Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40036 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 139 (632, L 59)
AUGUSTINUS. PS. CLEMENS I. PAPA. HENRICUS DE HASSIA. THOMAS HALENSIS. AUGUSTINUS. PROSPER AQUITANUS. MARTINUS DE LEIBITZ. LEGENDAE SANCTORUM
Olim: C 19, B 77    Papier   219, I* Bl.   290×215   Melk (?), 1461-1469
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-183) 1461-1469; 2  (184-219) 1464
 Volldigitalisat



 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. VDS, 1, 3, 4, 31, 32, 47, 53, 63, 71, 90, 91, 177, 178, 183, 193, 194.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 12)

Mittelalterliche Foliierung von 1-219. Teil I: teilweise Blattsignaturen. Teil II: Wortreklamanten.

Teil 11-183   Papier   Melk (?), 1461-1469
Lagen: VI12 + 2.V32 + VI44 + V54 + IV62 + V72 + VI84 + 3.V114 + IV122 + (VI-1)133 + V143 + (VI-1)154 + IV162 + (III+2)170 (VI+1)183; Gegenblatt fehlt zu: 128, 146, Einzelblätter: 166, 167, 183.
Datiert 1461, 1462, 1463 und 1469.
Schrift:
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Eine Hand.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Melker Fleuronée. Rote und gelbe Hervorhebungen.
Teil 2184-219   Papier   Melk (?), 1464
Lagen: 3.VI219.
Schrift:
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Eine Hand.
Ausstattung: Rubriziert   Deckfarbeninitiale(n)   
Initialen in rot und blau.

Hs. enthält 2 Fragmente
VDS   Papier   um 1470
Hinterklebestreifen beschrieben.
NSI*   Pergament   13. Jh.
Lagen: 1I*
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Melk     3. Viertel 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Rot gefärbtes Leder über Holz mit Streicheisenlinien und Blindstempeln (Melk Inventar I, Tafel XV, Nr. 7, 10, 13, 17-20 sowie zwei weitere Stempel: Colman und kleiner Ring). 2 Riemenschließen, ein Riemen verloren. Je 5 Buckelbeschläge (alle verloren). (VD) Titel- und Signaturenschild verloren (Spuren sichtbar).


(I*v) Benützer (?): Wolfgangus Macullarius Wiennensis 93 (wohl 1493). (1r) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. (1r, 2r, 217v) Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39). – Handschrift im Katalog von 1483 unter der Signatur B 77 genannt (MBKÖ I, 172, Z. 33 - 173, Z. 7), im Katalog von 1517 unter der Signatur C 19.
Christine Glaßner, Maria Stieglecker / April 2021
"Melk Inventar I", "MBKÖ I", "CC", "CSEL", "CPL", "PL", "Hohmann", "Mohan", "BHL NovSuppl.", "CSEL 105", "BHL", "MGH.SS IV", "Niederkorn-Bruck 1992", "Pez, SSRA I", "Kollar I", "Pez, SSRA II", "VL"
alle Initien
Teil 1
(1r) Tabula codicis (15. Jh.). Von der Schreiberhand, mit nachgetragenen Folioangaben.
(1v) Leer.
(2ra-27va) Augustinus De vera religione (CC 32 [1962], 187-260 [K.-D. Daur]; CSEL 77 [1961], 3-41. – CPL 264). 69 gezählte Kapitel in Rot. Mit Korrekturen und Alternativlesarten (eingeleitet mit alias) am Rand.
   1
2ra Tit.: (Rot) Liber sancti Augustini episcopi de vera religione
Cum omnis vitae bonae ac beatae via in vera religione sit constituta ... — ... quem diligentes et quo fruentes beati vivimus unum Deum ex quo omnia per quem omnia in quo omnia ipsi gloria in saecula saeculorum. Amen.
(27va-28ra) Ps. Clemens I. papaEpistolae V: Ep. 5 De communi vita (PL 130, 57-60).
   1
27vb Tit.: (27va) (Rot) Clemens papa de vita communi clericorum
Dilectissimis fratribus et condiscipulis Hierosolymis cum carissimo fratre Iacobo et coepiscopo habitantibus Clemens episcopus. Communis vita fratres omnibus est necessaria ... — ... quae domino adiuvante novistis ac noscitis adimplere satagatis.
(28ra-32ra) Amalarius Metensis Forma institutionis canonicorum (PL 105, 904-932). Ende von Cap. 113, Cap. 116-118, 123-124, 134-138, 141-144, 133 und 131.
   1
28ra Tit.: (Rot) Incipit prefaciuncula in vitam clericorum
Quia ergo constat ecclesiam sanctam praedictorum patrum exempla sequi debere, quorum noscitur documentis post apostolica instituta coruscare ... — ... sintque eorum studia ut nullum de sibi commissis rebus ecclesiae pereat. (Danach in kleinerer Schrift) (Rot) Exemplar dominorum canonicorum regularium de Tirnstain [Dürnstein] ex quo illa rescripsi non plus habuit nec minus.
(32rb) Leer.
(32va-35rb) Henricus de Langenstein (de Hassia) (?) Regula sacerdotum saecularium (Hohmann Nr. 128).
   1
32va Tit.: (Rot) Regule de vita et rectura sacerdotum secularium
Multi sunt sacerdotes religiosorum regulas deridentes nec se regulam habere putantes ... — ... Insuper alia documenta brevitatis causa hic non posita ad regularem vitam spectantia propria industria et aliorum patrum in libellis ipsorum conscripta ferventius utamini. Et sic ut spero post hanc miseriam corona immarcessibili in aeternum. Amen. -- (Schlusschrift, Datierung) (Rot) Exemplar dominorum Canonicorum regularium de Tiernstain [Dürnstein] ex illa quo suprascripta de regimine videlicet sacerdotum secularium scripsi non plus nec minus habuit. et hoc anno domini 1461 in festo sancti Iohannis apostoli et ewangeliste ante portam latinam [6.5.1461].
(35va-49va) Thomas Halensis OFM Vita sanctae Mariae (Ed.: S. M. Horrall, The Lyf of Oure Lady. The ME translation of Thomas of Hales' Vita sancte Marie [Middle English Texts 17]. Heidelberg 1985 [lat./mittelengl.; nach LThK]. – Mohan 494.5; BHL NovSuppl. 5347n oder p).
   1
35va Vitam virginis gloriosae matris Iesu Christi Mariae cum eiusdem omnipotentis Iesu Christi opitulatione secundum seriem sancti evangelii cupiens ad similitudinem vitae beati patris nostri Francisci nec non et vitae sanctae Helenae breviter ordinare ... — ... si autem non ut debui ignosce dulcissime Iesu. Amen. – (49va Schlussschrift, Datierung rot) Finitur in die sancti Valentini martiris et presbiteri anno 1462 [14.2.1462]. Exemplar ex quo predicta de vita beatissime virginis Marie rescripta sunt fuit de monasterio dominorum canonicorum regularium de Walthausen [Waldhausen].
(49va-57rb) Augustinus De beata vita (CC 29, 63-85. – CPL 254).
   1
49va Tit.: (Rot) Sequitur liber sancti Augustini episcopi ad Theodorum de beata vita
Si ad philosophiae portum e quo iam ad in beatae vitae regionem proceditur ... — ... His dictis facto dispuationis fine discessimus.
(57rb-70vb) Augustinus De mendacio (PL 40, 487-517; CSEL 41, 413-466. – CPL 303).
   1
57rb Tit.: (Rot) Incipit liber sancti Augustini episcopi de mendacio
Magna quaestio est de mendacio quae nos in ipsis cottidianis actibus nostris saepe conturbat ... — ... sed faciet etiam cum temptatione exitum ut possitis sustinere. Amen.
(70vb-75ra) Augustinus Sermo de disciplina christiana (PL 40, 669-678; CC 46, 207-224. – CPL 310).
   1
70vb Tit.: (Rot) Sermo sancti Augustini episcopi de disciplina christiana
Locutus est ad nos sermo domini et depromptus est ad exhortationem nostram dicente scriptura ... — ... et ad beatitudinem suam perducat per Iesum Christum filium suum dominum nostrum qui cum eo vivit et regnat in unitate Spiritus sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen.
(75ra-75rb) Augustinus Retractationes (CC 57. – CPL 250).
   1
75ra Tit.: (Rot) Incipit sancti Augustini prologus episcopi in librum de gracia novi testamenti ad Honoratum virum religiosum (Am Rand in Blau Verweis auf die Vorlage und Datierung) Ex exemplari dominorum canonicorum regularium de sancto Hippolito confratrum nostrorum anno domini 1463
Eo ipso tempore quo contra Donatistas vehementer exercebamur ... — ... occurrere potuerunt.
(75rb-94rb) Augustinus De gratia novi testamenti (= Ep. 140) (PL 33, 538-577. – CPL 262.140).
   1
75rb Tit.: (Rot) Incipit liber sancti Augustini episcopi de gratia novi testamenti
Quinque mihi proposuisti pertractandas quaestiones ... — ... quid aliud quam internum lumen magistrum nos habere testamur. – (94rb Schlusschrift und Datierung in kleinerer Schrift) Anno domini 1463 sequenti die post Viti martyris que fuit octava corporis Christi [16.6.1463].
(94rb-112ra) Augustinus De catechizandis rudibus (PL 40, 309-348. – CPL 297).
   1
94rb Tit.: (Rot) Incipit liber Sancti Augustini episcopi de cathezizandis rudibus
Petisti a me frater Deo gratias ut aliquid ad te de catechizandis rudibus quod tibi usui esset scriberem ... — ... ut non permittat servos suos temptari plus quam possint sustinere. – (112ra Schlusschrift und Datierung) Finitur in festo sancte Affre martyris anno domini 1463 [7.8.1463] de exemplari dominorum de sancto Yppolito.
(112rb) Augustinus Retractationes (CC 57. – CPL 250).
   1
112rb Tit.: (Rot) Retractatio sancti Augustini episcopi in librum de fide et operibus
Interea missa sunt mihi a quibusdam fratribus laicis ... — ... regenerationis admitti. Hic liber sic incipit.
(112rb-129ra) Augustinus De fide et operibus (PL 40, 197-230. – CPL 294).
   1
112rb Quibusdam videtur indiscrete omnes admittendos esse ad lavacrum regenerationis ... — ... ut a quolibet facillime redargui potuisset. – (129ra Schlussschrift mit Verweis auf die Vorlage) Explicit de exemplari dominorum canonicorum regularium Yppolitensium (?).
(129ra-131vb) Prosper Aquitanus Epistola ad Augustinum (= Augustinus, Ep. 225) (CPL 262).
   1
129ra Tit.: (Rot) Epistola Prosperi ad sanctum Augustinum
Domino beatissimo papae ineffabiliter mirabili incomparabiliter honorando ... Ignotus quidem tibi facie ... — ... incomparabiliter honorande praestantissme patrone.
(129ra-131vb) Augustinus Epistola 225 (CPL 262).
(131vb-134vb) Hilarius Gallus Epistola ad s. Augustinum (= Augustinus, Ep. 226) (CPL 262).
   1
132ra Tit.: (131vb, Rot) Epistola Hilarii ad sanctum Augustinum
Domino beatissimo ac toto affectu desiderando ... Si cessantibus contradicentium quaestionibus ... — ... in eis dominus confirmare et custodire dignetur.
(131vb-134vb) Augustinus Epistola 226.
(134vb-151ra) Augustinus De praedestinatione sanctorum (Ed. [dieser und der folgende Text unter dem Titel 'De praedestinatione sanctorum libri duo']: CSEL 105, 177-271. – CPL 354).
   1
134vb Tit.: (Rot) Incipit liber sancti Augustini episcopi de predestinatione sanctorum ad suprascriptos Prosperum et Hilarium
Dixisse quidem apostolum scimus in epistola ad Philippenses ... — ... ne offendat unius nimia longitudo. – (151ra Schlussschrift, Verweis auf Vorlage) Ex exemplari dominorum canonicorum Sancti Yppoliti.
(151ra-171rb) Augustinus De dono perseverantiae (CPL 355). (166v) Leer.
   1
151ra Tit.: (Rot) Incipit secundus liber sancti Augustini episcopi de dono perseverancie
Iam de perseverantia diligentius disputandum est nam et in priore libro ... — ... nosse quod scribo. Amen. – (171rb Schlussschrift und Verweis auf Vorlage rot) Explicit liber sancti Augustini episcopi de dono perseverancie de exemplari dominorum canonicorum regularium de sancto Hippolito confratrum nostrorum.
(171va-180rb) Passio ss. Chrysanthi et Dariae (Ed.: Annalen des Historischen Vereins für den Niederrhein 20 (1869) 156 ff. [online]. – BHL 1787).
   2
178v Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari piae devotionis est
171va Tit.: (Rot) Prologus in legendam sanctorum martirum Crisanti et Darie ... (171vb, Rot) Incipit vita et passio sanctorum Chrisanti et Darie
Historiam priorum sanctorum ad aedificationem nostram ... Polemius vir illustrissimus Alexandriae urbis honoratus ad urbem Romam cum filio suo Chrisanto veniens a Romano senatu susceptus est ... — ... ut caelica domini gaudia laeti intrare valeamus. Amen. – (180rb Schlussschrift, Datierung rot) Finitur in die sancte Barbare virginis et martyris gloriose de antiquissimis apicibus et iam pene caducis anno domini 1466 [4.12.1466].
(180rb-182va) Vita Colomanni (Ed.: MGH.SS IV [1841], 674-678; Niederkorn-Bruck 1992, 70-76. Druck: Pez, SSRA I [1721], Sp. 97-101; Kollar I, Sp. 843-852. – BHL 1881).
   1
180va Tit.: (180rb, Rot) Sequitur legenda sancti Cholomanni gloriosissimi martiris ac pii patroni tocius Austrie
Princeps apostolorum Petrus audiens a domino mundi contemptores centuplo hic remunerandos emolimento [!]... (180va) Regnante gloriosissimo imperatore Henrico qui tertio Ottone mortuo Romanorum praeponebatur imperio plures pro nomine Christi peregrinantes iter direxerunt per regna eius ... — ... ubi plurima per illum mirabilia iugiter operatur Dei virtus et Dei sapientia quae cum patre et Spiritu sancto vivit et dominatur per infinita saecula saeculorum. Amen.
(182va-183vb) Erchenfridus abbas Mellicensis Miracula Colomanni (Druck: Pez, SSRA I [1721], Sp. 101-104; Kollar I, Sp. 852-856. – BHL 1882).
   1
182va Tit.: (Rot) Secuntur miracula post eius sepulturam circa eius tumbam in monasterio Mellicensi per eum gloriose patrata
Ex multis mirabilibus quae Dei clementia per suum fidelem famulum ostendit pauca quae nobis videndo cognita sunt perstringimus ... — ... digessimus ad fidelium corroborationen et infidelium conversionem ne quis id quo indignus est praesumat neque illud quod gratia Dei valet consequi pertimescat. Amen. – (183vb Datierung rot) Finitur in profesto purificacionis Marie anno 1469to [1.2.1469].
Teil 2
(184rv) Leer.
(185ra-271rb) Martinus de Leibitz OSB Senatorium (Ed.: Pez, SSRA II [1725], Sp. 625-674. – Lit.: VL VI 156 f. [I. W. Frank/F. J. Worstbrock]). Druck bei Pez nach dieser Handschrift.
   1
185ra Dialogorum libri attentos faciunt auditores ... Capitulum primum: De his quae percepit senex in pueritia. Senex: Accede iuvenis et dicam tibi quae expertus sum in mea iuventute incipiendo a pueritia
Fragment
(220r-v) Sakramentar-Fragment; 13. Jh.; rubriziert.