Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40530 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 769 (903, Q 42)
IOHANNES GERSON. PS. DIONYSIUS AREOPAGITA. HENRICUS DE FRIMARIA (SENIOR). THOMAS DE AQUINO. IOHANNES (HAUSHEIMER) DE WELMING
Papier   I, 170 Bl.   225×150   Melk (?), 2. Viertel 15. Jh. (1440, 1444)   
Handschrift aus 7 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-48) um 1435/1436; 2  (49-62) um 1438/1441; 3  (63-110) um 1438/1441; 4  (111-136) 1440; 5  (137-150) 4. Jahrzehnt 15. Jh.; 6  (151-160) um 1438/1441; 7  (161-170) 1444
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7  |  Einzelbilder: fol. 1, 6, 37, 42, 49, 54, 68, 79, 112, 117, 139, 142, 152, 155, 161, 164.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 8)

1I + 4.VI48 + VII62 + 4.VI110 + VII124 + VI136 + VII150 + 2.V170. Foliierung des 15. Jh. -- Schmutzspuren zu Beginn und am Ende der Teile.

Teil 11-48   Papier   um 1435/1436
Lagen: 4.VI48. Reklamanten.
(nach Wasserzeichenbefund)
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   Federzeichnung(en)   
Teil 249-62   Papier   um 1438/1441
Lagen: VII62
(nach Wasserzeichenbefund)
Ausstattung: Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 363-110   Papier   um 1438/1441
Lagen: 4.VI110. (87r) Kustode: 3. -- Reklamanten.
(nach Wasserzeichenbefund)
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 4111-136   Papier   1440
Lagen: VII124 + VI136
Speculum später eingefügt? Datierung Tegernsee, 1443
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
(133r, 133v) Quadratnotation.
Teil 5137-150   Papier   4. Jahrzehnt 15. Jh.
Lagen: VII150
(nach Wasserzeichenbefund)
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 6151-160   Papier   um 1438/1441
Lagen: V160
(nach Wasserzeichenbefund)
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 7161-170   Papier   1444
Lagen: V170
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Hs. enthält 1 Fragment
HDS   Pergament   
Um letzte Lage umgeschlagen.

Einband: Gotisch     Schmucklos        
Rauhleder über Holz. (VD) Titelschild erhalten, Signaturschild verloren. Eine Schließe.


(Iv) Melker Besitzvermerk des 15. Jh. Stempel Bibliothek Melk: Melk Inventar I, Abb. 36 (1r) und Abb. 39 (1r, 167r, 170v).
Wasserzeichenbefund: Maria Stieglecker, Jän. 2019
"Melk Inventar I", "Kaeppeli", "Warnock/Zumkeller 1977"
alle Initien
(Iv) Tabula codicis.
Teil 1
(1r-33v) Iohannes Gerson De vita spirituali animae (Ed.: Glorieux 1960/73, III 113-202 Nr. 97; Widmungsbrief ebda. II 63 Nr. 14).
   1
1r Tit.: (Rot) Prologus in tractatum de spirituali vita anime egregie doctoris magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis incipit
Reverendo in Christo patri et sacrae theologiae professori eximio domino Petro episcopo Cameracensi suus discipulus Iohannes cancellarius indignus ecclesiae Parisiensis... Postulare dignata est benevolentia tua... (1v) Ego vos baptizavi aqua, ille vos baptizabit Spiritu sancto. Antiqua iam atque notissima patrum eruditione compertum habemus ... — ... Quod an perfecerim, illorum sit iudicium qui perspicaciores visus habent, tuum praecipue, inclite praeceptor, cui sicut praefatiunculae initium ita finem huius operis dedicamus. -- (Schreibergebet) Tibi reginae polorum gloria. (Schlußschrift rot) Explicit liber de spirituali vita anime.
(33v) Schreiberspruch .
(33v-47v) Iohannes Gerson Regulae mandatorum (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 94-132, Nr. 434).
   1
33v Agamus nunc interim quod natura et imitatrix naturae ars solent... Ea quae tibi praecepit Deus cogita semper
(48r-v (Exc.)) Iohannes Nider OP Consolatorium timoratae conscientiae (Kaeppeli 2535).
Teil 2
(49r-52v) Iohannes Gerson Epistola 'Cecinit Maria' ad Iohannem Bassandi (De susceptione humanitatis Christi) (Ed.: Glorieux 1960/73, II 263-274, Nr. 56).
   1
49r Reverendo patri domino provinciali Coelestino et fratri Iohanni Bassandi suus Iohannes, cancellarius Parisiensis, ea quae sunt ad pietatem christianae religionis... Cecinit Maria, suscepit Israel puerum suum
(53r-62r (Exc.)) Iohannes Gerson De pollutione nocturna et praeparatione ad missam (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 35-50, Nr. 425).
   1
53r Dubitatum est apud me frequenter et diu praesertim post susceptum sacerdotium
(62v) Nicht identifizierter Text.
Teil 3
(63r-89r) Iohannes Gerson De theologia mystica lectiones sex (Ed.: Glorieux 1960/73, III 250-292, Nr. 100).
   1
63r Tit.: (Rot) Prologus in tractatum de mistica theologia egregy et emeriti doctoris Iohannis de Gersona ecclesie Parisiensis olim cancellarii dignissimi
Paenitemini et credite evangelio (Mc 1,15). Astrinxit me promissio novissima illud aggredi quod vestram exspectationem repetere nunc sentio... (64r) Tractatus iste de mystica theologia continet 44or considerationes et octo partes principales seu materias ... — ... qui talia quibus expeditur et quibus impeditur doctissime tradiderunt. Superest ut de practica theologiae mysticae in sequentibus prosequamur etc. Deo gratias. -- (Schlußschrift) Explicit prima pars de mistica theologia venerabilis Iohannis Gerson cancellarii olim Parisiensis ecclesie magis speculative quam practice tradita
(89r-107r) Iohannes Gerson De mystica theologia practica (Ed.: Glorieux 1960/73, VIII 18-47, Nr. 402).
   1
89r Tit.: Incipit prologus eiusdem in partem 2am de theologia mistica peccati. Item conscripta ab eodem sub duodecim consideracionibus sive industriis
Tractantes in lectionibus nostris iam a multo quamvis interrupto tempore de theologia mystica secuti sumus ordinem in aliis sententiis observatum ... — ... et dicere subinde possis gratulabunda et amorosa devotione: Dilectus mihi et et ego illi etc. Deo gratias. -- (107r Schlußschrift, Vorlagendatierung) Expliciunt consideraciones sive libelli de mistica theologia venerabilis Iohannis Gerson olim cancellarii ecclesie Parisiensis edite ab eodem anno domini M. CCCC° 7° [1407] et recensite ab eo sive refecte et probate sicut propria manu subscripsit in exemplari quod ad Carthusiam misit de civitate Lugdunensi anno domini M° CCCC° 22°.
(107r-109v) Ps. Dionysius Areopagita De mystica theologia (Ed. des griech. Textes: A. M. Ritter [Patristische Texte und Studien 36]. Berlin 1991; Editionen der lat. Übersetzung vgl. G. Théry, Études dionysiennes 1 u. 2 [Études de philosophie médiévale 16 u. 19]. Paris 1932-1937).
   1
107r Quid divina caligo. Trinitas superessentialis
(109v-110v) Ps. Dionysius Areopagita Epistolae I-IV ad Gaium (versio Iohannis Scoti Eriugenae) (PL 122, 1117).
   1
109v Tenebrae quidem obscurae fiunt lumine et magis multo lumine
(110v) Ps. Dionysius Areopagita Epistola ad Dorotheum .
Teil 4
(111r-118r) Iohannes Gerson De meditatione cordis (Ed.: Glorieux 1960/73, VIII 77-84, Nr. 409).
   1
111r Meditatio cordis mei in conspectu tuo semper felix certe qui cum propheta potest ex sententia dicere verbum istud
(118r-123r) Iohannes Gerson De directione cordis (Ed.: Glorieux 1960/73, VIII 97-115, Nr. 412).
   1
118r Confitebor tibi in directione cordis. Pollicetur hic Psalmista personam in se gerens
(123rv (Exc.)) Iohannes Gerson De sollicitudine ecclesiasticorum (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 434-458, Nr. 455).
   1
123r Tit.: (Rot) Queritur responsio super dubiis sequentibus unde crebro sollicitudines conscientiarum ecclesiasticis et religiosis viris oriuntur
Si liceat ecclesiasticis maxime religiosis
(123v-132v) Iohannes Gerson De sollicitudine ecclesiasticorum (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 434-458, Nr. 455).
   1
123v Nolite solliciti esse (Matth. 6; Luc. 12). Iubet hoc supremus abbas
(132v-134r) Iohannes Gerson Considerationes XII ad intelligentiam compendiosissimam canticordi (ex interpretatione super Magnificat) (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 714-718, Nr. 490).
   1
132v Tit.: (Rot) Compendium practice canctici musici canticordi vel spirituali
Nobilis apostolus: Puer evangelicus non sensibus sed malitia puer habens quinque panes doctrinalis refectionis ... — ... Nec aliquando invenies in scripturis vel creaturis quidquid alterum reduci non possit etc. -- (Schlußschrift rot) Epilogus canticordi magistri Iohannis Gerson ex Ia parte super Magnificat.
(133r, 133v) Quadratnotation.
(134v) Speculum animae sive salutis (Lit.: Kiss 2010.).
   2
134v Tit.: [ohne Titel]
Creatio imaginibus Adae et Evae repraesentetur: Angelorum, caelorum, elementorum, elementatorum... (Am Ende des Schemas) Ludus rithimatiae [!], recordatio theologiae, promptitudo praedicandi, artificium contemplandi et remedium temptationis superandi ... — ... praesentatio omnis boni. -- (134v unterer Freirand, Lokalisierung und Datierung) In monasterio Tegernseensi anno 43° in vigilia pasche [20.4.1443].
134v Tit.: [ohne Titel]
Creatio imaginibus Adae et Evae repraesentetur: Angelorum, caelorum, elementorum, elementatorum... (Am Ende des Schemas) Ludus rithimatiae [!], recordatio theologiae, promptitudo praedicandi, artificium contemplandi et remedium temptationis superandi ... — ... praesentatio omnis boni. -- (134v unterer Freirand, Lokalisierung und Datierung) In monasterio Tegernseensi anno 43° in vigilia pasche [20.4.1443].
(134v) Nicht identifizierter Text.
(135v) Necessaria septem, ut mens veniat ad perfectionem cuiuscumque virtutis.
Teil 5
(137r-142r) Henricus de Frimaria (Senior) OESA Tractatus de quattuor instinctibus (Drucke: Venedig 1498, u.ö. Ed. gemeinsam mit der Prager deutschen Fassung: Warnock/Zumkeller 1977, 152-235. -- Zumkeller 307; Bloomfield 5400).
   1
137r Semen cecidit in terram bonam (Luc. 8,8). Licet verbum propositum exponatur per Christum de semine verbi Dei
(142r-v, 143r (unterer Rd.) (Exc.)) Guilelmus dominusQuadripartitus .
(143r-150v) Iohannes Gerson Epistola 'Oportet semper orare' (De modo orandi) (Ed.: Glorieux 1960/73, II 169-174, Nr. 37).
   1
143r Oportet semper orare et nunquam deficere. Scripsit Tullius accuratissime commentarium fratri suo de petitione Romani consolatus, suadens ut in omni loco sedens et ambulans recogitet secum assidue: Quis es tu, qui petis, quid petis, et a quibus petis
(150v) Considerationes decem in orando Deum secundum decem dictiones .
Teil 6
(151r-155v) Thomas de Aquino OP De rationibus fidei (Ed.: Sancti Thomae de Aquino Opera omnia XL. Rom 1969, B 59-73; R. Busa, S. Thomae Aquinatis Opera omnia III. Stuttgart-Bad Cannstatt 1980, 509-513. -- Glorieux RT 14af; Bloomfield 624 [unter dem Namen des Iohannes de Aragonia]).
   1
151r Beatus Petrus apostolus, qui promissionem accepit a domino
(156r-160v (Autor: Henricus de Oyta ?)) Dubiis circa celebrationem missae contingentibus, De .
Teil 7
(161r-167r) Iohannes Hausheimer de Welming OSB Sermo de sacramento altaris (1444) (Bruck 1985, 157 Nr. 1).
   1
161r Aser pinguis, panis eius et praebebit delicias regibus (Gen. 49, 20). De salutifere corporis et sanguinis domini nostri Iesus Christi sacramento, cuius festivam sancta mater ecclesia hodierna luce peragit memoriam
(167r) Schreibernotiz .
(f. zw. 47 u. 48 (Exc.)) Iohannes Nider OP De conscientia scrupulosis .
(HD-Spiegel) Fragm. liturg. cum neumis.