Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=39726 
London, British Library, Add. 18344
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT: MATERIALSAMMLUNG FÜR PREDIGTZWECKE
Pergament   III, 136, III* Bl.   210/220 × 150/160   Augustiner-Chorherrenstift Baumburg, 13. bis 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Fiecht-St. Georgenberg, Benediktinerstift
Handschrift aus 11 Teilen zusammengesetzt: 2r–2v  (2r–2v) Süddeutschland (Freising?), 8. Jh.; 1  (1[III]–34[32]); 2  (35[33]–41[39]); 3  (42[40]–45[43]); 4  (46[44]–82[80]); 5  (83[81]–90[88]); 6  (91[89]–100[98]); 7  (101[99]–107[105]); 8  (108[106]–115[113]); 9  (116[114]–139[I*], II[III*]); 139ra–139r  (139ra–139rb) Kloster Baumgurg (?), 14. Jh.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 23)


Teil 11[III]–34[32]   Pergament   
Lagen: 31(III) (Vorsatzbl., Pap. 20. Jh.) + 12(IV) (Frg.) + (III+2)10(8) + 2.IV26(24) + (III+2)34(32)
Eher dickes Pergament, stark abgenutzt, teilweise unregelmäßig beschnitten, löchrig, Flickspuren. Bl. 2 ursprünglich als Spiegel am VD (Klebespuren), jetzt losgelöst. Bl. 5, 8, 29, 32 eingefügte Einzelblätter.
Schrift:
Schriftraum: 190 × 140    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 63   
Schriftart: Textualis
Auf Tintenlinierung. Bl. 13ra–15vc dreispaltig. Zirkelstiche. Kleinteilige Textualis 13. Jh. Bl. 34r–v Zusätze von späteren Händen.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 235[33]–41[39]   Pergament   
Lagen: (III+1)41(39)
Pergament unregelmäßig beschnitten. Bl. 35 Einzelblatt.
Schrift:
Schriftraum: 195 × 130    Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Textualis cursiva
Von Blind- bzw. Bleistiftlinien gerahmt, zu 47–50 (Bl. 35ra–37rb) bzw. 40–42 Zeilen (Bl. 38ra–41va). Textualis cursiva 14. Jh. von zwei Händen: 1) Bl. 35ra–37rb; 2) Bl. 38ra–41va.
Ausstattung: Rubriziert   Federzeichnung(en)   
Teil 342[40]–45[43]   Pergament   
Lagen: II45(43)
Pergament eingerissen, unregelmäßig beschnitten.
Schrift:
Schriftraum: 190 × 135    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 57   
Schriftart: Textualis
Von Tintenlinien gerahmt und auf Tintenlinierung. Textualis 13. Jh.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 446[44]–82[80]   Pergament   
Lagen: (IV+1)54(52) + IV62(60) + III68(66) + (VI+ I)82(80)
Pergament abgenutzt (wohl ursprünglich ohne Einband), löchrig. Bl. 47 Einzelblatt. Zwischen Bl. 76 und 79 eine Unio (= Bl. 77 und 78) eingehängt.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(46ra–71vb) Schriftraum: 150 × 115    Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Textualis
Von feinen Tintenlinien gerahmt. Zeilenzahl wechselnd. Tintenlinierung. Zirkelstiche. Textualis 14. Jh.
Schrift 2(72r–83vb) Schriftraum: Spaltenzahl: 1–2   
Schriftart: Textualis cursiva
Schriftraum und Zeilenzahl wechselnd. Von Tintenlinien gerahmt. Textualis cursiva 14. Jh. von unterschiedlichem Duktus und Größe. Nachträge und Zitate von gleicher und späterer Hand.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 583[81]–90[88]   Pergament   
Lagen: IV90(88)
Pergament unregelmäßig beschnitten. Bl. 80 unten beschnitten.
Schrift:
Schriftraum: 155 × 115    Zeilenzahl: 29   
Schriftart: Textualis
Von Tintenlinien gerahmt und auf Tintenlinierung. Zirkelstiche. Textualis mit kursivem Einfluss 14. Jh.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 691[89]–100[98]   Pergament   
Lagen: V100(98)
Pergament teilweise unregelmäßig beschnitten.
Schrift:
Schriftraum: 165 × 115    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 29   
Schriftart: Textualis
Von Tintenlinien gerahmt und auf Tintenlinierung. Zirkelstiche. Textualis 13. Jh., wohl von einer Hand mit unterschiedlichem Duktus. Bl. 91rb (oben) Datierung 13.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 7101[99]–107[105]   Pergament   
Lagen: (IV–1)107(105)
Pergament unregelmäßig beschnitten. Gegenbl. zu Bl. 101 herausgeschnitten (Textverlust?).
Schrift:
Schriftraum: 165 × 115    Zeilenzahl: 29   
Schriftart: Textualis
Von Bleistiftlinien gerahmt und auf Bleistiftlinierung. Zirkelstiche. Textualis 13. Jh. von mehreren Händen. 1) Bl. 101r–103v, Z. 11; 2) Bl. 103v, Z. 12–105v, Z. 21; 3) Bl. 105, Z. 23–29; 4) Bl. 106r–v; 5) Bl. 107r–v.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 8108[106]–115[113]   Pergament   
Lagen: IV115(113)
Pergament unregelmäßig beschnitten.
Schrift:
Schriftraum: 165 × 120    Zeilenzahl: 30   
Schriftart: Textualis
Von Tintenlinien und auf Tintenlinierung. Zirkelstiche. Textualis mit kursivem Einfluss 1. H. 14. Jh.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 9116[114]–139[I*], II[III*]   Pergament   
Lagen: III121(119) + IV129(127) + (IV+1)138(136) + 1139(I*) (Frg.) + 2(III*) (Vorsatzbl., Pap. 20. Jh.)
Pergament von unterschiedlicher Qualität, unregelmäßig beschnitten, Flickspuren. Pergamentfragment Bl. 133 auf neuen Falz angebracht. Bl. 139 ursprünglich am Spiegel des HD (Klebespuren, Spuren von Beschlägen, Schließen), jetzt losgelöst.
Schrift:
Schriftart: Textualis – Glossen
Bl. 116r–v Schriftraum und Zeilenzahl wechselnd, einspaltig. Bl. 117ra–118rb Schriftraum 160 x 110. Zwei Spalten, von Tintenlinien gerahmt, zu 28 Zeilen auf Tintenlinierung. Bl. 118v–129v Schriftraum 165 x 115, einspaltig, von Bleistift- bzw. Tintenlinien gerahmt, teilweise über den Schriftraum hinausgeschrieben, zu 29 Zeilen auf Bleistift- bzw. Tintenlinierung. Ab Bl. 130r Schriftraum und Zeilenzahl wechselnd, einspaltig. Zirkelstiche. Textualis bzw. Textualis cursiva von verschiedenen Händen 13./14. Jh.: 1) Bl. 116r–v sowie Glossierung am Blattrand, Bl. 118rb, Z. 10–30, Bl. 126v–127v, Bl. 129r–132r, Z. 17 (Textualis cursiva); 2) Bl. 117ra–118rb, Z. 8 (Textualis); 3) Bl. 118rb, Z. 32–43, Bl. 127v, Z. 30–45, Bl. 128v, ab Z. 10, Bl. 132v, Z. 18–25 (Textualis cursiva); 4) Bl. 118v–126r (Textualis); 5) Bl. 128r–v, Z. 9 (Textualis cursiva); 6) Bl. 132r, Z. 17–132v, Z. 17; 8) Bl. 132v, Z. 25–34 (Textualis); 9) Bl. 132v, Z. 34–43 (Textualis cursiva); 10) Bl. 133r (Textualis); 11) Bl. 133v (Textualis cursiva); 12) Bl. 134r–137r, Z. 31 (Textualis); 13) Bl. 137r, Z. 32–139v (Textualis).
Ausstattung: Rubriziert   

Hs. enthält 2 Fragmente
2r–2v2r–2v   Pergament   Süddeutschland (Freising?), 8. Jh.
Homiliarium Alani: Sulpicius Severus: De Vita beati Martini. L. I (Ed.: PL 20, 165D–166B, 166B–166C). Zu British Library, Add. 18.347, 2r–v gehörig. Pergament 210 x 170. Ursprünglich als Spiegel am VD (Bl. 2r Klebespuren, Schrift teilweise stark verblasst), jetzt losgelöst. Erhaltener Schriftraum 205 x 145. Karolingische Minuskel. Süddeutschland (Freising?), 8. Jh.
Sonstige zum Homiliarium Alani gehörige, ehemalige Fiechter Fragmente: London, BL, Add. 18.301, 1r–v; Add. 18.304, 2r–3v, 100r–101v; Add. 18.322, 2r–v; Add. 18.347, 2r–v; Add. 18.349, 2r–v; 18.350, 150r–v; Eg. 3273, IVr–v, VIIr–v, 13v, 164r–v, 166r–v, Vr–v, VIr–v; Innsbruck, TLMF, FB 32.140 A–F; Basel, UB, Frg. I 1 Nr. 7; Karlsruhe, Bad. Landesbibl., Frg. Donaueschingen B. III. 17. Vgl. auch München, BSB, Clm 4547.
139ra–139r139ra–139rb   Pergament   Kloster Baumgurg (?), 14. Jh.
Annales montis S. Georgii 880–ca. 1315. Pergament 215 x 140/150. Ursprünglich als Spiegel am HD aufgeklebt (Klebespuren, Spuren von Beschlägen, Schließe). Erhaltener Schriftraum 210 x 135. Zwei Spalten. Erhalten 62 Zeilen. Kloster Baumburg (?). Textualis cursiva 14. Jh.

Einband: St. Georgenberg (?)     14. Jh.     Gotisch     Schmucklos        
Schweinsleder über dicken Holzdeckeln. Am VD und HD dreifache Nähte, jeweils fünf runde Beschläge. Leder-Metall-Schließe (mit floralem Ornament). Bl. 1r abgelöste Signatur- bzw. Titelschildchen (s. bei G). Kanten abgeschrägt. Rücken: drei einfache Bünde. In den beiden mittleren Feldern Titelschildchen (dunkelbraunes Leder) des British Museum mit Golddruck Sermons, etc. bzw. Brit. Mus. Additional Ms. 18,344. Im obersten und untersten Feld Signaturschildchen (s. bei G). Spiegel Papierblätter 20. Jh., am VD Signaturen (s. bei G). Bl. 2 bzw. 139 ursprünglich als Spiegel am VD bzw. HD, jetzt losgelöst.


Bl. 1r abgelöstes St. Georgenberger Titelschildchen (Pap.) 16. Jh. Cl[assis] VI Scrinium 5, barockes St. Georgenberger Signaturschildchen (Perg.) I XV (in Rot), St. Georgenberger Titelschildchen (Pap.) 15. Jh. Sermones diversi (verblasst), darunter St. Georgenberger Titelschildchen Liber Scintillarum, flores Augustini episcopi C P (?) und Inhaltsverzeichnis (Pap.) 15. Jh. 13 Item diversi sermones de tempore et de sanctis. 13 Item summa Reymundi in versibus, 14 Item diverse materie de monachis sacerdotibus et laycis. 13 Item liber florum doctoris Augustini, 13 Item in fine quedam exempla. Besitzvermerke St. Georgenberg 17. Jh.: Bl. 3r und Bl. 138v Montis S. Georgij 1652 sowie 4r Monasterij Montis S. Georgij 1661. Bl. 3r Fiechter Signatur 2. H. 18. Jh. II,73. Bl. IIr Kaufvermerk British Museum Purchased of Mesrs. Asher 8th Oct. 1850. Signaturen des British Museum bzw. der British Library: am Rücken im obersten Feld 407, im untersten A.2 sowie am Spiegel des VD 407A. Im St. Georgenberger Katalog um 1650, S. 58, Nr. 27 „Raymundi Summa MS in 8 m (gestrichen: 12). Nachtrag: cum Tabula. Item eiusdem Summa minor in 8 (gestrichen: M.S.)“ sowie im St. Georgenberg-Fiechter Handschriftenverzeichnis 1809, Bl. 2v, Nr. 62 „Sermones, item summa Raymundi in versibus, priores saec. 13, posteriores saec. 14. Porro continentur in codice isto diversae materiae de monachis, sacerdotibus, et laicis, saec. 14” entsprechend.
Vorbesitzer: St. Georgenberg-Fiecht, II, 73
Vorläufige Beschreibung: Claudia Schretter-Picker, Die mittelalterlichen Handschriften der Benediktinerabtei St. Georgenberg-Fiecht in der British Library in London. Ein Beitrag zur Bibliotheksgeschichte des Klosters. Ungedruckte Dissertation. Innsbruck 2014.
Eingabe: Felix Mairhofer 01/2025
"PL", "Schneyer", "Hain", "GW", "Walther, Initia", "Kaeppeli", "Bloomfield", "Bloomfield Suppl.", "Schneyer, Initia", "RB", "Copinger", "Chevalier", "Walther, Proverbia", "Schulte GQ II", "Graesse", "Lhotsky, Quellenkunde"
alle Initien
Teil 1
(2r-2v) Sulpicius Severus Homiliarium Alani: De Vita beati Martini. L. I (Ed.: PL 20, 165D–166B, 166B–166C. Zu British Library, Add. 18.347, 2r–v gehörig.). Fragment.
   2
2r ] e circumstantibus sumpto psalterio ... — ... tam secretus et remotus erat [
2v ] contextam cellam habebat ... — ... quae non se de Martini m[(onasterio)
(3ra-10vb) Honorius Augustodunensis Sermones de tempore et de sanctis (Schneyer 2, 724–726, Nr. 71–113, nach Hs. München, Clm 3721. – Hier nur anonyme Sermonesinitien aufgenommen, die nicht bei Schneyer enthalten sind.). Mit angeschlossenen Exempla. Eingeschobene Vitae und Miracula.
   7
4vb Silvester natione Romanus sub papa Melciade floruit. Qui mortuis patre et matre ... — ... nos adipisci mereamini Amen.
5vb Sancta Agnes sponsa et martir Christi cuius hodie ... — ... illa triumphare.
6ra Iuvenes et virgines senes cum iunioribus laudent nomen domini ... — ... que cum eo.
6rb Beatus Blasius vir sanctissimus animarum et corporum ... — ... offerant candela et alia.
6rb Fiat oratio eius in peccatum ... — ... Venite benedicti etc.
10vb Iacobi cuius hodie festa colimus ideo frater domini ... — ... fugierunt.
10vb Beatus Philippus apostolus cum per XX annos ... — ... crediderunt in dominum.
(11ra-12ra) Aszetische Notabilia.
   33
11ra Unusquisque attendat quod rationem tenetur reddere de commissis ... — ... aput te usque mane.
11ra Humiliamini sub potenti manu Dei (1. Petr. 5,6) id est sub sacerdote ... — ... quam fundere debet.
11ra Videns dominus civitatem flevit etc. (Luc. 19,14). Primus flectus super Lazarum id est super immundiciam ... — ... cras odio haberis.
11ra Dominus largus erat in cruce celum dedit latroni ... — ... iudicis se parte interponunt.
11ra Tribus modis est orandum. Sapienter humiliter et discrete ... — ... necessaria adicientur.
11ra Diliges dominum Deum tuum dominum dulciter ... — ... ergo sapienter.
11rb O homo cor tuum in duo debet esse divisum ... — ... demum perimunt.
11rb Oporteret quod aptus esset homo qui de lapide traheret oleum ... — ... simili congaudet.
11rb Mirum est si aliquis apportaret vas plenum veneno ... — ... non curantes lesionem.
11rb Si aliquis nobile haberet castrum bono muro circumdatum ... — ... non simili modo lapidea.
11rb Quidam quando consident in plateis ... — ... per apposicionem fimi.
11rb Vis esse amicus Christi ... — ... se reficiat.
11rb Sicut enim aliquis pater familias decenter cupiens ... — ... in his delectetur.
11rb Si contra violentum ira te cecaverit ... — ... ad lumen ducere curasti.
11rb Dominus quasi discretus auri faber vult auferre ... — ... Deo reddunt.
11va Mundus comparatur malo hospiti ... — ... vicio generatur.
11va Quando vile forum est tunc sapiens comparat ... — ... negata non fuisset.
11va Annus usualis habet quatuor tempora ... — ... et non alter lucebit.
11va Ponatur quod habeas amenum ... — ... celeriter expellendo.
11va Quatuor dies Lazari ... — ... mundo serviens.
11va Si quis patienter sustinet ... — ... dimittite et dimittemini.
11va Preparemus vasa id est corda ... — ... voluntate repleta.
11va Cum barba vel pili excreverint ... — ... non permittit.
11vb Tria fuerunt loca in templo ... — ... pro peccatis.
11vb Anima vivit ratio sapit ... — ... deservit patrem.
11vb Deus tria habet specialia Palatium id est celum ... — ... detinentur scilicet dampnati.
11vb Christus Deum et hominem potest arguem solus ... — ... et pereunt.
11vb Ponatur quod sacerdos et subditus eius ... — ... vult perire.
11vb Beati mortui qui in domino moriuntur (Apoc. 14,13). Quidam moriuntur in domino ut hii ... — ... pro mercede sequenti.
11vb Beati qui custodiunt iudicium ... (Ps. 105,3). In hoc verbo secundum prophetam beati tria debent facere ... — ... die iudicii.
12ra Diligenda est paupertas quia facit ... — ... coram domino Deo.
12ra Hodie id est in hac vita Deum videmus quasi in speculo ... — ... qui contempserit sanctificationem.
12ra Pauper hic assiduis tribulationibus ... — ... mihi fecistis.
(12ra-12vb) Sermones.
   5
12ra Tit.: De sancta Maria
Missus est angelus Gabriel (Luc. 1,26). Hic tria nota Angelicam legacionem ... — ... amorem puelle.
12rb Tit.: Sermo
Michi autem absit gloriari nisi in cruce domini nostri Ihesu Christi (Gal. 6,14). Legimus quod in eadem cruce tria sunt que hominem Deo reddunt ... — ... hec hodie inserunt.
12rb Tit.: Sermo.
Non vos me elegistis sed ego elegi vos et posui vos, ut vos eatis et fructum afferatis et cetera (Ioh. 15,16). Iustum quod ut quem potestatis dignitas delectat ... — ... et humiles salvantur.
12rb Tit.: Sermo
Si quis auditor est verbi et non factor etc. (Iac. 1,22). Notate quod est speculum na-ture scripture ... — ... ibi erunt.
12rb Tit.: Sermo
Ave gratia plena dominus tecum (Luc. 1,28). Quo ingressus ad eam ... — ... Que est vita (?) etc.
(13ra-15vc) Adamus Coloniensis Summula de Summa Raimundi (Druck: u. a. Hain 13707–13710, GW 212–217. – Walther, Initia Nr. 9117 und 18795. Kaeppeli Nr. 3. Bloomfield Nr. 2668, 5852 und Bloomfield Suppl. Nr. 2668).
   2
13ra Tit.: Versus summe Remundi
Summula de summa Remundi prodiit ista. Non ex subtili sed vili scribimus ista. Eloquio placet hec sociis ... — ... ut discant que sunt fugienda per hosve tenenda.
15vc Schlussschrift: Expliciunt versus summe Remundi.
(16ra-31va) Sermones de tempore et de sanctis (u. a. Schneyer 8, 637–640, Nr. 19–66, nach München, Clm 7966 [15. Jh.]).
   15
17vb Tit.: In circumcisione
Postquam consummati sunt dies octo ut circumcideretur puer etc. (Luc. 2,21). Dominus noster Ihesus Christus quandoque nos instruit ... — ... Cum natus esset Ihesus.
18ra Tit.: Sebastiani et Fabiani
Descendens Ihesus de monte stetit in loco campestri et turba discipulorum eius etc. (Luc. 6,17). In evangelio ista tria sunt nobis consideranda. Primo quod Ihesus de monte descendit ... — ... Iustus quacumque morte.
18va Tit.: Agnetis
Simile est regnum celorum homini negotiari querenti bonas margaritas etc. (Matth. 13,45). Parabolam istam quam tunc dominus Iudeis proposuit ... — ... sequitur. Qui gloriatur.
18vb Tit.: Vincentii
Qui vult venire post me abneget semetipsum etc. (Matth. 16,24). Dicit ibi beatus Augustinus Ecce Deus ponit ... — ... subditur. Qui vult venire.
19ra Tit.: In conversione S. Pauli
Gracia Dei sum id quod sum etc. (1. Cor. 15,10). Hec verba dixit sanctus Paulus quando factus fuit Christianus ... — ... ad Illiricum mare etc.
21va Tit.: De resurrectione
Maria Magdalene et Maria Iacobi et Salome emerunt aromata ut venientes ungerent Ihesum (Marc. 16.1). Evangelium istud in tres partes dividitur. In prima parte dicit quod tres Marie ... — ... Expurgate vetus fermentum.
22va Tit.: In ascensione
Et dominus quidem Ihesus postquam locutus est eis etc. (Marc. 16,19). Scitis fratres karissimi quod ita est immo ... — ... primum quidem ser. (?)
23ra Tit.: In die pentecostes
Dum contulerentur (!) dies pentecostes erant omnes pariter in eodem loco etc. (Act. 2,1). Pius et misericors dominus sciens infirmitatem hominis ... — ... et caritas.
23rb Tit.: De s. trinitate
Gratia domini Iesu Christi et caritas Dei et communicatio sancti spiritus cum omnibus nobis (1. Cor. 13,13). Apostolus qui fuit vir spiritualis ... — ... hodie incipit. Benedicta sit sancta.
25vb Tit.: In inventione s. Stephani
Ecce video celos apertos et Ihesum stantem etc. (Act. 7,55). Hoc adverbium ecce dicit philosophus ... — ... per rubeas rosas ostendit.
30ra Tit.: In dedicatione
Vos estis templum Dei et spiritus sanctus habitat in vobis (1. Cor. 3,16). Dicit ibi glosa Vos estis templum ad habitaculum Dei factum ... — ... quod ipse prestare dignetur.
30rb Tit.: Item alius sermo
Egressus Ihesus perambulat Iericho etc. (Luc. 19,1). In evangelio isto quatuor nobis consideranda sunt. Quis exivit ... — ... Egressus Ihesus.
30vb Tit.: Sermo generalis
State super vias rectas et interrogate de semitis antiquis et discite que sit via bona et ambulate in ea et invenietis requiem animabus vestris (Ier. 6,16). Verba sunt prophete Aliud est via aliud semita ... — ... quod ipse prestare dignetur qui vivit etc.
31ra Tit.: Sermo
Noluit dominus dare inducias sepelienti patrem suum. Nullus ergo querat differre converti ... — ... invidia contra nos.
31rb Parasti in dulcedine tua pauperi Deus (Ps. 67,11). Bone erunt epistole quarum ... — ... potum Christi.
(31va-34ra) Aszetische Kurztexte.
   21
31va Miles vel servus domum ledere non valet vel audet ... — ... perfectis est requies.
31va Magna est dignitas sacerdotis cui dominus mille vel plures committit ... — ... in tabernam.
31vb In tribus habebit virgo premium pre ceteris in capite aureolam ... — ... esse Deo.
31vb Non est dictum Eva ubi es ... — ... de chonca margaritam.
31vb Filius libentius flagellaretur a patre ... — ... ad contritionem.
32ra Nullus viator tantum festinat ad locum quo tendit ... — ... restituatur ablatum.
32ra Tit.: De confessione
Confessio est cantilena dulcis domini ... — ... filiorum Israhel.
32rb Dominus non legitur post resurrectionem apparuisse matri sue ... — ... veni foras.
32rb Si omnes stelle converterentur in soles tunc lucidus esset mundus ... — ... in divinitate.
32rb Non turbetur cor vestrum (Ioh. 14,1). Fons habens fundum durum et purum ... — ... corde virtutes.
32va Domus que vacat ab usu habitationis a vermibus ... — ... viciorum depascitur.
32va Cum sol hic occidit tunc illuminat inferius ... — ... de patibulo liberavit.
32va Libenter stant homines ante ostium apothece propter odoris suavitatem ... — ... Veniat dilectus meus etc.
32va Beati qui ad cenam nupciarum agni vocati sunt ... — ... ubi nullus moritur.
32va Lux orta est iusto cum moritur. Lux est amica homini ... — ... in quem transfixerunt.
32vb In hoc perpenditur erga nos maior dilectio Dei ... — ... in cruce.
33rb In evangelio super illum locum Faciamus hic tria tabernacula dicit Gregorius ... — ... ut edatis etc.
33rb In evangelio Alligate fasciculos vestros ad comburendum Ysaias Quis poterit ex vobis ... — ... quia domino peccaverit.
33va Si populus meus audisset me etc. Non enim potest esse vera pax ... — ... cui est homo.
33va Per Matheum facies hominis designatur qui ab humanitate Christi ... — ... et ascensionem.
33vb Tit.: Sermo valde bonus
Si predicator ad fugam luxurie vult inferre auditores ab hac auctoritate incipiat Sicut lumbi vestri precincti etc. Paulus etiam ait Fuge fornicationem ... — ... placebis summo Deo.
(34ra-34vb) Kurzeinträge von verschiedenen Händen.
   6
34ra Notabilia: Scientes quia hora est iam nos de somno surgere (Rom. 13,11). Sompnus est tarditas ...
34rb Notabilia (tw. deutsch): predicacio bona est audiencio (!). Daz sprichet sand Paule.
34rb De viciis: Fenerator nesciens symbolum veneficus ...
34va Verse: Ave gloriosa virginum regina vitis generosa vite medicina ... (Vgl. Basel, UB, B XI 8, 151r.)
34va Vers: Venite exultemus regnanti iubilemus ... (Walther, Initia Nr. 20108)
34vb Gebet aus einem Messformular zum hl. Erasmus:
Deus in cuius virtute beatus Erasmus martyr tuus atque pontifex universa tormenta sua superavit ...
Teil 2
(35ra-37rb) Sermones.
   2
35ra Dnca 11. post pent.: Expl.   ... ad suam sanctitatem perveniat quod prestat. (Schneyer, Initia 8, 536, Nr. 143)
36vb Illa que sursum Ierusalem libera est que est mater nostra (Gal. 4,26). Paulus apostolus et vas eleccionis ... — ... a beato Iohanne in Apok. etc.
(37v) Leer.
(38ra-41va) Sermones.
   3
38ra Tit.: In cena domini sermo
Ante diem pasche etc. Io. 13° (1). Sicut ex scripturis sacris colligitur. Hec est dies celeberrima ... — ... in conversacione etc. Quod exemplum imitari nobis prestare dignetur.
39rb Zu Elevata est: [E]levata est gloria domini nube desuper ... — ... Dicacio militis ecclesie.
39vb Ubi est qui natus est rex Iudeorum? (Matth. 2,2). Ubi est Verbum domini veniet. De verbo incarnato noviter ... — ... et gratia Mt. Apostolus dicit Quam gratiam etc. (Vgl. Schneyer 9, 651, Nr. 13)
(41vb) Leer.
Teil 3
(42ra-45vb) Sermones de communi sanctorum.
   15
42ra, oben Perhennium Ihesus autem proficiebat etc.
42ra Tit.: Sermo communis
Remansit puer Ihesus in Iherusalem (Luc. 2,43). Puer Ihesus exhibuit se hodierna die ... — ... vinculum habet.
43ra Tit.: Sermo communis
Simile est regnum celorum homini (Matth. 13,45). Pater familias qui exiit ... — ... dabat pauperibus Amen.
43vb Tit.: Sermo communis
Facite igitur quod postulo et ego facio ... — ... licitum est studere.
44ra Tit.: Sermo communis
Quid existis in deserto videre? Harundinem vento agitatam etc.? (Matth. 11,7). Primo Christus unum supponit ... — ... in exemplum.
44rb Tit.: Sermo communis
[...] Solvere corrigiam calciamentorum etc. (Luc. 3,16). Hoc est non possum declarare unionem ... — ... et pes latet [
44va Tit.: Sermo communis
At ubi venit plenitudo temporis misit Deus filium suum Gal. 4 (4). Quia hiis temporibus naturis domini recolitur sollempnitas ... — ... filium suum etc.
44va Tit.: Sermo communis
Post triduum invenerunt illum scilicet Ihesum in templo in medio doctorum. Luc. (2,46). Quia frequenter queritur ... — ... post triduum etc.
44vb Tit.: Sermo communis
Non alta sapientes sed humilibus consentientes. Ro. 7 (recte: 12,16). Apostolus quondam in altis habitans ... — ... sapientes etc.
45ra Cum descendisset Ihesus de monte secute sunt eum turbe multe. Mt. 8 (1). In verbis istis tangit ingens salvatoris nostri clementia ... — ... cum descendisset etc.
45rb Surgens imperavit (!) ventis et mari. Mt. 8 (26). Duo ad nostram consolation[...] verbis istis proponuntur. Primum est divine exauditionis acceleratio ... — ... Surgens imperavit (!) ventis et mari.
45va Tit.: Sermo communis
Venite ad me omnes qui laboratis et honerati estis, et ego reficiam vos (Matth. 11,28). Salvator noster invitans nos adveniendi ad se ... — ... dicens Venite ad me etc.
45vb In principio erat verbum etc. (Ioh. 1,1). Quatuor sunt ewangeliste. Matheus quod interpretatur ... — ... dicens de divinitate In principio erat verbum etc
45vb Nota de prelato pro culpis aliorum ... — ... viciorum incendio alienum.
45vb Bernardus. O bone Iesu qui te diligunt non tepescunt ... (Von anderer Hand)
Teil 4
(46ra-48rb) Theologische Exzerpte bzw. Kurztexte. Bl. 46ra–b stark verblasst. Eingeschobene Kleinnotizen, -zitate und Randzusätze (nicht angeführt).
   17
46ra Hervorgehoben: Aus Theobaldus Brito: Expositio symboli apostolorum
O sapiencia ingenita da mihi sapienciam O verbum eternum da mihi verbum ...
(Ed.: C. P. Caspari, Kirchenhistorische Anecdota 1 (1883) 292–300. – RB Nr. 7975)
46ra Tit.: De septem verbis Christi in cruce
Primum fuit ad patrem. Pater dimitte ...
46ra Tit.: De firmitate corporis
[...] Secundo conservat humilitatem ...
46ra Tit.: De custodia angelorum.
Angelus servit nobis propter ...
46rb Tit.: De confessione.
Quo cum quale [...] persona quia quod ...
46rb Tit.: De cameris inferni.
Notandum quod infernus habet VII cameras ...
46va Dominus pauperem facit humiliter et sublimat etc. (1. Reg. 2,7). Dominus noster Deus pater pauperem facit Christum filium suum ... (Parallelüberlieferung: Uppsala, UB, C 329, 172v.)
46va Sequitur quoniam dicatus fuit in palmis ...
46vb Tit.: De quatuor locis domini.
Notandum quod quatuor sunt civitates in quibus dominus operatus est ...
46vb Tit.: De passione domini.
O vos omnes qui transitis per viam etc. Ysa. (1,12). Quasi ovis ad occisionem ducitur ...
47ra Dominus Ihesus duos habuit discipulos qui ambo dicebantur ...
47ra Legitur quod Ezechiel propheta vidit ...
47ra Quatuor sunt modi in quibus ponunt homines spem suam ...
47rb Sobrietas attenditur in tribus Cibis verbis et vestibus ...
47va Maxime autem hoc necessarium est laicis qui horas non cantant ...
47vb Auctoritates s. Bernhardi Noli esse aliene consciencie ...
48ra Ebrietas est dulce venenum suave peccatum ...
(48rb) Petrus Comestor De excellentia BMV (Copinger 6259. – Walther, Initia Nr. 17728. Chevalier Nr. 18874). Von anderer Hand.
   1
48rb Si fieri posset quod arene pulvis ... — ... nulla parens tibi parens.
(48va-49vb) Theologische Exzerpte bzw. Kurztexte. Hervorgehoben.
   12
48va Tit.: De sancta Maria
Ave Maria etc. A Alfa et O ...
48vb Nota quod triplex est stella. Est stella producens Christum et est stella manens in Christo ...
48vb Tit.: Nota
Bernardus. Septem sunt in quibus summa consistit perfectio huius vite ...
48vb Augustinus. Decem sunt propter que debemus Deum diligere ...
49ra Tit.: Nota.
Tres sunt sedes Dei. Prima est beata virgo ...
49ra Tit.: Nota.
Septem sunt gradus inferni. Ignis ...
49rb Tit.: De confessione.
Augustinus. Nichil periculosius quam in eo ...
49rb Tit.: Nota.
Augustinus. Septem sunt cottidie agenda ab homine ...
49va Tit.: Nota.
Non locum sed animum commuta ...
49va Duodecim sunt abusiones claustri ...
49va Sciencia valet ad rectam administrationem ...
49va Tit.: De XV signis ante diem iudicii ventura.
Ieronimus In annalibus libris Hebreorum invenit signa XV que dicuntur ante diem iudicii futura ...
(49vb-50ra) Liber Scintillarum de sententiis patrum (Bloomfield Nr. 1506).
   1
49vb Tit.: Incipit liber scintillarum de sentenciis patruum.
Dei omnipotentis inter cetera sacre locucionis verba discipulis suis loquens dixit ... — ... in rebus adversis ne frangat.
(50ra-64ra) Theologisch-aszetische Exzerpte bzw. Kurztexte bzw. Flores.
   46
50ra Tit.: De sacerdotibus.
50va Tit.: De ieunio. – Ysidorus. – Fabula de virginitate.
50vb Tit.: De temptacione. – De religiosis.
51ra Tit.: De pugna contra III hostes. – De silencio.
51va Tit.: Versus notabiles de corpore Christi. – De penitencia.
(Walther, Initia Nr. 2350 und 8487)
51va Tit.: De VII elemosinis corporalibus. – De claustralibus.
(Walther, Initia Nr. 20647 bzw. Walther, Proverbia Nr. 25945)
51vb Tit.: De consecracione ecclesie. – De coniugio. – De duratione anni.
(Walther, Initia Nr. 8674 bzw. Walther, Initia Nr. 17612)
52ra Tit.: De VII (!) beatitudinibus
(Walther, Initia Nr. 19498)
52rb Tit.: De sacramento misse
(Walther, Initia Nr. 9993)
52va Tit.: De Enoch et Helya quomodo et ubi vivatur
(Walther, Initia Nr. 15515)
53va Tit.: De XXX de quibus est Christus venditus ... – Ad pulpitum.
54ra Tit.: De veste preciosa. – De paupere. – De immolacione hostie.
54rb Tit.: De oratione et lectione.
Nutri animam tuam lectionibus divinis
(vgl. Flores Augustini. Uppsala, UB, C 197, 141v)
54rb Tit.: De fide
Fides est fundamentum omnium bonorum
(Parallelüberlieferung: Köln, Historisches Archiv der Stadt Köln, W* 86, 61r)
54rb Tit.: De oratione frequenti.
54va Tit.: De canonicis horis.
54vb Tit.: De baptismo.
55vb Tit.: De iudicio novissimo. – De peccato mortali.
56ra Tit.: De confessione.
56rb Tit.: Qualiter sit docendus confitens.
57ra Tit.: De occultis.
57rb Tit.: Qui iniecerint violentas manus in clericos.
57va Tit.: De sacerdotibus. – De infirmis.
57vb Tit.: De senibus. – De divitibus. – De prelatis.
58ra Tit.: De sacerdotibus. – De sacerdotibus.
58rb Tit.: De religiosis.
58va Tit.: Qualiter deleantur peccata.
59ra Tit.: De sompno.
59rb Tit.: De castitate clericorum.
59va Tit.: De vita claustralium.
59vb Tit.: De muneribus accipiendis.
60ra Tit.: De prodigalitate clericorum.
60rb Tit.: De proprietariis.
60va Tit.: De murmure.
60vb Tit.: De receptione corporis Christi.
61ra Tit.: Item de communione Christi. – De divinatione. – De sompniis.
61rb Tit.: De reverencia locorum. – De inobediencia. – De sollempnitatibus.
61va Tit.: De remediis contra vanam gloriam. – De lingua.
61vb Tit.: De plaphemia (!). – De periurio. – De mendacione. – De detractione.
62ra Tit.: De maledicto. – De contencione. – De invidia. – De irrisoribus. – De convivio.
62rb Tit.: De cantu. – De superbia. – De prelatis.
62va Tit.: De claustralibus. – De pravo consilio. – De voto. – De verbo ocioso. Anschließend: Exemplum.
62vb Tit.: De risu. – De silencio.
63ra Tit.: De chorea.
63rb Tit.: De ludo.
63va Tit.: De avaricia.
(64rb-64va) Sermo.
   1
64rb Tit.: Sermo de studio sapiencie et meditatione divine legis.
Oportet fratres karissimi ut mundo corde et casto corpore ... — ... ad promissa.
(64va-65vb) Theologisch-aszetische Exzerpte bzw. Kurztexte bzw. Flores. Fortsetzung von Bl. 63va.
   6
64va Tit.: De continencia.
64vb Tit.: De amatoribus mundi.
65ra Tit.: Regale sacerdotium.
65rb Tit.: De matrimonio. – De elemosina.
65va Tit.: De subditis. – De mirra.
65vb Tit.: De superfluitate rerum.
(66ra-66va) Sermo.
   1
66ra Tit.: In deposicione mortuorum
Dixit Martha ad Ihesum Domine si fuisses hic frater (Ioh. 11,21). Numquam magis gavise sunt anime in inferno quam quando anima Christi pro ipsis liberandis ad inferos descendit ... — ... in capita eorum retorquetur.
(Inc. wie Innsbruck, ULBT, Cod. 465, 5vb.)
(66va-67vb) Exempla.
   13
66va Tit.: Exemplum.
Quidam miles fuit in bello Karuli magni contra paganos ... — ... in regnum Dei.
66va Tit.: Exemplum.
Quidam celebrans cottidie officium ... — ... anime in cimiterio responderunt Amen.
66va Tit.: Exemplum.
Accidit quadam feria II mane cum quidam sacerdos ... — ... rediit ad penas.
66vb Tit.: Exemplum.
Abbas Macharius dum iret aliquando ... — ... necessitatis articulo.
66vb Magister Hugo post mortem cuidam canonico ... — ... ad gaudia eterna perducat Dominus noster Ihesus Christus.
67ra Tit.: De timore mortis.
Ego sum panis vivus qui de celo descendi etc. (Ioh. 6,41). Fratres dilectissimi si mortuus aliquis loqueretur ... — ... quid futurum sit.
(Parallelüberlieferung: Graz, UB, Cod. 1454, 395v.)
67ra Tit.: Exemplum.
Burgensis quidam audiens ... — ... minima gustabunt.
67rb Tit.: Exemplum.
Filius cuiusdam divitis considerans ... — ... mors nulli parcit.
67rb Tit.: De signis moriencium.
Considera quod in morte cuiusque nasus ... — ... quali fine clauditur.
67rb Tit.: De infirmitate.
Si quis cum dolore egritudinem vel mortem suscipit ... — ... de morte corporis.
67va Tit.: De triplici morte.
Est enim triplex mors scilicet anime nature gehenne ... — ... anime pacienti.
67va Tit.: Fabula.
Legitur quod quidam quem inimici capitales ... — ... pro ipsis orant.
67va Tit.: Quatuor sunt vie moriencium.
Sunt vie quatuor post mortem ... — ... perducere dignetur Ihesus Christus.
(67vb-68vb) Durnadus de Sancto Porciano Instructiones presbyteriorum. (Parallelüberlieferung: u. a. Graz, UB, 583, 31r. Vgl. Schulte GQ II 155–156.).
   1
67vb Tit.: Sermo synodalis pronunciandus in qualibet synodo.
Fratres omnes presbyteri et sacerdotes domini cooperatores ordinis nostri estis ... — ... crimen admittitur.
(68vb) De nomine Cherubim.
   1
68vb Tit.: De hoc nomine Cherubim.
Quamquam plerique Cherubym neutrali genere numeroque plurali dici putentur ... — ... reddet iusticie.
(69ra-71ra) Aszetische Kurztexte.
   14
69ra Tit.: De esca (ohne Tit.).
69rb Tit.: De medicinis.
69va Tit.: De bonis moribus et honesta vita.
69vb Tit.: Contra elacionem mentis. – Fuga viciorum.
70ra Tit.: De honestate.
70ra, oben Tit.: Aussprüche des Hl. Bernhard (dt.)
Taet got mit uns sundern niht sin barmherzicheit ... — ... daz du bi mir bilibest.
(Robert Priebsch, Deutsche Handschriften in England (2. Bde.). Erlangen 1896 bzw. 1901, hier: Bd. II 175, Nr. 201)
70ra Tit.: De tristicia. – De risu. – De ocio. – De scripturis. – De oracione.
70rb Tit.: De consorcio. – De cibo. – De dormicione.
70va Tit.: De VII gaudiis sancte Marie.
70va Tit.: Contra vermes.
Contra vermem qui hominem comedit in digito vel aliunde ... — ... et liberabitur.
(Von anderer Hand)
70v, oben Tit.: Aussprüche des Hl. Bernhard (dt.)
Warlich ez ist aller ob aller suezicheit da man den menschen sihet ... — ... er seufzet.
(Robert Priebsch, Deutsche Handschriften in England (2. Bde.). Erlangen 1896 bzw. 1901, hier Bd. II 175, Nr. 201)
70vb Tit.: Nota.
70vb Tit.: De timore Dei. – De muliere.
71ra Tit.: De elemosina. – De ocio.
(71ra-71va) Auctoritates: u.a. Socrates, Pythagoras, Hieronymus.
   3
71ra Socrates. Celeritas beneficium gracius facit ... — ... mundana iniquitas.
71va Tit.: De sacerdotibus.
Ovidius. Tangere qui gaudet mortalia qualiter audet. ... — ... in se provocat.
71va, oben Tit.: Aussprüche des Hl. Gregor (dt.)
Gregorius Dehein pen ist so … Gregorius Man sol den zetillen ziten in den hercen … Gregorius Als man daz goteswort hoert …
(Robert Priebsch, Deutsche Handschriften in England (2. Bde.). Erlangen 1896 bzw. 1901, hier Bd. II 175, Nr. 201)
(71va-71vb) Notabilia BMV. Anschließend Verse (Hexameter) mit Erläuterungen.
   4
71va Tit.: Notabilia de sancta Maria virgine.
Eo die sancta Maria quo nunc celebratur ... — ... ... ad diem dominice annunciacionis.
71va Tit.: Versus
Mater ave miserisque fave ... — ... et veneretur scilicet a magis.
71vb Anna tribus nupsit Ioachim, Cleophe Salomeque. Anna Mariam ex Ioachim genuit ... — ... genuit ex patre Zebedeo Iacobum et Iohannem (Walther, Initia Nr. 1062)
71vb Tit.: Nota hos versus
Stella regit gentes ad Christum dona ferentes ... — ... mors corda profunda (?).
(72r-73r) De BMV.
   4
72r Tit.: Sermo de assumpcione.
Que est ista que progreditur quasi aurora consurgens ... (Cant. 6,9). In verbis istis ostendit spiritus sanctus triplicem statum gloriose virginis Marie ... — ... propter gaudium sue assumpcionis.
72r Tit.: De pulchritudine rose.
Pulcritudo rose propter IIII denotatur Superius rubet ... — ... gignit rosam.
72v Tit.: Sermo de beata virgine.
Fragrancia ungentis optimis (Cant. 1,1) id est repleta spiritus sancti donis ... — ... declaratur.
72v Tit.: Bonus sermo de beata virgine
Genesis (1,16) Fecit Deus duo magna luminaria luminare maius id est Christum ... — ... mereamur in celis prestante domino in secula seculorum.
(73r-75v) Materialsammlung für die Seelsorgepraxis. Mit Sermonesentwürfen, zahlreichen Exzerpten und Zitaten.
   1
73r Ego quasi vitis (Eccli. 24,23). Vitis habet tres virtutes ... — ... sed prima usque ad potum vite hylariter eos deportavit.
(76r-77r) Predigtenentwürfe. Teilweise ausformuliert.
   6
76r Tit.: Sermo quando volueris
Gregorius. Nescit tarda molimina sancti spiritus ... — ... velud hostem fuge. Require in quaterno de ocio.
76r Tit.: Sermo quando volueris.
Augustinus. Primum quod in unum estis ... — ... conservare dignetur Amen.
76r Tit.: De inclinacione notabilia.
Sanctus Damasus papa. Gloria patri et filio et spirito sancto composuit et instituit ... — ... voluntatis inquiremus.
76v Tit.: Sermo de nativitate domini
Ecce venit rex occurramus obviam salvatori ... — ... venturus est.
76v Tit.: De obediencia
Obediencia dux est ... — ... venturus est.
77r Tit.: Sermo de dedicatione.
Zachee festinans descende etc. (Luc. 19,5) Nota quod quinque fuerunt in Zacheo ... — ... qui in ictis pa la ne (?).
(77r-78r) Notabilia.
   4
77r Tit.: De bonitate mulierum
Moraliter nota quod in multis cognoscitur ... — ... ab hiis qui foris sunt etc.
77v Tit.: De passione domini.
Nota quod quatuor signa ostendit nobis dominus in cruce ... — ... peccaverunt manus mee.
77v Tit.: De chorea
Pica iuvenis facile donatur ... — ... et tamen non fugitur.
78r Tit.: De triplici iudicio.
Ante iudicium para iudicium. In Eccli. (18,19). Triplex est iudicium ... — ... iudicia tria sunt scilicet dolor.
(78r) Conradus Holtnicker Sermo de s. Maria Magdalena (Schneyer 1, 768, Nr. 304).
(79r) Sermo.
   1
79r Tit.: Sermo de dedicatione.
Gen. XXVIII (17) Terribilis est locus iste. Non est hic aliud nisi domus Dei et porta celi. In his verbis duo notanda sunt scilicet cui terribilis sit locus ... — ... eternorum gaudiorum.
(79v) Nota.
   1
79v Tit.: Nota
Septem sunt cause propter que peccator ...
(79v) Verse (Walther, Proverbia Nr. 15122).
   1
79v Tit.: Nota hos versus diligenter
Mors cruce pendentis stimulet cor respicientis ... — ... mens ubi non orat in vanum lingua laborat.
(80r) Sermo.
   2
80r, oben Tit.: Aussprüche des Hl. Bernhard (dt.)
Du behaltnusse des frides an zwain dingen daz wir uns diemuetigen ... — ... und verwazen.
(Robert Priebsch, Deutsche Handschriften in England (2. Bde.). Erlangen 1896 bzw. 1901, hier Bd. II II 175, Nr. 201)
80r Tit.: Sermo de s. Laurencio
Beatus vir qui inventus est ... (Eccli. 31,8). Sic iste s. Laurencius inventus est sine macula ... — ... sepulta ante altare s. Laurencii. Hoc require in passionali.
(80r-80v) Notabilia.
(80va-80vb) Sermones.
   2
80va Paulus. Sic nos existimet homo ut ministros Christi (1. Cor. 4,1). Homo debet estimare ... — ... Ihesum Christum. Quod nobis prestare ...
80vb Paulus. Quecumque scripta sunt ad nostram doctrinam (Rom. 15,4). Scripta sunt et melioracionem ... — ... copiosa est aput Deum. Quod nobis ...
(81ra) Notabilia.
   1
81ra Bernardus. Octo sunt ...
(81rb-81vb) Sermones.
   2
81rb Tit.: Sermo de sancta Agnete.
Pulchra facie non solum facie sed toto corpore ornata moribus honestis virtutibus bonis ... — ... sponsus Ihesus Christus.
81vb Tit.: Sermo de s. Paulo.
Magnus sanctus Paulus vas electionis vere digne est glorificandus qui meruit thronum duodecim [possidere]. Magnus dicitur qui a Deo eligitur ... — ... Pauli apostoli.
(82rb-82vb) Notabilia.
   9
82rb Tit.: Notabile.
Cum vidisset Ihesus filius domini ... — ... eterne dampnacionis sicut herodes.
82rb Tit.: De IIII generibus hominum.
Quatuor sunt genera hominum regna celorum ... — ... ut impleatur domus mea.
82rb Tit.: De confessione.
Quatuor sunt que impediunt confessionem Pudor timor spes desperatio ... — ... ex eius compassione Chrisi confitetur.
(Bernardus Claravallensis: Sermones diversi. Sermo 104: De quattuor impedimentis confessionis [PL 183, 730–731]. – Bloomfield Nr. 4447)
82va Tit.: Notabile de decima.
Augustinus Nota ille qui fideliter dat decimam quadrupliciter remuneratur a domino ... — ... eruginem et erucam.
82va Tit.: De religiosis.
Religiosus debet habere cor leonis ... — ... pacienter portet.
82va Tit.: De aspersione aque.
Aspergaris aqua demon depellitur aqua ... — ... redit aqua.
82vb Tit.: De luctu sanctorum.
Quadruplex est luctus sanctorum. Converte luctum nostrum ... — ... laudis precibus Christum laudat.
82vb Tit.: De passione domini.
Qui est ex Deo verbo Dei audit ... — ... et illi miseri.
82vb Tit.: De voluntate Dei.
Augustinus Voluntas Dei est quam Christus fecit ... — ... Sap. IX Mitte illam a se.
Teil 5
(83r-90v) Sermones.
   4
83r Si quis manducaverit corpus domini indigne etc. (1) Cor. XI. (27). Notandum quod in presenti epistola quatuor genera hominum dicuntur ... — ... omnipotens dominus.
86r Hic iam queritur inter dispensatores ut fidelis quis inveniatur. 1. Cor. 4 (2). Quamvis verba ista proponat ... — ... non est in gloria. (Vgl. Leo OCist.: De uno confessore (Schneyer 4, 18, Nr. 45) und Iohannes de Rupella: In synodo (Schneyer 3, 717, Nr. 195).)
87v Erläuterungen: Minister Christi debet esse fidelis ad erogandum temporalia pauperibus ... — ... in secula seculorum.
89r Tempus meum nondum adest tempus autem vestrum semper est paratum. Ioh. VIII (recte: 7,6). Presens tempus dicitur tempus nostrum ... — ... eterna semper inquiras. Anschließend Augustinus-Zitat.
Teil 6
(91ra-100v) Sermones.
   2
91ra Bonaventura: Sermo:De corpore Christi
Confiteantur domino misericordiam eius et mirabilia ... (Ps. 106,8). Istud verbum dicit David propheta in quo verbo excitat nos ad graciarum actiones ... — ... sub figura mannatis. Quod ipse nobis prestare dignetur qui vidit.
(Schneyer 1, 626, Nr. 477)
99va Mane nobiscum (Luc. 24,29). Hec verba possunt dicere qui modo in cena et in parasceve et pasca ... — ... sicut homo. (Parallelüberlieferung: u. a. Klosterneuburg, Stiftsbibl., CCl 444, Nr.8.)
Teil 7
(101r-104v) Sermones.
   2
101r Tit.: De passione domini
Quomodo obscuratum est aurum mutatus est color optimus. Dispersi sunt lapides sanctuarii Tren. III (recte: Lam. 4,1). Verbum istud Ieremie sit condolentis tamen nihilominus admirantis ... — ... passionum erimus et consolacionum.
(Parallelüberlieferung: Kremsmünster, Stiftsbibl., CC 284, 352r.)
103v Iustus cor suum tradidit ad vigilandum diluculo etc. (Sir. 39,6). In hiis verbis dat nobis spiritus sanctus intelligere ... — ... et ad bonum operandum ut fecit hic sanctus. Rogemus etc. (Vgl. u. a. Schneyer 7, 559, Nr. 101.)
(104v-105v) De praedicatore.
   1
104v Dictum est quid sit predicacio et qualis esse debeat. Fidelis debet esse dispensator in verbo ... — ... in libro scripture quod diligat.
(105v) De claustralibus.
   1
105v [...]elitur quod Esechiel propheta vidit animal quod quatuor facies habebat ... — ... et sic demum vocabitur iustus. (Vgl. Innsbruck, ULBT, Cod. 326, 107ra.)
(105v) Verse (Walther, Initia Nr. 16101).
   1
105v Quis, quid, ubi, cum quo, quociens, cur, quomodo, quando | Qui facit incestum deflorans aut parrocida ...
(106r-106v) Constitutiones canonicorum regularium.
   1
106r Tit.: Constituciones que canonicorum regularium.
Quia regularis ordinis nostri observantis in omnibus pene ecclesiis ex magna parte ... — ... in confessione loquatur.
(106v-107v) Auctoritates.
   1
106v Augustinus Ita nichil probat amicum quemadmodum ... — ... adduxit in carnem.
Teil 8
(108r-113v) De doctrina S. Augustini.
   1
108r Tit.: De doctrina s. Augustini et de virtutibus quibus ornatus est a domino et omni tempore predicacionum.
Si quis mihi ministraverit honorificabit eum pater meus etc. Verba hec scribit s. Iohannes (12,26). In quibus ponit II notanda. Primo proponit servicium virtuosum ... — ... quam totius seculi peregrinacio.
(113v-115v) Kurze Anweisungen zur Lebensführung.
   8
113v Tit.: De dote corporis et animabus salvandis.
Beati mortui qui in domino moriuntur (Apoc. 14,13). Nota quod iusti dicuntur in morte beati quia dotantur a Deo quo ad corpus ... — ... affirment.
(Parallelüberlieferung: Kremsmünster, Stiftsbibl., CC 77, 81v.)
114r Tit.: De resurrectione dampnatorum.
Angelus dicit dampnatis Surgite mortui ad iudicium ... — ... iusto tribuas.
115r Tit.: Propter tria bonum est audire verbum Dei.
Audiendum est verbum Dei propter tria. Primo quia mundat ... — ... eum.
115r Tit.: Propter multa debemus Deo servire.
Debemus servire Deo triplici iure. Primo iure creationis ... — ... Euge serve bone.
115v Tit.: De perseverancia.
Tria sunt que faciunt hominem perseverare in bono Primo assidua ... — ... Ecce venio cito.
115v Tit.: De effectu elemosine.
Thobias Elemosina ab omni peccato et amore liberat ... — ... inimicus.
115v Tit.: Multa bona facit elemosina.
Elongat vitam, multiplicat oratores ... — ... auxilium imploremus.
115v Tit.: De s. Maria virgine.
Augustinus Virgo ex ore tuo pendet consilium miserorum ... — ... et insanias.
Teil 9
(116r-116v) Predigtenentwürfe.
   4
116r Tit.: De parasceve
Sacerdos quidam populum sibi commissum die parasceve communicari hec videns quidam Iudeus ... — ... sperantibus in eum.
116r Tit.: De gula
Multa faciunt ad detestacionem gule. Primum est quod natura ... — ... in hac vita promeruerit.
116r Tit.: De castitate
Sint lumbi vestri precincti Luc. XII (35). Conservatur castitas corporalis per novem ... — ... in omnibus vincamus.
116v Tit.: De s. Katharina
Sapiencie sanctorum V sunt. Primum est timere dominum II recedere a malo. De hiis duobus Iob XXVIII timor ... — ... et superbia vite.
(116v) Auctoritates. U.a. Augustinus, Gregorius.
(117r-118r) Conradus Holtnicker Sermo in commemoratione omnium fidelium defunctorum (Schneyer 1, 776, Nr. 381).
(118r) De confessione.
   2
118r Inicium bonorum operum est confessio operum malorum. Quid times confiteri ... — ... disseccentur. (Vgl. Innsbruck, ULBT, Cod. 496, 89rb (zu: Iacobus de Voragine: Legenda Aurea [Ed. Graesse Nr. 100 [95]: Christophorus]).)
118r Sex sunt necessaria cuilibet peccatori ... — ... Ioh. (15,3) Iam vos mundi estis.
(118v-128v) Materialsammlung für Predigtzwecke.
   23
118v Tit.: Liber florum summi doctoris Augustini episcopi.
Oratio si pura si casta fuerit ... — ... poterit invidere.
119r Tit.: De amore.
O amor qui semper ardes ... — ... necesse est.
(Inc. wie Graz, UB, Cod. 309, 49r.)
120r Tit.: De misericordia divina.
Quid penitenti non ignoscitur cum effusus Christi sanguinis agnoscitur ... — ... nondum stat.
121r Tit.: De sobrietate.
Primum intellegere debet fidelis de usu ... — ... quod facimus.
121r Tit.: De castitate et doctrina Christiana.
Tales decet Christum ... — ... questionem terminavit.
121v Tit.: De discrecione.
Hec est vita (Nachtrag: hominis) beata atque tranquilla cum omnes motus ... — ... cum ignoscitur penitenti.
122r Tit.: De contemptu vane glorie.
Qui laudari vult ab hominibus vituperante te ... — ... gaudere queramus.
122v Tit.: De flagello Dei.
Qui te flagellat in hoc seculo ad emendacionem tuam facit ... — ... repellere disciplinam.
123r Tit.: De paciencia.
Qui fuerit paciencior ad iniuriam ... — ... sufficiet estimare.
123r Tit.: De humilitate.
Vexillum igitur humilitatis ... — ... sacris litteris edocere.
123v Tit.: De obediencia.
Obediencia est in omnibus et in omni racionali creatura ... — ... qui serviunt.
124r Tit.: De misericordia.
Beati qui in misericordia subveniunt miseris ... — ... scelerum remanere.
124r Tit.: De timore Dei.
Ubi timor ibi salus fide stas ... — ... mittit timorem.
124v Tit.: De spe.
Dulce nomen Ihesu subtimenti est desperandum. Ad hanc ergo spem ... — ... nostra vita.
125r Tit.: De pace.
De pace dicturi postquam ... — ... voluntatibus adversetur.
125v Tit.: De gloria et beatitudine eterna.
Quidquid promittere seu dare potest Deus ... — ... si invenietur. Te prestante.
126v Tit.: De lectione.
Nutri animam tuam lectionibus divinis ... — ... inflamment.
126v Tit.: De gracia Dei et divino adiutorio.
Nemo sibi ydoneus est ad salutem ... — ... ab illo nisi miseria.
126v Tit.: De medicina cordis.
Cor nostrum ager est domini ... — ... boni esse possimus.
126v Tit.: De virtute fidei.
Sicut in radice arboris ... — ... omnis labor vacuus est.
127r Tit.: De confessione.
Inicium bonorum omnium operum est confessio operum malorum. Cum te deformem vides ... — ... penitencie dissecentur.
127r Tit.: De peccatis.
Frustra contra alia vicia laborat ... — ... cum viciis bellum.
127v Tit.: De gula.
Malo enim exemplo corrumpunt gulosi proximos suos Ro. XIIII. Si propter cibum tuum frater tuus contristatur ... — ... quicquid Dei est.
(127v) Auctoritates-Zitate. U.a. aus Gregorius.
   1
127v Tit.: Gregorius.
Frequens oracio viciorum in pugnacionem extingit. Rabanus. Qui frequenter ... — ... qui egenum non exaudit.
(128r) Sermo.
   1
128r Tit.: Sermo de sancto Marco ewangelista.
Dignus est operarius mercede sua. Luc. X (7). Super hunc locum ait Bernhardus Uni operi nostro due mercedes debentur ... — ... iam gaudet in domino.
(128v) Augustinus-Exzerpt.
(128v) Notabilia.
(129r) Auctoritates. Gregorius, Bernardus, Hieronymus, Augustinus.
(129r-132r) Materialsammlung für Predigtzwecke.
   7
129r Tit.: De summo bono. – De salvatore Ihesu.
129v Tit.: De vita religiosorum.
130r Tit.: De quiete anime cum Deo. – Quid non in habitu religiositas nec in annis sed in moribus consistit. – De virtute. – De caritate. – De obediencia.
130v Tit.: De paciencia. – De disciplina. – De mansuetudine. – De benignitate. – De verecundia. – De pace. – De concordia.
131r Tit.: De tribulacione et castigacione. – De temptacione carnis. – De sensibus. – De detraccione. – Tanti suspiciones et iudicia. – Quid sit bene vivere.
131v Tit.: De persecucione Christiani. – De sequentibus Christum.
132r Ecc. (Eccli. 20,8). Qui multis utitur verbis ledit animam suam. Propter hec benedicit Ecclesiastes Sint pauci sermones tui ... — ... gracia.
(132r-132v) Medizinische Heilmittel (dt.) (Robert Priebsch, Deutsche Handschriften in England (2. Bde.). Erlangen 1896 bzw. 1901, hier: Bd. II 175, Nr. 201).
   2
132r Tit.: Vur den harenstain.
In den mayen nim wermuet und ruten und sivd daz in win das guet si unt trink des alle morgen ... — ... Imber ist herz unt tuchen unt geleichet sich den pisem an sinen werchen.
132v Tit.: Grana.
Grana iuniperi sumpta numero in pari ieiuno stomacho confortant stomachum ... — ... Collige circa nativitatem beate virginis.
(132v-138v) Miracula und Exempla (Harry Leigh Douglas Ward, Catalogue of Romances in the Department of manuscripts in the British Library (Bd. I–III). London 1883–1910, hier: Bd. III 509–511).
   37
132v Tit.: Quantum prosit audicio misse.
Miles quidam valde dives et inclitus ... — ... cymentariis.
133r Tit.: De quattuor generibus communicancium.
Fulbertus episcopus Carnotenis cum in quadam solempnitate ... — ... et in animam vera cicus accipiunt.
133v ] ut quicquit ad eos cras primum venerit illud confestim ... — ... qui semper prospere eg[
134r Tit.: De rustico
In territorio Bituricensi sicut refert Rabbanus in quodam sermone ... — ... totaliter non potuit.
134r Miles quidam valde famosus propter dominice crucis vexillum non solum ... — ... locum perveniret.
134r Miles quidam primo visitavit Bethlehem ubi Christus natus est ... — ... assumpta est in celum.
134r Sanctus Remigius episcopus cum in die pentecostes missam celebraret ... — ... per ordinem enarravit.
134v Tit.: De muliere que cogit (?) se submergere.
Mulier quedam faciens multa mala tandemque desperant ... — ... virginis liberata.
134v Tit.: De virtute [...]
Burgensis quidam magnarum opum mireque probitatis ... — ... heredes fecit.
(Parallelüberlieferung: Güssing, Franziskanerkloster, 1/33, 179v; London, BL, Add. 18.347, 127v.)
134v Tit.: De muliere et dyabolo.
Mulier quedam sibi visibiliter a demone in forma ... — ... postmodum accessit.
134v Tit.: De puero cum [...]
Villicus quidam feminam quandam pauperculam collegit ... — ... extolerunt.
135r Tit.: De serto.
Est quoddam monasterium ordinis Cysterciensis quod Campus dicitur in quo fuit cellerarius quidam vir simplex et rectus ... — ... feliciter obdormivit.
(Parallelüberlieferung: Güssing, Franziskanerkloster, 1/33, 285r.)
135v Tit.: De pictore.
Pictor quidam egregius sicut Fulbertus episcopus refert quocienscumque ... — ... cubiti mensurantur.
135v Tit.: De lusore.
Fuit quidam homo carnalis qui dum aleis aliquando luderet ... — ... miraculum adiecit.
136r Tit.: De pitantia.
Monachus quidam in Claravalle fuit bone quidam voluntatis ... — ... pariter induit.
136r Tit.: De apostolis.
Legitur in eodem quod presbiter quidam ... — ... soluta est.
136r Tit.: De separacione Petri et Pauli.
Defert Leo papa quod adveniente terribili tempore consumacionis apostolorum ... — ... emandavit.
136v Tit.: De eo qui desperans Paulum invocavit.
Refert Gregorius Turonensis quod quidam desperans laqueum sibi parabat ... — ... penitenciam condignam accepit.
136v Tit.: Quod s. Andreas XL mortuos servavit.
Cum quidam viri numero XL ad beatum Andream navigio venirent ... — ... reddidit usibus.
136v Tit.: De preposito qui agrum s. Andree sibi utitur.
Cum prepositus cuiusdam civitatis agrum sancti Andree abstulisset ... — ... restituitur.
136v Tit.: De virtutibus s. Iacobis.
Vir quidam nomine Bernhardus de episcopatu Mutynensi dum captus ... — ... altitudinem possideret.
136v Tit.: Cui s. Iacobus asinum accomodavit.
Francus quidam cum uxore et filiis sanctum Iacobum cupiens ... — ... statim evanuit.
137r Tit.: De s. Iohanne de templo ydolorum.
Cum beatus Iohannes per totam Asyam predicasset cultores ydolorum ... — ... ecclesiam construxerunt.
137r Quidam agricultura agricola diuturno langwore laborabat ... — ... post mortem venerit ad patrem.
137v Quidam predives dum excommunicatus moreretur post IX annos uxor eius moriens ... — ... in cinerem resolvitur.
138r Miraculum magnum et famosissimum quod in Saxonia contigit ... — ... et contigit anno domini M°XIII°.
138r Cum quidam theologus coram rege Parasius a pluribus episcopis ... — ... ut nostri prelati hoc ordo refert.
138r Claustralis ille mundo vere mortuus fuit ad quem ... — ... in aliquo subvenire.
138r Heremita quidam pecuniam sibi datam ... — ... submergar a te.
138r Angelus semel dixit cuidam heremite Vade o homo ... — ... cuius fetore abhorres.
138r Vir quidam magnarum opum in Iuvianensi dyocesi qui multa mala fecerat ... — ... in Christo quievit.
138v Miles quidam regis Ludwici transiens super pontem ... — ... in reos periurii.
138v Pater quidam sanctus quando fratres sui loqueretur de temporalibus ... — ... hostis dyabolus.
138v Sapiens quidam requisivit de vita nepotis sui ... — ... mendacem.
138v Episcopus quidam vetulam quandam ... — ... preberetur. Hoc in Odone reperitur.
138v Rex quidam gloriam mundi diligens magnum palacium fieri fecit ... — ... in inferno.
138v Pater quidam nimis carnaliter diligens filium suum ... — ... animam exspiravit. Unde dicit Gregorius [
(139ra-139rb) Annales montis S. Georgii 880–ca. 1315 (Ed.: Oswald Holder-Egger, MGH Scriptores XXX/1 [1896] 721–723. – Lhotsky, Quellenkunde 201). Fragment. Einträge u. a. das Kloster Baumburg (1240, 1259) und Mariathal (in Kramsach?) (1259) betreffend. Nachtrag 1415.
   4
139ra ] Anno domini DCCCLXXX Karolomanus rex paralisi dissolutus. Oetingen sepelitur. Anno domini M° C°XCVII° Barbatus obiit. Anno domini M°CC°°VIII° Philippus rex apud Babenberch occiditur a comite palatino de Witlespach ... — ... Frisingensis moritur [
139rb ] de Wasserburch in Styria per [...] Offenberch in hospicio leprosi [...] ... — ... episcopus Ratisponensis [...]
139rb Von anderer Hand 15. Jh. Notiz über die Sonnenfinsternis 1415 (Jahr auch nach Sonntagsbuchstaben definiert):
Anno domini MCCCCXV facta est eclippsis solis 3a die post Bonifacii et illo anno erat littera dominicalis F et illa eclippsis facta est feria 6a post octavam corporis Christi.
139rb Federproben und Notizen, u.a.: Got vater uberal nu hore min arn[ / Hilf ich gedir rud
(139vb) Leer bis auf Bibelzitat.
   1
139vb Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies (Matth. 4,10).