Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40650
Melk, Benediktinerstift, Cod. 949 (717, -)
TRACTATUS DE ARTE MUSICA. GUARINUS GUARINI VERONENSIS. IOHANNES DE GARLANDIA. IOHANNES DOMINICI DE EUGUBIO. NICOLAUS CUSANUS. ANDECENSIA (lateinisch/deutsch)
Papier   85 Bl.   210×145   Österreich oder Bayern (?), 2. Hälfte 15. Jh. (1460)   
Abbildungen von Vorderdeckel1r2r4v9r25v35r57r61r63v64v68r71v80v81r81v82r82v83vHinterdeckel
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 9)

"Walther, Initia", "Acta Cusana II/3"
alle Initien
(1r) Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Theodor Mayer).
(2r-34r) Tractatus de arte musicae.
   1
2r Tit.: [ohne Titel]
Carissimi fratres. Ad preces et inductiones aliquorum ex vobis statui aliquamdiu apud me primo ad Dei honorem ac deinceps ex affectuali et ferventi ad caritates vestras dilectione non arroganter pro ostentatione magisterii sed magis ut huius scientiae indoctus imitator et amator pia intentione pro aliquali inductione sed mihi gratia Dei affuerit ingeniique mei parvitas admiserit succincte et brevius ut possum de musicae artis tractatibus aliqua excerpere et vestris caritatibus traducere curabo ut se caritates vestrae in Dei laudibus totiusque communitatis utilitate et pro relevamine in cantu citius aliquantulum dirigere possint. Et pro ingressu incepti operis primum necesse censeo scire: Musica quid sit. Est motus vocum rationabilium in arsim et thesim et idem elevationem et depressionem. Vel sic: Est scientia veraciter canendi et facilis via per scientiam. Notitia: Huius artis notitia perfecte acquiriri non potest nisi cognitis prius principiis eius et fundamento eius quae sunt septem litterae ex alphabeto signatae scilicet A B C D E F G ex quibus tota musica comprehenditur ... — ... sed quidam censent hunc rithmus [!] esse plagalem.
(2r-34r passim) Gotische Choralnotation (Hufnagelnotation).
(34v) leer.
(35r-47r (cum glossis)) Guarinus Guarini Veronensis Carmina differentialia (Teil des Werks: Partes grammaticae [Bertalot]) (Druck: Wien 1515. -- Walther, Initia 4425; Bertalot I, Nr. 1203).
   1
35r Tit.: Carmina differencialia Iohannis Guarini Veronensis preceptoris puerorum litterarum latinarum et grecarum doctissimi foeliciter incipiunt
Dicitur esse nepos de nepa (Glosse: de illo serpente) luxuriosus ast (sed) natum gnati (filii post filium) post natum (genitum) dic esse nepotem... (Randglosse:) Plinius dicit: Hac nepa ... — ... rarius is reliqua plur pluris lis quoque litis. Deo gratias.
(47v) leer.
(48r-55v) Iohannes de Garlandia Verba deponentialia (Zahlreiche Frühdrucke von 1483-1504. -- Walther, Initia 20264; Bursill-Hall 1976, Nr. 13. -- Lit.: VL IV [1983] Sp. 617, Nr. 4 [F. J. Worstbrock]).
   1
48r Tit.: Incipiunt verba deponentialia
Vescor cum potior fruor addas fungor et utor ... — ... ... [zu Morari:] Cunctor habet primam pariter dubitare nominabit Et sua composita quaecumque soluta nobis nominabis. Finis. Deo gratias.
(56rv) leer.
(57r-61r ) Iohannes Dominici de Eugubio OP Epistola et tractatus de origine et veritate sacramenti mirabilis in monte Andechs (Ed.: A. Brackmann, Die Entstehung der Andechser Wallfahrt [Abhandlungen der Preußischen Akademie der Wissenschaften 1929, Phil.-hist. Kl. 5]. Berlin 1929, 23-27. -- Kaeppeli 2274).
   1
57r Tit.: (Rot) Incipit epistola et tractatus magistri Iohannis de Eugubio ordinis predicatorum sacre theologie professoris etcetera ad principes Bavarie de origine et veritate sacramenti admirabilis in monte Andezz inter alias reliquias quiescentis
Serenissimis et illustrissimis principibus et dominis dominis Stephano Friderico et Iohanni germanis comitibus dignissimis palatinis clarissimisque ducibus Bavariae... (Prefacio) Omnipotentis et permanentis Dei iustitia mirabilia sacra olim sacris doctoribus... (Tractatus) Deifera largitas conditoris ... — ... cum patre et Spiritu sancto viventis et regnantis in saecula saeculorum. Amen. -- (61r Datierung rot) Explicit epistola 1460.
(61r-62r) Prüfung der Andechser Reliquien und päpstliche Approbation = Continuatio epistolae praecedentis (Vgl. B. Kraft, Andechser Studien I [Oberbayerisches Archiv 73]. München 1937, 9).
   1
61v Tit.: (Rot) Qualiter reliquie sacre per apostolice sedis legatum novissime temporibus illustris principis ducis Adalberti vise et examinate sedis eiusdem auctoritate sint approbate
Licet reliquiarum venerandarum post ipsarum de de [!] civitate inclita Monacensi ... — ... et audaugere studuerunt ad laudem Dei omnipotentis cui cum sanctis omnibus laus et gloria sit in saecula saeculorum. Amen.
(62r-63r) Determinatio dubii circa eucharistiae sacramentum (Zur Echtheit der drei Wunderhostien von Andechs) (Vgl. B. Kraft, Andechser Studien I [Oberbayerisches Archiv 73]. München 1937, 72).
   1
62r Tit.: (Rot) Determinacio dubii cuiusdam circa predicte ewkaristie sacramentum
Solet quorundam animos scrupulus ille promovere ... — ... cum ad ea quae frequenter accidunt leges statuuntur. Haec ille.
(63rv) Nicolaus Cusanus Epistola ad Bernardum de Waging (1454 IX 9) = Exc.: Iudicium super veritate et veneratione s. eucharistiae in Andechs (Ed.: Vansteenberghe 1915, 150 Z. 15-32, Nr. 26; Acta Cusana II/3,781-786 Nr. 4103; Teilabdruck: R. Bauerreiß, Der 'gregorianische' Schmerzensmann und das 'Sacramentum S. Gregorii' in Andechs. SMGBOZ 44 [1926] 57-79, hier: 71).
   1
63r Tit.: (Rot) Responsio et consilium prefati domini legati et episcopi Brixinensie [!] etc.
De hoc admirabili sacramento requisitus praenominatus dominus legatus a quodam religioso viro respondit in haec verba manu sua scripta: De sacramento in monte Andechs sic arbitror tenendum: Vidi plumbum et in eo chartam vetustissimam quae de sacramento facit verisimiliter ... — ... panem non adoro sed Christum. Haec ille. (Rot) Oret ergo fidelis quisque secure: Adoro te domine Iesu Christe qui per mortem tuam redemisti mundum quem credo esse sub hac specie quam video. -- (63v Datierung rot) 1460.
(64r) leer.
(64v-67r) Andechser Ablässe, dt. (Vgl. B. Kraft, Andechser Studien I [Oberbayerisches Archiv 73]. München 1937, 15).
   1
64v Tit.: [ohne Titel]
Hye tut man ze wissen allen gelaubigen dye groß genad und mercklichen antlas mit dem gebegabt ist warden das hochwirdig sacrament und anders wirdigs heyligtymb [am Rand eingefügt: hie auf dem heyligen perg zw Andezz]... (65r) Item an dem heyligen cristtag zw weichnachten vindet man so vil antlas sechs iar drewhundert und sechtzig tag ... — ... Item in festo Marie Magdalene CLX dies.
(67v) leer.
(68r-71r) Hadrianus papaBulla ad Ottonem de Wolfartshausen et Bertholdum de Andechs (1014 IX 17, Rom) (Ausg.: Romuald Bauerreiss, Die geschichtlichen Einträge des 'Andechser Missale' [Clm. 3005]. SMGBOZ 47 [1929], 52-90, 433-447, hier: 58-60 Nr. 2 [Auszüge]; vgl. Brackmann 1929, 28 Nr. 3 mit Angabe weiterer Drucke. -- Jaffé II, Nr. 10333).
   1
68r Tit.: Ihesus
Hadrianus episcopus servus servorum Dei dilectis filiis et fratribus cappellanis in Andechs et Ottoni comiti de Wolfhartshausen et uxori suae Iustinae Bertholdo comiti de Andechs et uxori eius Sophiae filiis nostris apostolicae gratiae benedictionem. Ad hoc universalis ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est ... — ... Datum in Laterano per manum Eusebii sanctae Romanae ecclesiae presbyteri cardinalis et cancellarii quintodecimo Kalendas Octobris indictione quinta [korrigiert aus: quarta] incarnationae dominicae anno Millesimo quartodecimo pontificatus vero domini Hadriani papae anno XXmo. -- (Nachschrift) Hanc bullam procuravit imperatrix Romanorum Rigzuina et Maria soror eius imperatrix Graecorum amore filiae comitis Ottonis de Wolfartzhawsen ad petitionem patris earum.
(71r-82v (80v-82v dt.)) Historische Einträge aus dem Andechser Missale, Clm 3005 (Verzeichnis von Vergabungen an das Heiligtum zu Andechs), teilweise dt. = Transsumptio ex libro antiquissimo seu donationes quarundam personarum ad montem sanctum in Andechs factae (Ausg.: Bauerreiss 1929, 69-90. Vgl. dazu Brackmann 1929, 28-31).
   1
71v Tit.: (Rot) Sequitur transsumpcio ex libro antiquissimo qui videlicet liber inventus est cum sacris reliquiis [gestrichen: sub altari]
Ducissa Agnes uxor Berchtoldi ducis de Meran. Tradidit de consensu sui mariti ducis Perchtoldi praedicta ducissa Angnes (!) Deo et sanctis eius ad capellam Andechs [Andezz] omni anno quod quilibet homo est censuandus ultra XXIIII annos... (72r [Nr. 19]) Comitissa Mechilt [Mechtild] filia Perchtoldi marchionis Istriae qui Perchtoldus marchio fuit filius Perchtoldi comitis de Andezz [Andechs]... (72v [Nr. 20]) Dux Berchtoldus Meraniae habebat unam filiam quae vocabatur Angnes (!)... (73v [Nr. 26]) Mechilt [Mechtild] comitissa Goritiae reversa ad partes Goritiae et ibi sua resignavit quod dicitur morgengab ... — ... (82r) ... die sind sich [!, recte: sicher] das in das iar kain (82v) schad noch ungelik nicht wider verd wo immer man das tu/ot und wird korns vil [= Bauerreiß 1929, 74 Z. 10 = Nr. 12].
(83r) leer.
(83v-85v (Exc.)) Bernardus Claravallensis OCist Super Cantica Canticorum (PL 183, 785-1198; Ed.: J. Leclercq, H. Rochais, S. Bernardi Opera I-II. Rom 1957-1958. -- RB 1721).
   1
83v Tit.: [ohne Titel]
Notandum quod in homilia 34 Bernardi super Cantica habetur de 4or generibus temptationum ... — ... quomodo homines similes sancti sunt mentis.