bona loqui, cum sitis maledicti
116ra Non enim dignus sum … (Lc 7,6). Beatus Bernardus in sermone de corpore Christi dicit: Nos ut vermiculi reptantes super terram
116va Adulescens tibi dico surge … (Lc 7,14). Augustinus 21. De civitate dei dicit, quod in Aethiopia est unus fons istius condicionis, in quo faces accensae extinguuntur
117rb Caeci vident, claudi ambulant … (Lc 7,22). Damascenus dicit, quod licet sit horribile incidere in manus populi
118ra Ecce, homo … amicus publicanorum … (Lc 7,34). Philosophus nono Etymologiarum (!) quaerens, utrum homo habens amicum bonum, qui efficitur malus, debeat amittere amicitiam suam
118vb Fides tua te salvam fecit … (Lc 7,50). Ambrosius homilia super exameron et Isidorus 13. Ethicorum narrat, quod ista avis phoenix, quando senescit finis vitae suae
119rb Ipse iter faciebat per civitatem … (Lc 8,1). Nota quod sol apud antiquos pingebatur signis: Per unam figuram pingebatur a populis
119vb Qui in corde bono et optimo … (Lc 8,15). Expositor exponendo differentiam inter verbum dei dicit, quod quorundam aures verbum dei tangit
120va Fratres tui stant foris volentes … (Lc 8,20). Philosophus octavo Ethicorum dicit, quod illi, qui amat, est multum delectabile videre amicum
120vb Suscitaverunt eum dicentes … (Lc 8,24). Esulpinus (!) dicit in magistro (!) De membris, quod si leo in navi dormiat, populus ponderat
121rb Redi domum tuam et narra … (Lc 8,39). Philosophus in Poetria sua, quot beneficia sunt colli torquens et dona sunt compedes
121vb Mortua est filia tua … (Lc 8,49). Legitur in vita philosophorum, quod interrogatus philosophus quidam, in quo modo differant et boni et mali, respondit
122ra Egressi autem circumibant … (Lc 9,6). Augustinus libro primo De civitate dei capitulo sexto dicit, quod Romani antiquitus seducti a daemonibus quasi omnibus actibus
122va Acceptis autem quinque panibus … (Lc 9,16). Ille sapiens Agazel tertio Metamorphosae dicit, quod nullus est largus nisi summus primus deus
123rb Oportet filium hominis multa pati … (Lc 9,21). Bernardus quinto loquens de passione Christi dicit: Tanta est vis sacramentorum, ut possit ipsa lapidea corda abscindere
123vb Quis vult post me venire … (Lc 9,23). Chrysostomus super illo verbo Matthaei ‘Lata est via’ (Mt 7,13?) sic dicit: Sunt duae viae nobis propositae. Una vitae, alia mortis
124rb Hic est filius meus electus … (Lc 9,35). Augustinus super psalterium dicit, quod nihil tantum expedit animae sicut oboedientia
124va Increpavit Iesus spiritum immundum … (Lc 9,43). Ille magnus Albumasar medicus et astrologus dicit, quod dum luna est in ascendendo ab oriente versus meridiem
125ra Sequar te quocumque ieris … (Lc 9,57). Hieronymus contra Iovinianem dicit: Apud Iudaeos est consuetudo habere uxores plures
125va Dignus est operarius mercede sua … (Lc 10,7). Philosophus primo Ethicorum dicit, quod bene operari est bene vivere et felicem esse. Vero bene operari sequitur felicitas
125vb Dignus est operarius mercede sua … (Lc 10,7). Seneca 22. Declamatione ponit, quod talis lex erat in quadam civitate, in foro scripta est
126ra Appropinquavit in vos regnum dei … (Lc 10,9). Lex matrimonialis habet hoc proprium, quod vilitates et nobilitates communicat sibi monitione
127ra Gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt … (Lc 10,20). Hyricius in suis divinationibus dicit, quod apud Romanos erant antiquitus duo nomina famosa. Unum erat nomen honoris et gaudii
127vb Quid faciendo vitam aeternam possidebo … (Lc 10,25). Augustinus in libro De doctrina christiana dicit, propterea discitur bene vivere, ut veniatur ad semper vivere
128rb Homo quidam descendebat ab Ierusalem … (Lc 10,30). Sancti dicunt, quod iste, qui descendebit (!), significat genus humanum vel peccatorem. Ierusalem interpretatur visio pacis
128va Vade et tu fac similiter … (Lc 10,37). Seneca ad Lucillum (!) dicit, quod inter multos causam (!) malorum est, quia vivimus
129rb Excepit illum in domum suam … (Lc 10,38). Solinus narrat, quod cum Hercules vellet aedificare summo deo templum, ita quod omnes gentes haberent notitiam
129va Pater … adveniat regnum tuum … (Lc 11,2). Iura dicunt, quod partus sequitur ventrem quantum ad libertatem seu servitutem. Qui si est mater serva vel libera filius
130rb Dimitte nobis peccata nostra … (Lc 11,4). Seneca 36. ponit casum istum: Erat lex in quadam civitate, quod fuit (!) falsum testimonium adversus aliquem dicebat, ligaretur
130va Dimitte nobis peccata nostra … (Lc 11,4). Bernardus tractans illum versum ‘Miserere mei deus’ dicit: Audite peccatores orantem peccatorem et discite, quid orare debeatis
131va Petite et dabitur vobis … (Lc 11,9). Vegetius libro primo De re militari, quod in insulis vero pueri exercitabantur ad iactandum cum funda. Matres eorum non permittebant eos
131vb In digito dei eicio daemonia … (Lc 11,20). Consuetudo est scholarium, quod quando inveniunt aliquid bonum dictum in libris eorum, ut citius et liberius postea inveniant, pingunt ibi
132va Beati, qui audiunt verbum dei … (Lc 11,28). Seneca in quadam epistola ad Lucilium dicit: Care Lucille (!), tibi notum esse, scio neminem posse bene vivere
133ra Lucerna corporis tui est oculus tuus … (Lc 11,34). Istud evangelium legitur ad honorem sanctorum confessorum et doctorum, qui recte sanctus praelatus et doctor assimilatur oculo
133rb Vae vobis … qui … praeteritis iudicium et caritatem dei … (Lc 11,42). Quidam libellus qui dicitur iuris consultus, dicit, quod, si quis muros civitatis transiret cum scalis vel cum aliis instrumentis appositis, capite privatur
134ra Timete eum, qui postquam occiderit … (Lc 12,5). Albertus De animalibus dicit, quod non est adeo animal ita parvum, quod non timeat ignem exceptis equo et mulo
134rb Cavete ab omni avaritia … (Lc 12,15). Cave ne sub terra tegas aut sub terra distes et videtur hoc esse truffa
135ra Pater autem vester scit … (Lc 12,30). Philosophus nono Ethicorum dicit, quod alter debet se habere amicus in vocatione amicorum
135vb Complacuit patri vestro dare vobis regnum … (Lc 12,32). Videmus, quod aliter praecipiunt reges et barones in spoliis inimicorum et alter in terra lucrata
136va Ille autem servus qui … (Lc 12,47). Philosophus primo Ycanomorum (!) dicit, quod ad bonum servum tria requiruntur, scilicet opus, poena et cibus
137ra Ignem veni mittere in terram … (Lc 12,49). Ille magnus medicus dicit Constantinus, quod contra apostema controsum (recte cancerosum) debet uti igne et torrefactione
137vb Sed si non paenitentiam egeritis … (Lc 13,5). Legitur in libro De vita philosophorum, quod Plato intuebatur speciem suam in speculo non propter curiositatem, sed quia multum studuerat
138rb Hanc autem filiam Abrahae … (Lc 13,16). In omnibus rebus moralibus et naturalibus ista est regula generalis: Quidquid ligatur per virtutem, iustius solvitur per virtutem superiorum
139va Domine, aperi nobis … (Lc 13,25). Seneca dicit in suis Declamationibus, quod olim in Romana civitate erant duae leges tales. Una erat, quod nocte in bello portas aperire non licet
140va Exi et vade hinc, quia Herodes … (Lc 13,31). Seneca in epistola ad Lucilium dicit, quod tibi vitandum praecipue ad turbam illo tuto committeris
141rb Amice, ascende superius … (Lc 14,10). Legitur in libro de mundo, quod inter scholasticos fuit versa una quaestio, utrum posset amicitia inter deum et homines
142ra Compelle intrare, ut impleatur … (Lc 14,23). Opinio fuit antiquitus quorundam, quod nullus debebat compelli ad bene agendum
142vb Mittens rogat ea, quae pacis sunt …(Lc 14,32). Augustinus 12. De civitate dei dicit, quod sicut homines desiderant gaudium, ita desiderant pacem et probat aliquibus rationibus
143va Hic peccatores recipit … (Lc 15,2). Solinus dicit, quod in omnibus circumscriptis et praelibatis clementia vincit omnia. Unde ipse narrat libro tertio de quodam rege
144rb Pater peccavi in caelum … (Lc 15,18). Bernardus dicit in quodam sermone: Vox carnificum est ista, sic quemadmodum iste peccavit, ita puniatur
145rb Surgens venit ad patrem suum … (Lc 15,20). Philosophus in primo Ethicorum dicit de finali more sive conditione: Filius retinet conditiones patris sui sive mores
145vb Redde rationem vilicationis tuae … (Lc 16,2). Catholicon dicit, quod apud Romanos fuit ista antiqua consuetudo, quando mittebantur legati Romanorum ad aliquam legationem vel provinciae regionum
147rb Ex eo regnum dei evangelizatur … (Lc 16,16). Philosophus octavo Ethicorum dicit, quod magnanimus non exponit de periculo mortis pro inimicis
148rb Nunc autem hic consolatur … (Lc 16,25). Lege divina statutum et firmatum est, quod in ore duum vel trium stat omne verbum
149ra Dicite servi inutiles sumus … (Lc 17,10). Philosophus octavo Ethicorum dicit, quod tria sunt genera personarum, quibus umquam possit reddi aequale debitum
150ra Iesu, praeceptor, miserere nobis … (Lc 17,13). Iura civilia et canonica volunt, quod quando data est aliqua scientia vel sententia contra aliquem dereputare se gravari
151ra Regnum dei intra vos est … (Lc 17, 21). Tullius in libro 30. De officiis dicit: Vitium in regentibus rem publicam non est deterius quam avaritia
151vb Deus propitius esto mihi … (Lc 18, 13). Seneca libro De constantia sapientis dicit, quod debet facere sapiens, sicut percutiatur ab aliquo
152vb Ecce, nos reliquimus omnia … (vgl. Lc 18, 28). Seneca ad Lucilium in epistola, in qua dat amico suo tale documentum, quod omnino mundana despiciat
153va Iesu, fili David, miserere mei … (Lc 18,38). Isidorus 13. dicit, quod in Sardinia est quidam fons tantae virtutis, quod si est aliquis patiens dolorem in oculis, lavaret se aqua illius fontis
154vb Quia hodie in domo tua … (Lc 19,5). Philosophus quarto Ethicorum dicit, quod ad magnificum virum pertinet expensas facere
155vb Homo quidam nobilis abiit in regionem … (Lc 19,12). In istis verbis tria tanguntur. Primo tangitur generose gaudium propaginis, quia ‘homo nobilis’
156ra Benedictus, qui venit rex in nomine domini … (Lc 19,38). Philosophus primo Ethicorum dicit, quod optimorum sicut decororum non est laus, si eis debent aliquid dari, quod sit maius
156vb Domus mea domus orationis est … (Lc 19,46). In ecclesia consecrata non debet fieri aliquis ludus mundanus, nisi forte accipiamus, sicut in epiphania domini de magis et stella etc.
157vb Domus mea domus orationis est … (Lc 19,46). Infra est eadem lectio eiusdem collationis, ubi aliqua sunt notanda. Et primum est de comparatione Christi, quam habuit super Ierusalem in principio
157vb Infra est eadem lectio eiusdem collationis, ubi aliqua sunt notanda. Et primum est de comparatione Christi, quam habuit super Ierusalem in principio
158ra Hic est heres … (Lc 20,14). Iura ecclesiastica dicunt, quod si aliquis pater fecit votum et subsidium terrestre et morte praeventus vel alia causa impeditus
158vb In veritate viam dei doces … (Lc. 20,21). Boethius tertio De consolatione dicit, quod non est vivens in mundo, qui non appetit vitam aeternam
159va Illi autem qui digni habebuntur … (Lc 20,35). Nos videns, quod natura omnibus animalibus dedit, quod simile sociatur simili, dissimilia se fugiunt
160rb In patientia vestra possidebitis … (Lc 21,19). Libellus de formatione honestae vitae quaerit, quare deus permittit magis flagellari suos quam peccatores
161ra Quoniam appropinquat redemptio vestra … (Lc 21,28). Valerius narrat, quod fuit mos et consuetudo Romanorum in provincia extra civitatem ad pugnam nisi fuissent et
162ra Vigilate itaque omni tempore … (Lc 21,36). Natura omnibus rebus vidit, quod quam cito ipsa res sentit vel advertit suae destructionis causam
163ra Sequimini eum in domum … (Lc 22,10). Avicenna primo Canone dicit, quod si in domo stricta sit homo habens morbum, transsumptionem necesse est
164ra Hic est calix novum testamentum in sanguine meo … (Lc 22,20). Inter ceteras causas, propter quas nova testamenta fiunt et vetera mutantur, est illa, quae novis amicis vel parentibus
164vb Et depositum involvit in sindone … (Lc 23,53). Theophilus loquens de officio sepulturae dicit: Tanta est pietas sepulturae, quod qui irrationabilia animalia exerceret
165va Quid quaeritis viventem cum mortuis … (Lc 24,5). Beatus Augustinus dicit in quodam sermone de Christi resurrectione in tractatum saecularium litterarum: Quaedam exercitatio usque certaminis huiusmodi genus veritatis
(182ra) HimmelsbriefEpistola Iesu (Fassung 4).
   1
182ra Epistola domini nostri Iesu Christi descendens de caelo super altare sancti Petri in Ierusalem scripta in tabulis marmoreis
(184va) Casus episcopo reservati.
(185va) Nicolaus de DinkelsbühlEucharistiepredigt III.
   1
185va Sacramentorum sanctae ecclesiae virtutem et admirabilem efficaciam et praecipue illius praecelsi sacramenti corporis
(189va) Nicolaus de DinkelsbühlEucharistiepredigt IV.
   1
189va Probet autem seipsum homo, ut sic de pane edat … (I Cor 11,28). Probet, id est secundum glossam examinet et purget seipsum. Examinet quidem, id est diligenter discutiat
(194va) Nicolaus de DinkelsbühlEucharistiepredigt V.
   1
194va Hoc facite in meam commemorationem … (Lc 22,19; I Cor 11,24). Per illa verba dominus et salvator noster ordinavit apostolos in sacerdotes, dans eis et omnibus
(203va) Nicolaus de DinkelsbühlDe septem peccatis capitalibus.
   1
203va Secundum magistrum et doctores in quarto, distinctione 16. dicit, tres sunt partes verae paenitentiae
(213ra) Passauer Anonymus, Ps.-Rainer-Version: Tractatus de haereticis.
   2
213ra Audistis, quia antichristus venit … (I Io 2,18). Ibi dicit glossa: Antichristi sunt omnes haeretici
213ra De primo nota, quod fidem Romanae ecclesiae probant et commendant multa; specialiter undecim, quae sunt haec
(231rb-246ra) Georgius Laicus (?)Disputatio inter Catholicum et Paterinum haereticum, italienische Redaktion.
(246rb) Theobaldus de Sexannia OPPharetra fidei contra Iudaeos.
   1
246rb In disputatione contra Iudaeos notate triplicem cautelam: Prima est, ut in primis disputationibus studeatis eorum errores reprobare, sicut habetis in secunda parte
(257ra) Nicolaus de Lyra OFMResponsio ad quendam Iudaeum.
   1
257ra Potens sic exhortari in doctrina ... (Tit 1,9). Licet autem verbum propositum episcopalis condicionis sit expressivum
(274ra) Biblia apocrypha: Vindicta salvatoris.
   1
274ra In diebus Claudii Tiberii imperatoris tetrarcha sub Pontio Pilato, quo traditus fuit Christus a Iudaeis
(287ra) Iacobus de Fusignano OPDe arte praedicandi.
   1
287ra Oro, ut caritas vestra magis et magis habundat ... (Phil 1,9). Omni operi omnique actioni non solum debentur causa efficiens
(300rb) AugustinusContra Faustum, lib. 20, cap. 21.
   1
300rb Populus autem christianus memorias martyrum religiosa sollemnitate concelebrat
(300vb) AlcuinusDe virtutibus et vitiis, cap. 11.
   1
300vb Compunctio cordis ex humilitatis virtute nascitur
(301rb) Ps. AugustinusSermo app. 254 (Exzerpt).
   1
301rb Hortatur nos saepius sancta scriptura ad medicamenta fugere confessionis
(301vb) Caesarius ArelatensisSermo 50, par. 1–2.
   1
301vb Nostis, fratres carissimi, omnes homines sanitatem corporis quaerere
(302ra) Ps. AugustinusSermo app. 393.
   1
302ra Paenitentes, paenitentes, paenitentes, si tamen estis paenitentes et non estis irridentes
(303ra) Prosper AquitanusResponsiones ad capitula Vincentianarum.
   1
303ra Aurelii Augustini quorundam capitulorum sibi false imputatorum catholica confutatio
(307ra) Caesarius Arelatensis Sermo 54, par. 1–5.
   1
307ra Bene nostis, fratres carissimi, me vobis supplicasse
(307va) AugustinusDe agone christiano.
   1
307va Corona victoriae non promittitur nisi certantibus. In divinis autem scripturis assidue
(316vb) Verse (Walther, Initia 11216).
(317ra) AugustinusDe fide et symbolo.
   1
317ra Qunoiam scriptum est et apostolice disciplinae robustissima auctoritate firmatum
(323vb) Quodvultdeus CarthaginensisAdversus quinque haereses (unvollständig).
   1
323vb Debitor sum, fratres, fateor, non necessitate, sed, quod est vehementius, caritate