Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=39724 
London, British Library, Add. 18341
SERMONES DE TEMPORE
Pergament   V, 145, V*   235×160   Feldkirchen (Ingolstadt), 1359 (bzw. 1332)   
Provenienz/Letztbesitzer: Fiecht-St. Georgenberg, Benediktinerstift
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 9)

Lagen: 3(III) (Vorsatzbl., Pap. 20. Jh.) + 1(IV) (Vorsatzbl., Pap. 20. Jh.) + 11(V) + 7.IV57(56) + (IV–1)64(63) + 9.IV136(135) + V146(I*) + II(V*) (Nachsatzbl., Pap. 20. Jh.)
Pergament unregelmäßig beschnitten, löchrig, ergänzt. Innerhalb Lage 7: Vertauschung der Blätter (s. bei Inhalt). Gegenbl. zu Bl. 61 herausgeschnitten (mit Textverlust). Bl. 1 bzw. 146 ursprünglich als Spiegel am VD bzw. HD (Klebespuren, Löcher für Beschläge und Schließen), jetzt losgelöst. Am Lagenende Kustoden in schwarzen römischen Zahlen. Anbringung auf neuen Fälzen im Zuge der Restaurierung.
Schrift:
Schriftraum: 165/170 × 120    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 29–36   
Schriftart: Textualis
Von Tintenlinien gerahmt und auf Tintenliniierung. Zirkelstiche. Bl. 2ra–31ra (vgl. auch Bl. 34r–36r) Textualis, dat. 1359 (Bl. 31ra), Bl. 31ra–146ra Textualis cursiva, dat. 1332 (Bl. 146ra, corr.). Aufgrund von Gesamteindruck, Layout, Duktus, Rubrizierung, Korrektur der Datierung Bl. 146ra vielleicht insgesamt 1359 vom Schreiber Iohannes de Pfergen (Pförring bei Ingolstadt), capellanus in Velchirchen (Feldkirchen in Ingolstadt). Bl. 31ra Schreibervermerk: Explicit liber iste qui dicitur Bartholomeus per manus Iohannis de Pfergen, capellani tunc temporis in Velchirchen apud Beatam Virginem anno domini M°CCC°LIX° feria tercia in dominica palmarum completus est liber sowie Bl. 146ra: Explicit liber per manus Iohannis de Pfergen capellani tunc temporis in Velchirchen apud Beatam Virginem anno domini M°C°C°C° (verbessert:) XXXII° in divisione apostolorum completus est liber iste ...
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Einband: London     1975     
Bibliothekseinband: blauer Halbledereinband. VD und HD gleich: blaues Leinen über Holz. Verstärkung der Ecken sowie Bezug des Rückens durch dunkelblaues Leder. Kanten gerade. Rücken: fünf einfache Bünde, von zweifachen Goldlinien gesäumt. Im zweiten Feld in Golddruck Sermons, im dritten British Library und im vierten Additional Ms. 18,341. Im obersten und untersten Feld Signaturschildchen des British Museum (s. bei G). Kapitale mit schwarz-weißem Garn umstochen. Bl. IVr abgelöste Signatur- bzw. Titelschildchen (s. bei G). Spiegel Papierblätter 20. Jh., am VD mit Signaturen, am HD Hinweis auf Restaurierung British Library 1975: Stempel B. L. 1975, ebenso Hinweis Bl. I*v.


Bl. 146rb Besitzvermerk 1448 Ego frater Georius Haslacher ordinis sancti Benedicti professus monasterii Georgii vallis Eni Brixinensis dyocesis feci professionem eiusdem monasterii in die concepcionis Marie virginis in adventu anno domini M°CCCCmo trecesimo septimo presente domino Nicolao Schiverdecker et toto conventu scripsi in exaltacione sancte crucis 1448. Bl. IVr (Vorsatzbl.) St. Georgenberger Titelschildchen (Pap.) 15. Jh. mit schwarzer, stark verblasster Aufschrift. Bl. 1r Inhaltsverzeichnis (Pap.) 15. Jh. 14 Item Sermones de tempore per totum annum. Bl. IVr abgelöstes barockes St. Georgenberger Signaturschildchen (Perg.) G I (in Rot). Bl. 2r Besitzvermerk St. Georgenberg 17. Jh. Monasterii Montis S. Georgii sowie oben Fiechter Signatur 2. H. 18. Jh. III, 138. Bl. IVr Kaufvermerk British Museum Purchased of Mesrs Asher 8th Oct. 1850. Signaturen des British Museum bzw. der British Library: am Spiegel des VD 171A sowie am Rücken im obersten Feld 171, im untersten A.4 (Papierschildchen). Im St. Georgenberger Katalog um 1650, S. 119, Nr. 62 „Ioannis Pfergen Sermones de Tempore et SS. MS. in 4 m.“ sowie im St. Georgenberg-Fiechter Handschriftenverzeichnis 1809, Bl. 2v, Nr. 60 und 64 „Sermones diversi scripti a Ioanne de Pfergn 1332, 4. memb., saec. 14“ bzw. „Sermones diversi scripti ab eodem 1369, 4 memb., saec. 14“ entsprechend.
Vorbesitzer: St. Georgenberg-Fiecht, III, 138
Vorläufige Beschreibung: Claudia Schretter-Picker, Die mittelalterlichen Handschriften der Benediktinerabtei St. Georgenberg-Fiecht in der British Library in London. Ein Beitrag zur Bibliotheksgeschichte des Klosters. Ungedruckte Dissertation. Innsbruck 2014.
Eingabe: Felix Mairhofer 01/2025
"Zumkeller", "Schneyer"
alle Initien
(1r) Notiz, 14. Jh.
   1
1r Oblacio non prolonget vitam augmentat temporalia et letificat animam.
(1v) Leer.
(2ra-31ra) Iohannes Ludovici Herbipolensis Bartholomaeus (J. B. Schneyer, Die Sermonesreihen des Johannes Ludovici von Würzburg OESA, Augustiniana 23 [1973] 219–225. Zumkeller 541).
   6
13vb Abiit Ihesus trans mare quod est Tyberiadis (Ioh. 6,1). In ewangelio isto agitur de tribus partibus. In prima parte agitur de domini passione, resurreccione (!) et ascensione ... — ... in leticia. Rogemus ergo.
17vb Omnis qui petit accipit et qui querit invenit et pulsanti aperietur (Matth. 7,8). In verbis predictis duo sunt consideranda ... — ... det nobis vitam sempiternam.
18vb Non appareas vacuus coram domino Deo tuo. Exodus (23,15). Ista verba leguntur in Exodo in quibus verba tria notantur ... — ... feria tercia etc.
21ra Sine me nichil potestis facere. Iohannes (15,5). Ista verba dixit Christus discipulis et maxime conveniunt spiritui sancto ... — ... Ille vos docebit omnia et ergo rogemus.
22va Homo quidam fecit cenam magnam et misit ... suum et vocavit multos. Luc. (14,16). In verbis istis possunt duo notari. Primo largitas ... — ... sit et ergo rogemus dominum.
31ra Schlussschrift und Schreibervermerk: Explicit liber iste qui dicitur Bartholomeus per manus Iohannis de Pfergen, capellani tunc temporis in Velchirchen apud Beatam Virginem anno domini M°CCC°LIX° feria tercia in dominica palmarum completus est liber
(31ra-38vb) Sermones diversi.
   7
31ra Tit.: Sermo de corpore Christi
Ad mensam magnam sedisti. Scito quia talia oportet te preparare etc. (vgl. Eccli. 31,12). Verba sunt Salomonis Prov. XXIIII ... — ... mortaliter peccando.
32vb Tit.: Sermo de dedicacione
Vos estis templum Dei [...] spiritus sanctus habitabat in vobis. I Cor. 3 (16). Paulus raptus fuit in celum et vidit archana Dei ... — ... memorare festa eterna. Rogemus ergo ut et cetera.
34ra Tit.: Dominica prima in adventu
Ecce rex tuus venit tibi. Mt. 21 (5). Primo apostoli (!) hodie monuit nos ad surgendum a sompno ... — ... semper laus eius etc.
35ra Tit.: Sermo secundus
Egredietur dominus de loco sancto suo. Ys. (26,21). In verbis propositis quartuplex adventus domini est notandus. Primus in carnem ... — ... in ignem eternum etc.
36ra Tit.: Dominica IIa
Tunc videbunt filium hominis etc. Luc. (21,27) Nota sapiens iudex in iudicio suo quadrupliter procedit ... — ... ineffabiliter lucida.
36va Tit.: Sermo IIus
Erunt signa in sole et (Luc. 21,25). Notandum quod tempore novissimo signa quadruplicia apparebunt. Primo signa erroris ... — ... per dicta apostolorum et prophetarum.
37va Tit.: Sermo de eodem
Erit radix Iesse qui exsurgit iudicare gentes (Rom. 15,12). Quia in sermone sancti ewangelii beatus Lucas ... — ... totam culpam etc.
(33vb) Leer.
(39ra-146ra) Conradus de Waldhausen Flores (Graeculus Piper OM) sec. Conradum de Waldhausen bzw. Graeculus OM: Sermones de tempore per circulum anni (Schneyer 1, 805–816 bzw. Schneyer 2, 207–220. A. Franz, Drei deutsche Minoritenprediger aus dem XIII. und XIV. Jahrhundert. Freiburg 1907, 105–157.
Mit leichten Abweichungen. Unsicherheit der Autorenschaft des Graeculus bzw. des Nachbearbeiters Conradus de Waldhausen. Eingeschaltete anonyme Sermones .)
.
   10
39ra Anonymer Sermo: Sermo de confessione
Effunde sicut aquam cor tuum ante conspectum domini Ier. (Lam. 2,19). Omnes homines plerique in anno diversis modis ... — ... remaneat.
87va Anonymer Sermo: De penitencia
Penitenciam agite (Matth. 3,2; 4,17). Nota quod penitencia multum est utilis ... — ... luxuriam Iezabel ergo rogemus.
105va Anonymer Sermo: Sermo de eodem
Stetit Ihesus etc. Luc. (24,36). In verbis propositis duo notantur. Primum est Christi familiaris ... — ... in patria sua. Rogemus igitur.
106ra Anonymer Sermo: Dominica secunda
Ego sum pastor bonus Ioh. X (14). In verbis istis possumus nominare magnam humilitatem ... — ... oves secuntur illum.
(Parallelüberlieferung: u. a. Innsbruck, ULBT, Cod. 433, 81rb.)
110va Anonymer Sermo: Sermo diebus rogacionum
(Bibelzitat Ioh. 16,24 fehlt) Nota igitur modo cruces portantur ... — ... de Ezechia.
112va Anonymer Sermo: Sermo de eodem
Sicut aquila provocans pullos suos ad volandum (Deut. 32,11). Hodie agimus illam magnam ... — ... recipias premia eterna Amen. Rogemus.
114va Anonymer Sermo: Sermo de sancto spiritu etc.
Refulsit sol in clipeos aureos. Verba proposita leguntur Mc VI° (1. Macc. 6,39). Et congrue possunt exponi de ... — ... sequuntur.
(Vgl. Schneyer 7, 465, Nr. 64; 9, 728, Nr. 64)
144ra Anonymer Sermo: Sermo de eodem
Cuius est ymago et suprascripcio (Matth. 22,20). Quando dominus ambulavit super terram ... — ... tradidit spiritum.
145ra Anonymer Sermo: Sermo de eodem
Confide filia mea fides tua te salvam fecit Mm (Matth. 9,22). Ambrosius de libro Salomone Ista mulier fuit ... — ... in corpore et anima.
146ra Schlussschrift und Schreibervermerk: Explicit liber per manus Iohannis de Pfergen capellani tunc temporis in Velchirchen apud Beatam Virginem anno domini M°C°C°C° (verbessert:) XXXII° in divisione apostolorum completus est liber iste
(146rb) Federproben und Besitzvermerk.
(146v) Leer.