Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40592 |
Teil 1 | I Pergament 14. Jh. |
Früher Vorsatzblatt von Melk, Cod. 615 (359, G 19), vgl. die darauf vermerkte, zu dieser Handschrift passende Tabula codicis. | |
Teil 2 | 3-4 Pergament |
Blattformat kleiner als der Buchblock. | |
Teil 3 | 3-22 Papier |
Lagen: V22 | |
Teil 4 | 23-70 Papier |
Lagen: 2.VI70 | |
Teil 5 | 71-130 Papier |
Lagen: 2.VI118 + III130 | |
Lagenzählung von primus - 3us. – Dieser Teil früher in Melk, Cod. 967 (550, K 22), zwischen Bl. 69 und 70. | |
Schrift: | |
Schreiber: Conradus de Geisenfeld | |
Teil 6 | 131-198 Papier |
Lagen: 2.VI178 + V198 | |
Wortreklamanten | |
Teil 7 | 199-214 Papier |
Lagen: IV214 | |
Teil 7 und 8 (p. 199-286) war, nach Vermerken auf dem Vorsatzblatt, früher in Cod. 929 (908, Q 47) enthalten. | |
Teil 8 | 215-286 Papier |
Lagen: 2.VI262 + (VI-1)286 | |
Teil 7 und 8 (p. 199-286) war, nach Vermerken auf dem Vorsatzblatt, früher in Cod. 929 (908, Q 47) enthalten. | |
Teil 9 | 287-314 Papier |
Lagen: VII314 | |
Früher in Melk, Cod. 775 (345, G 5), dort Bl. 208-221, vgl. alte Foliierung. | |
Teil 10 | 315-337 Papier Mitte 15. Jh. |
Lagen: (VI+1)340 |
Einband: Melk 1. Hälfte 19. Jh. Neuzeitlicher Gebrauchseinband |
Die Handschrift wurde vom Melker Bibliothekar Theodor Mayer im 19. Jh. aus Teilen verschiedener mittelalterlicher Handschriften neu zusammengesetzt. |
(Vorsatzblatt neuzeitlich) | Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Theodor Mayer). | |
(Ir) | Tabula codicis (15. Jh.). Zu Melk, Cod. 615 passend. | |
(Ir-v) | De signis zodiaci (Vgl. Thorndike-Kibre 130.13, 131.2 und 132.7-11. Möglicherweise identisch mit einem zuweilen Iohannes de Gmunden zugeschriebenen Text). Zinner 11839 mit dieser Hs. 1 | |
Ir | Tit.: [ohne Titel] Aries est signum primum in ordine et est bonum calidum et siccum igneum caput oculos et partes capitis respicit ... — ... horam valentem exspectare oportet. | |
(Iv) | Erklärung zu einer astronomischen Tafel (Thorndike-Kibre 1463.11, mit dieser Handschrift. – Parallelüberlieferung: Korneuburg, Cod. 1756, 150rab). Zinner 11212 mit dieser Hs. 1 | |
Iv | Tit.: [ohne Titel] Si quolibet die anni scire volueris in quo signo caeli ... — ... (bricht ab). | |
(1-2) | Kalenderhilfstafeln für 1429-1485. Obere Blatthälfte. Zinner 5636. 1 | |
1 | Tit.: [ohne Titel] Anno domini 1430 incipiatur, 1458, 1486 | |
(2 mit Fortsetzung auf 1) | De signis zodiaci (Thorndike-Kibre 129.12). Untere Blatthälfte, als Schema geschrieben. 1 | |
2 | Tit.: [ohne Titel] Aries calidum / siccum / igneum respicit caput / oculos / et alias partes capitis et laudatur apertio venarum ... — ... (p. 1) Pisces frigium / humidum / et aqueum respicit plantas pedum non videtur nec vituperatur ... | |
(3) | Bezeichnung der Zehnerpotenzen. 1 | |
3 | Nota decies decem faciunt 100, decies 100 faciunt mille ... — ... Decem turbas tot fuere lapsi de caelo. | |
(4-22) | Calendarium 1439-1514 (Druck: Mainz 1448 ? [Gutenberg, vgl. Zedler 1902, 4-5, 9]; Teildruck: Klug 1912, 18-27. – Thorndike-Kibre 103.07). Zinner 3620. 1 | : |
16 | Tit.: (4 rot) Kalendarium Gmeut Si vis scire intervallum id est numerum septimanarum quae sunt a festo nativitatis Christi si ipsum fuerit die dominica... (17) Si vis scire litteram dominicalem et numerum cycli solaris in aliquo anno tunc ab annis domini imperfectis subtrahe 1438 annos ... Ad sciendum per calendarium praecedens tempus coniunctionum et oppositionum solis et lunae... (18) Si vis scire quantitatem et numerum horum et minutorum diei artificialium et etiam noctis per calendarium praecedens ... Si vis scire quota hora et quotto minuto oriatur sol vel occidat aliquo die tunc vide in calendario praecedenti ... Si vis scire in quo signo [gestrichen: sodiaci] zodiaci et quotto gradum ipsius sit sol quocumque die anni ... (22) Si per has duas tabulas praecedentes in aliquo anno volueris scire intervallum quinque festa mobilia similiter hebdomadas quae sunt inter festum pentecostes et festum Iohannis Baptistae ... — ... et festa mobilia et alia quae in subscriptione linearum ponuntur. Sit laus summo Deo. Amen dominus Iesus Christus. | |
(23-65) | Utilitates astrolabii novae (Thorndike-Kibre 331.4-5 [hier Prosdocimus de Beldomandi zugeschrieben]) und 1228.5-6; Spunar 333). Zinner 8573. 1 | : |
23 | Tit.: Canones astrolabii Quia plurimi ob nimiam quandoque accurtationem et magnam scriptoris sententiam canones et utilitates astrolabii declarantes intelligere et memoriae commendare non valuerunt, igitur fortassis utile erit non novos sed priores canones utilitates astrolabii declarantes ad formam modico longiorem faciliorem tamen redigere ... — ... Et si contingit regulam cadere in partem puncti tunc operare ut prius est ostensum. – (Nach einer Leerzeile Schlussschrift) Et sic est finis huius operis. Deo gracias. | |
(66-70) | Leer. | |
(71-122) | De algorismo (Ed.: Curtze 1897, 1-19. – Thorndike-Kibre 991.1. Lit.: VL IV [1983] Sp. 735 f. [F. B. Brévart, M. Folkerts]). Text (anfangs mit Interlinearglossen) und Kommentar im Wechsel, Kommentar in kleinerer Schrift. 1 | : |
71 | Tit.: [ohne Titel] Omnia quae a primaeva rerum origine processerunt... (71, Kommentar) Iste est tractatus in quo determinatur de arte calculandi sive de numero practico in quo auctor sic procedit. Primo praemittit partem prooemialem in qua manifestat intentionem ... — ... (121, Text) ... quia modus operandi radicem et cum praedicto. Et haec de radicum extractione dicta sufficiant tam in numeris cubicum quam quadrantis etcetera. ... (122, Kommentar) ... sub principali contenti etc. (122 Schlussschrift) Et sic est finis libelli intitulati communiter algorismus de integris. | |
(123-130) | Leer. | |
(131-183) | Tractatus de arte calculandi. 1 | |
131 | Tit.: [ohne Titel] Commentator super secundum Metaphysicae scribit: Hanc proportionem mathematicae denumerationes sunt in primo gradu certitudinis et naturales secuntur eas ... — ... (183, Schlussschrift, Lokalisierung) Et sic est finis huius operis pro quo sit Deus benedictus in seculorum secula. Amen. In Medling. | |
(183-194) | Algorithmus de minutiis (Druck: Algorithmus Magistri Joannis de Gmunden de minucijs phisicis. Ed. J. Singrenius. Wien 1515 [online]. – Thorndike-Kibre 1163.5). 1 | : |
183 | Tit.: [ohne Titel] Quamvis ars numerandi in minutiis tam vulgaribus quam physicis copiose sit tradita in algorismo de minutiis vetustum ... — ... in gradibus minutis secundis etcetera quousque tibi sufficiat etcetera. | |
(194) | Versus. | |
(195-198) | Regulae de progressione arithmetica. 1 | |
195 | Tit.: Nota simplices regulas de progressione Prima regula: Genere propositionum aliquis numero in propositionem | |
(199-214) | Tractatus de musica, mit gotischer Choralnotation (Traditio Hollandrini XIII). Im ersten Teil fehlen vier Blätter. 1 | |
199 | Tit.: [ohne Titel] Musica est ars ex septem artibus liberalibus una unde sciendum quod ars ista vero infima inter artes est reputanda praesertim tamen clericis maxime sit necessaria ... — ... vel secundi toni et sic de aliis. Tantum pro nunc. Amen. | |
(199-214 passim) | Gotische Choralnotation (Hufnagelnotation). | |
(215a-258b) | Quaestiones de rhythmica. 1 | |
215a | Tit.: [ohne Titel] Utrum facultas rhythmica sit species rhetoricae. Videtur quod sic per conventionem scholasticam quae modos dictandi versificandi et rhythmizandi enumerat species et partes rhetoricae ... (217b) Utrum rhythmica ut est pars rhetoricae instrumentalis sit distincta a metrica et prosa. Arguitur quod non quia proson graece est longum latine ut dicit Isidorus libro 20 Etymologiarum prosa et est oratio longa ... — ... tertia placet plures species formatae servatis regulis et diffinitionibus dictis. Idem patet quid sit respondendum etc. | |
(258b-284) | Tractatus de rhythmis (p. 284 einspaltig). 1 | |
258b | Tit.: [ohne Titel] Expeditis quibusdam dubiis circa materiam rhythmorum nunc brevissime ponam tractatulum trium capitulorum quorum primum erit de speciebus rhythmorum superius non habitis sed subtilibus traditis a Dybino in tractatu speciali (?) secundum erit de coloribus et vitiis rhythmorum tertium erit de exemplis longorum rhythmorum Tibini [Dybini] Serti rhetoricae Iohannis Anglici et aliorum. Quantum ad primum est sciendum primo quod species rhythmorum considerantur maxime ex unitate vel diversitate consonantiarum secundum Tibinum [Dybinum] ... (266b) Sequitur capitulum de vitiis et virtutibus rhythmorum. Sicut colonus prius eradicat de orte vel agro seu veperes tribulos id est spinas aliasque herbas ... (270a) Sequitur capitulum tertium de exemplis longis. A non visi paradisi ... — ... Et tantum de tertio capitulo huius tractatus. Si scriptum italicorum particulam de rhythmis Caesaris Cremonensis habuissem vel etiam illum tractatum duorum sexternorum novellum de rhythmis de rhythmis qui habetur in Marchia et Saxonia tunc non solum ex istis quattuor scilicet Iohanne de Garlandia [korrigiert aus: Gard] Anglico florente cognomine et eius (?) poetria Parisiana textulo brevissimo Caesaris Cremonensis nec non adhuc ??> serti rhetorice particula ac tractatu speciali Tibini longiori omnibus collegissem. Deus sit in saecula saeculorum benedictus. Amen. Et sic est finis huius opusculi etc. | |
(271b-272b) | Rhythmus super Ave Maria (AH 30 [1898], 277 f. Nr. 153). AH 30 druckt nach dieser Hs. ('711'). 1 | |
271b | Tit.: Sequitur ritmus serti rethorice quasi de omnibus speciebus simplicibus et consequenter [?] Laborinti [?] et est Ave Maria O regina caelestina / caeli via mater dia ... — ... Nos cum prole pia / benedicat virgo Maria. | |
(285-286) | Leer. | |
(287-289) | De modo confessionis et absolutionis sacramentalis (Ed.: Glorieux IX, 646-648, Nr. 469. – Bloomfield 896). 1 | : |
287 | Tit.: (Rot) De modo confessionis et absolucionis sacramentalis Confessio sacramentalis fundatur in solo iure divino et evangelico ... — ... quae sacramentaliter et expresse sunt confessa. | |
(289-293) | De modo excommunicationum et irregularitatum (Ed.: Glorieux IX, 92-94, Nr. 433). 1 | : |
289 | Tit.: (Rot) Magistralis et brevis et distinccio eiusdem magistri de modis excommunicacionum et irregularitatum et absolucionum ab eisdem Excommunicationum tot sunt genera quot communicationum et consequenter iudicantur irregularitates ... — ... in quantum gratum in conspectu divinae maiestatis fuerit etcetera nihil facit ad rem. | |
(293-294) | De iniunctione paenitentiae (Druck: Du Pin, Gerson II, Sp. 405; Glorieux I, 48. – Bloomfield 5390). 1 | : |
Tit.: [ohne Titel und Abschnittskennzeichnung an den vorhergehenden Text anschließend, Initiale 'S' nicht ausgefüllt] Sed et de iniunctione paenitentiae diversae sunt opiniones suas rationes adducentes ... — ... eo quod non obstat huic sacramento simplex etiam fiat paenitentiae iniunctio. | ||
(295-298) | Leer. | |
(299-302) | De pace et impedimentis eius pro contemplatione. 1 | |
299 | Tit.: (Rot) De pace et impedimentis eius pro contemplacione Propheta ergo cohibens se aliquanto a strepitu mundi et eavertens se ad se ... — ... non est nisi Deus etcetera. | |
(303a-310b) | Provinciale (Verzeichnis der einzelnen Diözesen geordnet nach Provinzen) (vgl. Druck: Tangl 1894, 3-28. – Schulte GQ I, 205 Nr. 4). 1 | : |
303a | Tit.: (Rot) Incipit provinciale omnium archiepiscoporum et episcoporum mundi Isti sunt episcopi cardinales Ostiensis Portuensis Albanensis ... — ... rex Bohemiae rex Hungariae. | |
(311-314) | Leer. | |
(315-337) | Flores chronicarum Veteris Testamenti (1449) (Nicht gedruckt. – Lit.: VL IV [1983], Sp. 1096, Nr. 19 [H. Rossmann], mit dieser Hs. und weiterer Überlieferung). Dieser Text ist sowohl im Melker Katalog von 1483 als auch im Katalog von 1517 nur einmal verzeichnet, beide Nachweise beziehen sich auf Melk, Cod. 194. Eine zweite Überlieferung ist nicht bekannt, daher kann auch der ursprüngliche Codexzusammenhang diese Faszikels nicht hergestellt werden. 1 | : |
315 | Tit.: [ohne Titel] Ubi venit plenitudo temporis misit Deus filium suum (Gal 4,4). Perfectum est cui nihil deest. Cui autem deest nihil plenum est ... — ... secundum quam expectamus adventum gloriae magni Dei per dominum nostrum Iesum Christum filium suum qui secum vivit et regnat in unitate Spiritus sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen. – (337r Schlussschrift) Expliciunt flores cronicorum veteris testamenti et fratris Iohannis Kekch amagistri in theologia collecti Rome die Iovis 18a mensis decembris anno domini 1449o occasione sumpta a quodam iudeo romano qui super predictis informari desiderabat. Qui quidem iudeus postea baptisatus fuit in die palmarum anno domini videlicet 1450mo per dominum cardinalem Andegavensem ad sanctam Mariam mayorem in urbe Romana. Laus deo eterna. | |
(337) | Versus (Walther, Initia 1298). Walther, Initia ohne diese Hs. 1 | |
337 | Ante Iesum duo C minus uno milia quinque. | |
(338) | Leer. | |
(339) | Libri a Iohanne Ayndorffer ad gradum magisterii auditi. Der Familienname ist übermalt, ziemlich sicher: Ayndorffer (im Wiener Artistenregister in AFA II, 61r genannt [Nr. 4396/b-2]: Zulassung zur Determination 1423 I = 11.7.1423). 1 | |
339 | Item quartum primum et secundum libros Metheororum a reverendo magistro Andrea de Arosia ... Item latitudinis formarum a magistro Wenceslao de Mirobitz ... Item Theoricas planetarum a magistro Stephano de Ehingen ... Item de generatione et corruptione a magistro Iacobo de Argentina ... |