Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40590 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 869 (716, -)
BINDESYNTHESE DES 19. JAHRHUNDERTS: (A) IOHANNES SCHLITPACHER. MIRABILIA ROMAE. VARIA. – (B) UNIVERSITÄTSHANDSCHRIFT WIEN (lateinisch/deutsch)
Papier   82 Bl.   215/220×145   Melk, Mitte 15. Jh. /2. Hälfte 15. Jh. (1443, 1449, 1455); Wien, Ende 15. Jh.   
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 21)

"Neske 1987", "Lhotsky, Quellenkunde", "Walther, Initia", "Saenger 1989", "Miedema 1996", "Miedema 2003", "VL", "Heitz / Schreiber 1903", "Tangl 1894", "Schulte GQ I", "Pez TA VI", "Quicherat 1849", "Bertalot II/1", "RTA 14", "Hain", "RB", "Bertalot I", "Henkel 1988", "PL", "CSEL", "CC", "CPL"
alle Initien
([Irv]) Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Theodor Mayer).
(1r) Leer.
(1v) Iohannes Sprenger de MonacoVersus acrostichi ad Fridericum, Albertum et Ladislaum regem (Parallelüberlieferung: Nürnberg StB, Cent I,6, 12vb [Neske 1987, 7]. –
Lit.: Lhotsky, Quellenkunde 1963, 357 und 372.)
. Akrostichon: Iesus Iohannes Sprenger de Monaco. – Bertalot und Walther, Initia ohne dieses Initium.
   1
1v Tit.: (Rot) Pro gloriosissimo domino augusto. (Datierung) 1449
Invictissime rex princeps clarissime pacem / Ecclesiae sanctae patriae vigili dare cura ... — ... Optime se sancte dat discipulumque sophiae. – (Schlussschrift) Metrorum capita me claudit bis duodena.
(2r-4r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Chronica brevis mundi per septem aetates descripta (Vgl. Chicago, Newberry Library, Ms. 105 [Ry 58-1498; 212], 27v-38r [Saenger 1989, 219]).
   1
2r Tit.: (Invocatio und Datierung rot) In Christi nomine 1455, (am unteren Freirand Tagesdatierung) Praxedis [21.7.] – (Vorbemerkung) Nota quod sequens materia ab exemplari plurimum incorrecto est rescripta et ideo non potuit correcte per totum copiari res tamen esset multum utilis et compendiosa. – (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) De etate mundi 211 et de viris autenticis qui in qualibet tunc fluerunt
Prima aetas: Incipit ab Adam et durat usque ad Noe et continet generationes decem et annos mille DCLVI ... Adam et annorum XXX genuit Seth ... Secunda aetas: habet annos secundum Hebraeos CCLXXXXII continet generationes decem. ... Tertia aetas ... Abraham annorum centum genuit Isaac ... (4r, Incipit cronica a summis pontificibus) Septima aetas: Gregorius papa et doctor ... — ... Anno domini M LXXXXIX [1099] reparatur per eosdem Francos civitas Ierosolymitana.
(4r) De initiis ordinum religiosorum.
   1
4r Tit.: [ohne Titel] (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) Quotto anno quilibet ordo incepit 213
Ordo sancti Benedicti coepit anno domini VCXXXI [531]. Ordo Cartusiensis coepit anno domini M LXXXIIII [1084] ... — ... Romaldus [im 16. Jh. korrigiert zu: Romwaldus] alias Monaldus Cluniacensis.
(4v-6v) Mirabilia Romae (Drucke und Editionen s. Miedema 1996 und Miedema 2003, 475 f. Hier eine gekürzte Zusammenstellung ähnlich: Roberto Valentini, Giuseppe Zucchetti [Edd.], Codice Topografico della Citt`a di Roma III [Fonti per la Storia d'Italia 90]. Rom 1946, 77-85 ['Graphia aureae urbis'] und 'De nominibus regionum urbis Romae', 172 f. – Vgl. Chicago, Newberry Library, Ms. 105 [Ry 58-1498; 212], 23r-26v [Saenger 1989, 219]). Rote Zwischentitel: (4v) In civitate Leonina, Trans Tiberim, Arcus triumphales, Montes, Terme, (5r) Pallacia Rome, Theatra, Potens per Tiberim, Angulie, Fora, Equi, Templa, (5v) Cimiteria, Regiones antique, Regio secunda, Regio tercia, Regio 4ta, Regio quinta, (6r) Regio sexta, Regio septima, Regio octava, Regio nona, Regio decima, Regio undecima, Regio duodecima, Regiones sic describuntur, Regio trimi, Regio Columne, Regio campimartis, Regio parleonis, Regio arenule, Regio s. Eustachii, Regio pinee, Regio campicelli, Regio sancti angeli, Regio ripe, Regio transtiberim..
   1
4v Tit.: (Rot) Conditores urbis Rome. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) Conditores et descripcio urbis Rome 213
Ianus filius Iaphet et nepos Noe aedificavit mausoleum in quodam monte qui Ianiculus vocatur ... — ... in vexillo caput leonis.
(6v-7r) Collecta ex libro de claris mulieribus (Vgl. das Werk 'De vita clarissimarum mulierum Romanorum': Chicago, Newberry Library, Ms. 105 [Ry 58-1498; 212], 2r-10v [Saenger 1989, 218]). Katalog von 28 berühmten Frauen Roms, in der Abfolge bis auf wenige Ausnahmen übereinstimmend mit der Abfolge bei Boccaccio, Kap. 46-98, springend.
   1
6v Tit.: (Rot) Mulieres clare Rome. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel) Collecta ex libro de claris mulieribus 215
Gaia Cirilla coniunx Tarquini Prisci numquam otiosa ... Lucretia Collatini uxor ... Clelia virgo ... — ... tamen mandato Antonii dea adorata est.
(6v-7r) Iohannes Boccaccius De claris mulieribus (Ed.: Vittorio Zaccaria, De mulieribus claris. 2. ed. [Tutte le opere di Giovanni Boccaccio. A cura di Vittore Branca 10 = I classici Mondadori]. Mailand 1970 [lat./italien. Synopse]). Verweis, siehe den vorherigen Eintrag.
(7r-8r) Catalogus Romanorum pontificum usque ad annum 1431.
   1
7r Tit.: (Rot) Incipiunt nomina romanorum pontificum. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) Nomina Romanorum pontificum 216
Beatus Petrus sedit annis XXV mensibus VII diebus octo ... — ... Anno domini MCCCCXXXI sabbato III mensis Martii hora vesperarum vel quasi electus est dominus Gabriel cardinalis Senensis vulgariter nuncupatus natus de Venetiis in papam et vocatur Eugenius quartus.
(8v-10r) Indulgentiae ecclesiarum urbis Romae (Lit.: Miedema 2003).
   1
8v Tit.: (Rot) Indulgencie ecclesiarum urbis et prima sancti Petri. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) Indulgencie ecclesiarum urbis Rome 217
Notandum est quod in Roma sunt CCCC et LXI [461] ecclesiae inter quas sunt septem ecclesiae prae aliis privilegiatae gratia et dignitate ... — ... In sancta Christina CXL anni.
(10v-11r) Stationes ecclesiarum urbis Romae, lat. (Lit.: VL IX (1995) Sp. 234-238 [N. Miedema]).
   1
10v Tit.: Item omnes indulgencie ecclesiarum urbis Romae in quadragesima duplicantur et sunt staciones in certis ecclesiis que durant per quadragesimam et per totum annum et primo incipiendo ab adventu domini
Dominica prima in adventu domini erit statio ad sanctam Mariam Maiorem ... — ... e mansa pane e cumina sila.
(11r-11v) De episcopis, cardinalibus, patriarchis et abbatibus.
   1
11r Tit.: (Rot) De episcopis cardinalibus pro patriarchis dispositis. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) De cardinalibus 220. De abbatibus Rome 220
Septem cardinales episcopi primae sedis qui ad sacrosanctum altare dominicum in basilica salvatoris per hebdomadas suas vice apostolica celebrare debent ... — ... decies quadragies novies centena sunt. – (11v Schlussschrift der Vorlage) Omnia superius scripta sunt in studio reverendissimi patris domini Iordani cardinalis de Ursinis. Rescripta vero Rome per Iohannem Brantpacher XXVI die Maii anno domini MCCCCXXVIII [26.5.1428] sub pontificatu Martini pape quinti anno XI regnante Sigismundo Romanorum rege anno suo XIX. (Datierung der Abschrift in kleinerer Schrift) Sed hec copiacio facta est anno 1455 die 19 Augusti non tamen ab exemplari originali. (Notiz) Nota quod exemplar a quo est ista materia copiata fuit notabiliter incorrectum ex vicio scriptoris unde rescriptor huius quinterni sepius neciens errores emendare coactus est scribere sicut invenit nisi aliquas dicciones omittere voluisset. Ita intelligendum erit de hiis que adhuc sequuntur.
(11v-12r) Dicta duodecim sibyllarum de adventu Christi (Vgl. den Blockbuch-Nachdruck: Heitz / Schreiber 1903, 21-27 und Tafelteil).
   1
11v Tit.: Nota in camera ipsius domini Iordani cardinalis mirifico opere depicte sunt XII sibille que sic dicunt de adventu domini. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) De sibillis 220
Sybilla persica cuius mentionem facit Nicanor et ait: Ecce bestiam conculcaberis et gignetur dominus in orbem terrarum et gremium virginis erit salus gentium et pedes eius valitudinem hominum ... — ... et conversabitur ut peccator.
(12r-17v) Tancredus Bononiensis Provinciale (Verzeichnis der einzelnen Diözesen geordnet nach Provinzen) (vgl. Druck: Tangl 1894, 3-28. – Schulte GQ I, 205 Nr. 4).
   1
12r Tit.: (Rot) Provincialia. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) Episcopi sub Romano pontifice per totum orbem 221. Patriarchatus 224
Isti sunt episcopi sub Romano pontifice qui non sunt in alterius provincia constituti: Ostiensis Portuensis ... — ... et fuit sibi missum pallium et successoribus etcetera ut supra.
(18r-19r) Perceval de BoulainvilliersEpistola ad Philippum Mariam de Vicecomitibus (Visconti) ducem Mediolanensem de rebus in Francia gestis Iohannae puellae Francorum liberatricis (1429 VI 21) (Druck: Pez TA VI/3, 237-239, Nr. CX; Quicherat 1849, 114-121. – Bertalot II/1, Nr. 12238, ohne Hinweis auf die Drucke von Pez bzw. Quicherat). Bertalot mit dieser Handschrift.
   1
18r Tit.: Anno dominice incarnacionis M CCCC XXIX [1429] sub pontificatu Martini pape quinti regnante domino Sigismundo Romanorum Hungarie Bohemie Dalmacie Croacie etcetera regi invictissimo de mense maii vel quasi surrexit quedam puella nata in ducatu Lothoringie ad recuperandum Franciam et expellendum Anglicos prout asperet inscriptis inferius annotatis. (Im Inhaltsverzeichnis des Cod. 896, VD-Spiegel, mit alter Standortangabe) De mirabili pugna cuiusdam puelle in Francia 227
Illustrissimo et magnifico principi ac domino domino Iohanni Anglomariae duci Mediolanensi domino meo honorando. Illustrissime et magnifice princeps et domine mi honorandissime. Mortalium cura et praecipue studiosi excellentesque animi nova et alias invisa scire desiderant ... — ... Me vobis humiliter recommendo. Scriptum die XXI Iunii anno domini 1439. Vir humillimus servitor Paranalio dominus de Bonlaviller consiliarius et camerarius regis Francorum et domini ducis Bituricensis senescalcus. (Notiz des [Iohannes Schlitpacher] in kleinerer Schrift) Sciendum est quod predicta puella Iohanna tandem per gentem Anglicorum capta est et fassa est se habere familiarem dei angelum qui iudicio litteratissimorum virorum iudicatus est esse malignus spiritus quem spiritum velut magam effectam ipsam ignibus per publicam iusticiam consumi permiscent ut scribit magister Iohannes Nider in 5to libro sui Formicarii capitulo 8vo.
(19v-21v) Leer.
(22r-26r) Narcissus Herz de Berching Informatio seu consilium in materia dispensationis pro concilio Basileensi (zwischen 1439 XII 6 und 1440 I 25) (Ed.: RTA 14 [1935], 430-439, Nr. 229. – Parallelüberlieferung z.B.: Wien ÖNB, Cod. 4748, 142r-150v; Cod. 4957, 109r-112v; Cod. 5253, 177r-185r).
   1
22r Tit.: [ohne Titel]
Circa materiam unionis quam inierunt reverendissimi patres ac illustrissimi principes sacri Romani imperii electores ut dicitur una cum aliis principibus occasione cuiusdam neutralitatis ... — ... rei publicae videtur omnino contrariari. Explicit. – (26r, Schlussschrift) Explicit compendiosa edicio per olim venerabilem virum magistrum Narcissum Hercz de Periching sacre theologie professorem universitatis Wiennensis in materia dissensionis pro nunc currentis pro concilio Basiliensi facta. Qui defunctus requiescat in pace. Amen.
(26v-29r) Leer.
(30r-34r) Iohannes Marchesinus OFM Mammotrectus (pars II) (Drucke: Hain 10551-10574. – RB 4777). Auszüge: De interpretibus, De quattuor modis exponendi sacram scripturam, De accentibus.
   1
30r Tit.: [ohne Titel]
De scripturis veteris testamenti secundum Isidorum sub Ptolomaeo Philadelpho ... Quattuor modis sacra scriptura exponitur. Historiace scilicet est gestae rei narratio ... — ... et tepefit et calefit de quibus dictum est.
(34v) Leer.
(35r-45r) Hieronymus de Vallibus Iesuida (Druck: Hain 15838-15845. – Walther, Initia 10806; Bertalot I, Nr. 3251). Lit.: Henkel 1988, 262 Anm. 46.). Walther, Initia + Add. ohne diese Hs. Bertalot mit dieser Hs. – Mit Interlinear- und Marginalglossen, auch dt.
   1
35r Tit.: (Rot) Carmina domini Ieronimi ad reverendum Petrum Donatum urbis Padue presulem de passione domini
Maxime (Glosse: id est summe almachtiger gott) caelicolum (id est caelicolarum) supera (id est supremo) qui (scilicet es) celsus (id est altius) in aula (id est atrium)... (Marginalglosse). Maxime caelicolum. Item in his novem metris auctor huius libelli duo facit primo per eos ostendit quid sit scripturus ... — ... Gloria laus et honos (scilicet et) tibi (scilicet omnipotenti) sit ac summa (Glosse: summa vel maxima) potestas imperiumque (Glosse: potestas quam magnam grosse mechtikhait) ingens. (Rot) Finis.
(44r (Schaltblatt)) Hieronymus Aliottus Carmen quo Christus in cruce animam fidelem acclamat (Druck: Gabriel Maria Scarmalius [Ed.], Hieronymi Aliotti [...] Epistolae et opuscula [...] notis et observationibus illustrata. Bd. I, Arezzo 1769, 221 f. – Walther, Initia 4795; Bertalot I, Nr. 1329; Teil von Bertalot II/1, Nr. 4471). Walther, Initia + Add. ohne diese Hs., Bertalot ohne diese Hs.
   1
44r Tit.: Ihesus in cruce alloquitur animam
Dulcis amica veni Iesum quoque aversa vocantem ... — ... Brachia aperta dedi frontemque oscula flexi.
(44v) leer.
(45r (mit Glossen und dt. Übersetzung)) Hermannus Augiensis Antiphona 'Alma redemptoris mater' (Antiphona maior de BMV, Weihnachtsantiphon), lat. mit dt. Übersetzung (Ed. der lat. Fassung: AH 50 [1907], 317 f. , Nr. 244 [6.] Lit.: VL III 1981) Sp. 1082-1090, bes. 1083 Franz-Josef Schmale).
   1
45r Tit.: [ohne Titel]
Alma (Glosse: sancta) redemptoris (id est salvatoris) mater (id est genitrix)... Gottes müeter himmel phardt Dy das ewig wardt emphangen hat ... — ... sumens illud ave peccatorum miserere. ... aller sünder dich erparm.
(45v-46v (mit Interlinear- und Marginalglossen)) Venantius Fortunatus Hymnus 'Salve festa dies' (Vgl. AH 50 [1907] 79-84 Nr. 69 [verschiedene Textformen]. -- Schaller--Könsgen 14550). Lit.: Henkel 1988, 104-109, 260 f.).
   1
45v Tit.: (Rot) Carmina Lactancii de resureccione Christi incipiunt foeliciter
Salve festa dies (Glosse: id est salutata nuptialis o dies) toto venerabilis (id est laudabilis) aevo (id est perpetuo omni tempore) ... — ... ecclesiae (sive catholica) pastor ubere lacte sum. -- (Schlußschrift) Lactancii Firmiani de resurrectione Christi carmina finiunt foeliciter.
(47r) Carmen de resurrectione domini, mit dt. Übersetzung (Lat.: AH 45 [1904] Teil II, 41 f. Nr. 45. -- Chevalier 36194).
   1
47r Tit.: [ohne Titel]
Christus resurrexit vinctos de carcere duxit hos quos dilexit mundi cruciamina texit Cristus ist erstanden und hat erlost von den panden all dy er lieb hat gehabt und hat getempht der welde missetat. Discedat synagoga sua fustata colore Ecclesiam Christus pulchro suo vexit amore... Salve festa dies toto venerabilis aevo Qua Deus infernum vicit et astra tenet. Pist gegruest dw osterlicher tag ... — ... das sy ym dienen hie auff erdt. Finis.
(47v, 53r und 53v unterer Rand) Aeneas Silvius Piccolomini (Papst Pius II.) Hymnus de passione domini, dt. (Lat. Fassung: Druck: J. Cugnoni [Ed.], Opera inedita. Descripsit ex codicibus Chiapinis [...]. Rom 1883, 681-683. Ed.: A. Van Heck, Enee Silvii Piccolominei postea Pii PP. II Carmina [Studi e Testi 364]. Citt`a del Vaticano 1994, 145-149, Nr. LXXII [96]. -- Walther, Initia 15932; Bertalot I, Nr. 5055).
   1
47v Tit.: [ohne Titel]
Quid tibi tandem: Dw sündiger mensch was suechstu Dw trugner sunder wegerstu Der lieb und guetickhait Christi vergistu ... — ... Iam nimis duxi. Wie vill der mensch gesündt hat Er cham frue dennocht spat Noch ist geoffent dy gottes gnat.
(48r-49r) Stationes ecclesiarum urbis Romae, lat. (Lit.: VL IX (1995) Sp. 234-238 (N. Miedema).
   1
48r Tit.: Staciones ecclesiarum urbis Romane
Dominica in septuagesima ad sanctum Laurentium extra muros. Dominica in sexagesima ad sanctum Paulum ... — ... sabbato ad Sanctum Petrum. (Zusatz) Claudius Tiberius describens pugnatores cives Romanos invenit sexies decies centena milia novigenti et XI milia.
(49r) Ps. Urbanus V. papa Versus de confectione agnus cerei missi cuidam imperatori (Druck: Franz, Benediktionen I, 571, u. ö. -- Walther, Initia 2058 [anonym]).
   1
49r Tit.: Agnus Dei. (Am Rand) Metra ad imperatorem
Balsamus et cera munda cum chrismatis unda ... — ... Pars valet haec minima quantum valet integra tota. (Dieser Vers wiederholt).
(49v und r (!)) Ps. Urbanus V. papa Versus de confectione agnus cerei missi cuidam imperatori, dt. (Lat. Fassung: Druck: Franz, Benediktionen I, 571, u. ö. Zu dt. Fassungen ebda 572 f. -- Walther, Initia 2058 [anonym]. Vgl. Wien ÖNB, Cod. 3593, 132r).
   1
49v Tit.: [ohne Titel]
Balsamus wags re/ain und feyn wasser chresim gemischt dar ein ... (fortgesetzt auf 49r ?) Vor jechem tad thuet es weren vor des teufels fal erneren ... — ... (49r) ... Genad müe erparmmung dir wol czimbtt.
(49v) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
49v Tit.: [ohne Titel]
A carne bis cocto et a medico indocto et ab auditore camerae libera nos domine. Bene vestiri curialiter mentiri Audacter interficere et medicorum facere.
(49v) Versus de curia Romana (Walther, Initia 16852).
   1
49v Tit.: [ohne Titel]
Roma manus rodit quas rodere nescit odit.
(50r) 'Lied von der Fischerin', dt. (Ausg. nach dieser Hs.: Schmidtke 1976, 167 f., mit Abb; vgl. auch 164 f. zum Inhalt der Hs. Pausch 1977, 86 f., mit Faksimile. Vgl. L. Erk, F. M. Böhme, Deutscher Liederhort I. Leipzig 1893, 489 f. Nr. 151b).
   1
50r Tit.: [ohne Titel]
Es fur ein hubsche vischerin nach vischen auff einem se in irem chlugem schiffelein nach vischen waz ir we ... — ... daz ir der meyer uber gie zu prechen waz der tam.
(50v) leer.
(51r-53v (mit Interlinear- u. Marginalglossen)) Aeneas Silvius Piccolomini (Pius II. papa) Hymnus de passione domini (Hymnus ad emendationem vitae humanae et de passione domini scholariter glossatus) (Druck: z. B. GW 4761, 28v-30r; J. Cugnoni [Ed.], Opera inedita. Descripsit ex codicibus Chiapinis [...]. Rom 1883, 681-683 [Neudruck Farnborough 1968, 365-367]. Ed.: A. Van Heck, Enee Silvii Piccolominei postea Pii PP. II Carmina [Studi e Testi 364]. Citt`a del Vaticano 1994, 145-149, Nr. LXXII [96]. -- Lhotsky QK 466; Walther, Initia 15932; Bertalot I, Nr. 5055).
   1
51r Tit.: (Rot) Himnus Enee Silvii Senensis poete ad emendationem humane vite et de passione domini conditus feoliciter (!) incipit
Quid tibi tandem (id est denuo finaliter) scelerate (inquiose [!], in pashaftnis) quaeris (id est investigas) quid petis (desideras) fallax (deceptive) homo quid requiris (desideras)... (Marginalglosse) Sceleratus a scelus... Item carmina ista edita sunt a Pio papa 2° ... — ... Quam (valde) pius (misericors) nobis maneat redemptor (Interlinearübersetzung: und pebegt der guetig erlediger) aethere (de caelo) missus (ligatus; Interlinearübersetzung: von dem himel geschickt). -- (Schlußschrift) Iste himnus canitur sub melodia Ut queant laxis etcetera.
(54r-57r (mit Interlinearglossen)1) Iohannes de Garlandia Paeniteas cito (Zum Text: PL 207, 1153-1156 [unter dem Namen des Petrus Blesensis]; Ed.: Goering 1992, 116-138. -- Walther, Initia 13564; Bloomfield 3812; Sharpe 793. Vgl. VL IV 619-622 [F. J. Worstbrock]). -- Lit.: Henkel 1988, 268 f., u.ö.).
   1
54r Tit.: [ohne Titel]
Paeniteas (Glosse: id est paenitentiam agas) cito (id est statim) peccator (id est delictor) cum (quando) sit (existat) miserator (propitius) ... — ... Et poenae gravitas et consuetudo ruinae (= Ende PL; darauf folgen noch 13 Verse). Disce Deum colere nomenque suum venerare ... Nulla pecunia (id est non aliquidem es) nulla potentia (id est nulla aeterna potestas) liberat (redimit) ipsum abyssum (infernum). -- (Schlußschrift) Finis penitencionarii.
(57v-61r, 62r) Briefsammlung aus dem Bereich der Wiener Universität im letzten Jahrzehnt des 15. Jahrhunderts.
   26
57v Tit.: [ohne Titel]
Egregio quam disertissimo viro magistro Georgio patri sibi permetuendo. Commendationi perhumili praemissa. Honorabilis pater ad illum alacriter rata spe ... — ... subiecta sunt universa. Valeat vestra dominatio meque commendatione facto obnixe obsecro. Datae in monte Lupino (?).
57v Tit.: [ohne Titel]
Ingenioso ac peramantissimo Wolfgango de veteri castro germano suo quam dilectissimo salutem plurimam dico. Adamande Wolfgange. Hactenus ex te nihil litterarum (?) habui scias me indicaturum ... — ... Vale perfaustus id est perfelix.
58r Tit.: [ohne Titel]
Egregio viro magistro Gorgio [!] Phleger in Nova Civitate patri suo honorando. Subiectionem humillimam loco salutis. Venerabilis pater. Non latet dominationem vestram nos iam agere ... — ... (58r) ... obnixe rogo. Ex Wienna die Catharinae 88vo [25.11.1488]. Per humilem filium d(ominationis) v(estrae).
58r Tit.: [ohne Titel]
Honorabilis domine mi honorande. Salutatione praemissa harum in serie litterarum mearum ad vestram dominationem. Deduco notitiam quod honesta mulier Brigida vocata ... domus vestrae dominationis procuratrix nuper ad me ... — ... (58r) ... Ex bursa agni almae universitatis Wiennensis duodecima die mensi (!) Ianuarii anno etc. LXXXXIIII° [12.1.1494].
58r Tit.: [ohne Titel]
Venerabili ac egregio viro magister Petro Eckell [Peter Eckl] domino suo semper pervenerando. Egregie vir. Cum memor vestrorum vitiorum ... — ... habebitis. Valete in Christo. Ex Holabrun dominica die ante Laurentii.
58r Tit.: [ohne Titel]
Scripseram paulo ante praestantiae vestrae meum intentum exponens inopiam ... — ... se modo res habeat.
58r Tit.: [ohne Titel]
Dilectissime Io. Ego intime supplico caritati tuae quatinus mihi velis accomodare pileum fuscum ad dies tres vel quattuor ... — ... auxilio astripotentis spero meliorationem.
58r Tit.: [ohne Titel]
Sa. Vene. Ave cas. ... — ... Valete.
58v Tit.: [ohne Titel]
Bonae indolis adolescenti ingenioso Odalrico [Udalrico] N. discipulo suo carissimo salutem dicit plurimum. Miro vehementer mi suavissime Odalrice ... — ... (58v) ... Vale feliciter et ... Udalricum mea amore saluta. Ex Buda 16 Februarii 93 [16.2.1493].
58v Tit.: [ohne Titel]
Serenissime rex princeps gloriosissime. Vestrae maiestatis regiae devoti oratores doctores et magistri in universitate vestra Viennensi legentes magna gravati inopia ... — ... (58v) ... et item se idem recommendo 1493.
58v Tit.: [ohne Titel]
Carissimi domini mei ex mandato domini rectoris huius almae universitatis vestris humanitatibus ... — ... ut nullus loca suspecta visitet.
58v Tit.: [ohne Titel]
Salutem dicit. Domine venerande pater. Audio vestram paternitatem ... — ... frigoris tueri. Valete.
58v Tit.: [ohne Titel]
Subiectionem humillimam cum servitiorum meorum promptitudine. Venerabilis pater domineque mi colendissime. Vestra noverit paternitas me suis commissis morem gessisse ... — ... opere commendo. Raptim ex Vienna.
58v Tit.: [ohne Titel]
Honorabilis domine paterque mi praeferende. Scripturus siquidem nuper vobis in certarum mearum litterarum ad vos ut opinor translatarum tenore pro certa pecunarium summula supplicaveram ... — ... ab ipsam reparationem absolutum reddi dominatio vestra felicem (?). Valere opto cui me summo opere recommendo.
59r Tit.: [ohne Titel]
Venerabili ac egregio viro magistro Petro Hanitis (?) clericali charactere insignito praeceptori suo nullum metuendo sese commendatum facit. Venerabilis magister et vestra paternitas prospera favet fortuna. Esset mihi res non parum iocunda ... — ... Valeat vestra paternitas pro mea et multorum consolationem. Ex Wienna. Cas(parus ?) ex Insprugk [Innsbruck] artium baccalareus.
59r Tit.: [ohne Titel]
Honorabili et egregio viro domino Erasmo Maul (?) domino suo inprimis amando seipsum commendatum fecit. Dedi ad dignitatem vestram pridie nonas Ianuarias vestras litteras quibus declaravi dominationi vestrae intentionem meam ... — ... ut mei memor sit obnixe ergo. Ex Vienna feria quinta (?) post paschae [?].
59v Tit.: [ohne Titel]
Honorando Andreae Ludungero in ... suo imprimis dilecto salutem plurimam dico. Clarissime Andrea. Quas mihi amicus vester Petrus salutes de vobis retulit non iniocunde accepi ... — ... scripsisse iterum. Valete. Ex Meduas.
59v Tit.: [ohne Titel]
Sese humillime commendatum facit. Offert se denique ad vota omnia quam obsequiosissimum domine venerande. Si vobis corporis sanitas valitudo quam bona adesset gauderem ... — ... numquam intercepit. Valeat semper felix.
59v Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam dico. Exsistimat Leonhardus [Leonardus] mea scripta sibi fore proficua. Ideo siquidem apud vos gratiae mihi relicta sit ... — ... esse scire vos liberalitate vincere. Valete.
60r Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam dico. Amice dilecte. Significo me feliciter Brunnam venisse. Ibique bonarum artium studium feliciter inchoasse ... — ... ab omni vitio alieni contratus (?) fui.
60r Tit.: [ohne Titel]
Sub debita vestrae paternitatis oboedientia sese humillime commendatum offert. Quoniam dies noctesque mentem volverem ... — ... non praetermissurum offero.
60v Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam dico. Singularis amor in te meus me aliquid litterarum ad te dare cogit quo vos omnes ... de Lanfelden patulo cognoscere possitis ... — ... non animus sed papirus immo facit. Datum feria quinta post Procopi.
61r Tit.: [ohne Titel]
Sese commendatum facit. Venerabilis pater si vestra paternitas prospera frueretur fortuna ... — ... eum qui terris ac maris imperat exorator exsisto.
61r Tit.: [ohne Titel]
Salutem plurimam agit. Vellem mi Virgilii (!) et semper desidero prosperare (?) vestris in rebus singulis atque sanitate corporis vos frui liberalissime. Miror vehementer ... — ... (61r) ... Valete perfaustus. Raptim Viennae anno domini 1495.
62r Tit.: [ohne Titel]
Ego Andreas Ma. e. n. Recognosco me esse debitorem generosae facultati artium ... — ... (62r) ... receptori trado. Datum Viennae anno 1494.
62r Tit.: [ohne Titel]
Hodierna luce undecima adventante hora Laurentius Weiss ex Grecz sub insertas cum sophismatibus annexis quaestiones more non insolito hactenus observato disputaturus est ordinarie. Per vestram discretionem mihi nuper in sancti Stephani sacello relata determinare cupiens oro plurimum... Reverende magister pater transmitto reverentiae vestrae praesenti cum baiolo... Si nonnullus foret qui de auscultatione physica libellulum ... — ... dabuntur condigna.
(61v) leer.
(62v) Federproben.
(63rv) Bernardus Claravallensis OCist Forma cantandi et psallendi religiose (ex sermone 47 Super Cantica) (Parallelüberlieferungen: Melk, Cod. 1766, 110rv; vgl. Uppsala, Cod. C 65, 98v-102v ['Regula ordinis Carthusiensis']).
   1
63r Tit.: [ohne Titel]
Quia boni monachi officium est potius plangere sic cantemus voce ut planctus non delectatio cantus sit... Formam igitur psallendi teneamus quam docet beatus Bernardus in sermone XL° (!; recte: 47) super Cantica de officio divino sic dicens: Ex regula nostra nihil operi Dei praeponetur ... — ... (63v Z. 5 f.) obtuleris {Ende Zitat}. Psalmodiam non multum protrahamus ... -- ... simul cantemus et simul pausemus semper auscultando.
(63v-65r) Bernardus Claravallensis OCist Oratio et salutatio dominicae passionis (= Sertum Christi [Titel in AH]) (Ed.: Mone I [1853] 336-340; AH 36 [1901], 228-232, Nr. 5).
   1
63v Tit.: (Rot) Oracio beati Bernhardi
Ave Iesu conditor veritas et vita ... — ... praesta te colentibus virtutem meritorum. Amen. Deinde Kyrieleison... (Oratio:) Domine Iesu Christe ... pone mortem et passionem et memoriam tuam ... (Versus:) Proprio filio suo non pepercit Deus... (Collecta:) Auxilientur mihi domine Iesu Christe passiones tuae ... -- ... et continua pietate conserves. Qui vivis etcetera. -- (Schlußschrift rot) Explicit salutacio dominice passionis beati Bernhardi.
(65v) Bernardus Claravallensis OCist Zitat .
   1
65v Tit.: (Rot) Bernardus
Nihil melius nihil utilius quam frequens memoria passionis domini nostri Iesu Christi. Idem: O candens lilium et delicate flos caute ambulate inter spinas ... — ... ergo suffragium Iesu Christi et sanctorum eius devotius invocetur.
(65v-66v) Ps. Bernardus Claravallensis OCist Iubilus sancti Bernardi (PL 184, 1317-1320. Ed.: Wilmart 1944, 146-218 [zwei Fassungen]. -- Chevalier 4907; vgl. auch 9540; Walther, Initia 4814; vgl. auch Walther, Initia 9837). Lit.: Ochsenbein 1994, 222-224.).
   1
65v Tit.: (Rot) Iubilus beati Bernhardi
Iesu dulcis memoria dans vera cordi gaudia ... — ... frui cum caeli civibus. Amen. -- (Schlußschrift rot) Explicit iubilus.
(67r-74v) Psalterium de passione domini dictum Granum passionis (Ed.: Mone I, 173 f.; AH 35 [1900], 26-39. -- Chevalier 20255; Walther, Initia 19091; zuweilen Bernardus Claraevallensis zugeschrieben).
   1
67r Tit.: Psalterium de passione domini
Te ut in memoriam revocem salvator Mihi benignissimus assit consolator ... — ... sit loco sudarii labor paenitentis (= Strophe 45; Strophen 46-50 von einer Nachtragshand am unteren Freirand angefügt) ... Require pro munere retributionis. Amen.
(75r-76r) Boethius, Anicius Manlius Severinus Philosophiae consolatio: Carmina (PL 63, 579-862; CSEL 67 [1934], 1-127 passim; CC 94, 1-105. – CPL 878). Mit Kommentar. Gedichte von 1-24 durchgezählt.
(75r-76r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?) Metrischer Kommentar zu den Carmina aus Boethius, De consolatione philosophiae (Lit.: Kropff 1747, 434.).
   2
75r Tit.: Multigena metra excerpta ex libris Boecii consulis Romani
Dum levibus malefida bonis fortuna favet... Hoc est metrum elegiacum constans ex primo hexametro et secundo pentametro ad modum hominis claudicantis habentis pedem longam et brevem ... — ... terrenas habitans libido mentes (carmen 10 [hier Nr. 24]). ... (Kommentar:) costans ex spondaeo et dactylo. Sunt alia plurima qui tempore colligentis obmissa sunt.
75r Tit.: Multigena metra excerpta ex libris Boecii consulis Romani
Dum levibus malefida bonis fortuna favet... Hoc est metrum elegiacum constans ex primo hexametro et secundo pentametro ad modum hominis claudicantis habentis pedem longam et brevem ... — ... terrenas habitans libido mentes (carmen 10 [hier Nr. 24]). ... (Kommentar:) costans ex spondaeo et dactylo. Sunt alia plurima qui tempore colligentis obmissa sunt.
(76rv) De pedibus metrorum (Parallelüberlieferung: Würzburg, M. p. th. f. 53, 116v-117r [12. Jh.; Thurn 1986, 8]).
   1
76r Tit.: [ohne Titel]
Distinxere pedes antiqua poemata plures etc. Sunt enim pedes 32. Pes est syllabarum et temporum certa dinumeratio ... — ... duplices non amplius quam senas habent.
(76v-77r) Prudentius Clemens, Aurelius Peristephanon XII: Passio apostolorum Petri et Pauli (CSEL 61 [1926], 420-423. -- Chevalier 15114).
   1
76v Tit.: De sancto Petro et Paulo apostolis Prudencius
Plus solito coeunt ad gaudia dic amice quid sit... (Glosse am Rand: Primum metrum archilochicum constans tetrametro bucolico et tribus trochaeis. Secundum hipponacticum iambicum constans trimetro catalectico) ... — ... diem bifestum sic colas memento.
(77r) Prudentius Clemens, Aurelius Dittochaeon XXV: De sancto Gabriele archangelo (CSEL 61 [1926], 441. -- Schaller--Könsgen 320).
   1
77r Tit.: De Gabriele archangelo
Adventante Deo descendit nuntius alto ... — ... Implebit Maria Christum paries sacra virgo.
(77r) Prudentius Clemens, Aurelius Dittochaeon XXVIII: De pastoribus (CSEL 61 [1926], 442. -- Schaller--Könsgen 11943).
   1
77r Tit.: De pastoribus
Pervigiles pastorum oculos vis luminis implet ... — ... Cuna erat exsultant alacres et numen adorant.
(77v) Eberhardus Bethuniensis Graecismus, cap. 4 = De pedibus metrorum (Ed.: Wrobel 1887, 15-17. -- Walther, Initia 18543 [mit Verweis auf Kropff 1747, 434 hier Iohannes Schlitpacher zugeschrieben)]).
   1
77v Tit.: De pedibus metrorum versus
Spondeum faciet dissyllaba dictio longa ... — ... At semipes longus fore dicatur catalectus.
(78r-79v) Explicatio metrorum (für Schulzwecke).
   1
78r Tit.: Differencia metrorum
Ionicum constat ex spondeo coriambo et pyrrichio ... — ... dicere possum.
(79rv) De pedibus metrorum (Parallelüberlieferung: Würzburg, M. p. th. f. 53, 116v-117r [12. Jh.; Thurn 1986, 8]).
   1
79r Tit.: [ohne Titel]
Distinxere pedes antiqua [korrigiert aus: veterum] poemata plures. Pes est syllabarum et temporum certa dinumeratio ... — ... Duplices non amplius quam senas habent. (Notiz) Ysidorus in libro Ethimologiarum 124 pedes ponit.
(80rv (vermutlich früher Cod. 791, f. 39)) Sedulius, Caelius Hymnus 'A solis ortus cardine' (Ed.: AH 50 [1907], 58 f. Nr. 53).
   1
80r Tit.: (Rot) Sedulii episcopi egregii poete ymnus. Metrum iambicum tetrametrum recipit iambum locis omnibus spondeum tantummodo locis imparibus
A solis ortus cardine Christum canamus principem ... — ... Seseque caelis reddidit. Amen. (Rot) Finit.
(80v) Sedulius, Caelius Salutatio BMV = Carmen paschale 2,63-69 (CSEL X, 48. -- Chevalier 18197; Schaller--Könsgen 14574).
   1
80v Tit.: (Rot) Salutat poeta matrem domini
Salve sancta parens enixa puerpera regem ... — ... Sola sine exemplo placuisti femina Christo.
(80v) Petrus Comestor CRSA Carmen de excellentia Mariae (Ed.: AH 32 [1899], 206 Nr. 160. -- Chevalier 18874; Walther, Initia 17728).
   1
80v Tit.: (Rot) Petrus Comestor
Si fieri posset quod arenae pulvis et undae ... — ... quae tua sit pietas nec littera nec dabit aetas.
(81r) Fragment.
   1
81r Tit.: [ohne]
... ] obsecrantis ut hosanna quam XXXdentis ut in offertorio. Conclusio... Dicere ... — ... illo modo omissum personali.
(81v) Versus humanistici.
   1
81v Tit.: [ohne]
Dic rogo turridi (?) cur tante (!) laude magistri tolluntur ... — ... Sed celebres reddit turrea mitra viros.
(81v) Versus humanistici.
   1
81v Tit.: Alia
O Veneris cultor pulchram gracilemque puellam ... — ... Stephani Prantsteter qui tuus esset cupit.
(81v) Versus humanistici.
   1
81v Tit.: Responsio
Te pius Horestes salutet sidere fausto ... — ... Didimique Thomae sit tibi mea tui.
(82r) Versus humanistici.
   1
82r Tit.: Alia
Salve dulce decus virtutum nobile germen ... — ... Tu felix valeas proles generosae Minervae.
(82r) Versus humanistici.
   1
82r Tit.: Alia
Quas tibi Bolfgange (Wolfgange) pro munere referam grates ... — ... Perfice alii tibi dent quid cupis atque vale.
(82v) Leer.