Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40551 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 800 (863, P 57)
SAMMELBAND MIT THEOLOGISCHEN UND HISTORISCHEN TEXTEN (BINDESYNTHESE DES 19. JAHRHUNDERTS) (lateinisch/deutsch)
Papier   135 Bl.   205/215×145   Melk, 2. Viertel 15. Jh. bis Ende 15. Jh. (1470, 1471)   
Handschrift aus 10 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-6) 3. Viertel 15. Jh.; 2  (7-18) 3. Viertel 15. Jh.; 3  (19-20) 3. Viertel 15. Jh.; 4  (21); 5  (22-34) 3. Viertel 15. Jh.; 6  (35-54) 1471; 7  (55-85) 1470; 8  (86-109) 3. Viertel 15. Jh.; 9  (110-125) 1499; 10  (126-135) 2. Viertel 15. Jh.
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 23)

Aus 10 Faszikeln mindestens sieben verschiedener mittelalterlicher Handschriften etwa gleicher Größe im 19. Jh. neu zusammengesetzt.

Teil 11-6   Papier   3. Viertel 15. Jh.
Früher Melk, Cod. 650 (heute: Manchester, John Rylands University Library, MS 458).
Teil 27-18   Papier   3. Viertel 15. Jh.
Früher Melk, Cod. 1799, Bl. 274-285.
Teil 319-20   Papier   3. Viertel 15. Jh.
Herkunft unbekannt.
Teil 421   Papier   
Herkunft unbekannt.
Teil 522-34   Papier   3. Viertel 15. Jh.
Früher Melk, Cod. 1918, Bl. 334-346.
Teil 635-54   Papier   1471
Früher Melk, Cod. 673, Bl. 285-304 bzw. Bl. 131-150.
Teil 755-85   Papier   1470
Früher Melk, Cod. 673, Bl. 325-355.
Teil 886-109   Papier   3. Viertel 15. Jh.
Früher Melk, Cod. 1918, Bl. 282-305.
Teil 9110-125   Papier   1499 (?)
Früher Melk, Cod. 1961.
Teil 10126-135   Papier   2. Viertel 15. Jh. (?)
Früher Melk, Cod. 627, Bl. 139-145.
"Hermann 1700", "Walouch 1858", "Spunar", "Mohan", "Hofer 1933", "Hofer 1964-1965", "Chiappini 1926", "Pez BA VIII", "Hubalek 1963", "Redlich 1931", "Eilenstein 1936", "Chiappini 1925", "VL", "Lindner 1897", "Wattenbach 1884.2", "Thorndike-Kibre", "Kaltenbrunner 1876", " Wattenbach 1884.2", "Walther, Initia", "Walther, Streitgedicht", "Madre", "PL", "CPL", "BHM", "Hain", "GW", "Caplan", "Kaeppeli", "Glorieux"
alle Initien
(Vorsatzblatt r-v) Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Theodor Mayer). Mit Angabe der Barocksignaturen der einzelnen Teile der Hs., nachgetragen von der Hand des Vinzenz Staufer: G 16, O 19, Q 40, Q 28, K 4 (zum Teil jedoch fehlerhaft).
Teil 1 (früher Cod. 650)
(1r-5r) Aeneas Silvius Piccolomini (Pius II. papa) Bulla 'Ecclesiam' (Kreuzzugsbulle) (1460 I 14, Mantua) (Druck: O. Raynaldus, Annales ecclesiastici XXIX. Lucca 1753, 219-221 = Annales ecclesiastici [...] XXIX. Bar le Duc/Paris/Freiburg 1880, 219-221 [online]).
   1
1r Tit.: Copia cruciate domini Pii pape secundi
Pius episcopus servus servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam. Ecclesiam Dei variis mundi turbinibus ac persecutionibus agitatam ... — ... Si quis autem hoc attemptare praesumpserit indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursum. Datum Mantuae anno incarnationis dominicae millesimo quadringentesimo quinquagesimo nono decimo nono Kl. februarii mensis pontificatus nostri anno secundo [14.1.1459; recte: 1460].
(5r-6r) 'Notanda aliqua ex parte malitiae Turcorum'.
   1
5r Tit.: Item notanda sunt aliqua ex parte malicie turchorum
Item quod Deus permittit ecclesiam suam et populos suos propter peccata aliquando variis turbationibus agitare ... — ... Item de modo custodiendi pecuniam aut quod omnes erunt certi quod omnes pecuniae ibunt ad istum usum aut non ad manus alterius.
(7rv) Iohannes de Borotin Epistola ad Iohannem de Capestrano (Prag, 1451 VIII 9) (Druck: Hermann 1700, 367 f. Nr. 34; Walouch 1858, 790-792. – Spunar Nr. 396).
   1
7r Tit.: Copia missive Johannis Rokiczan heresiarche pestifer hussitarum ad venerabilem patrem Johannem de Capistrano ordinis minorum inquisitorem generalem heretice pravitatis et vicegeneralem fratrum eiusdem ordinis de observancia discipulumque sancti Bernhardini
Salutem et salutis opera facere et docere. Obsecro te, frater religiose in Christo dilecte. Quamvis scripta quae hic scribo, in caritate suscipias, in patientia sancta legas et mente sana prudenter discutias... Cumque nuper venissem in districtum Graecensem ... — ... Cum scribat beatus Petrus apostolus: Omni poscenti te, fidei tuae redde rationem. Si quid scriptum extraneum aurium offensivum sit, parcet vir religiosus et sensatus. – (Vorlagendatierung) Datum Prage in vigilia sancti Laurencii anno domini MoCCCCoLIo [9.8.1451] magistrorum suorum minimus Johannes Rokiczano.
Teil 2 (früher Cod. 1799, Bl. 274-285)
(7v-9v) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Iohannem de Borotin [ms.: Iohannem Rokycana] contra Hussitas (Olmütz, 1451 VIII 22) (Ed.: Walouch 1858, 792-799, Z. 10 von unten. – Mohan 67/2.6). – Lit.: Hofer 1933; Hofer 1964-1965, I 458-467.).
   1
7v Tit.: Sequitur copia missive qua respondit venerabilis pater Johannes de Capistrano Johanni Rokiczano super premissa epistola
Frater Iohannes de Capestrano ordinis Minorum minimus et indignus cum spiritu salutari gratiam luminis sempiterni. Convenit strenuis pugilibus suas probitates ab altissimo sibi praestitas ... — ... habet vitam aeternam et et ego resuscitabo eum in novissimo die. - (Vorlagendatierung) Hec sunt tibi scripta in Olmuncz in vigilia assumpcionis beate Marie anno domini MoCCCCoLIo [15.8.1451, recte: 22.8.1451, vgl. Hofer 1964-1965, I 463].
(9v-10v) Iohannes de Borotin Epistola ad Iohannem de Capestrano (1451 IX 16) (Ed.: F. C. R. Weber, Des Franciscaners Johannes von Capistrano Mission unter den Hussiten 1451-1452. Diss. Leipzig 1867, 36-40 Nr. II. - Spunar Nr. 395). – Lit.: Hofer 1964-1965, II 89 f.).
   1
9v Tit.: Missiva cuiusdam alterius heretici pestiferi Johanni de Woratin ad prefatum venerabilem patrem Johannem de Capistrano
Optans ante omnia tuam proximorumque tuorum salutem, honorem atque bonam famam in Christo Iesu salvatore nostro. Frater religiose in Christo dilecte, exspectans exspectavi responsum tuum super his quae nuper scripsi tibi ... — ... et famam lucidam cupis conservare ne non respondendo falsus propheta et seductor appelleris. - (Vorlagendatierung) Ex Lumich in die sancte Ludmille patrone Bohemie minimus minorum Johannes Woratin anno LIo [16.9.1451]. Superscripcio: Nominatissimo et utinam digno fratri Johanni de Capistrano ordinis minorum.
(10v-11v) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Iohannem de Borotin (Brünn, 1451 IX 20) (Druck: Hermann 1700, 368-370, Nr. 35; Ed.: F. C. R. Weber, Des Franciscaners Johannes von Capistrano Mission unter den Hussiten 1451-1452. Diss. Leipzig 1867, 40-44 Nr. III. – Chiappini 1926, 59 Nr. 78; bei Mohan nicht verzeichnet [?]). – Lit.: Hofer 1964-1965, I 461, 465; II 89 f., 93).
   1
10v Tit.: Sequitur responsio venerabilis patris ad prefatam missivam
Iesus Christus. Scribis te optare Iohannes Borotin meam proximorumque salutem, honorem atque bonam famam in Christo Iesu salvatore nostro. Utinam tuam prius et cum tua proximorum tuorum atque meorum Catholicorum in Christo Iesu unio mystico corpore aequanimiter connexorum ... — ... eiusque lenissimum onus et faciliter deferendum perfectae caritatis Dei et proximi amplectentes ad aeterna gaudia pervenire mereamur et gloriam beatorum. – (Vorlagendatierung) Scriptum ex Brunna 2o die Septembris anno domini LIo [recte: 20.9.1451] per vestrum si velletis fratrem Iohannem de Capestrano ordinis minorum minimum et indignum. (Darauf folgt die Abschrift der Briefadresse:) Superscriptio: Exprobrantissimo amico suo magistro Iohanni Woratin et cui si facundia non tamen animus spontaneus deficit blasphemandi.
(12r) Iohannes Rokycana Epistola ad Iohannem de Capestrano (Prag, 1451 IX 11) (Druck: L. Wadding, Annales Minorum seu trium Ordinum a S. Francisco institutorum. Ed. secunda, opera et studio J.-M. Fonseca ab Ebora XII. Rom 1735, 92 f. – Bei Spunar nicht verzeichnet. – Lit.: Hofer 1964-1965, II 91).
   1
12r Tit.: Alia missiva Jo. Rokoczan satis sobria desiderantis cum prefato patre Johanne de Capistrano habere collocacionem et disputacionem
Honorabili viro fratri religioso Iohanni de Capestrano sibi in Christo dilecto. Cuiusvis boni effectum et cum obsequio in Christo Iesu famulandi salutationem. Fama discurrente frequenter audivimus in eo, quem de Spiritus sancti gratia fideles conceperunt ... — ... Peto humiliter litteratorio pro responso nuntiari per praesentem. - (Vorlagendatierung) Datum Prage sabbato ante exaltacionis [!] sancte crucis anno 1451o [11.9.1451], Magister Johannes de Rokiczan. (Notiz) Fama perstrepens in ipsa Pragensi volat civitate vos dicere in contemptum fidelium Bohemorum quod laici spem sub utraque communicantes aeterni ignis iudicio torquebuntur.
(12r-13r) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Iohannem Rokycana (Brünn, 1451 IX 20) (Druck: Wadding XII 93 f. -- Chiappini 1926, 59 Nr. 77; bei Mohan nicht verzeichnet [?]). Lit.: Hofer J. 1965, 91 f.).
   1
12r Tit.: Responsio patris ad Rokoczanum super prefata epistola
Venerando magistro Iohanni de Rokycan in Christo veritate patri praecolendo. Venerande magister, cum ferventi obsequendi animo ad aeternam gloriam capessendam in Christo Iesu gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam. Tuas honestas quales alii non direxerunt ... — ... faciatque se mercedem communem ad impartiendum nobis gloriam sempiternam. Amen. Vale interim et te diligentem in Christo mutua caritate me suscipe. – (Vorlagendatierung) Ex Brunna 2o septembris anno domini 1451o [2.9.1451, recte: 20.9.1451]. Ffrater Johannes de Capistrano ordinis minorum minimus et indignus manu propria. (Notiz) Non in contemptu fidelium Bohemorum sed in spe et desiderio reduccionis deviorum ad unionem ecclesie catholice et obedienciam summi pontificis Romani laycis sub una spem tantum communicandum iuxta ritum et observanciam sacrosancte ecclesie prelibate efficaciter predico pro eterna salute.
(13r-14r) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad universitatem Viennensem (Znaim, 1451 IX 24) (Druck: Pez BA VIII [1725], 562-566. Ed.: F. C. R. Weber, Des Franciscaners Johannes von Capistrano Mission unter den Hussiten 1451-1452. Diss. Leipzig 1867, 33-36 Nr. II. – Chiappini 1926, 59 Nr. 80; bei Mohan nicht verzeichnet [?]). – Lit.: Hofer 1964-1965, I 461, 466; II 93, 95-97, 281, 429).
   1
13r Tit.: Missiva prefati patris Johannis de Capistrano ad universitatem Wiennensem
Sacrae et illustri theologiae artium universitati Viennensi frater Iohannes de Capestrano ordinis minorum minimus et indignus commendationem humilem et devotam ac gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam. Nolo vos admirari [korrigiert aus: ignorare], clarissimi viri doctoresque celeberrimi, diuturnum silentium meum quo vobiscum usus sum ... — ... ut vix has manu festina exarare valuerim. Valete interim et quid de [korrigiert aus: vobis] huiusmodi collacione facienda sentiatis nobis rescribere non sit molestum. – (Vorlagendatierung) Ex Znoyma XXIIIIa die septembris anno domini 1451o [24.9.1451]. - Subscripcio: Tocius alme universitatis Wyennensis inutilis servus licet orator fidelissimus ffrater Johannes de Capistrano minorum minimus et indignus filiusque vester immeritus.
(14rv) Iodocus Weiler de Heilbronn Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim (1450 XII 14, Wien) (Abdruck: Hubalek 1963, 222-225 Nr. 98 [nach Melk, Cod. 1767]
Lit.: Redlich 1931, 25. – VL X [1999] 800, Nr. V [F. J. Worstbrock, A. Hausmann])
.
   1
14r Tit.: Epistola iocunda sermone et venusta et spiritu fecunda prosequens amicum non delinqu[ Rest weggeschnitten
Honorabilis peritiae religioso patri fratri Iohanni Slitpacher [Schlitpacher] magistro in artibus professo venerabilis monasterii Mellicensis ordinis sancti Benedicti fratri sibi amicissimo desideriosum in singulis affectum complacendi. Ne irruat super me insolita absentum oblivionis rubigo et si nihil scribi etiam dignum occurrat renovando amicitiam scriptis conabor ... — ... quos singulos et vosipsum desidero bene valere in Dei amore et corporis sospitate. – (Vorlagendatierung) Scriptum in crastino beate Luciae virginis anno domini MoCCCCoLo [14.12.1450] per vestrum Iodocum de Heilprunn Wiennae degentem.
(15r-16r) Iohannes de Lambaco OSBEpistola ad Thomam de Baden priorem Mellicensem (1454 VII 8) (Bei Eilenstein 1936 nicht verzeichnet).
   1
15r Tit.: Responsio epistolarum super quibusdam quesitis causa directionis etc.
Post humilem sui ipsius recommendationem orationes et debitas et devotas. Honorabilis ac devote pater, cum nuper caritatis vestrae missivam cum ea, qua decuit humilitate suscepissem et ad horam fuissem in ea quantum licuit delectatus ... — ... sed solide reformetur aut confirmetur quemadmodum spei magnae fides mihi de vobis pollicetur. – (Schlussschrift) Scriptum per fratrem Johannem [am Rand eingefügt: doctor in theologia] professum monasterii Lambacensis anno domini 1454 Kiliani [8.7.1454].
(16r-17r) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Thomam de Baden priorem Mellicensem super quaestione, num religiosus balneans inter saeculares sine signo religionis suae incidat excommunicationem (Wien, 1455 II 28) (Druck: Pez BA VIII [1725], 567-573. – Chiappini 1925, 191 Nr. XIX.31; Mohan 171/2.9). – Lit.: Hofer 1964-1965, I 280 Anm. 115b; II 332). Cum animadversione Thomae de Baden.
   1
16r Quaesitum fuit a venerabili Iohanne de Capistrano generali ordinis fratrum minorum citramontano (Schreibereinleitung)... Reverendo in Christo patri et religioso venerabili fratri Thomae... Venerande in Christo pater humili cum recommendatione gratiam salutarem... Externa [! recte: hesterna] die vestras suscepi litteras, quibus quaeritis, an verum sit, quod fama vestras perduxit ad aures, me videlicet praedicasse ... — ... quanto minus ergo talibus religiosis convenit balnea nudos cum nudis mulieribus introire. -- (Vorlagendatierung) Ex Wienna 1455 die ultimo mensis Februarii [28.2.1455]. Vester siquid est frater Johannes de Capistrano manu propria me subscripsi.
(17r) Thomas de Baden OSB (?)Animadversio in epistolam Iohannis de Capestrano de a. 1455 (Druck: Pez BA VIII [1725], 573).
   1
17r Tit.: [ohne Titel]
In hac epistola notandum [korrigiert aus: tria sunt notanda prius frater qui in dictis]. Iohannes Andreae super cuius dicta fundat se pater Iohannes de Capestrano ... — ... quod hoc non fecit in conspectu hominum.
(17v-18v) Iohannes de Lambaco OSBEpistola ad Sebastianum Füsstainer priorem in Mondsee de officio prioris (1454) (Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. 3603, 126v-127v; Cod. 4159, 243v-245v [Provenienz: Melk]; Cod. 4970, 35r-36v Lit.: Glückert 1930, 176, Anm. 30 mit Nennung der vorliegenden Hs.).
   1
17v Tit.: Epistola exhortatoria sive directoria prioris missa per patrem Johannem de Lambaco priori in Ma/ensee quondam in universitate suo discipulo anno 1454
Affectum caritatis amoris obsequio iugiter exhibere. Dignissime frater, petisti nuper sermone tibi breviter explicari quid in monasterio prioris officium ... — ... Super his multa valent fundari, quae tuo ingenio, tuo discursui, tuae denique caritati et fraternitati committo. Vale et noveris scriptum quia prior esse debet in onere qui prior constituitur in honore.
Teil 3
(19r-20v) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Thomam de Baden priorem Mellicensem super quaestione, num religiosus balneans inter saeculares sine signo religionis suae incidat excommunicationem (Wien, 1455 II 28) (Druck: Pez BA VIII [1725], 567-573. – Chiappini 1925, 191 Nr. XIX.31; Mohan 171/2.9). – Lit.: Hofer 1964-1965, I 280 Anm. 115b; II 332). Abschrift des Autographs.
   1
19r Reverendo in Christo patri et religioso venerabili fratri Thomae... Venerande in Christo pater humili cum recommendatione gratiam salutarem... Hesterna die vestras suscepi litteras quibus quaeritis an verum sit quod fama vestras perduxit ad aures me videlicet praedicasse ... — ... quanto minus ergo talibus religiosis convenit balnea nudos cum nudis mulieribus introire. – (Vorlagendatierung) Ex Wienna 1455 die ultimo mensis Februarii [28.2.1455]. Vester siquid est frater Johannes de Capistrano manu propria me subscripsi. – (Danach eine Notiz von anderer, etwas jüngerer Hand) De dimissione habitus religiosorum vide tercia parte summe Anthonini ti[tulus] XXIIII c[apitulum] LIII.
Teil 4
(21rv) Leer.
Teil 5 (früher Cod. 1918, Bl. 334-346)
(22r-v) Iohannes de Borotin Epistola ad Iohannem de Capestrano (Prag, 1451 VIII 9) (Druck: Hermann 1700, 367 f. Nr. 34; Walouch 1858, 790-792. – Spunar Nr. 396).
   1
22r Tit.: Missivum M. Jo. Rokiczan ad fratrem Johannem de Capistrano
Salutem et salutis opera facere et docere obsecro te, frater religiose in Christo dilecte. Quamvis [oberhalb der Zeile andere Lesart eingefügt: quatinus] scripta quae hic scribo, in caritate sustineas, in patientia sancta legas et mente sana prudenter discutias... Cum nuper venissem in districtum Graecensem ... — ... Cum scribat beatus Petrus apostolus: Omni poscenti te, fidei tuae redde rationem. Si quid scripsi extraneum aurium offensivum [ergänzt: sit], parcet vir religiosus et sensatus. - (Vorlagendatierung) Datum [ergänzt vom Schreiber des vorhergehenden Faszikels: Prage in vigilia sancti Laurencii 1451] [9.8.1451] magistrorum suorum minimus Johannes Rokiczano.
(22v-25r) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Iohannem de Borotin [ms.: Iohannem Rokycana] contra Hussitas (Olmütz, 1451 VIII 22) (Ed.: F. Walouch, Z/viwotopis swatého Jana Kapistrána. Brünn 1858, 792-799, Z. 10 von unten. -- Mohan 67/2.6). Lit.: Hofer 1933. -- Hofer 1964, 458-467.).
   1
22v Tit.: Responsiva ad premissa
Frater Iohannes de Capestrano ordinis Minorum minimus et indignus cum spiritu salutari gratiam luminis sempiterni. Convenit strenuis pugilibus suas probitates ab altissimo sibi praestitas ... — ... habeat vitam aeternam et ego resuscitabo eum in novissimo die. - (Vorlagenbeschreibung) Hic sequitur prolixior tractatus quem in Olomüncz et Brunne composui et intendo destinare sacre universitate Wiennensi cum totum composuero.
(25r-26v ) Iohannes de Borotin Epistola ad Iohannem de Capestrano (1451 IX 16) (Ed.: F. C. R. Weber, Des Franciscaners Johannes von Capistrano Mission unter den Hussiten 1451-1452. Diss. Leipzig 1867, 36-40 Nr. II. - Spunar Nr. 395). Lit.: Hofer J. 1965, 89 f.).
   1
25r Tit.: Hic sequitur alia epistola magistri Johannis Woratin
Optans ante omnia tuam proximorumque tuorum salutem, honorem atque bonam famam in Christo Iesu salvatore nostro. Frater religiose in Christo dilecte, exspectans exspectavi responsum tuum super his quae nuper scripsi tibi ... — ... et famam lucidam cupis conservare ne non respondendo falsus propheta et seductor appelleris. - (Vorlagendatierung) Ex Lumich in die sancte Ludmille patrone Bohemie minimus magistrorum Johannes Woratin [ergänzt vom Schreiber des vorhergehenden Faszikels: anno 1451°] [16.9.1451]. Superscripcio: Nominatissimo et utinam digno fratri Johanni de Capistrano ordinis minorum.
(26v-28v) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Iohannem de Borotin (Brünn, 1451 IX 20) (Druck: A. Hermann, Capistranus triumphans. Köln 1700, 368-370, Nr. 35; Ed.: F. C. R. Weber, Des Franciscaners Johannes von Capistrano Mission unter den Hussiten 1451-1452. Diss. Leipzig 1867, 40-44 Nr. III. -- Chiappini 1926, 59 Nr. 78; bei Mohan nicht verzeichnet [?]). Lit.: Hofer 1964, 461, 465. Hofer 1965, 89 f., 93. ).
   1
26v Iesus Christus. Scribis te optare Iohannes Borotin meam proximorumque salutem, honorem atque bonam famam in Christo Iesu salvatore nostro. Utinam tuam prius et cum tuis proximorum tuorum atque meorum Catholicorum in Christo Iesu unio mystico corpore aequanimiter connexorum ... — ... eiusque lenissimum onus et faciliter deferendum perfectae caritatis Dei et proximi amplectentes ad aeterna gaudia pervenire mereamur et gloriam beatorum. Scriptum ex Brunna 2° die Septembris anno domini LI° [recte: 20.9.1451] per vestrum si velletis fratrem Iohannem de Capestrano ordinis minorum minimum et indignum. (Darauf folgt die Abschrift der Briefadresse:) A tergo: Exprobrantissimo amico suo magistro Iohanni Boratin et cui si facundia non tamen animus spontaneus deficit blasphemat Dei.
(28v-29r) Iohannes Rokycana Epistola ad Iohannem de Capestrano (Prag, 1451 IX 11) (Druck: L. Wadding, Annales Minorum seu trium Ordinum a S. Francisco institutorum. Ed. secunda, opera et studio J.-M. Fonseca ab Ebora XII. Rom 1735, 92 f. -- Bei Spunar nicht verzeichnet). Lit.: Hofer J. 1965, 91.).
   1
28v A tergo: Honorabili viro fratri religioso Iohanni de Capestrano sibi in Christo dilecto. Cuiusvis boni effectum et cum obsequio in Christo Iesu famulandi salutationem. Fama discurrente frequenter audivimus in eo quod [korrigiert aus: quem] de Spiritus sancti gratia fideles conceperunt ... — ... Peto humiliter litteratorio pro responso nuntiari per praesentem. - (Vorlagendatierung) Datum Prage sabbato ante exaltacionem sancte crucis anno domini etc. LI° [11.9.1451]. - (Notiz) Sequens scriptum brevi papiro exaratum manu propria transivit. Fama perstrepens in ipsa Pragensi volat civitate vos dicere in contemptum fidelium Bohemorum quod laici spem sub utraque communicantes aeterni ignis iudicio torquebuntur. Magister Johannes de Rokyczan.
(29r-30v) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad Iohannem Rokycana (Brünn, 1451 IX 20) (Druck: Wadding XII 93 f. -- Chiappini 1926, 59 Nr. 77; bei Mohan nicht verzeichnet [?]). Lit.: Hofer J. 1965, 91 f.).
   1
29r Tit.: Copia responsionis ad Rokyczanum a fratre Johanne de Capistrano
Venerando magistro Iohanni de Rokycan in Christo veritate patri praecolendo. Venerande magister, cum ferventi obsequendi animo ad aeternam gloriam capessendam in Christo Iesu gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam. Tuas honestas quales alii non direxerunt ... — ... faciatque se mercedem communem ad impartiendum nobis gloriam sempiternam. Amen. Vale interim et te diligentem in Christo mutua caritate me suscipe. -- (Vorlagendatierung) Ex Brunna 20 septembris anno LI° [20.9.1451]. Frater Johannes de Capistrano ordinis minorum minimus et indignus manu propria. (Notiz) Non in contemptu fidelium Bohemorum sed in spe et desiderio reduccionis deviorum ad unionem ecclesie katholice et obedienciam summi pontificis Romani laicis sub una tantum spem communicandum iuxta ritum et observanciam sacrosancte ecclesie prelibate efficaciter predico pro eterna salute.
(30v-31v) Iohannes de Capestrano OFM Epistola ad universitatem Viennensem (Znaim, 1451 IX 24) (Druck: Pez, BA VIII [1725], 562-566. Ed.: F. C. R. Weber, Des Franciscaners Johannes von Capistrano Mission unter den Hussiten 1451-1452. Diss. Leipzig 1867, 33-36 Nr. II. -- Chiappini 1926, 59 Nr. 80; bei Mohan nicht verzeichnet [?]). Lit.: Hofer 1964, 461, 466. Hofer 1965, 93, 95-97, 281, 429.).
   1
30v Tit.: [ohne Titel]
Sacrae et illustri theologiae artiumque universitati Viennensi frater Iohannes de Capestrano ordinis minorum minimus et indignus commendationem humilem et devotam ac gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam. Nolo vos admirari, clarissimi viri doctoresque celeberrimi, diuturnum silentium meum quo vobiscum usus sum ... — ... ut vix has manu festina exarare valuerim. Valete interim et quid de huiusmodi collacione facienda sentiatis nobis rescribere non sit molestum. - (Vorlagendatierung) Ex Cznoyma XXIIII die septembris anno LI° [24.9.1451]. - (Subscriptio) Tocius alme universitatis Wiennensis inutilis servus licet orator fidelissimus frater Johannes de Capistrano minorum minimus et filiusque vester immeritus.
(32r-34v) Conradus de Geisenfeld OSB Epistola utilis pro avisatione confessorum et confitentium (ad Iohannem Kraft de Gmunden) (Lit.: VL V [1985] 177 Nr. 4 [H.-J. Stahl], hier nur Hinweis auf den Brieftraktat und die ehemalige Trägerhandschrift Cod. 1918, den vorliegenden Codex konnte Stahl in Melk nicht finden. – Lindner 1897, 78. – Redlich 1931, 28 Anm. 101, mit Nennung der vorliegenden Hs. unter der Signatur '783 O. 19' [heute: Cod. 1918], in der sich der Text früher befand).
   1
32r Tit.: Epistola utilis pro avisacione confessorum et confitencium
Fratri Iohanni Chrafft zelator suus qualiscumque frater Conradus. Nostis frater carissime quantum periculum immineat confessoribus indignos ... — ... quidquid rationi aut veritati dissonum comprobatur. Valete et in senio vestro valde caute et humiliter ambuletis, cum pro recuperatione bonorum obmissorum ac satisfactione commissorum modicum tempus supersit etc.
Teil 6 (früher Cod. 673, Bl. 285-304 bzw. Bl. 131-150)
(35r-51r) Hermannus de Soest OCist De correctione calendarii (Phaselexis) (Ed. von Prolog und Schlussversen: Wattenbach 1884.2, 107 f. bzw. 99. – Thorndike-Kibre 579.6 und 1682.13).
   1
35r Tit.: (Datierung) In Cristi nomine 1471. (Rot) Est tractatus de correctione calendarii. Incipit prefacio in phaselexim. - (Am unteren Freirand, schwarz) 18 [?] Aprilis.
Gaude et laetare sacrosancta Basiliensis synode praeclarissima quia antiquarum sacrosanctarum synodorum consors es effecta. Ceteris autem magnificis operibus a te gestis praetermissis... Veneranda est astronomiae scientia ... — ... (51v, nach den Ostertafeln Schlussschrift) Explicit tractatus de correccione kalendarii editus per venerabilem et religiosum virum dominum Hermannum Zoest de monasterio ordinis Cisterciensium. Sequitur forma decreti sinodi Basiliensis desuper concepti et in generali congregacione conclusi.
(51r) Tabula terminorum paschae (für einen 19jährigen Zyklus) .
   1
51r Tit.: (Rot) Tabula terminorum diei pasce. (Zweispaltig, links) Termini pasce secundum ecclesiam. (Rechts) Termini pasce secundum veritatem
Nota ubicumque luna 14 sive in aequinoctio sive post occurrerit ibi fit pascha Iudaeorum
(51v-52v) Forma decreti Basiliensis synodi super correctione calendarii (1437 ?) (Ed.: Kaltenbrunner 1876, 412-414. – Lit.: Kaltenbrunner 1876, 341 f.).
   1
51v Tit.: (Rot) Forma decreti super reformacione kalendarii
Sacrosancta generalis synodus Basiliensis in Spiritu sancto legitime congregata... Saluberrimas ordinationes quas patres nostri multo studio ... studuerunt ... — ... donec octava dies plus ipsum diem pro solutione statutum advenire. Datum etc.
(52v) Verse (Druck: Wattenbach 1884.2, 99. – Walther, Initia 7727).
   1
52v Hermannus conflavit opus hoc erronea stravit De Mu/enster natus sed religione renatus ... — ... Sic ducas Christe ne poenas sentiat iste. - (Datierung und Lokalisierung) 1471 Explicit in festo Marce [?] beate tuo in Mellico.
(53r-54r) Paulus II. papa Caerimoniae servandae in receptione nuntii apostolici, qui portabit capellum et ensem Matthiae regi Hungariae (1471) (Druck: Pez, TA VI/3 [1729], 402-404, Nr. CLXXI. -- Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Cod. 941, 369r-370v).
   1
53r Tit.: (Rot) Nota ibi
Quomodo recipiatur nuntius apostolicus, qui portabit capellum et ensem serenissimo domino regi Hungariae. Quando erit intraturus civitatem, oppidum seu castrum, ubi dominus rex residentiam facit ... — ... quo finito praelatus dabit benedictionem et erit finis. - (Schlußschrift, Datierung) Cerimonie servande in datione capelli et ensis fiende serenissimo ac felicissimo domino Mathie regi Ungarie etc. Misse ex Roma per sanctissimum in Christo patrem et dominum dominum Paulum divina providencia papam 2m. Anno domini M° CCCC LXXI primo pontificatus sui anno septimo etc. [1471].
(54v) leer.
Teil 7 (früher Cod. 673, Bl. 325-355)
(55r-63r) Dialogus inter persecutorem et zelatorem religiosorum et vocatur Flaccus poeta (Walther, Streitgedicht 1984, 167 f. [es handelt sich hier um den von Walther genannten Textzeugen, der von P. G. Schmidt in den Nachträgen von 1984, 278, irrtümlich als 'nicht erhalten' bezeichnet wird]. – Parallelüberlieferung: Graz UB, Cod. 1359, 1v-8v).
   1
55r Tit.: (Rot) Dyalogus persecutoris et zelatoris religiosorum et vocatur Flaccus poeta et est metricus
Claustralis vitae quondam sanctissimus ordo / Imbuerat monachos religione duos ... — ... Factus Abel iustus sedulitate crucis. - (63r, Schlussschrift, Datierung) Explicit dyalogus metricus de religione 1470.
(63r-70r) Trialogus ad dominum Maximilianum, adolescentem filium illustrissimi domini Friderici Romanorum imperatoris et ducis Austriae ac Styriae (Traktat sonst nicht nachweisbar; Trialog zwischen Sensualitas, Voluntas und Ratio).
   1
63v Tit.: (63r) Incipit trialogus ad dominum Maximilianum adolescentem filium illustrissimi domini Ffriderici Romanorum imperatoris et ducis Austrie ac Stirie editus per [bricht am Ende der Seite ab, auf der nächsten Versoseite ist nach dem ersten Wort die erste Zeile freigelassen, wohl für den Autornamen, dieser jedoch nicht eingetragen]
Quamvis ingenii parvitas non admittat magno principi egregia ut dignum esset praecepta administrare solita tamen tua humanitas quam iam dudum in te sitam cognovi, illustris princeps, ex alieno agro etiam si metam parva (?) acceptum habebit atque optatum nosti enim divinam de Ruth historiam ... — ... sed saepe maiora petam longe quam domini aut eorum consiliarii incurrunt et fortasse aliquando plus quam donum de exactionibus tollunt. - (70r, Datierung) Explicit anno domini 1470.
(70v-81v) Nicolaus de Dinkelsbühl De adoratione imaginum (Madre 266 f.). Werkdatierung 1432.
   1
70v Tit.: (Rot) Incipit tractatus de ymaginibus et veneracione reliquiarum conpositus in universitate Wynensi [!] Pathaviensis dyocesis per egregium et devotum magistrum Nicolaum de Dincklspuel sacre pagine doctorem et professorem [70v] tempore perversissime secte hussitarum in Bohemia. Qui quidem tractatus ad concilium Basiliense instante eiusdem concilii presidente reverendissimo domino Iuliano tunc sancti angeli cardinali extitit transmissus anno domini 1432. Incipit tractatus
Praesens tractatulus tractat materiam de adoratione imaginum. Iuxta cuius materiam quaeritur, utrum Christi et sanctorum imaginibus sit latriae vel duliae cultus exhibendus. Et arguitur quod non. Illud non est adorandum aliquo modo ... — ... sed etiam fideliter invocanda et persequens etiam specialiter honoranda. Iste enim est ritus ecclesiarum, non vituperandus igitur etc.
(82r-83v) PelagiusEpistola de vera paenitentia (Hieronymi Ep. supp. 33) (PL 30, 242-245. - CPL 743; BHM 333).
   1
82r Tit.: (Rot) Sermo sancti Ieronimi de homine penitente et adhuc in seculo remanente
Ad te surgo hominem quem scio fidelem esse, ad te increpatio mea festinat ... — ... Tunc ibunt iusti in vitam aeternam, impii autem et peccatores in ignem aeternum [Mt 41,46].
(84r-85v) Leer.
Teil 8 (früher Cod. 1918, Bl. 282-305)
(86r-103r) Iacobus de Fusignano OP De arte praedicandi (Drucke: Hain 7399 = GW 11716 u. ö., verglichen mit Hain 7400 = GW 11725. - Caplan Nr. 115; Kaeppeli 2076; Glorieux 1971, Nr. 210.a). Handschrift anonym.
   1
86r Tit.: (Rot) Incipit tractatus de arte predicandi
Oro ut caritas vestra magis ac magis abundet in scientia... Omni tempore omnique actione non solum debetur efficiens, quid opus agit, verum etiam exigitur finis ... — ... Et iterum ne in solvendo quaestiones et dubitationes quas moverit sit obscurus, sed sequatur eum qui dixit: Ego sum lux mundi. Ad quem nos perducat qui sine fine vivit et regnat in saecula saeculorum.
(103v) Leer.
(104r-107v) Reliquiae Viennensis ecclesiae sancti Stephani, quae in die ostensionis earundem hoc modo pronunciantur, dt. (Ein ähnliches Verzeichnis erstmals gedruckt 1502, vgl.: Das Wiener Heiligthumbuch. Nach der Ausgabe vom Jahre 1502 sammt den Nachträgen von 1514. Wien 1882).
   1
104r Tit.: Reliquie Wyennensis ecclesie sancti Stephani [Handwechsel] que in die ostensionis earundem hoc modo pronunciantur
Am ersten wirt man zaigen das heiltumb das Christo unserm lieben herren zu/ogehort, dar an er uns armen sünder aus seiner unmeslichen lieb erledigt hat. Item XIIII kchraucz silbrein und ubergült mit heiligtum und das alt kraucz von Habespurg mit dem kraucz des Angervelder, pitt got fur sein sel... Darnach wirt man euch zaigen aber heiligtum, das Christo unserm lieben herrn zugehort. Item in ainer guldein monstranczen drei dorn aus unsers herren kron ... — ... Item das heiltumb Primerii ains martrer. Item der chindpachen Emerhildis einer junkchfraun.
(107v-109v) Indulgentiae ecclesiae s. Stephani Viennae, de quibus habentur bonae et integrae litterae papales et episcopales.
   1
107v Tit.: Hic notantur indulgencie circa ecclesiam sancti Stephani Wyenne de quibus habentur bone et integre littere papales et episcopales
Primo omnes vere contriti et confessi ecclesiam sancti Stephani visitantes in maioribus festivitatibus et beatae Mariae virginis et etiam plurimorum sanctorum, quorum nomina hic brevitatis causa omittuntur, habent indulgentias subscriptas. Primo a papa Bonifatio non in maioribus festivitatibus ... — ... Item reverendissimus pater dominus Philibertus Constantiensis episcopus ac sacrosancti Basiliensis concilii legatus dedit XL dies indulgentiarum confessis et contritis vel qui confessiones faciunt infra octo dies post ostensionem reliquiarum.
Teil 9 (früher Cod. 1961)
(110r-v) Leer.
(111r-124r) Etymachietraktat (Tractatus de vitiis et virtutibus) (Drucke: Hain 13437; 10329-10331; 10333. Ausg.: Harris N. 1994, 108-171 [nach Vorau, Cod. 130]. - Madre 1965, 335 Nr.20; Bloomfield 3085. -- Auch als pars 2 des Lumen animae B bezeichnet, vgl. jedoch Harris N. 1994, 6-9 Lit.: VL II 1980) 636-639 D. Schmidtke).
   1
111r Misit rex Saul apparitores ut raperent David (1.Reg. 19,20). David interpretatur desiderabilis et significat peccatorem cuius conversionem tota caelestis curia desiderat ... — ... Seneca: Vitia sine modo et ordine prosequenda sunt, quia modum et ordinem non habent. Etiam nota contra acediam sive tristitiam ... Sed ex quo diligit homines praesumit etiam ab eis diligi. Et hic est modus omnium devotorum diligentium suos proprios etcetera.
(124v-125r) Dicterium pro paschate ad placitum, dt., mit kurzer lat. Auslegung. Nachtrag Ende 15. Jh.
   1
124v Tit.: Dicterium pro pascate ad placitum
Fuit quidam dives homo amans vini et socialis habuit dominam, servum et ancillam nomine Reysa. Et nomen servi Nepel ... Den so der herr von dem wein kam, so gab er das hauß gesindt wiest dürich einander... (125r) Geystlich: Dives homo amator vini et socialis dominus intelligitur Christus dominus qui amore humani generis inebriatus ... — ... Sicut canit ecclesia: Heyt ist erstanden [korrigiert aus: derstanden] etc. - (Schlussschrift) Applica ut tua melius novit industria.
Teil 10 (früher Cod. 627, Bl. 139-145)
(126r-135r) De duobus sociis mirabiliter in vita mirabilius in morte sociatis (historia allegorica) (Parallelüberlieferung: Nürnberg, Stadbibliothek, Cent. V, App. 15, 431v-437v).
   1
126r Tit.: Incipit prologus de duobus sociis mirabiliter in vita et mirabilius in morte sociatis
Sicut semper vinum bibere aut semper aquam contrarium est alternis... Regem fuisse quendam regnum subiectosque pie regentem audivi. Huic frater erat carne, fide tamen et morum probitate germanior ... — ... Salva nos Deus noster et congrega de nationibus ut confiteamur nomini sancto tuo et gloriemur in laude tua ut quandoque illis in requie sociemur, de quibus scriptum est: In saecula saeculorum laudabunt te. Amen. – (Sentenz und Schreibervers) Hoc valet ad veram cordis contritionem et paenitentiam. Laus tibi Christe, quia liber explicit iste.
(135r) Schreiberspruch.
(135v) Leer.