Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40142 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 136 (627, L 52)
IULIANUS POMERIUS. HUGO DE SANCTO VICTORE. AUGUSTINUS. AMBROSIASTER. PASCHASIUS RADBERTUS. GUILELMUS DE SANCTO THEODORICO. HONORIUS AUGUSTODUNENSIS
Papier   I, 274 Bl.   295×225   Melk, 1451-07-14 (exaktes Datum)
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 14)

Lagen: (VII-1)13 + 21.VI261.
Foliierung des 15. Jh. (das Nachsatzblatt = Fragment als Bl. 274 bezeichnet), Fehler: nach 126 und 128 ein Blatt in der Zählung übersprungen, jetzt 126a und 128a. Wortreklamanten, Fälze in den Lagenmitten überwiegend unbeschrieben.
Schrift:
Schriftraum: 195 × 150/153    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36   
Schreiber: Wolfgangus Frischmann de Emmersdorf – Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schreibernennung und Datierung auf 273vb.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Deckfarbeninitiale(n)   Ranke(n)/Bordüre(n)   Wappen   
Deckfarbeninitialen (zuweilen) mit Ranken und Goldverwendung (Standorte: 3r, 4r, 12r, 39v, 40r, 48r, 55r, 58r, 62v, 63r, 78r, 88r, 97v, 111r, 121v, 131v, 145r, 165v, 187v, 188v, 212r, 214r, 223r, 223v, 228r, 242v, 249v, 258v, 273v). (3r unterer Freirand) Melker Wappen.

Hs. enthält 2 Fragmente
NS + VSBl. 274   Pergament   Kremsmünster, 3. Viertel 12. Jh.
VS + NSI + 274   Pergament   Kremsmünster, 3. Viertel 12. Jh.

Einband: Melk     3. Viertel 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Spätgotischer Einband: Rindleder über Holz mit Streicheisenlinien und Blindstempeln (Melk Inventar I, Tafel XV, Nr. 7, 8, 16 und 18). Melk, 3. Viertel 15. Jh. – (VD) Titelschild nur zum Teil erhalten, Signaturschild vollständig. Das Titelschild war früher mit Marienglas oder Horn überdeckt, Spuren sind noch sicher, Befestigungsnägel erhalten. Auf VD und HD je fünf sternförmige Metallbeschläge, auf dem HD der Zentralbeschlag verloren. – 2 Riemenschließen (beide Riemen verloren).


(Ir) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. – Handschrift im Katalog von 1483 unter der Signatur F 19 genannt (MBKÖ I, 236, Z. 19-34), im Katalog von 1517 unter der Signatur H 107. – (1r, 3r, 273vb) Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39).
Christine Glaßner / Mai 2022
"Melk Inventar I", "MBKÖ I", "PL", "CPL", "CPPM", "Goy", "CSEL", "BHM", "CC", "RB", "CSEL 50", "CCCM 16", "MGH", "Garrigues 1988", "Geschichtsquellen", "Garrigues 1986"
alle Initien
(VDS) Leer.
(I + 274) Sakramentar-Fragmente: Kremsmünster, 3. Viertel 12. Jh. (zu Cod. 1891 gehörig); rubriziert.
(1r) Besitzstempel. Sonst leer.
(1va) Tabula codicis von der Schreiberhand, mit Seitenverweisen.
(2ra-39va) Iulianus Pomerius De vita contemplativa (PL 59, 415-520. – CPL 998; CPPM II 3583, 3705). (2ra-va) Einschub eines Textteils (Blattes der Vorlage), der auf 4rb fehlt. Jedem Buch geht ein Kapitelverzeichnis voraus.
   2
2ra Tit.: (Rot) Sequens defectus totus deest statim post principium huius operis libri capitulo primo ad tale signum +
In futura igitur vita quae ad hoc appellatur ... — ... (Cap. 4 Beginn) ... cum Deo suo sine fine regnabunt. Quod hic crediderunt etcetera. Require posterius.
3ra Tit.: (Rot) Incipit prefacio libri Prosperi de vita contemplativa et activa
Diu multumque renisus sum voluntati tuae, mi domine studiosissime pontificum Iuliane ... (4rb) Contemplativa vita, in qua creatorem suum creatura intellectualis ab omni peccato purgata atque ex omni parte sanata visura est ... — ... sed pro rebus enuntiandis verba sunt instituta. – (39va Schlussschrift rot) Expliciunt libri tres Prosperi de vita contemplativa et activa.
(39va-47vb) Hugo de Sancto Victore CRSA Explanatio in canticum beatae Mariae (PL 175, 413-432; PL 40, 1137-1142 [unter den Werken des Augustinus]. – Goy 383-392).
   1
39va Tit.: (Rot) Incipit prologus Hugonis in tractatum super Magnificat
Maximam hanc in divinis scripturis difficultatem invenio ... (40ra) Magnificat anima mea dominum. Si circumstantiam rei gestae perpendere velimus ... — ... sicut locutus est patribus nostris Abraham et semini eius in saecula. – (47vb Schlussschrift rot) Explicit tractatus Hugonis super Magnificat.
(48ra-55rb) Hugo de Sancto Victore CRSA De beatae Mariae virginitate, recensio I (PL 176, 857-876. – Goy 116-123).
   1
48ra Tit.: (Rot) Incipit prologus Hugonis in tractatum de virginitate beate Marie virginis
Sancto pontifici G. Hugo vestrae beatitudinis servus. Narrastis mihi de beatae Mariae virginitate ... De incorrupta virginitate matris domini hoc fides pie et pietas confitetur ... — ... cum integritatis decore post partum virgo permansit (PL 176, 873). – (55rb Schlussschrift rot) Explicit Tractatus Hugonis de virginitate beate Marie.
(55rb-58rb) Hugo de Sancto Victore CRSA De quinque septenis (PL 175, 405-410. Ed.: Roger Baron, Hugues de Saint-Victor, Six opuscules spirituels [Sources Chrétiennes 155]. Paris 1969, 100-119 [mit französischer Übersetzung]. – Goy 368-383).
   1
55rb Tit.: (Rot) Incipit Tractatus eiusdem de quinque septenis
Quinque septena quae in sacra scriptura inveniuntur ... — ... ipsa vero se invicem requirunt et sequuntur. – (58rb Schlussschrift rot) Explicit Tractatus Hugonis de V septenis.
(58rb-62rb) Augustinus Epistola 167 (Ed.: CSEL 44, 586-609. – CPL 262; BHM 132).
   1
58rb Tit.: (Rot) Augustinus ad beatum Ieronimum de eo quod scriptum est 'Qui totam legem (ob)servaverit offendat autem in uno factum est omnium reus'
Quod ad te scripsi, honorande mihi in Christo frater Hieronyme, quaerens de anima humana ... — ... ut id nobiscum communicare digneris.
(62rb-62va) Augustinus Epistola 172 = Hieronymi Epistola 134 (CSEL 44 [1904], 636–639. CPL 620; CSEL 56 [1918], 261–263. – CPL 262; CPL 620).
   1
62rb Tit.: (Rot) Rescripcio beati Ieronimi ad beatum Augustinum super predicta
Venerabili papae Augustino Hieronymus. Virum venerabilem fratrem meum filium dignationis tuae Orosium ... — ... ob fraudem cuiusdam obmisimus. – (Rot) Explicit.
(62va-b) Augustinus Retractationes (CC 57. – CPL 250).
   1
62vb Tit.: (Rot) Sequitur Retractacio beati Augustini libri sui de nuptis et concupiscencia
Scripsi duos libros ad illustrem virum comitem Valerium ... — ... inter militiae tuae curas.
(62vb-63rb) Augustinus Epistola 200 (CSEL 57 [1911], 293–295).
   1
62vb Tit.: (Rot) Epistola eiusdem ad Valerium comitem. Prologus in librum de nupciis et concupiscencia
Domino et illustri et merito praestantissimo ... Valerio Augustinus ... — ... ipse suo principio commodius intimabit.
(63rb-88rb) Augustinus De nuptiis et concupiscentia (CSEL 42 [1902], 211–319. – CPL 350).
   1
63rb Tit.: (Rot) Incipit liber primus beati Augustini episcopi ad Valerium comitem de nupciis et concupiscencia
Haeretici novi, dilectissime fili Valeri, qui medicinam Christi qua peccata sanantur ... — ... propter quae Iesus id est salvator possit esse et ipsorum. – (88rb Schlussschrift rot) Explicit liber beati Augustini ad Valerium comitem de nupciis et concupiscencia.
(88rb-97vb) Augustinus De bono coniugali (CSEL 41 [1900], 187–231. – CPL 299).
   1
88rb Tit.: (Rot) Incipit liber beati Augustini de bono coniugali
Quoniam unusquisque homo humani generis pars est ... — ... sed propter Christum coniuges propter Christum patres fuerunt.
(97vb-111rb) Augustinus De sancta virginitate (CSEL 41, 235-302. – CPL 300).
   1
97vb Tit.: (Rot) Incipit liber eiusdem de sancta virginitate
Librum de bono coniugali nuper edidimus in quo etiam Christi virgines admonuimus ... — ... hymnum dicite et superaltate eum in saecula.
(111rb-119rb) Augustinus De bono viduitatis (CSEL 41, 305-343. – CPL 301).
   1
111rb Tit.: (Rot) Incipit liber eiusdem de bono viduali
Augustinus episcopus servus Christi servorumque Christi religiosae famulae Dei Iulianae in domino dominorum salutem ... — ... quia ibi copiosus disputavi. Perseveres in gratia Christi. Amen. – (119rb Schlussschrift rot) Explicit opusculum beati Augustini do continencia viduali.
(119rb-121ra) Index librorum S. Augustini (exc. retractationum libri II).
   1
119rb Tit.: (Rot) Sequitur retractacio librorum beati Augustini
De academicis libri tres. Hoc opus sic incipit ... — ... subiungens responsiones suas.
(121rb-130rb) Ps. AugustinusDialogus quaestionum LXV (PL 40, 733-752. – CPL 373). (121rb-121vb) Capitulatio, (121vb-130rb) Text.
   2
121ra Tit.: (Capitulatio)
De singulis personis, capitulum primum ... — ... Quomodo cognoscitur quis missus a Deo. LXV.
121vb Tit.: (Rot) Incipiunt questiones Orosii LXV et totidem responsiones sancti Augustini
Licet multi et probatissimi viri diverso quidem stilo ... — ... sciat se non esse episcopum qui praeesse desiderat non prodesse. – (130rb Schlussschrift rot) Expliciunt questiones Orosii LXV et totidem responsiones sancti Augustini.
(130rb-165rb) Ambrosiaster Quaestiones Veteris et Novi Testamenti (CSEL 50, 1-416, 419-480. – CPL 185; RB 1484-1489; CPPM II 1746-1747, 1799, 1899). (130rb-131va) Capitulatio, (131va-165rb) Text.
   2
130rb Tit.: (Rot) Secuntur capitula libri questionum novi et veteris testamentorum
Capitulum primum: Quid est Deus ... — ... Capitulum LV: Laus et gloria paschae.
131va Tit.: (Rot) Incipit liber [beati Augustini episcopi: gestrichen] de questionibus novi et veteris testamenti Quid est Deus capitulum I
Deus est quod ulla attingit opinio ... — ... ad fructum paschae pervenire mereamur. Per Christum dominum nostrum cui est honor et gloria in saecula saeculorum. Amen. – (165rb Schlussschrift rot) Explicit liber questionum XCIIIIor sancti Augustini.
(165rb-187rb) Ambrosiaster Quaestiones Veteris et Novi Testamenti (CSEL 50, 1-416, 419-480. – CPL 185; RB 1484-1489; CPPM II 1746-1747, 1799, 1899). (165rb-165va) Capitulatio.
   2
165rb Tit.: (Rot) Incipit liber eiusdem de questionibus XXI. Capitulum primum
Quid sit ut maledictus dicatur qui non reliquerit semen in Israel ... — ... XXI vel holocausta.
165va Tit.: (Rot) Quid sit ut maledictus dicatur qui non reliquerit semen in Israel capitulum primum
Per Isaiam autem nihil obesse dicit spadonibus ... — ... ut viam panderemus intelligendi secundum ea quae supra ostendimus. – (187rb Schlussschrift rot) Explicit liber de questionibus novi et veteris testamenti. Qui etsi a plerisque beato Augustino ascribatur, tamen sanctus Thomas et alii quam plures doctores antiqui in allegacionibus liber huius nomen autoris utpote ignorantes subprimunt. Et neque stilus tractandi beato Augustino correspondeat verumtamen ambigendum est hunc librum inter scripturas orthodoxas et autenticas connumerandum et non quis sed quid dictur attendendum est.
(187va-211vb) Paschasius Radbertus OSB De corpore et sanguine domini (PL 120, 1263-1350; CCCM 16, 1-130).
   1
187va Tit.: (Rot) Incipit tractatus Pascasii de sacramento eukaristie
Paschasius Rudberto Placido suo salutem. Dilectissimo filio et vice Christi praesidenti magistro ... (188va) Quisquis catholicorum recte Deum cuncta creasse de nihilo corde credit ... — ... et videbat faciem eius et nomen eius in frontibus eorum. – (211vb Schlussschrift rot) Explicit Tractatus Pascasii de sacramento eukaristie.
(211vb-212ra) Paschasius Radbertus OSB Carmen 3 (Ed.: MGH Poet. III, 52 [online]; CCCM 16, 1).
   2
211vb Tit.: (Rot) Secuntur versus eiusdem de corpore et sanguine domini
Regis adire sacrae qui vis sollemnia mensae ... — ... Accipis palmam regni virtute beatus.
212ra Tit.: (Rot) Alii versus eiusdem
Panis in altari verbi virtute sacratus ... — ... Hic recm percipiet re salus ipsa datur.
(212rb-223ra) Guilelmus de Sancto Theodorico OCist De sacramento corporis et sanguinis Christi cum epistola ad Rupertum Tuitiensem (PL 180, 341-366).
   1
212rb Tit.: (Rot) Incipit item alius Tractatus Paschasii de sacramento corporis et sanguinis domini (Pascasii von der Hand des Bernhard Pez gestrichen, ersetzt durch: Guilielmi a S. Theodorico Ord. S. Bened. [mit Bleistift später hinzugefügt] ad Rupertum Tuit. abb.
Fratri in Christo carissimo illuminatos oculos. Lego et relego, carissime, opus vestrum de officiis multumque me delectat eius lectio ... (213vb) Carissimo suo electo ex milibus suus ille seipsum ... (214ra) Cum christianae fidei veritas hoc quasi speciali iure ... — ... sermo divinus et doctrina caelestis quae animam nostram reficit. – (Rot) Explicit.
(223ra-226vb) Honorius Augustodunensis OSB Eucharistion (PL 172, 1249-1258. – Lit.: Garrigues 1988, 192).
   1
223ra Tit.: (Rot) Incipit eukaristion quod interpretatur bona gracia. Tractatus Honorii. (Am unteren Freirand von anderer, zeitnaher Hand) Hic tractaus in publico non videtur legendus propter quedam puncta in eo contenta in quibus autor videtur errare ut ... magna indigent discrcionis consideracione
In multa messe domini ardenter desudanti finito labore frui requiei remuneratione ... Trifarie itaque corpus domini dicitur. Primo id quod de virgine incarnatum in ara crucis pro nobis est oblatum ... — ... in nuptiis agni conviva procul dubio eris. – (226vb Schlussschrift rot) Explicit eukaristion quod interpretatur bona gratia.
(227r-v) Leer.
(228ra-242rb) Honorius Augustodunensis OSB De luminaribus ecclesiae sive de scriptoribus ecclesiasticis (PL 172, 197-234. – Repertorium Geschichtsquellen, Werk 2916. – Lit.: Garrigues 1986, 41).
   1
228ra Tit.: (Rot) Incipit liber Honorii de luminaribus ecclesie
In hoc libello omnes ecclesiasticos scriptores a tempore Christi usque ad noastra tempora nominatim expressi ... Simon Petrus filius Iohannis ... — ... quas omnes catholica ecclesia damnat. – (Rot) Explicit.
(242va-249va) Augustinus De orando Deo (= Epistola 130).
   1
242rb Tit.: (Rot) Incipit tractatus beati Augustini ad Probam de assiduitate orandi
Augustinus episcopus servus Christi servorumque Christi religiosae famulae Dei Probae in domino dominorum salutem. Petisse te et promisisse me recolens ... — ... qui potens est facere supra quam petimus et intelligimus. – (249va Schlusschrift rot) Explicit tractatus beati Augustini ad Probam de assiduitate orandi.
(249va-vb) Augustinus Retractatio libri de agone christiano (CC 57. – CPL 250).
   1
249va Tit.: (Rot) Sequitur rectractacio beati Augustini libri de agone christiano
Liber de agone christiano fratribus in eloquio latino ineruditis humili sermone conscriptus est ... — ... Hic liber sic incipit: Corona victoriae.
(249vb-258va) Augustinus De agone christiano (CSEL 41 [1900], 99-138. – CPL 296).
   1
249vb Tit.: (Rot) Incipit liber beati Augustini de agone christiano
Corona victoriae non promittitur nisi certantibus. In divinis scripturis assidue invenimus promitti nobis coronam ... — ... coronam victoriae mereamur. Amen. – (258va Schlussschrift rot) Explicit liber beati Augustini de agone christiano.
(258va) Augustinus Retractatio libri de opere monachorum (CC 57. – CPL 250).
   1
258va Tit.: (Rot) Sequitur rectractacio eiusem libri de opere monachorum
Ut de opere monachorum librum scriberem illa necessitas compulit ... — ... Hic liber sic incipit: Iussioni tuae sancte frater Aureli.
(258va-273vb) Augustinus De opere monachorum (PL 40, 547-582; CSEL 41, 531-595. – CPL 305).
   1
258va Tit.: (Rot) Incipit liber beati Augustini episcopi ad Aurelium espiscopum de opere monachorum
Iussioni tuae sancte frater Aureli tanto devotius obtemperare me oportuit ... — ... rescriptis tuae beatitudinis noverim. – (273vb Schlussschrift, Schreibername, Datierung rot) Finit de opere monachorum Augustini ad Aurelium. Volumen istud conscripsit frater Wolfgangus Frischman de Emersdorff cenobita monasterii Mellicensis apicibus quidem simplicibus nec bene comptis de exemplaribus tamen vetustis. Cuius pro dei amore meminisse digneris optime lector quisquis ex eo profeceris. Opus quoque ipsum finem suscepit in crastino Margarethe virginis anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo primo.
(HDS) Leer.