![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40142 |
Lagen: (VII-1)13 + 21.VI261. | |
Foliierung des 15. Jh. (das Nachsatzblatt = Fragment als Bl. 274 bezeichnet), Fehler: nach 126 und 128 ein Blatt in der Zählung übersprungen, jetzt 126a und 128a. Wortreklamanten, Fälze in den Lagenmitten überwiegend unbeschrieben. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 195 × 150/153 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 36 | |
Schreiber: Wolfgangus Frischmann de Emmersdorf – Schriftart: Schlaufenlose Bastarda Schreibernennung und Datierung auf 273vb. | |
Ausstattung: Illuminiert Rubriziert Deckfarbeninitiale(n) Ranke(n)/Bordüre(n) Wappen | |
Deckfarbeninitialen (zuweilen) mit Ranken und Goldverwendung (Standorte: 3r, 4r, 12r, 39v, 40r, 48r, 55r, 58r, 62v, 63r, 78r, 88r, 97v, 111r, 121v, 131v, 145r, 165v, 187v, 188v, 212r, 214r, 223r, 223v, 228r, 242v, 249v, 258v, 273v). (3r unterer Freirand) Melker Wappen. |
NS + VS | Bl. 274 Pergament Kremsmünster, 3. Viertel 12. Jh. |
VS + NS | I + 274 Pergament Kremsmünster, 3. Viertel 12. Jh. |
Einband: Melk 3. Viertel 15. Jh. Gotisch Streicheisenlinien Blindstempel |
Spätgotischer Einband: Rindleder über Holz mit Streicheisenlinien und Blindstempeln (Melk Inventar I, Tafel XV, Nr. 7, 8, 16 und 18). Melk, 3. Viertel 15. Jh. – (VD) Titelschild nur zum Teil erhalten, Signaturschild vollständig. Das Titelschild war früher mit Marienglas oder Horn überdeckt, Spuren sind noch sicher, Befestigungsnägel erhalten. Auf VD und HD je fünf sternförmige Metallbeschläge, auf dem HD der Zentralbeschlag verloren. – 2 Riemenschließen (beide Riemen verloren). |
(Ir) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. – Handschrift im Katalog von 1483 unter der Signatur F 19 genannt (MBKÖ I, 236, Z. 19-34), im Katalog von 1517 unter der Signatur H 107. – (1r, 3r, 273vb) Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39). |
(VDS) | Leer. |
(I + 274) | Sakramentar-Fragmente: Kremsmünster, 3. Viertel 12. Jh. (zu Cod. 1891 gehörig); rubriziert. |
(1r) | Besitzstempel. Sonst leer. |
(1va) | Tabula codicis von der Schreiberhand, mit Seitenverweisen. |
(2ra-39va) | De vita contemplativa (PL 59, 415-520. – CPL 998; CPPM II 3583, 3705). (2ra-va) Einschub eines Textteils (Blattes der Vorlage), der auf 4rb fehlt. Jedem Buch geht ein Kapitelverzeichnis voraus. 2 ![]() | :
2ra | Tit.: (Rot) Sequens defectus totus deest statim post principium huius operis libri capitulo primo ad tale signum + In futura igitur vita quae ad hoc appellatur ... — ... (Cap. 4 Beginn) ... cum Deo suo sine fine regnabunt. Quod hic crediderunt etcetera. Require posterius. |
3ra | Tit.: (Rot) Incipit prefacio libri Prosperi de vita contemplativa et activa Diu multumque renisus sum voluntati tuae, mi domine studiosissime pontificum Iuliane ... (4rb) Contemplativa vita, in qua creatorem suum creatura intellectualis ab omni peccato purgata atque ex omni parte sanata visura est ... — ... sed pro rebus enuntiandis verba sunt instituta. – (39va Schlussschrift rot) Expliciunt libri tres Prosperi de vita contemplativa et activa. |
(39va-47vb) | Explanatio in canticum beatae Mariae (PL 175, 413-432; PL 40, 1137-1142 [unter den Werken des Augustinus]. – Goy 383-392). 1 ![]() | :
39va | Tit.: (Rot) Incipit prologus Hugonis in tractatum super Magnificat Maximam hanc in divinis scripturis difficultatem invenio ... (40ra) Magnificat anima mea dominum. Si circumstantiam rei gestae perpendere velimus ... — ... sicut locutus est patribus nostris Abraham et semini eius in saecula. – (47vb Schlussschrift rot) Explicit tractatus Hugonis super Magnificat. |
(48ra-55rb) | De beatae Mariae virginitate, recensio I (PL 176, 857-876. – Goy 116-123). 1 ![]() | :
48ra | Tit.: (Rot) Incipit prologus Hugonis in tractatum de virginitate beate Marie virginis Sancto pontifici G. Hugo vestrae beatitudinis servus. Narrastis mihi de beatae Mariae virginitate ... De incorrupta virginitate matris domini hoc fides pie et pietas confitetur ... — ... cum integritatis decore post partum virgo permansit (PL 176, 873). – (55rb Schlussschrift rot) Explicit Tractatus Hugonis de virginitate beate Marie. |
(55rb-58rb) | De quinque septenis (PL 175, 405-410. Ed.: Roger Baron, Hugues de Saint-Victor, Six opuscules spirituels [Sources Chrétiennes 155]. Paris 1969, 100-119 [mit französischer Übersetzung]. – Goy 368-383). 1 ![]() | :
55rb | Tit.: (Rot) Incipit Tractatus eiusdem de quinque septenis Quinque septena quae in sacra scriptura inveniuntur ... — ... ipsa vero se invicem requirunt et sequuntur. – (58rb Schlussschrift rot) Explicit Tractatus Hugonis de V septenis. |
(58rb-62rb) | Epistola 167 (Ed.: CSEL 44, 586-609. – CPL 262; BHM 132). 1 ![]() | :
58rb | Tit.: (Rot) Augustinus ad beatum Ieronimum de eo quod scriptum est 'Qui totam legem (ob)servaverit offendat autem in uno factum est omnium reus' Quod ad te scripsi, honorande mihi in Christo frater Hieronyme, quaerens de anima humana ... — ... ut id nobiscum communicare digneris. |
(62rb-62va) | Epistola 172 = Hieronymi Epistola 134 (CSEL 44 [1904], 636–639. CPL 620; CSEL 56 [1918], 261–263. – CPL 262; CPL 620). 1 ![]() | :
62rb | Tit.: (Rot) Rescripcio beati Ieronimi ad beatum Augustinum super predicta Venerabili papae Augustino Hieronymus. Virum venerabilem fratrem meum filium dignationis tuae Orosium ... — ... ob fraudem cuiusdam obmisimus. – (Rot) Explicit. |
(62va-b) | Retractationes (CC 57. – CPL 250). 1 ![]() | :
62vb | Tit.: (Rot) Sequitur Retractacio beati Augustini libri sui de nuptis et concupiscencia Scripsi duos libros ad illustrem virum comitem Valerium ... — ... inter militiae tuae curas. |
(62vb-63rb) | Epistola 200 (CSEL 57 [1911], 293–295). 1 ![]() | :
62vb | Tit.: (Rot) Epistola eiusdem ad Valerium comitem. Prologus in librum de nupciis et concupiscencia Domino et illustri et merito praestantissimo ... Valerio Augustinus ... — ... ipse suo principio commodius intimabit. |
(63rb-88rb) | De nuptiis et concupiscentia (CSEL 42 [1902], 211–319. – CPL 350). 1 ![]() | :
63rb | Tit.: (Rot) Incipit liber primus beati Augustini episcopi ad Valerium comitem de nupciis et concupiscencia Haeretici novi, dilectissime fili Valeri, qui medicinam Christi qua peccata sanantur ... — ... propter quae Iesus id est salvator possit esse et ipsorum. – (88rb Schlussschrift rot) Explicit liber beati Augustini ad Valerium comitem de nupciis et concupiscencia. |
(88rb-97vb) | De bono coniugali (CSEL 41 [1900], 187–231. – CPL 299). 1 ![]() | :
88rb | Tit.: (Rot) Incipit liber beati Augustini de bono coniugali Quoniam unusquisque homo humani generis pars est ... — ... sed propter Christum coniuges propter Christum patres fuerunt. |
(97vb-111rb) | De sancta virginitate (CSEL 41, 235-302. – CPL 300). 1 ![]() | :
97vb | Tit.: (Rot) Incipit liber eiusdem de sancta virginitate Librum de bono coniugali nuper edidimus in quo etiam Christi virgines admonuimus ... — ... hymnum dicite et superaltate eum in saecula. |
(111rb-119rb) | De bono viduitatis (CSEL 41, 305-343. – CPL 301). 1 ![]() | :
111rb | Tit.: (Rot) Incipit liber eiusdem de bono viduali Augustinus episcopus servus Christi servorumque Christi religiosae famulae Dei Iulianae in domino dominorum salutem ... — ... quia ibi copiosus disputavi. Perseveres in gratia Christi. Amen. – (119rb Schlussschrift rot) Explicit opusculum beati Augustini do continencia viduali. |
(119rb-121ra) | Index librorum S. Augustini (exc. retractationum libri II). 1 ![]() |
119rb | Tit.: (Rot) Sequitur retractacio librorum beati Augustini De academicis libri tres. Hoc opus sic incipit ... — ... subiungens responsiones suas. |
(121rb-130rb) | Dialogus quaestionum LXV (PL 40, 733-752. – CPL 373). (121rb-121vb) Capitulatio, (121vb-130rb) Text. 2 ![]() | :
121ra | Tit.: (Capitulatio) De singulis personis, capitulum primum ... — ... Quomodo cognoscitur quis missus a Deo. LXV. |
121vb | Tit.: (Rot) Incipiunt questiones Orosii LXV et totidem responsiones sancti Augustini Licet multi et probatissimi viri diverso quidem stilo ... — ... sciat se non esse episcopum qui praeesse desiderat non prodesse. – (130rb Schlussschrift rot) Expliciunt questiones Orosii LXV et totidem responsiones sancti Augustini. |
(130rb-165rb) | Quaestiones Veteris et Novi Testamenti (CSEL 50, 1-416, 419-480. – CPL 185; RB 1484-1489; CPPM II 1746-1747, 1799, 1899). (130rb-131va) Capitulatio, (131va-165rb) Text. 2 ![]() | :
130rb | Tit.: (Rot) Secuntur capitula libri questionum novi et veteris testamentorum Capitulum primum: Quid est Deus ... — ... Capitulum LV: Laus et gloria paschae. |
131va | Tit.: (Rot) Incipit liber [beati Augustini episcopi: gestrichen] de questionibus novi et veteris testamenti Quid est Deus capitulum I Deus est quod ulla attingit opinio ... — ... ad fructum paschae pervenire mereamur. Per Christum dominum nostrum cui est honor et gloria in saecula saeculorum. Amen. – (165rb Schlussschrift rot) Explicit liber questionum XCIIIIor sancti Augustini. |
(165rb-187rb) | Quaestiones Veteris et Novi Testamenti (CSEL 50, 1-416, 419-480. – CPL 185; RB 1484-1489; CPPM II 1746-1747, 1799, 1899). (165rb-165va) Capitulatio. 2 ![]() | :
165rb | Tit.: (Rot) Incipit liber eiusdem de questionibus XXI. Capitulum primum Quid sit ut maledictus dicatur qui non reliquerit semen in Israel ... — ... XXI vel holocausta. |
165va | Tit.: (Rot) Quid sit ut maledictus dicatur qui non reliquerit semen in Israel capitulum primum Per Isaiam autem nihil obesse dicit spadonibus ... — ... ut viam panderemus intelligendi secundum ea quae supra ostendimus. – (187rb Schlussschrift rot) Explicit liber de questionibus novi et veteris testamenti. Qui etsi a plerisque beato Augustino ascribatur, tamen sanctus Thomas et alii quam plures doctores antiqui in allegacionibus liber huius nomen autoris utpote ignorantes subprimunt. Et neque stilus tractandi beato Augustino correspondeat verumtamen ambigendum est hunc librum inter scripturas orthodoxas et autenticas connumerandum et non quis sed quid dictur attendendum est. |
(187va-211vb) | De corpore et sanguine domini (PL 120, 1263-1350; CCCM 16, 1-130). 1 ![]() | :
187va | Tit.: (Rot) Incipit tractatus Pascasii de sacramento eukaristie Paschasius Rudberto Placido suo salutem. Dilectissimo filio et vice Christi praesidenti magistro ... (188va) Quisquis catholicorum recte Deum cuncta creasse de nihilo corde credit ... — ... et videbat faciem eius et nomen eius in frontibus eorum. – (211vb Schlussschrift rot) Explicit Tractatus Pascasii de sacramento eukaristie. |
(211vb-212ra) | Carmen 3 (Ed.: MGH Poet. III, 52 [online]; CCCM 16, 1). 2 ![]() | :
211vb | Tit.: (Rot) Secuntur versus eiusdem de corpore et sanguine domini Regis adire sacrae qui vis sollemnia mensae ... — ... Accipis palmam regni virtute beatus. |
212ra | Tit.: (Rot) Alii versus eiusdem Panis in altari verbi virtute sacratus ... — ... Hic recm percipiet re salus ipsa datur. |
(212rb-223ra) | De sacramento corporis et sanguinis Christi cum epistola ad Rupertum Tuitiensem (PL 180, 341-366). 1 ![]() | :
212rb | Tit.: (Rot) Incipit item alius Tractatus Paschasii de sacramento corporis et sanguinis domini (Pascasii von der Hand des Bernhard Pez gestrichen, ersetzt durch: Guilielmi a S. Theodorico Ord. S. Bened. [mit Bleistift später hinzugefügt] ad Rupertum Tuit. abb. Fratri in Christo carissimo illuminatos oculos. Lego et relego, carissime, opus vestrum de officiis multumque me delectat eius lectio ... (213vb) Carissimo suo electo ex milibus suus ille seipsum ... (214ra) Cum christianae fidei veritas hoc quasi speciali iure ... — ... sermo divinus et doctrina caelestis quae animam nostram reficit. – (Rot) Explicit. |
(223ra-226vb) | Eucharistion (PL 172, 1249-1258. – Lit.: Garrigues 1988, 192). 1 ![]() | :
223ra | Tit.: (Rot) Incipit eukaristion quod interpretatur bona gracia. Tractatus Honorii. (Am unteren Freirand von anderer, zeitnaher Hand) Hic tractaus in publico non videtur legendus propter quedam puncta in eo contenta in quibus autor videtur errare ut ... magna indigent discrcionis consideracione In multa messe domini ardenter desudanti finito labore frui requiei remuneratione ... Trifarie itaque corpus domini dicitur. Primo id quod de virgine incarnatum in ara crucis pro nobis est oblatum ... — ... in nuptiis agni conviva procul dubio eris. – (226vb Schlussschrift rot) Explicit eukaristion quod interpretatur bona gratia. |
(227r-v) | Leer. |
(228ra-242rb) | De luminaribus ecclesiae sive de scriptoribus ecclesiasticis (PL 172, 197-234. – Repertorium Geschichtsquellen, Werk 2916. – Lit.: Garrigues 1986, 41). 1 ![]() | :
228ra | Tit.: (Rot) Incipit liber Honorii de luminaribus ecclesie In hoc libello omnes ecclesiasticos scriptores a tempore Christi usque ad noastra tempora nominatim expressi ... Simon Petrus filius Iohannis ... — ... quas omnes catholica ecclesia damnat. – (Rot) Explicit. |
(242va-249va) | De orando Deo (= Epistola 130). 1 ![]() | :
242rb | Tit.: (Rot) Incipit tractatus beati Augustini ad Probam de assiduitate orandi Augustinus episcopus servus Christi servorumque Christi religiosae famulae Dei Probae in domino dominorum salutem. Petisse te et promisisse me recolens ... — ... qui potens est facere supra quam petimus et intelligimus. – (249va Schlusschrift rot) Explicit tractatus beati Augustini ad Probam de assiduitate orandi. |
(249va-vb) | Retractatio libri de agone christiano (CC 57. – CPL 250). 1 ![]() | :
249va | Tit.: (Rot) Sequitur rectractacio beati Augustini libri de agone christiano Liber de agone christiano fratribus in eloquio latino ineruditis humili sermone conscriptus est ... — ... Hic liber sic incipit: Corona victoriae. |
(249vb-258va) | De agone christiano (CSEL 41 [1900], 99-138. – CPL 296). 1 ![]() | :
249vb | Tit.: (Rot) Incipit liber beati Augustini de agone christiano Corona victoriae non promittitur nisi certantibus. In divinis scripturis assidue invenimus promitti nobis coronam ... — ... coronam victoriae mereamur. Amen. – (258va Schlussschrift rot) Explicit liber beati Augustini de agone christiano. |
(258va) | Retractatio libri de opere monachorum (CC 57. – CPL 250). 1 ![]() | :
258va | Tit.: (Rot) Sequitur rectractacio eiusem libri de opere monachorum Ut de opere monachorum librum scriberem illa necessitas compulit ... — ... Hic liber sic incipit: Iussioni tuae sancte frater Aureli. |
(258va-273vb) | De opere monachorum (PL 40, 547-582; CSEL 41, 531-595. – CPL 305). 1 ![]() | :
258va | Tit.: (Rot) Incipit liber beati Augustini episcopi ad Aurelium espiscopum de opere monachorum Iussioni tuae sancte frater Aureli tanto devotius obtemperare me oportuit ... — ... rescriptis tuae beatitudinis noverim. – (273vb Schlussschrift, Schreibername, Datierung rot) Finit de opere monachorum Augustini ad Aurelium. Volumen istud conscripsit frater Wolfgangus Frischman de Emersdorff cenobita monasterii Mellicensis apicibus quidem simplicibus nec bene comptis de exemplaribus tamen vetustis. Cuius pro dei amore meminisse digneris optime lector quisquis ex eo profeceris. Opus quoque ipsum finem suscepit in crastino Margarethe virginis anno domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo primo. |
(HDS) | Leer. |