Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40041 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 327 (225, E 15)
HUGO DE SANCTO VICTORE. PSEUDO-DIONYSIUS AREOPAGITA. IOHANNES SCHLITPACHER. SILVESTER DE REBDORF
Papier   I, 289 Bl.   295×225   Melk, um 1445/1449
Handschrift aus 5 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-102) 1447; 2  (103-112) um 1448/1449; 3  (113-191) Melk, 1448; 4  (192-203); 5  (204-288) um 1445/1447
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5  |  Einzelbilder: fol. 36, 37, 40, 41, 43, 59, 60, 98, 102, 112, 113, 141, 142, 176, 179, 286, 186, 193, 197, 287.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 6)

Foliierung des 15. Jh. 1-288 (mit Fehlern).

Teil 11-102   Papier   1447
Lagen: 6.VI72 + VII86 + VIII102. -- Kustoden von primus - octavus zu Beginn der Lagen 1-8, primus sexternus zu Beginn der Lage 1. -- Reklamanten. -- Fragmente in den Fälzen.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(1ra-42rb) Schriftraum: 205 × 148    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36-40   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schriftraumrahmung durch Tintenlinien. – Schreiber 1 (Melker Schreiber).
Schrift 2(42va-101vb) Schriftraum: 205 × 148    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 34   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schriftraumrahmung und Linierung mit Tintenlinien, auch auf dem unbeschriebenen Bl. 102. -- Schreiber 2 (Melker Schreiber).
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Fleuronée Melker Typ.
Teil 2103-112   Papier   um 1448/1449
Lagen: V103-112 und VI192-203. -- Fragmente in den Fälzen (leer).
Kodikologisch zu Teil 4 gehörig.
Schrift:
(105r-109r) Schriftraum: 250-270 × 192-198    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: ca. 50   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schreiber 2 (Melker Schreiber). Schriftraum gerahmt. – Unbeschriebene Blätter: (109v-110v) Schriftraumrahmung; (103r-104v und 111r-112v) Schriftraumrahmung und Linierung (34 Zeilen).
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 3113-191   Papier   Melk, 1448
Lagen: VI123 + IV131 + 5.VI191. Auf 117 folgt 117*. -- Reklamanten. -- Fragmente in den Fälzen (leer).
Schrift:
Schriftraum: 205 × 148    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 34   
Schreiber: Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB   – Glossen
Schreiber 2 (Melker Schreiber) und Iohannes Schlitpacher (Glossen und zeitnaher Nachtrag 191va-192rb). Tintenrahmung und -linierung. Zahlreiche Interlinear- und Marginalglossen.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 4192-203   Papier   
Kodikologisch zu Teil 2 gehörig.
Schrift:
(Ursprünglich) unbeschriebene Blätter (192-194, 201-203) mit Tintenrahmung und -linierung (34 Zeilen).
Teil 5204-288   Papier   um 1445/1447
Lagen: 4.VI250 + (VIII-2)264 + 2.VI288. Auf 220 folgt 220*; Gegenblatt fehlt zu: 263, 264. -- Reklamanten. -- Blattsignaturen Lage24. -- Fragmente in den Fälzen. -- (204r) Schmutzspuren.
Schrift: 7 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(205ra-215vb) Schriftraum: 215 × 153    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 43-46   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schriftraumrahmung. – Schreiber 3 (Melker Schreiber).
Schrift 2(216ra-226vb) Schriftraum: 215 × 153    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 44   
Schriftart: Bastarda cursiva
Schriftraumrahmung. – Schreiber 4 (Melker Schreiber).
Schrift 3(227ra-238vb) Schriftraum: 215 × 150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41-42   
Schriftart: Bastarda cursiva
Schriftraumrahmung durch Tintenlinien. – Schreiber 5 (Melker Schreiber).
Schrift 4(239ra-250vb) Schriftraum: 210 × 150    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 40   
Schriftart: Bastarda
Schriftraumrahmung durch Tintenlinien. – Schreiber 6 (Melker Schreiber).
Schrift 5(251ra-264vb) Schriftraum: 213 × 152    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 39-42   
Schriftart: Bastarda cursiva
Textrahmung durch Tintenlinien. – Schreiber 7 (Melker Schreiber).
Schrift 6(265ra-276vb) Schriftraum: 212 × 152    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41   
Schriftart: Bastarda
Schriftraumrahmung durch Tintenlinien. – Schreiber 7 (Melker Schreiber).
Schrift 7(277ra-282rb) Schriftraum: 215 × 152    Zeilenzahl: 45   
Schriftart: Bastarda
Schriftraumrahmung durch Tintenlinien. – Schreiber 8 (Melker Schreiber).
Ausstattung:
Ausstattung wechselnd: 1) (205-215) (205r) Lombarde, geteilter Buchstabenkörper in Rot und Blau. Auszeichnungen in Gelb, Rot und Blau (205r-215v). – 2) (216r-264) Ausschließlich rote Lombarden. – 3) (265r-282r) Auszeichnungsstriche, Unterstreichungen, rote Überschriften, rote Lombarden.

Hs. enthält 4 Fragmente
VDSVDS   Papier   1. Hälfte 15. Jh.
VSI   Pergament   Italien, 14. Jh.
NS289   Pergament   Italien, 14. Jh.
HDSHDS   Papier   1. Hälfte 15. Jh.

Einband: Melk     3. Viertel 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien        
Rotes Leder über Holz mit Streicheisenlinien; am oberen Teil des Vorderdeckels Leder teils vom Holz abgelöst. – Titel- und Signaturschildchen erhalten. – Zwei Riemenschließen (ein Riemen verloren).


(VD Titelschild) Melker Besitzvermerk Ende 15. Jh. Liber Monasterii Mellicensis. – (1r) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. – (Ir, 1r, 282r, 288v) Melker Besitzstempel (Melk Inventar I, Abb. 39).
Wasserzeichen, Kodikologie Maria Stieglecker (März 2017); Kodikologie, Inhalt: Christine Glaßner (Juli 2017)
"Melk Inventar I", "Niederkorn-Bruck 1985", "PL", "CCCM 178", "Goy", "MGH", "Schaller-Könsgen", "Szerwiniack 2000", "Kropff 1747", "Zumkeller", "VL"
alle Initien
(VDS und HDS) Calendarium (Fragment), mit liturgischen und historischen Notizen. Teile aus den Monaten Februar, April und Mai. – Die historischen Notizen beziehen sich u.a. vermutlich auf Conradus Abt von Obernburg: (HDS) Zum 20. April: 1426 ad Obernburg venimus ... (VDS) Zum 1. Juni: 1427 C. abbas benedicitur ... Zum 17. Februar: Anno domini etc. 1436 evasit Conradus abbas inimicis persequentibus (vgl. Niederkorn-Bruck 1985, 112 Anm. 6, ohne Signaturangabe). – Fragmente aus diesem Codex discissus auch in Cod. 1403, VDS und HDS, sowie Cod. 1868, HDS (und heute fehlender VDS ?).
(I und 289 [früher VDS und HDS]) Summa iuris canonici (Fragment). Fragmente aus diesem Codex discissus auch in Cod. 124, I+I*; Cod. 408, VDS+HDS; Cod. 695, I+185 und Cod. 697, I.
Teil 1
(1ra-101vb) Hugo de Sancto Victore CRSA Commentarii in Hierarchiam caelestem S. Dionysii Areopagitae (PL 175, 923-1154; CCCM 178. – Goy 191-196).
   1
1ra Tit.: (Rot) Incipit opus magistri Hugonis prepositi sancti Victoris in hierarchias sancti Dyonisii episcopi de differencia mundane theologye atque divine et de ministracionibus earum. Incipit prologus et cetera
Iudaei signa quaerunt et Graeci sapientiam. Fuit enim quaedam sapientia, quae sapientia videbatur his ... (5ra) Primus liber Dionysii theologi Areopagitae ... — ... quem exponendum suscepi in quo sapientia transcendit, sanctitas condescendit. –- (101vb Schlussschrift, Datierung) >Explicit exposicio magistri Hugonis et prepositi sancti Victoris super librum primum yerarchyarum sancti Dyonisii Ariopagite et finitus est liber hic anno domini 1447 feria 6ta proxima ante dominicam palmarum< [1.4.1447].
(102r-v) Leer.
Teil 2
(103r-104v) Leer.
(105r) Officium de s. Dionysio (CAO 2702).
   1
105r Tit.: >De sancto Dyonisio antiphona<
Et facta est comes multitudo caelestis exercitus examini corporis beati Dionysii caput proprium deportantis laudans Deum ac dicens: Gloria tibi domine. ... — ... Per dominum nostrum Iesum Christum ... in unitate Spiritus sancti Deus etcetera.
(105v) Notiz zu den Werken des Ps. Dionysius Areopagita. Verzeichnis von Verweisen des Dionysius auf andere Werke und solche, die es nicht 'aput nos' (in Melk ?) gibt.
   1
Tit.: Libri beati Dyonisii ad quos ipse remittit in hoc volumine quo non habentur aput nos
Ad librum de divinis laudibus remittit septimo capitulo caelestis hierarchiae
(105v) Leer.
(105v) Worterklärungen und Erläuterungen zu den Werken des Ps. Dionysius Areopagita; hebräisches und griechisches Alphabet mit Zahlenwerten der Buchstaben.
(106r-109r) Schematische Zusammenstellung und Erklärungen theologischer und philosophischer Begriffe. Wohl auf Unterrichtszwecke hin konzipiert.
(109v-112v) Leer.
Teil 3
(113ra-130va) Ps. Dionysius AreopagitaDe caelesti hierarchia (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1037-1070; Dionysiaca II. Brügge 1937, 727-1039 [Synopse Sigle E]. Ed. des griech. Textes: G. Heil [Patristische Texte und Studien 36]. Berlin 1991). Mit zahlreichen Interlinear- und Marginalglossen.
   1
115vb Omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a patre luminum. Sed et omnis patre moto manifestationis luminum processio in nos optime ac large proveniens ... — ... super nos secretum silentio honorificantes. Amen. – (130va Schlusschrift) >Explicit liber de celesti ierarchia beati Dyonisii Ariopagite<. – Angelicorum descriptionum illuminationes ... astrum.
(113ra) Iohannes Scotus Eriugena Prologus metricus ad Carolum regem Francorum in opera Dionysii Areopagitae = Carmen 7.1 'Hanc libam' (PL 122, 1029. Ed.: MGH Poetae latini III [1896], 547 [online]. – Schaller-Könsgen 6024. – Lit.: Szerwiniack 2000 (Überlieferung).). Mit Interlinear- und Marginalglossen.
   1
113ra Tit.: Versus Iohannis qui transtulit presens opus
Hanc libam sacro Graecorum nectare fartam ... — ... nodosae vitis sumitur uva ferox.
(113ra-115ra) Iohannes Scotus Eriugena Prologus prosaicus ad Carolum regem Francorum in opera Dionysii Areopagitae (PL 122, 1031-1036).
   1
113ra Gloriosissimo Catholicorum regum Carolo Iohannes extremae sophiae studentium salutem. Valde quidem admiranda dignisque virtutum laudibus exageranda catholicorum virorum religiosissima sollicitudo ... — ... per excellentiam essentiae recurrere.
(115rb-va) Iohannes Scotus Eriugena Epigramma de caelesti hierarchia (PL 122, 1032).
   1
115rb Angelicae sapientiae ... — ... pulchritudinem.
(115va) Iohannes Scotus Eriugena Prologus metricus ad Carolum regem Francorum in opera Dionysii Areopagitae = Carmen 7.2 'Lumine sidereo' (PL 122, 1029. Ed.: MGH Poetae latini III [1896], 548 [online]. – Schaller-Könsgen 9088. – Lit.: Szerwiniack 2000 [Überlieferung]).
   1
115va Lumine sidereo Dionysius auxit Athenas ... — ... mystica dicta docent.
(130va-152rb) Ps. Dionysius AreopagitaDe ecclesiastica hierarchia (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1071-1112; Dionysiaca II. Brügge 1937, 1071-1476 [Synopse Sigle E]).). Einige Interlinearglossen zur Erklärung griechischer Wörter, wenige Marginalglossen.
   1
130vb Tit.: >Incipit liber secundus de ecclesiastica ierarchia que sit ecclesiastice ierarchie tradicio et que eiusdem speculatio. Capitulum primum<
Quia quidem secundum nos hierarchia puerorum divinorum sacratissima intenta atque divina habetur deifica scientia et operatione et consummatione ... — ... divini ignis ascendes usque vapores. – (152rb) >Explicit de ecclesiastica ierarchia<.
(130va) Iohannes Scotus Eriugena Epigramma de ecclesiastica hierarchia (PL 122, 1069).
   1
130va Tit.: >Epigramma in beatum Dyonisium de ecclesiastica ierarchia<
Symbola divinorum mirabilium sacrorum uniformi fabula
in singularitate recipiens unius luminis unam claritatem.
(152rb-180vb) Ps. Dionysius AreopagitaDe divinis nominibus (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1113-1172; Dionysiaca I. Brügge 1937, 5-561).
   1
152va Tit.: >Incipit liber de divinis nominibus que sit rationis interpretatio et que divinis nominibus tradicio<
Nunc autem o beate post theologicos characteres ... — ... symbolicam theologiam duce Deo transcendemus. – (180vb Schlussschrift) >Explicit liber de divinis nominibus<.
(152rb) Iohannes Scotus Eriugena Epigramma in beatum Dionysium de divinis nominibus (PL 122, 1111).
   1
152rb Tit.: >Epigramma in beatum Dyonisium de divinus nominibus<
In animum splendor ... — ... divinos manifestatorios hymnos.
(180vb-182vb) Ps. Dionysius AreopagitaDe mystica theologia (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1171-1176; Dionysiaca I. Brügge 1937, 565-602). (180vb) Capitulatio. - Mit zahlreichen Glossen, die von Kropff 1747, 415, Iohannes Schlitpacher zugewiesen werden. Nach Théry handelt es sich dabei nur um eine Zusammenfassung zum Text des Ps. Dionysius.
   1
181ra Tit.: >Incipit liber de mystica theologia. Hec capitulum continet sermo de mystica theologia. Capitulum primum<
Trinitas superessentialis et superdeus et superoptime ... — ... et summitas omnium. – (182vb Schlussschrift) >Explicit liber de mystica theologia<.
(182vb-191rb) Ps. Dionysius AreopagitaEpistolae 1-10 (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1177-1196; Dionysiaca I. Brügge 1937, 605-669 [Ep. 1-5, 9]; Dionysiaca II. Brügge 1937, 1479-1578 [Ep. 6-8, 10]). (182vb) Capitulatio. – Mit Glossen, von der Hand des Hauptschreibers und von jener des Iohannes Schlitpacher.
   1
182vb Tit.: >Incipit liber epistolarum beati Dyonisii. Capitula eiusdem libri<
Tenebrae quidem obscurae fiunt lumine et magis multo lumine ... — ... qui tecum sunt trades. Deo gratias. – (191r Schlussschrift, Datierung) >Explicit liber epistolarum beati Dyonisii Ariopagite anno domini millesimo CCCCo quadragesimo octavo< [1448].
(182vb-183ra) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola I ad Gaium (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1177).
(183ra) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola II ad Gaium (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1177).
   1
183ra Quomodo omnium summitas
(183ra-b) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola III ad Gaium (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1177).
   1
183ra Ex occulto est
(183rb-va) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola IV ad Gaium (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1177).
   1
183rb Quomodo inquis
(183va) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola V ad Dorotheum (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1178).
   1
183v Divina caligo est inaccessabile lumen
(183va-b) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola VI ad Sosipatrum (versio Iohannis Scoti Eriugena) (PL 122, 1179).
   1
183v Noli hoc aestimare
(183va-191rb) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Glossae in epistolas Dionysii Areopagitae.
   1
183va In hac epistola Dionysius arguit Sosipatrem quod cum idolatris contendebat
(183vb-184vb) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola VII ad Polycarpum (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1179).
   1
183v Ego quidem nescio
(184vb-188rb) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola VIII ad Demophilum monachum (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1181).
   1
184vb Hebraeorum historiae agunt
(188rb-190vb) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola IX ad Titum (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1188).
   1
188rb Sanctus quidem Timotheus decem o bone Tite
(190vb-191rb) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola X ad Iohannem evangelistam (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1193).
   1
190vb Appellans sacram animam
(191va-192ra) Ps. Dionysius AreopagitaEpistola XI ad Apollophanium (versio Iohannis Scoti Eriugenae). Zeitnaher Nachtrag von der Hand des Iohannes Schlitpacher.
   1
191va Tit.: >Ad Apollophanium epistola XIa beati Dyonisii<
Nunc mihi sermo ... — ... cum ipse in eo vives.
Teil 4
(192rb-194v) Leer.
(195r-196r) Schematische Zusammenstellung und Erklärungen theologischer und philosophischer Begriffe. Wohl auf Unterrichtszwecke hin konzipiert.
   1
195r De partibus subiectivis temperantiae circa delectationes ciborum primo ... — ... De animae essentia / potentia / operatione.
(196v) Sequentia in festo sanctorum angelorum.
   1
196v Ad celebres rex caelicae laudes cuncta
(197r-203v) Leer.
Teil 5
(204r-v) Leer.
(205ra-268rb) Silvester de Rebdorf CRSA Meditationes de passione domini (Zumkeller 876. – Lit.: VL VIII [1992] Sp. 1250 f. [Karin Schneider]). In der Handschrift Hieronymus zugeschrieben. Zumkeller und Schneider ohne diese Handschrift.
   1
205ra Tit.: [ohne Titel]
Videns vidisti domine afflictionem populi tui qui est in Aegypto ... Nunc domine passionis tuae dies urgere nos magis deberent ... — ... in vase luteo mellicum poculum valeant invenire.
(268rb-282rb) Silvester de Rebdorf CRSA Speciales breves ac particulares meditationes de passione Christi (Lit.: VL VIII [1992] Sp. 1250 f. [Karin Schneider]).
   1
268rb Tit.: >Secuntur speciales ac particulares meditaciones de Christi passione<
Ex quo enim non sumus omnes aequales nam enim quidam sunt perfecti alii vero proficientes tertii incipientes. Quidam vero acceperunt decem talenta a Deo ... Ex quibus arguere volo quod non omnibus aequaliter data est gratia ad meditandam Christi passionem ... — ... laureandus recipitur. Haec enim omnia frater devotus cum devotione ac maxima gratiarum actione contemplare habet. Amen.
(282v-288r) Leer.
(288v) Tabula codicis (zum Katalog von 1483 gehörig).