Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40006
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1560 (61, B 26)
SAMMELHANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN UND HISTORISCHEN TEXTEN (lateinisch/deutsch)
Papier   I, 240, I* Bl.   150×110   Melk, 3. Viertel 15. Jh. (Datierungen von 1463-1476)   
Abbildungen von VorderdeckelVorderdeckel-SpiegelIrIv2r2v3r14r15r48v49r58v61r112v117r133r175r177r189r194v197r198r198v199r201r205r206v207r208r218v222v223r223v224r224v225r225v226r226v227r227v228r228v229r231r239v240r240vI*rI*vHinterdeckel-SpiegelHinterdeckel
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 47)

"Friedberg II", "Walther, Initia", "GW", "Hain", "Mahieu 1941", "Legrand 2006", "Bloomfield", "Rudolf"
alle Initien
(VD-Spiegel) Mehmed II. soldanus Epistola ad christianitatem (1476 VIII 2, Konstantinopel) (Ed.: N. Iorga, Notes et extraits pour servir à l'histoire des croisades au XVe siècle, sér. 5 [1476-1500]. Bukarest 1915, 4 f. Nr. V [hier in anderer Übersetzung]).
   1
VD-Spiegel Tit.: (Briefdatierung) 1476. (Titel) Littera imperatoris turcorum
Nos Mahometus admiraldus soldanus felicissimae memoriae domini Murati admiraldi de Barasma Rachmael filius a Deo magno sublimati et super omnes circulos solares imperatoris glorificati de omni genere felicitatis fortunati ... promittimus et iuramus unico Dei omnium rerum conditori ... — ... anni proxime futuri quo magnum mandatum impleamus Dei et magni prophetae Mahometi. Datum Constantinopoli die 2da mensis Augusti imperii nostri anno XXV. Delatum in littera teucra ad episcopum Ragusinum. -- (Absender) Peronitus [?, Paronitus] Vitalis cancellarius Sibinensis [?].
(VD-Spiegel, Ir) Tabula codicis von der Hand des Iohannes Schlitpacher.
(I, I*) Kollektar-Fragment. Um 1200; Fragment einer Rankeninitiale auf Ir.
(1rv) Leer.
(2r) Besitzvermerk (s. Sigle G), Signatur des 16. Jh.
(2v (cum glossa)) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola I ad Gaium (versio Iohannis Sarraceni) cum glossa Iohannis Schlitpacher (?) (Ed.: Dionysii Cartusiani Opera omnia XVI. Tournai 1902, 501; Dionysiaca I. Brügge 1937, 605-607 [unter Sigle S in der synoptischen Edition; zum Vergleich herangezogen]).
   1
2v Tit.: (Rot) Epistola sancti Dionisi (schwarz) ad Gaium
Tenebrae (Glosse: scilicet divinae sive caligo) occultantur lumine (id est cognitione intellectuali) et multo magis lumine ignorantiam (id est ignotam consurrectionem) occultant (id est impediunt) cognitiones (id est scientiae humanae) ... — ... et secundum melius perfecta ignorantia (Glosse: id est ignota consurrectio) cognitio eius est qui est super omnia quae cognoscuntur.
(3r-12v (cum glossa Thomae Vercellensis et Roberti Grosseteste)) Ps. Dionysius Areopagita De mystica theologia (versio Iohannis Sarraceni) cum glossa Thomae Vercellensis et Roberti Grosseteste intermixta (Ed. von Prolog und Text: Dionysii Cartusiani Opera omnia XVI. Tournai 1902, 471-475; Prolog ohne Text: M. Grabmann, Die mittelalterlichen lateinischen Übersetzungen der Schriften des Pseudo-Dionysius Areopagita, in: Ders., Mittelalterliches Geistesleben. Abhandlungen zur Geschichte der Scholastik und Mystik I. München 1926, 449-468, hier 456 f. [Erstmals gedruckt in: Festgabe A. Ehrhard. Bonn 1922, 180-199]; Dionysiaca I. Brügge 1937, 565-602 [unter Sigle S in der synoptischen Edition, hier ohne Prolog; zum Vergleich herangezogen]. -- Text und die beiden vermischten Glossen auch in Wien ÖNB, Cod. 790, 128ra-132ra [Nachtrag Mitte/3. Viertel 15. Jh. in einer Hs., deren Grundstock im 14. Jh. in Italien geschrieben und ausgestattet wurde; Provenienz: Wien, Dorotheenkloster; dorthin 1447 als Geschenk eines Otto canonicus Quinqueecclesiensis]; Text wohl erst danach in Wien oder Niederösterreich eingetragen [nach der Schriftcharakteristik]; außerdem auch in Wien, Schottenkloster, Cod. 66 [Hübl 396], 12r-24v [Hs. dat. 1462]). -- Lit.: Théry 1936, 197-205).
(3r-12v) Robertus Grosseteste Glossae super Mysticam Theologiam Ps. Dionysii Areopagitae.
(3r-12v) Thomas Vercellensis CRSA Glossae super Mysticam Theologiam Ps. Dionysii Areopagitae (Ausg. des Kommentars zur Theologia mystica, aus dem diese Glossen stammen [nach Wien ÖNB, Cod. 695, 81v-82r]: Johannes Vahlkampf, Thomas Gallus. Kommentar zur Mystischen Theologie und andere Schriften [Theologia patrum]. Dollnstein 2000, 5-8. -- Glorieux RT, Nr. 116.i.1 [Nachtrag]). Lit.: G. Théry, Les oeuvres dionysiennes de Thomas Gallus, in: Vie Spirituelle, Supplément, 1932, 129-154.).
   1
3r Tit.: (Rot) Prologus Iohannis Sarraceni ad Odonem sancti Dyonisii abbatem in librum de mistica theologia... Prefacio glose sequentis... (3v) Incipit liber sancti Dionisii (schwarz) cum glossa eius. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Mistica theologia sancti Dionisii cum glossa eius folio 3
Ante mysticam theologiam symbolica theologia esset transferenda... (Praefatio glossae) Mysticae theologiae beati Dionysii tres habentur de graeco in latinum translationes. Prima est Iohannis Scoti quae antiqua translatio dicitur. 2a est Linconiensis quam ipse in suo commento prosequitur. 3a est Iohannis Sarraceni quam abbas Vercellensis prosequitur in suo commento. De cuius principaliter glossa et etiam de commento Linconiensis glossulae ac notulae quae secuntur sunt sententialiter tractae. [Fehlt: Notiz über die Glosse des Hugo wie in Cod. 1405, 194v] Mystica autem theologia ut dicit Linconiensis est secretissima et non iam per speculum et imagines creaturarum cum Deo locutio... (3v, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. Trinitas (Glosse: scilicet divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam incomparabiliter excedens) et superdea (id est superexcedens omnem cognitionem et scientiam sive sapientiam) et superbona (id est superexcedens omnem existentem bonitatem. Lincon[iensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectuale per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem... Vercellensis: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. Haec Linconiensis in fine sui commenti. -- (Zwei Schlußverse) Ex binis commentis bis binisque diebus / Haec humilis breviter glosula colligitur.
(13rv) Leer.
(14r-15r) Epistola invectiva ad religiosum patrem, qui ei salutaria quaedam exempla pluralitatem beneficiorum arguentia obtulerat (Parallelüberlieferung: Clm 19815, 7rv).
   1
14r Tit.: Epistola religiosorum invectiva a quodam curato cuidam religioso patri qui ei salutaria quedam exempla pluralitatem beneficiorum arguentia ex caritate pro sua cautela et salute legenda obtulerat displicenter transmissa
Honorande frater. Noveritis me fabulas mihi pridem praesentatas auscultasse inter ceteros quosdam doctores allegasse quorum tamen nomina in vita sanctorum minime contineri videntur ... — ... Si enim religiosi non essent nulla incommoditas inde sequeretur cum non deberent esse filii saeculi aut aliquem reprehendere sed ut praedixi proprias custodire animas. -- (Abgesetzt) Rogo quaeso ut velitis benigne hanc scripturam suscipere quia ad nos apostolos et curatos [gestrichen: pertinet] pertinet reprehendere alios non ad religiosos. -- (Nach einigen Leerzeilen am Ende der Seite) Hanc epistolam cum a quibusdam oblatum alius quidam legisset ad eorundem instantiam zelo motus [gestrichen: respondit] respondit ut infra (siehe den nachfolgenden Brief).
(15r-48v) Epistola responsoria ad curatum pro defensione monachorum (Parallelüberlieferung: Clm 19815, 7v-27v).
   1
15v Tit.: Hanc epistolam cum a quibusdam oblatum alius quidam legisset ad eorundem instantiam zelo motus [gestrichen: respondit] respondit ut infra. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Tractatulus notabilis contra epistolam inventivam cuiusdam curati etcetera 14
Recta in Christo sapere vicinioraque saluti puriori mentis oculo sincerius intelligendo sentire et eruditiora quaeque stilo te opto digestiora scribendo dictare. Nuper cum tuam vir honorande et amicorum carissime chartulam per te ut dicebatur grandaevo cuidam conversatiori plane et nomine religioso nec mediocriter in divinis litteris erudito destinatam caute legissem ... — ... Vale in domino et haec mea subcorrectione dicta libenti et aequo animo lege et suscipe ut omnibus optime de te opinandi et pro te gaudendi exemplum ostendas. Nam optimi viri iudicium est monita quamvis aspera salutis hilari mente gaudenter audire. Dominus te in aevum felicem custodiat. Amen. -- Explicit 1473.
(49r-58r) Epistola curati ad religiosum responsoria.
   1
49r Tit.: [ohne Titel] (Nicht im Inhaltsverzeichnis, Ir)
Honorande confrater. Omnes enim in Christo fratres suus et eandem ex Adam nobilitatem sortimur decuisse fateor aliquis salutationis aut benevolentiae tuae praemium praetulisse dilectioni. Is qui [?] religioso utique viro nec mediocriter ut forte suspicaris in sacris litteris erudito similiter aliquid indignatus forsitan aut admonitionis fraternae impatiens vel ingratus offrire ... — ... quantae blasphemiae si singula pensarentur et inconvenienter ex tuis verbis sequerentur nisi deficiente papiro. Prolixitas nimia hucusque protelata et taedium cessare compellerent. Vale.
(58v-59v) Tractatulus de mendacio (Dicta patrum) (Gleiches Incipit, jedoch abweichendes Explicit in: Kremsmünster, Cod. 8, 222v [Sermo de mendacio]).
   1
58v Tit.: [ohne Titel]. (Titel und Standortangabe im zeitgleichen Inhaltsverzeichnis, Ir) Item tractatulus brevis de mendacio 58
Mendacium secundum beatum Augustinum est falsa vocis significatio cum intentione fallendi id est falsum dicendi ... — ... tam parvum esset quod a crimine mentientem excusaret. -- (Schlußschrift) Hec dicta sint ad cautelam quia homines nimis proni sunt ad mentiendum. Deo gracias.
(59v-60v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Tractatus de missa et eius compositoribus (= Honorius Augustodunensis OSB, Gemma animae, gekürzte Auszüge aus Cap. 112, 86, 88, 90 und 111) (Lit.: Franz, Messe, 580. -- VL VIII (1992) Sp. 734 Nr. III (F. J. Worstbrock).
   1
59v Tit.: [ohne Titel]. (Titel und Standortangabe im zeitgleichen Inhaltsverzeichnis, Ir) Item alius de missa compendiosus 59
Missa dividitur in 4or partes scilicet obsecrationes orationes postulationes gratiarum actiones... Missam dominus Iesus imprimis secundum ordinem Melchisedech instituit quando ex pane et vino corpus et sanguinem suum fecit ... — ... et hunc negligentes anathemati subdidit.
(61r-117r) Flores Decreti.
   1
61r Tit.: (61r Datierung) In Christi nomine 1474 ultima octobris [31.10.1474]. (Titel) Substant decreti flores sed sat breviati. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item excerpta de tribus partibus decreti id est flores decreti 61 usque 117
Humanum genus duobus regitur naturali videlicet iure et moribus. Ius naturale est quod in lege et evangelio continetur quo quisque iubetur alii facere quod sibi vult fieri [korrigiert aus: fieri vult] et prohibetur alii inferre quod sibi nolit fieri ... — ... de semetipso salvator ait: Sicut audio et iudico. Et alibi: Non potest filius a se facere quicquam nisi quod viderit patrem facientem. Deo gratias. -- (117r Schreiberverse) Flores decreti sint mi lector tibi grati / Quos bene si serves vivendo flos quasi flores.
(117v-120v (Exc. de haereticis, lib. VIII, cap. 5)) Isidorus Hispalensis Etymologiarum sive Originum liber VIII, cap. 5: De haeresibus = Decretum Gratiani, pars II, causa 39 (PL 82, 298-305. -- CPL 1186. -- Decretum Gratiani: Ed. Friedberg I, Sp. 1001-1006).
   1
117v Tit.: [ohne Titel]
Sectae vero haereticorum quot sint et unde nomina acceperunt [!] Isidorus 8vo libro Etymologiarum capitulo V determinat dicens: Quidam autem haereticorum [?] qui de ecclesia recesserunt ex nomine suorum auctorum nuncupantur quidam vero ex causis quas eligentes instituerunt... Menandriani a Menandro mago ... — ... licet de ecclesia non recesserit tamen haereticus appellari potest. -- (120v Tagesdatierung) Finis 4ta <..., 1 Wort unleserlich>.
(120v) Versus 'Paenitet vice'.
   1
120v Tit.: [ohne Titel]
Paenitet vice versum sed consecrat inde reversum.
(121r-125r) Descriptiones titulorum quinque librorum Decretalium.
   1
121r Tit.: (Rot) Descripciones primi libri decretalium. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item breves descripciones decretalium
Non tres dicimus esse deos sed unum Deum omnipotentem invisibilem incommutabilem qui totus ubique est ... — ... Regula etiam quandoque dicitur diffinitio compendiosa rerum complectens universitatem unde dicitur regula quae rem breviter enarrat ff. de regula iuris. Regula.
(125rv) Henricus Toke de Bremen Quaestio disputata in concilio Basileensi 1433 (De recte intelligendis canonibus) (Bei Hölzel 1998 nicht gefunden. In VL IX [1995] Sp. 964-971 [H. Hölzel] dieses Werk nicht genannt).
   1
125r Tit.: Magister Henricus Tocke in questione quam disputavit in concilio Basiliensi anno domini etc. 1433 existens ambasiator archiepiscopi Madeburgensis [lies: Magdeburgensis] primatis Alamannie posuit puncta que hic secuntur
Diligenter advertendum est quod decreta patrum sobrium lectorem et circumspectum intellectorem requirunt qui patienter ferre sciat etiam si non omnia in primo aditu [!, lies: auditu] pleniter intelligat ... — ... qui territus de insolita visione nescivit quid diceret et ipsi diaboli ipsum strangulantes suffocaverit. Haec ille.
(126r-127v (mit Glosse)) Gratianus Concordia discordantium canonum ('Decretum Gratiani') pars I distinctio 6, canon 1 et 3: De nocturnis illusionibus (Ed.: Friedberg I, Sp. 9 f. und 11).
   1
126r Tit.: [ohne Titel]
Quia vero de naturae superfluitate sermo coepit haberi quaeritur an post illusionem... (127r, Causa 3) Non est peccatum quando nolentes imaginibus nocturnis illudimur... -- ... fletibus tergat. Glossa: Quaesitum fuit an ex nocturna pollutione ... — ... et tunc abstinere debet a corpore Christi.
(127v) Gregorius I. Magnus Excerpta .
   1
127v Tit.: [ohne Titel]
Item Gregorius ait: Si quis voluntatem peccandi non habet cottidie celebrare debet ... — ... interiora enim opera meritoria missa tenet primatum. Haec Gregorius.
(128r-129r) Bonifatius VIII. papa De regulis iuris libro sexto (Ed.: Friedberg II, Sp. 1122-1124).
   1
128r Tit.: (Rot) Regule iuris. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item regule iuris 128
Bonifatius octavus servus servorum Dei dilectis filiis etcetera. Beneficium ecclesiasticum non potest licite sine institutione canonica obtineri ... — ... Idem: Certum est quod is committit in legem qui legis verba amplexus contra legis nititur voluntatem [am Rand: Non est dubium]. Datum Romae ad sanctum Petrum V Nonas Martii pontificatus nostri anno 4to.
(129r-131r) Divisio corporis iuris et nomina doctorum theologiae, quae in iure alligantur et modus legendi iura in breviaturis (= Modus legendi iura) (Aus drei Teilen: Einteilung des Rechts und Namen der Rechtsbücher, Namen der Rechtsgelehrten, Rechtsabkürzungen mit anschließendem Abkürzungsverzeichnis).
   1
129r Tit.: [ohne Titel]. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Et quedam notule 129
Sciendum quod corpus iuris dividitur in ius canonicum et ius civile. Ius canonicum dividitur in Decretum et Decretales... (130v) Visis libris restat videre de dictionibus et litteris... (131r) Gratianus monachus fuit compositor Decreti cuius dicta non sunt authentica ... — ... (131r) et debent sic allegari Extravagans 'De invidia' quae fuit Urbani vel Extravagans 'Detestandi' quae fuit Bonifatii et sic de aliis. Bernardus Papiensis episcopus primam compilationem Decretalium fecit... -- ... Dominus Gregorius nonus nonam.
(131r) Bonifatius VIII. papa Liber Sextus (Exc.) = VI 3.14.3 (Ed.: Friedberg II, 1052).
   1
131r Tit.: [ohne Titel]
Constitutionem Innocentianam quae prohibet conversorum professionem recipi ante annum probationis elapsum ... — ... In aliis autem religionibus professio expresse vel tacite fieri potest licite infra annum.
(131r) Kanonistisches Exzerpt.
   1
131r Tit.: [ohne Titel]
Quod ad sacros ordines non promoveatur qui aliquando insanivit ... — ... Si quis non in fine et distinctione 33 [canon 2:] 'Maritum'. Idem habetur in Margarita decreti in verbo 'Dementia'.
(131v) De dignitate et magnificentia ordinis sancti Benedicti (Vgl. Eichstätt, Cod. st 366, 137v). Lit.: A. M. Zimmermann, Kalendarium Benedictinum. Die Heiligen und Seligen des Benediktinerordens und seiner Zweige I. Metten 1933, VII mit XXXII Anm. 7.).
   1
131v Tit.: [ohne Titel]
Papa Iohannes XXII. qui praefuit sedi apostolicae anno domini 1317 temporibus Ludovici imperatoris Romanorum et ducis Bavariae ... — ... hos versus composuerit ad virum Dei dicens: (Versus) Mitis et invicte Christi verna Benedicte In caelo sisti tot fratres promeruisti Quingenos quinque quingentos milia quinque Ad te translati prius omnes canonizati.
(131v) Versus (De s. Benedicto) (4 Verse. -- Walther, Initia 11128).
   2
131v Tit.: (Am Ende des vorhergehenden Textes)
Mitis et invicte Christi verna Benedicte In caelo sisti tot fratres promeruisti ... — ... quingenos quinque quingentos milia quinque ad te translati prius omnes canonizati.
179r Tit.: Versus. (Am Freirand neben den letzten beiden Versen von anderer Hand nachgetragen) Hii duo versus non sunt de dictamine pape Iohannis XXII <..., 1 oder 2 Wörter unleserlich>
Mitis et invicte Christi verna Benedicte In caelo sisti tot fratres promeruisti ... — ... quingenos quinque quingentos milia quinque ad te translati prius omnes canonizati. Ut prior ordinibus cunctis praestantior istae Sic erit in fine cunctis constantior istae. -- (Schlußschrift von der Schreiberhand) Hec papa Iohannes 22us.
(131v-132r) Compendium vitae s. Benedicti de progressu sui ordinis et fundatione (In BHL und BHL und BHL NovSuppl. nicht nachgewiesen).
   2
131v Tit.: [ohne Titel]
Anno incarnationis dominicae quadringentesimo et octogesimo natus fuit sanctus Benedictus et fertur fuisse avus eius Iustinianus imperator ... — ... Ipse namque sanctus Maximinus ibidem cum sanctis 4or episcopis et ducentis XXXIII martyribus aliisque infinitis reliquiis requiescit.
177r Tit.: De parentela et origine sanctissimi Benedicti abbatis patris nostre eximii. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item scriptum de sancto Benedicto et sanctis sui ordinis canonisatis 177
Anno incarnationis dominicae quadringentesimo et octogesimo natus fuit sanctus Benedictus et fertur fuisse avus eius Iustinianus imperator ... — ... Ipse namque sanctus Maximinus ibidem cum sanctis 4tor [!] episcopis et CC XXXIII martyribus aliisque infinitis reliquiis requiescit.
(132rv) Tractatulus de scripturis sanctorum caute legendis.
   1
132r Tit.: [ohne Titel]
Scripta sanctorum sunt caute legenda quia reperiuntur in eorum libris quaedam solum inquisitative dicta quaedam argumentative quaedam exhortative ... — ... unde Hugo [de Sancto Victore, De scripturis et scriptoribus sacris]: Noli de intelligentia scripturarum gloriari quamdiu litteram ignoras. Reliqua ad propositum deservienda ommittitur erga brevitatis.
(133r-146v (Exc.)) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Compendium tractatus 'De Emmanuele' Richardi de Sancto Victore (Vgl. PL 196, 601-666. -- RB 7334).
(133r-146v (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA Tractatus pro confirmatione Christianorum contra oppositiones Iudaeorum et Iudaizantium (Exc. a Iohanne Schlitpacher) = Exc. ex De Emmanuele (Is. 7,14-16) lib. I-II (Vgl. PL 196, 601-666. -- RB 7334).
   2
133r Tit.: (Datierung oberer Freirand) 1473. (Invocatio) In Cristi nomine. Amen. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item excerptum de duobus pulchris libris contra raciones iudaicas 133
Septimo capitulo Isaiae prophetae ita scribitur: Audite ergo domus David... Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emmanuel... -- ... a facie duorum regum suorum etc. (Is. 7,13-16). Contra hanc scripturam quae de beata virgine Maria et Christo Iesu filio eius intelligitur ut patet Matthaeo primo capitulo quidam magister Andreas fecit obiectiones secundum opinionem Iudaeorum ... — ... et eo ipso ista elegi tandem tacita venerari admiratione quo mihi videntur nullo ad plenum posse explicari sermone. -- (146v Tagesdatierung) Hec 24 octobris [24.10.<1473>]. -- (Schlußschrift) Explicit breve excerptum ex tractatu bipartito edito pro cristianorum confirmacione contra opposiciones iudeorum et iudaizantium obiecciones sive raciones.
133r Tit.: (Datierung oberer Freirand) 1473. (Invocatio) In Cristi nomine. Amen. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item excerptum de duobus pulchris libris contra raciones iudaicas 133
Septimo capitulo Isaiae prophetae ita scribitur: Audite ergo domus David... Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emmanuel... -- ... a facie duorum regum suorum etc. (Is. 7,13-16). Contra hanc scripturam quae de beata virgine Maria et Christo Iesu filio eius intelligitur ut patet Matthaeo primo capitulo quidam magister Andreas fecit obiectiones secundum opinionem Iudaeorum ... — ... et eo ipso ista elegi tandem tacita venerari admiratione quo mihi videntur nullo ad plenum posse explicari sermone. -- (146v Tagesdatierung) Hec 24 octobris [24.10.<1473>]. -- (Schlußschrift) Explicit breve excerptum ex tractatu bipartito edito pro cristianorum confirmacione contra opposiciones iudeorum et iudaizantium obiecciones sive raciones.
(147r-175r (147ra-v [!] Tabula mit 27 gezählten Kapiteln)) Engelbertus Admontensis OSB De ortu progressu et fine regnorum et praecipue regni seu imperii Romani (Druck: Engelberti Admontensis ... de Ortu & fine Romani Imperii Liber ... Basel 1553 [zur Kollationierung benützt]; Mainz 1603; Offenbach 1610. -- Glorieux RA, Nr. 92.g).
   1
147r Tit.: (147r Invocatio mit Datierung) In Cristi nomine 1474. (Unterer Freirand Tagesdatierung) 29 Augusti [29.8.1474]. (Titel) Incipiunt capitula sequentis tractatus de ortu et statu et fine romani imperii sive regni... (147v) Incipit tractatus de ortu et statu et fine romani imperii sive regni. Sequitur prologus eiusdem tractatus. (Am Rand Nachtrag von der Hand des Bernhard Pez, 1. Drittel 18. Jh.) Engelberti Abb. Admontensis. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item libellus bonus de ortu statu et fine romani imperii 147
Consedentibus et colloquentibus mecum aliquando quibusdam familiaribus viris prudentibus et maturis contigit inter cetera Romani imperii sive regni et status ipsius fieri mentionem... Ad videndum itaque unde et qualis ab initio fuerit ortus regnorum et principatuum videtur potissime utendum esse regula et processu philosophi ... — ... ut electorum reliquae salvae fiant. Finis huius tractatus. -- (Schlußschrift) Explicit tractatus de ortu et statu et fine Romani imperii sive regni. (175r Datierung und Lokalisierung in kleinerer Schrift) 4ta Septembris in Mellico 1474 [Melk, 4.9.1474].
(175r (Hs.: Sallustius)) Versus (Walther, Initia 3227).
   1
175r Tit.: [ohne Titel]
Consulo quisquis eris qui pacis foedera quaeris Concors esto lapis cum quibus esse cupis. Sallustius.
(175v (Teil 2)) Theobaldus de Sexannia OP Pharetra fidei contra Iudaeos (Drucke: [Pars I] Hain 8589, 12910-16, 15229-234; [Pars II] Hain 12910-12916; J. Chr. Wolf [Ed.], Bibliotheca Hebraea IV, Hamburg 1733, 556-568. Krit. Ed. durch G. Dahan in Vorbereitung [vgl. Kaeppeli]. -- BHM 509 [Prolog]; Kaeppeli 3672). Lit.: E. Klibansky, Zur Talmudkenntnis des christlichen Mittelalters. Monatsschrift für Geschichte und Wissenschaft des Judentums 77 1933) 456-462, hier: 456 f. zum Verfasser). -- VL IX 1993) Sp. 737-741 K. H. Keller). -- Schreckenberg 1994, 335 f.).
   1
175v Tit.: (Rot) De erroribus iudeorum in Dalmut
Talmud doctrina dividitur in 4or libros quorum quilibet vocatur tryasser ... — ... Item sciendum quod Talmud tractat de omnibus rebus mundi et valet tantum sicut studium. Plura non ponam propter cetera causa. -- (Schlußschrift) Hec quidam cuius vocabulum [?] nescitur.
(176r) De scientiis et artibus prohibitis.
   1
176r Tit.: Sciencie prohibite
Notoria est ars quomodo homo debeat sibi acquirere scientiam in instanti... Ioculatoria est ars docens decipere homines cernentibus oculis ioculatores... Nigromantia est scientia docens acquirere aliqua non cum Deo ... — ... Illa et multa alia patent in speculo nigromantiae.
(176v) Leer.
(177r-178r) Compendium vitae s. Benedicti de progressu sui ordinis et fundatione (In BHL und BHL und BHL NovSuppl. nicht nachgewiesen).
(178r) De numero monasteriorum ordinis sancti Benedicti anno 1417 tempore concilii Constantiensis.
   1
178r Tit.: [ohne Titel]
Anno domini 1417 in sacro concilio Constantiensi ante valvas ecclesiae monasterii Petridomus cum magnis litteris scriptum fuit sex milia et sexcenta sunt adhuc monasteria ordinis sancti Benedicti.
(178r-179r) Ordines militantes sub regula sancti Benedicti.
   1
178r Tit.: Sub regula sancti Benedicti militant religiones infre [!] scripte
Ordo sancti Benedicti cum floccis nigris habentibus longas manicas et capucia in facie ampla vel cum cucullis sine manicis ... — ... Ordo monialium Cisterciensium cum floccis nigris et tunicis albis.
(179r-188v) De dignitate et magnificentia ordinis sancti Benedicti (Vgl. Eichstätt, Cod. st 366, 137v). Lit.: A. M. Zimmermann, Kalendarium Benedictinum. Die Heiligen und Seligen des Benediktinerordens und seiner Zweige I. Metten 1933, VII mit XXXII Anm. 7.).
   1
179r Tit.: [ohne Titel]
Natus fuit sanctus Benedictus anno domini 480. Venit autem ad conversionem anno domini 494 anno vero aetatis suae 14... (Versus: Mitis et invicte Christi)... Summi pontifices sequuntur: (179v) Anno domini 539 sanctus Silverius papa natione campanus sedit annos tres menses quinque dies undecim ... — ... Sancta Hildegardis abbatissa prope Piguiam cuius festum peragitur 4 Kl. octobris. -- (188v Datierung rot) 1473.
(179r) Versus (De s. Benedicto) (4 Verse. -- Walther, Initia 11128).
(189r-194v) Iohannes Gerson Donatus spiritualis (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 689-700, Nr. 479).
   1
189r Tit.: (Nahzeitiger Nachtrag) Donatus per allegoriam (Handwechsel) in sui ipsius cognicionem confectus. (Rot von der Schreiberhand) De nomine. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item Donatus allegoricus 189
Partes orationis quot sunt? Octo. Quae? Cognitio substantiae cognitio qualitatis cognitio praecepti divini operatio eiusdem cognitio hominis secundum Deum et secundum naturam ... — ... haec verbis acerrimis a daemonibus qui eam exprobare non cessant. Ergo dilectissimi ibi nostra fixa sint corda ubi vera sunt gaudia. Amen. Explicit.
(194v-196r (Exc. aus der Quaestio 68) ) Augustinus Triumphus de Ancona OESA Summa de ecclesiastica potestate, quaestio 68 (De beneficiorum collatione) (Drucke: GW 3050-3054. -- Zumkeller 141). Lit.: Ministeri 208-216, Nr. 43. -- O. Grassi, L'agostinismo trecentesco, in: G. d'Onofrio, Storia della teolgia nel medioevo III. ||| 1996, 615-617, Bibliographie 640-644.).
   1
194v Tit.: (Rot) Ex summa Augustini de Ankona ordinis fratrum heremitarum sancti Augustini de summa pietate ecclesiastica hec sunt excerpta
Utrum solus papa in pluralitate beneficiorum possit dispensare. Responsio: Dicendum quod in collatione beneficiorum aliquid est de iure divino et naturali et aliquid est de iure positivo... (195r) Utrum cum dispensatione papae licitum sit plura beneficia retinere. Ad quam quaestionem sic proceditur. Videtur enim quod cum dispensatione papae non sit licitum plura beneficia retinere ... — ... quia in spirituali per alium debitum homo potest reddere quod non potest in coniugio corporali [= Ende Quaestio 68].
(196v-196r [!]) Henricus de Segusia (?) Versus de potestate papae cum glossa interlineari (Parallelüberlieferung der Verse: Stuttgart LB, Cod. HB III 24, 108va [hier anonym]).
   1
196v Tit.: (196v) Versus Hostiensis de potestate pape et que sint que sedis apostolica sibi reservavit
Si sit catholicus papam non iudicat ullus (Glosse: Non enim potest accusari vel iudicari ab alio nisi de haeresi) ... — ... (196r rote Zeigehand und Hinweis) reverte folium. ... (196r expl.) Summa sede (id est sumprema quae Petro est data) sedet pleniusque (id est generalis) vicarius extat (semper Christi domini).
(197rv, 206r ) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Notulae in epistolam secundam Hieronymi de Werdea ad se in causa de duratione mundi missam.
   1
197r Tit.: [ohne Titel, im unteren Seitenviertel]
Nota quod frater Ieronimus [Hieronymus] olim dictus in saeculo magister Iohannes de Werdea vir doctus et monachus vulgariter dicti Monsee edidit laboriose tractatum de mundi duratione usque ad Christi domini nativitatem. Postea fecit tractatulum per modum epistolae contra opusculum fratris Iohannis monachi Mellicensis qui incipit 'Multae peritiae etc.' Tertio scripsit alium tractatum contra eundem eius initium 'In nomine domini' ubi grossus fuit. Igitur compunctus peretura ambos destrui prout factum est de ultimo sed alius ligatus non est destructus. Et contra alios sunt factae breves notulae responsivae. Idem frater Ieronimus [Hieronymus] obiit anno domini 1475 in Altaha inferiori cuius anima sit in pace. Amen. -- (197v) In nomine domini. Amen. A. Non satis intelligo huius scripti principium. B. Post oleum unctionis subditur vinum compunctionis ... — ... (197v Hinweis auf Fortsetzung) verte 8 folia. ... (206r Explicit und Datierung) quae nulli mortalium est certa nisi divinitus fuerit alicui revelata. Amen. Haec 14 maii 1472 [14.5.1472].
(198r) Thomas Messerer de Retz OSBEpistola in causa conventus procuratorum abbatum OSB in Lambaco de concordia observantiae regularis ac caerimoniarum deliberaturorum (1472 IV 26, Lambach) (Dieser Brief bei Eilenstein 1936, 32 f. Nr. 104 nicht erwähnt).
   1
198r Tit.: [ohne Titel]
In Christi nomine. Amen. Sub anno domini 1471 circa festum sancti Aegidii domini abbates et quorundam absentum procuratores ordinis sancti Benedicti Pataviae constituti pro concordia observantiae regularis ac caeremoniarum pro tunc principaliter ad quinque articulos concordarunt. Quorum ultimus sive quintus fuit ut singuli abbates quarumlibet diocesum convenirent in sua diocesi ad plenius deliberandum super praedicta conformitate ... — ... et nostri trium fratrum praetactorum suo signeto tergotenus appresso communicavit. Acta sunt haec in praefato monasterio Lambacensi anno domini etc. LXXII dominica qua canitur in ecclesia Dei 'Cantate domino' etc. [26.4.1472].
(198v, 205r) Conradus Ayrmschmalz (Ayrinschmalz) de Weilheim OSBProcuratorium de concordia observantiae regularis ac caerimoniarum deliberaturorum (1472 IV 15, Tegernsee) (Druck: Schramb 1702, 482. -- Lindner 1897, 64, Nr. 6).
   1
198v Tit.: [ohne Titel]
Nos fratres Conradus in Tegernsee Eckhardus in Ebersberg Iohannes in Weihenstephan Alexius in Rott Georgius in Scheyern et Martinus in Attel monasteriorum abbates ordinis sanctissimi patris nostri Benedicti diocesis Frisingensis quintadecima die mensis Aprilis anni infrascripti in praefato monasterio Ebersberg congregati ad deliberandum tractandum et mittendum vice ac nomine omnium nostrum suprascriptorum procuratorem de et super negotio maioris conformitatis ac unionis caerimoniarum ac regularis observantiae ... — ... deliberare possit et valeat. Datum ibidem in Ebersberg sub decreto domini abbatis monasterii praefati in Ebersberg accedens ad hoc consensu omnium nostrum supranominatorum die quo supra anno domini etc. M.CCCC.LXXII° [15.4.1472].
(199r-200v, 203r-204v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Collatio in festo purificationis BMV a. 1474.
   1
199r Tit.: (Invocatio und Datierung) In Cristi nomine 1474. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item due collaciones de purificacione 199 et cena 201
Nunc dimittis servum tuum... (Luc. 2,29). Salvator dominus noster Iesus Christus veniens legem non solvere sed adimplere hodie altera vice quod docturus erat demonstravit ... — ... (200v unten rot Verweis 'verte duo folia') ... (203r) Nunc dimittis servum tuum domine... -- ... (204v Explicit) ad pacem multipliciter invitavit dum viveret et post resurrectionem replicavit. Perducere nos dignetur Iesus salvator noster qui cum patre et sancto Spiritu vivit et regnat Deus. Amen. -- (205v Tagesdatierung) F??? Valentini episcopi [7.1.<1474>].
(201r-202v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Collatio in cena domini a. 1473.
   1
201r Tit.: (Invocatio und Datierung) In Cristi nomine 1473 10 Aprilis [10.4.1473]. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item due collaciones de purifcacione 199 et cena 201
Exemplum dedi vobis... (Ioh. 13,15). Et sunt [am Rand hinzugefügt: haec verba] pars finalis hodiernae evangelicae lectionis. De quibus verbis breviter proposui aliqua vestris coram caritatibus dicere cum supportatione... Venerandi devoti religiosi viri patres et fratres praedilecti. Salvator noster et dominus Iesus Christus sciens quia venit hora eius ut vaderet de hoc mundo ... — ... sicut Christus dilexit nos et tradidit semetipsum pro nobis oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis. Ad quam cenam perpetuae durationis nos perducere dignetur per gratiam suam dominus et salvator noster Iesus Christus qui cum patre et Spiritu [unterhalb der Zeile eingefügt: sancto] vivit et regnat dominus. Amen. -- (202v Datierung der Abfassung des Sermo) Istum sermonem colligit una dies scilicet 10a Aprilis [10.4.1473].
(205r) Conradus Ayrmschmalz (Ayrinschmalz) de Weilheim OSBNominatio fratris Christanni (Tesenpacher) procuratorem suum in conventu Lambacensi (Druck: Schramb 1702, 482 -- Lindner 1897, 64, Nr. 7).
   1
205r Tit.: [ohne Titel]
Nos frater Conradus abbas in Tegernsee quia praedictae futurae patrum conventioni legitime impediti personaliter interesse non possumus mittimus vice et intentione omnium praedictorum abbatum religiosum in Christo fratrem Cristannum nostrum [Christianum Tesenpacher] subditum accedente ad hoc etiam consensu reliquorum praedictorum abbatum mittere scilicet unum ex nostro conventu si in persona propria id facere non poterimus.
(205r) Iohannes Hausheimer de Welming OSB Epistola in qua mittit Iohannem Schlitpacher de Weilheim procuratorem suum ad conventum Lambacensem (1472 IV 20, Melk) (Druck: Schramb 1702, 482 f. Nr. LIX. -- Bruck 1985, 158, Nr. 5.d).
   1
205r Tit.: [ohne Titel]
Reverendis in Christo patribus etc. frater Iohannes abbas monasterii Mellicensis. Reverentia et orationes in domino cum iugi complacendi voluntate. Reverendi in Christo patres. Sicut proximo Aegidii in Patavia super finali conformitate caerimoniarum et regulari observatione ordinis nostri inter alia deliberatum est de qualibet diocesi ad dominicam 'Cantate' proxime instantem mittere ad minus unum procuratorem ad monasterium Lambacense ... — ... Insuper speramus alios dominos et patres praefati ordinis nostri sub Aneso suam cum principibus vestris habituros ambasiatam. Datum in monasterio Mellicensi tertia [fehlt: die] ante Georgii martyris anno domini etcetera LXXII [1472]. Dominus abbas in Seitenstetten paratum se obtulit ad caerimonias et conformitatem etcetera coram fratre Iohanne praedicto.
(205v) Conclusio actus patrum Pataviae collectorum (Beschluß der Unionsverhandlungen der Benediktineräbte in Passau 1471) (Druck: Schramb 1702, 481 Nr. LVII).
   1
205v Tit.: Conclusio actus patrum Patavie collectorum
Domini abbates ordinis sancti Benedicti et quorundam abbatum procuratores Pataviae sub anno domini 1471 pro uniformitate ordinis circa festum beati Aegidii constituti pro hac vice in articulos subscriptos concordarunt. In primis placuit ut caerimoniae monasterii Sacri Specus in libello quodam [am Rand ergänzt: Mellicensis monasterii] descriptae et aliis monasteriis communicatae deinceps practicentur et possibiliter observentur ... — ... et deinde ad dominicam 'Cantate' post pascha proxime venturam mittant unum procuratorem vice reliquorum omnium ad monasterium Lambacense ut fiat optata concordia.
(205v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Notiz zu den Unionsverhandlungen der Benediktineräbte in Freising, Salzburg, Passau und Lambach (1470-1472).
   1
205v Tit.: [ohne Titel, zum vorhergehenden Text gehörig]
Nota quod super concordia huius primo fuerunt pauci congregati in Frisinga. 2° multi scilicet 17 abbates et multorum procuratores in Salzburga convenerunt ubi fuit multa spes conformitatis. 3° congregati sunt in Patavia ut est dictum. Sed 4to ad Lambacum convenerunt tres procuratores et quartus praelatus. Et ita finaliter res fuit infecta nullum effectum.
(206r) Siehe 197r.
(206v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?) Carmen de occisione pueri Simeonis a Iudaeis a. 1475 in Tridento ad Iohannem episcopum Tridentinum dictum de Hinderbach (22 Verse. -- Walther, Initia 14496 [anonym] Lit.: Lhotsky 1963, 372. -- VL VIII 1992) Sp. 1267 Nr. III.3 F. J. Worstbrock).
   1
206v Tit.: Carmen lugubre de occisione pueri Simonis a iudeis anno domini 1475 in Tridento ad dominum Iohannem eiusdem urbis episcopi natione theutonici dicti Hinderbach
Praeterita ut sileam quod nuper in urbe Tridenti Ausa nephas puerum lactentem perdita blando ... — ... Afficiet quae suis mihi credite poenis Impius ast animas manet orcus [oberhalb davon eine Variante: infernus] cetera desunt [Glosse: semper metra].
(207rv ) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Notulae in epistolam primam Hieronymi de Werdea ad se in causa de duratione mundi missam.
   1
207r Tit.: (207r Datierung, durchgestrichen) 1471
Multae peritiae etcetera. Praemittitur oleum unctionis et subsequitur vinum perunctionis unusquisque in suo etc. B. Sufficere suadet per excusationem ... — ... ut dicit Paulus episcopus Burgensis in lingua hebraea peritissimus in latino vero et sacra scriptura valde doctus. Hoc brevissime perfinxi cum supportatione ne totus obmutescerem quia istud folium non fuit capax stili latioris. -- (207v Datierung) Explicit 10 decembris [10.12.<1471>]
(208r-217v) Iohannes de Werdea (Hieronymus de Mondsee) OSB Scriptum ad Iohannem Schlitpacher de duratione mundi (Herbst 1471) (Glückert 1930, Nr. 28).
   1
208r Tit.: (Invocatio) Ihesus. (Datierung rot) Anno 1471. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item scriptum reprehensivum de mundi duracione 208
Multae peritiae religioso patri Iohanni Schlitpacher professo monasterii Mellicensis suus in Christi caritate verus amator frater Hieronymus de Ma/ensee [Mondsee] cum sui recommendatione fraternam in domino caritatem. Diu est carissime pater quod libellum super fluxu temporis ab initio saeculi usque ad Christi nativitatem a tua caritate suscepi ... — ... Sed si placet paratus sive de hoc et 70a hebdomadibus et 70 annis babylonicae captivitatis tecum postea latius conferre etcetera.
(218rv) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Epistola ad Udalricum [Kagerl, Kaegerl de Landau] priorem Tegernseensem adversus epistolam Hieronymi de Werdea, in qua tractatum de duratione mundi plurium errorum arguit (1471) (Lit.: VL IX (1995) Sp. 1274 (F. J. Worstbrock).
   1
218r Tit.: [ohne Titel]
Patri suo amantissimo Udalrico monasterii Tegernseensis priori frater Iohannes S. [Schlitpacher] miser monachus salutem aeternam. Amabilis pater religiosus (!, recte: religiose) vir. Communis noster amicus cuius manus nota hanc reprehensiva tractatuli mei de fluxu temporis ab Adam usque Christi domini ad nativitatem misit mihi ad quam paulisper respondi in huius sexterniculi primo folio multis suppressis ... — ... Et ita idem facit quod culpat in altero. Haec mi pater cum supportatione multis refectis vestrae communico caritati. Valete. (Datierung) 1471.
(219r-222v (Exc.)) Gerardus Zerbolt de Zutphania De spiritualibus ascensionibus (Drucke: GW 10686-10695 [Hain 16294-16298]; Magna Bibliotheca Veterum Patrum ... XIV. Köln 1618, 200-228. Ed.: Mahieu 1941, 4-372 [lat. u. niederländ.]; Legrand 2006 [lat. u. franz.]. – Bloomfield 625. – Cap. 19 auch selbständig, vgl. Rudolf 1957, 19 f.).
(219r-222v (Exc.)) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Compendium tractatus de spiritualibus ascensionibus Gerardi Zerbolt Zutphaniensis (Drucke: GW 10686-10695 [Hain 16294-16298]; Magna Bibliotheca Veterum Patrum ... XIV. Köln 1618, 200-228. Ed.: Mahieu 1941, 4-372 [lat. u. niederländ.]; Legrand 2006 [lat. u. franz.]. – Bloomfield 625. – Cap. 19 auch selbständig, vgl. Rudolf 1957, 19 f.).
   2
219r Tit.: (Rot, am unteren Freirand auch als Rubrikenvorschrift) Tractatus de ascensionibus cordis. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item tractatulus de ascensionibus cordis 219
Beatus vir cuius auxilium est abs te ascensiones in corde suo disposuit in valle lacrimarum (Ps. 83,6-7). His propheticis verbis beatus quis dicitur qui auxilio Dei ascensiones disposuit cordis in vita praesenti lacrimabili ... — ... ad montem aeternitatis perveniant Christo nostro salvatore praestante qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat unus Deus. Amen. -- (222v Schlußschrift, Datierung) Perficitur triduo nus labor exiguus. 1463.
219r Tit.: (Rot, am unteren Freirand auch als Rubrikenvorschrift) Tractatus de ascensionibus cordis. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item tractatulus de ascensionibus cordis 219
Beatus vir cuius auxilium est abs te ascensiones in corde suo disposuit in valle lacrimarum (Ps. 83,6-7). His propheticis verbis beatus quis dicitur qui auxilio Dei ascensiones disposuit cordis in vita praesenti lacrimabili ... — ... ad montem aeternitatis perveniant Christo nostro salvatore praestante qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat unus Deus. Amen. -- (222v Schlußschrift, Datierung) Perficitur triduo nus labor exiguus. 1463.
(222v-228r (222v lat. Prolog)) Iohannes Schlitpacher OSB (?) Übersetzung der Revelationes des Ps. Methodius Patarensis.
(222v-228r (222v Prologus Iohannis Schlitpacher ?)) Ps. Methodius Patarensis Revelationes, dt. (Ed. einer anderen Übersetzung: R. Rudolf, Des Pseudo-Methodius 'Revelationes' [Fassung B] und ihre deutsche Übersetzung in der Brüsseler Handschrift Eghenvelders. ZdPh 95 [1976] 68-91, hier: 77-91. -- RB 5586 Lit.: VL VIII 1992) Sp. 747 F. J. Worstbrock).
   1
222v Tit.: (Rot, nach der lat. Praefatio, von anderer Hand) Translacio wlgaris libellis sancti Methodii episcopi Paternensis [!] et martyris de principio et fine seculorum. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item translacio vulgaris libelli sancti Methodii 221
Nota quod autor pulchri tractatus de ortu statu et fine Romani imperii capitulo 27 sive finali dicit quam prophetiam sive revelationem Methodii in hac parte doctores ecclesiastici non multum sequuntur... (223r) Es ist ze wissen ir liebsten prüder wie am anfanck got beschaffen hat himel und erd und durch in sind alle ding geschöpft worden und wie er gemacht hat den menschen ... — ... Aber dy gerechten werden ewigkleich und mit dem ku/enig des himels an end glorieren und dy ungu/etigen werden an end pein leiden. Vor der beru/och uns der herr erledigen der mit dem vater und dem heiligen geist lebt und herrscht [am Rand: regniert] all zeit der czeit. Amen. - (Nach einer Leerzeile) Exemplar und [!; recte: unde] hec facta est translacio non sine undique correctum ideo cum supportacione ista interpretacio suscipiatur.
(228v-229r) Georgius I. de SchonbergEpistola de clade Turcarum per Stephanum Woiwodam Moldaviensem (1475).
   1
228v Tit.: (Datierung) Epistola domini prepositi Posoniensis 1475. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item quedam notule consolatorie quare una non habuit effectum contra turcos 229
Amantissime frater. Post plurimam salutem notifico tibi novitates quarum infini quod in orbe terrarum furorim meliores non audivi. Accidit ut Turci perfidissimi quemadmodum communis fama volabat cum innumerabili multitudine inter magnam Walachiam et Moldaviam appropinquabant ... — ... et plura pro fide catholica et republica pati. Quibus me suppliciter subiicio et gratias ago in saecula saeculorum. -- (Nach einer Leerzeile Adressaten des Briefs) Hec tibi pro novo et saluberrimo anno ac omnibus dominis fratribus et amicis nostris dominis de capitulo nec non dominis civibus.
(229r) Matthias Corvinus Declaratio de compositione omnium differentiarum cum Casimiro rege Poloniae (Casimirus IV., 1447-1492) (1474 XI) (Lit.: A. Huber, Geschichte Österreichs III. Gotha 1888, 229.).
   1
229r Tit.: [ohne Titel]
Nos Matthias Dei gratia rex Hungariae etc. Notum facimus quibus expedit universis quod nos ut decet catholicum regem et fidei nostrae debitum requirit cladem gravissimam ... — ... in infrascriptis articulis capitulis et conclusionibus convenimus et concordavimus. Qui articuli sequuntur de verbo ad verbum. Articuli sunt multi et longo processu caute describuntur.
(229v-230v) Articuli sub Friderico Romanorum imperatore 1471 in diaeta Ratisbonae ad succurendum ecclesiae contra Turcas conclusi (Vgl. dazu: J. J. Müller, Des Heil. Römischen Reichs Teutscher Nation Reichstags-Theatrum, wie selbiges unter Keyser Friedrichs V. Regierung von 1440-1493 gestanden. Jena 1713, II 402-405 und 473-491).
   1
229v Tit.: [ohne Titel]. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item quedam notule consolatorie quare una non habuit effectum contra turcos 229
Sub anno domini 1471 ad convocationem domini Friderici Romani imperatoris ducis Austriae Styriae etc. sollemnis fuit Ratisbonae diaeta celebrata principum dominorum ac aliorum quorundam et communitatum ambasiatorum ad succurendum ecclesiae et fidelibus contra insultum Turcorum impiorum ubi multi salubres articuli fuerunt pro tali passagio concepti et conclusi ... Quorum articulorum contientia summaria hic brevissime perstringuntur: Primo imperialis celsitudo seipsam ad ad [!] negotium possibiliter obtulit ... — ... Item provideatur quod omnia instrumenta bellica et reliqua quae superfuerint sine impedimento ad propria reducantur etcetera. -- (Exclamatio) Heu ve hec omnia licet rationalia infecta fuerunt.
(231r-234r (gekürzte Fassung)) Ordo iudiciarius 'Antequam' (Ed.: A. Wunderlich, Joannis Andreae Summula de processu judicii. Basel 1840; Rockinger 1864, 985-1026; O. Riedner, Die geistlichen Gerichtshöfe zu Speier im Mittelalter II [Veröffentlichungen der Sektion für Rechts- und Sozialwissenschaft [der] Görres-Gesellschaft zur Pflege der Wissenschaft im katholischen Deutschland 26]. Paderborn 1915, 5-48. -- Schulte GQ II, 225; Coing I, 390; Fowler-Magerl 1984, 151-153).
   1
231r Tit.: (Rot) Tractatus de processu in iudicio observandus. (Datierung am rechten oberen Seitenfreirand) Anno 1475. (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item tractatulus utilis et brevis de processu servando in iudicio 231
Circa processum iudicii tenendum est et praenotandum quod iudicium est actus trium personarum in lite vel in iure consistentium scilicet iudicis actoris et rei ... — ... Ideo praedictum b vestrae sanctitati examinandum praesentibus litteris transmitto. Datum (rot) etc.
(234v-238r) Iacobus de Paradiso OCart De missis votivis pro defunctis (Druck: Hain 9341. -- Meier Nr. 34; Mertens 1976, 279 Nr. 34).
   1
234v Tit.: [ohne Titel] (Titel und Standort im Inhaltsverzeichnis von der Hand , Ir) Item responsio ad dubia de suffragiis et valore missarum 234
Filia cuiusdam laici nuper defuncta disposuit sibi redimi quingentas missas speciales... (237r) Utrum una missa sit efficacior ad placandum divinam instantiam vel ad impetrandum aliud a divina misericordia. Responsio: In celebratione missae plura occurrunt consideranda ... — ... quantum de satisfactione poenarum animabus per missas dimittuntur.
(238v-239r) Matthias Corvinus Apparatus et processus contra Turcos a. 1475 (Bericht über die Vorbereitungen zu einem Feldzug gegen die Türken, Aufzählung der Hilfstruppen und Kriegsmaterialien), dt. (Ausg.: J. Chmel, Actenstücke und Briefe zur Geschichte des Hauses Habsburg im Zeitalter Maximilian's I. Aus Archiven und Bibliotheken [Monumenta Habsburgica I,2]. Wien 1855, 78 f. Nr. V). Lit.: A. Huber, Geschichte Österreichs III. Gotha 1888, 233.).
   1
238v Tit.: Apparatus et progressus domini Mathie regis Ungarie contra turcos 1475
Item an dem anfang der zeug den unser gnedigister herr her Mathias [Matthias Corvinus] ku/enig zu/o Ungern etcetera wider dy türcken vermaint ze nüczen und sein kungikleiche gnad hat zu/ogericht. Item was zu/o Ofen aufgeen wirdt auf dem wasser und dem landt ... — ... Item das volk daz sich berait hat auf dye raiss zu/o ziechen das sey auf wasser oder auf landt das ist alles fu/ergesechen mit speiss. -- (Invocatio lateinisch) Omnipotens Deus da huius ardui negotii ad tui laudem felicem exitum.
(239r) De intervallis musicis.
   1
239r Tit.: [ohne Titel]
Figura pertinens conceptioni humanae usque ad infusionem animae continens tres consonantias musicales
(239v-240r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Collatio de conceptione BMV a. 1475.
   1
239v Tit.: (239v Datierung) Anno 1475
Ego pauper et hebes intellectu de conceptione gloriosae virginis Mariae dum cogitarem occurit meae simplicitati duplex eius conceptio more hominum aliorum. Prima est conceptio ut mihi apparet proprie dicta ... — ... et nemo temere contrarium praesumat affirmare prout anno domini 1439 est Basileae sessione 36 determinatum. Et sic pax inter fideles conservetur. Amen. Deo gratias. -- (Schreiberinvocatio) Ora pro me mater Christi virgo Maria ut sic salvari tuis [?] merear precibus.
(240rv (Exc. a fratre Pancratio OP et prioris monasterii in Krems)) Pancratius frater OP (prior in Krems)Sententia de peccato originali excerpta ex Thoma de Aquino.
(240rv (Exc. a fratre Pancratio OP et prioris monasterii in Krems)) Thomas de Aquino OP Sententia de peccato originali (excerpta a fratre Pancratio de ordine Praedicatorum olim prioris in Krems missa ad fratrem Iohannem Schlitpacher tunc temporis priorem in Gottwico).
   1
240r Tit.: Sentencia sancti Thome de Aquino de peccato originali quam quidam de ordine predicatorum excerpsit
Utrum peccatum originale sit habitus. Primo dicit Thomas: Originale peccatum non est habitus si habitus recipiatur pro eo quo inclinatur ... — ... cum hoc malum possit homo per gratiam salvatoris evadere. -- (Name des Redaktors ?) Vir devotus frater Pangracius de ordine predicatorum. -- (Vers) Frustra luce facis tempto iuvare diem. (Datierung) Hec ille 1469.
(240v, HD-Spiegel) Albertus frater OPIudicium missum fratri Iohanni Schlitpacher (Petri de Tarantasia, In IV libros Sententiarum Petri Lombardi commentaria: De quantitate peccati originalis [Lib. II, distinctio 30, quaestio 22]).
(240v, HD-Spiegel) Petrus de Tarantasia OP (Innocentius V. papa) In IV libros Sententiarum Petri Lombardi commentaria: De quantitate peccati originalis (Lib. II, distinctio 30, quaestio 22) = Iudicium missum fratri Iohanni Schlitpacher tunc priori Gottwicensi per fratrem Albertum ordinis Praedicatorum (Druck: Toulouse 1649-1652 [4 Bde.] = Nachdruck: Ridgewood 1964. -- RS 690; Kaeppeli 3340).
   2
240v Tit.: Sentencia Petri de Tharantasia de quantitate peccati originalis in distinctione 30 libri 2i
Dionysius dicit quod malum non coalescit nisi in bono unde in omni peccato cum peccatum sit malum necesse est aliud esse formale quod sit privatio ... — ... sicut etiam in peccato personali ipse actus conversionis sine aversione [fehlt: voluntatis] non esset culpa. Haec ille.
240v Tit.: Sentencia Petri de Tharantasia de quantitate peccati originalis in distinctione 30 libri 2i
Dionysius dicit quod malum non coalescit nisi in bono unde in omni peccato cum peccatum sit malum necesse est aliud esse formale quod sit privatio ... — ... sicut etiam in peccato personali ipse actus conversionis sine aversione [fehlt: voluntatis] non esset culpa. Haec ille.
(HD-Spiegel) Albertus frater OPSententia de peccato originali.
   1
HD-Spiegel Tit.: Sentenciam illam misit frater Albertus ordinis predicatorum
De contractu originalis peccati patet Genesis 17 capitulo Iob 15 ... — ... per concupiscentiam ex infecta carne contractam.
(HD-Spiegel (Exc.)) Epistola civis Cremsensis de clade Hungarorum duce Vlad III. Tepes (Dracula) contra Turcas (Exc.), dt.
   1
HD-Spiegel Tit.: [ohne Titel]
Item von der turcken wegen der ist mit achtzig tausend mannen her oben gewesen ... — ... und begert auch newen frid an den von Hungern. -- (Lateinischer Kommentar Schlitpachers ? dazu) Quidam civis in Kremss [Krems] inter extensa sripta scripsit hec ex Wienna suis concivibus. Sed postquam relatum est quod Treckole vivus evaserit licet occisus deducitur. Utinam verum sit quia incertum mihi videtur.