Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40483 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 686 (770, O 5)
FORMULARIUM PROCESSORUM, PROCURATORIUM ET INSTRUMENTORUM CURIAE ROMANAE. IOHANNES DE BONONIA. SIGISMUNDUS ALBICUS DE MORAVIA. MEDIZINISCHE SENTENZEN UND REZEPTE (lateinisch/deutsch)
Papier   V, 259 Bl.   210×140   Wien oder Niederösterreich (?), 2. Hälfte 15. Jh. (1471, 1486, 1487)   
Abbildungen von VorderdeckelIv1v66v67r113v114r129r138v142v221v222r235v243r258v259r259vHinterdeckel
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 6)

"Walther, Initia", "Walther, Proverbia"
alle Initien
(Irv) Sentenzen.
(Ir) Ps. Aristoteles 'Documenta Aristotelis ad Alexandrum Magnum' (Walther, Initia 2589).
   1
Ir Tit.: Documenta Aristotilis ad Alexandrum Magnum
Cela secretum loquere pauca verax esto
(Ir) Versus (Septem curialitates et septem incurialitates) (Walther, Initia 9065).
   1
Ir Tit.: Septem curilitates ... Septem incurialitates
In privato sobrietas in publico hilaritas
(Ir) Versus (Septem fatuitates) (Walther, Initia 15691).
   1
Ir Tit.: Septem fatuitates
Qui tantum minatur quod minimo non timetur
(Iv) Versus (Septem turbationes) (Bei Walther, Initia und Walther, Proverbia nicht nachgewiesen).
   1
Iv Tit.: Septem turbaciones
Falsus iudex in consistorio
(Iv) Versus (Duodecim abusiones) (Walther, Initia 17280; Walther Proverbia 3354).
   1
Iv Tit.: Duodecim abusiones
Sapiens sine operibus senex sine religione
(Iv) De aetatibus mundi.
   1
Iv Tit.: [ohne Titel]
Nota tempus quo mundus duravit usque ad nos qui vivimus scilicet (Datierung) 1487. Ab Adam usque ad Abraham sunt transacti 2533 anni
(Iv) Versus (Walther, Initia 12451).
   1
Iv Tit.: [ohne Titel]
Nunc lege nunc ora nunc ferventer labora
(IIr-Vv, 1r) Flores decretorum: Excerpta (Parallelüberlieferung: Zwettl, Cod. 162, 70r-72r; Augsburg StuSB, 2° Cod. 273, 124ra-126va [Gehrt 1989, 26]).
   1
IIr Tit.: (Rot) Excerpta de floribus decretorum
Gregorius: Qui multum emungit sanguinem elicit ... — ... Hieronymus: Magis est persolvenda temeritas quam res promissa.
(1v-2r) Nicolaus V. papa Regulae cancellariae 1451/1452.
   1
1v Tit.: (Rot) Publicata est hec regula in cancellaria apostolica die veneris XXVIIIa mensis maii in audiencia vero contradictarum die VIIa mensis iunii pontificatus prefati domini nostri Nicolai divina providencia papae Vti anno quinto [1451 Mai 28 bzw. Juni 7]
Sanctissimus in Christo pater et dominus noster dominus Nicolaus divina providentia papa quintus intendens rationabilibus causis suadens curiam fio [?] sequentibus specialibus favoribus et antelationum prosequi praerogativis voluit statuit atque decrevit quod omnes et singuli qui tempore vacationum beneficiorum ... — ... et in libro cancellariae describi mandamus c. 3.
(1v-66r, 68r-79r, 80r-100v, 101v-151v) Formularium processorum, procuratorium et instrumentorum curiae Romanae.
   1
2r Tit.: (Rot) Supplicatio
Beatissime pater. Cum devotus vester N. clericus etc. diocesis certis intimis et maxime suorum causis ad locum se transferire habeat ... — ... (142v Schlußschrift, Schreibername, Datierung) Explicit tractatus iste per me Wartholomeum Stadlwekch de Huenfeld prope Lilingfeld [Hainfeld ? bei Lilienfeld] anno domini 1486. -- (143r-151v) Nachträge von anderen, zeitnahen Händen.
(66v) Erhardus de Stira OSBEpistola (1484 II 19, Göttweig).
(66v-67r) Briefformulare (Nachträge).
   2
66v Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam honorabilis domine N. Scribimus in praesenti domino plebano N. ... eiusdem debiti quo obnoxii sumus ... — ... in vestris beneplacitis libenter reverendis exhibendis. Ex Gotiwco feria 5ta post Valentini anno domini etc. LXXXIIII° [19.2.1484]. Erhardus Dei gratia abbas Gotwicensis.
66v Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam honorabilis domine N. Scribimus in praesenti domino plebano N. ... eiusdem debiti quo obnoxii sumus ... — ... in vestris beneplacitis libenter reverendis exhibendis. Ex Gotiwco feria 5ta post Valentini anno domini etc. LXXXIIII° [19.2.1484]. Erhardus Dei gratia abbas Gotwicensis.
(66v) Epistola ad Thomam de Eckel.
   1
66v Tit.: [ohne Titel]
Honorabili domino Thomae generoso (?) domino de Ekchl scribae iurato nobis sincere dilecto. Favorosa salutatione praemissa honorabilis domine Thoma amice singularissime. Valere et bene valere vos opto ea que nunc sub calamo vestro ad me commendata fuerunt ... — ... ad quaevis grata paratum. Iterum vale etc.
(66v-67r) Epistola ad Thomam de Eckel.
   1
66v Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam carissime amicorum. Iuxta dudum ad me data scripta ex parte eiusdem ... — ... viva voce proponam et seriem dicam. Bene valete. Datum etc.
(67rv) Epistola ad Thomam de Eckel.
   1
67r Tit.: [ohne Titel]
Amicorum ducissime salutem plurimam. Quid ad te in praesenti amantissime calamo commendabo. Nisi ut me scias te amare ... — ... pro me sibi offerre velis. Benevaleat et ipse etc. Honorabili ac virtutum praefulgido viro domino Thomae Mandel notario magnifico viri domino generosi de E[ckel] fautori suo singularissimo.
(67v-68r/unterer Freirand) Constitutio ad prosequendum primarias preces imperiales.
   1
67v Tit.: Constitucio ad prosequendum primarias preces imperiales
In nomine domini. Amen etc. Constitutus N. etc. omnibus melioribus etc. constituit ... — ... et si necessarie fuerit etc. ut in communi forma.
(80r-85r) Ordo terminorum iuxta stilum sacri palatii apostolici observari solitorum.
   1
80r Tit.: Ordo terminorum iuxta stilum sacri palacii apostolici observari solitorum
Primo in beneficialibus: Postquam citatio ad partes fuerit decreta vigore commissionis ... — ... et locis etc.
(85v-89r) Modus acceptandi et vacandi beneficia ecclesiastica (Hain 11520-11531).
   1
85v Tit.: Modus acceptandi beneficia in Romana curia
Primo impetrans habeat nomina beneficiorum in scriptis sub sua collatione ... — ... et propter maiorem diligentiam suae gratiae etc. etc.
(105r-108r) Nicolaus V. papa Bulla 'Immensa et innumerabilia' (Rom, 1449 I 19) (Ausg.: H. Schmidt, Bullarium anni sancti [Textus et documenta Series theologica 28]. Rom 1949, 36-44).
   1
105r Tit.: Bulla Nicolai pape quinti anni iubilei
Nicolaus episcopus servus servorum Dei ad futuram rei memoriam. Immensa et innumerabilia sunt divinae misericordiae munera ... — ... mereantur. ... Datum Romae apud sanctum Petrum anno a nativitate domini M° CCCC°XLIX° XIIII Kalendis Februarii pontificatus nostri anno secundo.
(108v-112v) Indulgentiae ecclesiarum urbis Romae (Lit.: Miedema 2003.).
   1
108v Tit.: Indulgencie ecclesiarum urbis Romani
Item notandum est quod in Roma sunt quadringentae et octuagintae una ecclesiae inter quas sunt septem prae aliis privilegiatae gratia et sanctitate ... — ... timendum est de futura per eosdem destructionem ecclesiae occidentalis.
(113v-114r) Forma inductionis beneficii.
   1
113v Tit.: Inductio in possessionem beneficii non curati [?]
In nomine domini etc. Anno a nativitate eiusdem M CCCC° LVIIII°[1459] indictione [?] septima die vero mensis Iulii hora vespertina vel quasi pontificatus serenissimi in Christo patris et domini mei domini Pii divina providentia secundi anno primo in mei notariatus publici et testium infrascriptorum ... contestatus honorabilis vir dominus Michael Paldauff presbyter Ratisbonensis diocesis litteras reverendissimi in Christo patris et domini domini Udalrici episcopi Pataviensis ... — ... assignavit super quibus omnibus et singulis etc.
(115r-120v) Taxae ecclesiasticae.
   1
115r Tit.: Taxe penitenciarie
Pro confessionali ad quinquenniam XVIII ... — ... Item commutatio voti non patet.
(121r-124r) Eugenius IV. papa Bulla 'Inter cetera desideria' (in concilio Basiliensi 1446 II 7) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,3. Rom 1743 [Nachdruck Graz 1964], 58-61 [hier mit Jahreszahl 1447]).
   1
121r Tit.: Bulla concordatorum nacionis Germanie
Ad futuram rei memoriam. Inter cetera desideria cordis nostri filios quoslibet ad meam et apostolicae sedis oboedientiam ... — ... non obstantibus quibuscumque. ... Si quis autem etc. Datum Romae apud sanctum Petrum anno incarnationis dominicae M° CCCC° XLVI° septimo Idus Februarii pontificatus nostri anno sexto decimo.
(124r-125r) Nicolaus V. papa Bulla 'Regimini universalis ecclesiae' (Rom, 1448 IV 23).
   1
124r Tit.: Bulla Nicolai pape quinti
Nicolaus etc. Ad futuram rei memoriam. Regimini universalis ecclesiae disponente domino praesidentes ad ea praecipue nostra aspirare intentio ... Dudum siquidem felicis recordationis Eugenius papa quartus praedecessor noster varietates et malignitates proxime praeteritorum temporum ... — ... in aliis nostris litteris praedictis volumus non obstare. ... Si quis autem hoc attemptaverit etc. Datum Romae apud sanctum Petrum anno incarnationis dominicae M CCCC° XLVIII° nono Kalendas Maii pontificatus nostri anno secundo.
(125rv) Nicolaus V. papa Bulla 'Dudum felicis recordationis Eugenius papa quartus' (1447 XII 4, Rom).
   1
125r Tit.: Bulla Coloniensibus [?] et suffraganeis [?] suorum
Nicolaus etc. Ad futuram rei memoriam. Dudum felicis recordationis Eugenius papa quartus etc. Infrascripta clausula ponitur ultra medium dispensationis praeterea quascumque nisi tales forent quas hactenus sedes apostolica etc. ... — ... quibuscumque. Nulli ergo omnino hominum etc. Datum Romae apud sanctum Petrum anno incarnationis dominicae M° CCCC XLVII° pridie Nonas Decembris pontificatus nostri anno primo.
(125v-128r) Nicolaus V. papa Bulla 'Nuper siquidem carissimus' = Confirmatio concordiae inter Fridericum imperatorem principesque Germaniae ac legatum apostolicum super reservatione et collatione ecclesiarum et beneficiorum ecclesiasticorum (1447 III 19, Rom) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,3. Rom 1743 [Nachdruck Graz 1964], 61-63).
   1
125v Tit.: Moderacio ad regimen
Nicolaus etc. Ad perpetuam rei memoriam. Ad sacram Petri sedem divina dispositione sublimati ... Nuper siquidem carissimus in Christo filius noster Fridericus Romanorum rex illustris ... — ... ex tunc et in [! recte: non] antea ordinarius vel alius ad quem illius dispositio pertinebit ||| [bricht in Zeile 9 einer Rectoseite ab = Druck S. 63, Sp. 1, Par. 4, Z. 24; Rest der Seite unbeschrieben].
(128v) leer.
(129r-138v) Iohannes de BononiaDe modo devolvendi et trahendi causas ad Romanam curiam = Practica fori iudicialis (Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 5056, 225v-231r [Dolezalek]; Wittenberg, Predigerseminar, A IV 5, 1r-31r [Kat. Fliege 1984, 9]).
   1
129r Tit.: Tractatulus magistri Iohannis de Livonia [!] multum utilis et bonus
Duplex est modus devolvendi sive trahendi causas ad Romanam curiam ut in ipsa curia tractentur ... — ... et repetere debes illa instrumenta. -- (138v Schlußschrift, Schreibername und Lokalisierung der Vorlage) Et sic est finis tractatus magistri Iohannis de Lononia (!) per Michaelem Paldauff de Redwicz in Basilea.
(152r-154v) leer.
(155ra-235vb) Sigismundus Albicus de Moravia Practica medica (Notitia herbarum, Regimen corporis humani) (Spunar 109, Nr. 260).
   1
155ra Tit.: [ohne Titel]
Fuit enim mulier putana immunda de qua nefanda commixtione natus est puer qui non tamen formam hominis habuit... (158va De sanitate conservanda) Pro sanitate corporis conservanda haec compendiose duxi scribenda. Nam duo tempora complexioni plus vestrae sunt magis convenientia ... (221vb, [Rot] Secuntur vocabula herbarum) Adrasta cavendula wyeswurtzen astolonia hellwurtzen ... (227v) violaria veyal wurtzen vur wewochkrawt ... — ... in quibus non est flebotomisandum. -- (235vb Schlußschrift, Datierung rot) Et sic est finis huius operis finitus feria 3cia post Egidii sub anno millesimo quadringentesimo septuagesimo primo [3.9.1471].
(227va-233vb) Virtutes herbarum.
   1
227va Tit.: (Rot) Virtutes radicum et herbarum
Galganum est siccum et calidum et habet has virtutes. Prima virtus est quod si homo sanguinem minuit
(236ra-242va) Medizinische Sentenzen in Form von Fragen und Antworten, dt.
   1
236ra Tit.: [ohne Titel]
Item vom we haben dy tragunden frawn nicht der feicht. Darauf spricht Aristoteles: Das selb pluet wirt zu milich do von wirt das kindel in der mueter genert ... — ... also das es ercheicht mit dem wirm [?] etc.
(242va (Nachtrag)) Rezept gegen Harnstein, dt.
   1
242va Tit.: Contra calculum
Nym philipendula wurczen und gelben kle mit wurczen mit all ... — ... das zepricht den harnstain so in der plater wachst.
(242vb) leer.
(243ra-251vb) Medizinische Rezeptsammlung, dt. = Collectio diversorum receptorum seu remediorum pro variis morbis.
   1
243ra Tit.: [ohne Titel]
Item wer nicht gehoren mag der nem chreussen und stöss dy und seich dy materi durch ein tuech und behalt das in ainem glas ... — ... in zetragen.
(252r-259r) Medizinische Rezepte, dt. (Nachträge).
   1
252r Tit.: Zu der daung
Nym rokchen kleiben haberam und wermut alles zu sam ... — ... wasser gar wol.
(258v) Iohannes Zehenter cooperator in HaugsdorfEpistola (1494 I 13, Haugsdorf).
   1
258v Tit.: [ohne Titel]
Salutatione favorosa praemissa domine N. Recepi relationem ... — ... Valete felix. Ex Haugsdorf cursive octava epiphaniae 94 [13.1.1494]. Vester ut filius Iohannes Zehenter cooperator ac provisor ibidem.
(259v) Acht Sprüche, dt. (Druck: K. Euling, Handschrift 1590 der Leipziger Universitätsbibliothek. Germania 33 [1888], 159-173, hier: 170 f. -- Vgl. München BSB, Cgm 751, 153v-154r, u. ö.).
   1
259v Tit.: [ohne Titel]
Drew ding halten den menschen in guten werchen das ist gottliche lieb varcht der hellen... Sex ding zyrn den adel... Vierlay sind got und den lewten ungenaem... Drew ding irrn das recht... Vier ding machen ain falschen richter... Drew ding machen den menschen weiß ... Virlay ding bringen den menschen in armuot ... Der ist reich der sich genugen hat
(259v) Engelhart von Ebrach (?) Spruch aus der Ebrach Spruchsammlung, dt. (Auch in: München BSB, Cgm 4698, 103v).
   1
259v Tit.: [ohne Titel]
Sand Wernhardt [Bernhard] spricht das nyemandt andechtig noch gut sey in vil geschäfen [!]