|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40757 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1088 (604, L 25)
SAMMELBAND VERMISCHTEN INHALTS (BINDESYNTHESE DES 19. JAHRHUNDERTS) (lateinisch/deutsch)
Pergament und Papier I, 526 S. 145×110 Melk, 2. Viertel 15. Jh. (um/nach 1439)
Abbildungen von
Vorderdeckel;
Vorderdeckel-Spiegel;
Ir;
Iv;
IIr;
IIv;
1;
70;
123;
145;
150;
151;
158;
159;
169;
201;
222;
229;
230;
232;
244;
254;
257;
283;
285;
355;
371;
394;
398;
403;
404;
413;
419;
433;
435;
441;
448;
483;
496;
502;
512;
515;
521;
Hinterdeckel
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 16)
"GW", "Hain", "Mahieu 1941", "Legrand 2006", "Bloomfield", "Rudolf", "Walther, Initia", "Friedberg II", "Lugano 1909"
alle Initien
| (VD-Spiegel) | Notizen des 19. Jh. |
| (Irv) | Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Theodor Mayer). |
| (IIrv (Fragm.)) | Expositio in Pater noster (Drucke: Hain 1368-1374; Ed.: Adam 1976, 182-198 [lat. Text mit dt. Übersetzung]. - RB 2249,7 [Ericus Olavi ?]; 8764,2; 8844; 9763; Bloomfield 9200). |
| (p.1-7 ) | David de Augusta OFM
  : De exterioris et interioris hominis compositione, lib. I, pars 2 (Ed.: David ab Augusta 1899, 36-57. -- Bloomfield 5676). 1 |
| p.1 | Tit.: (Rot) Incipit passus de virtute bonorum religiosorum, primum capitulum ... Capitulum primum. Compendium sancti Thome Si vis in spiritu proficere et hoc esse propter quod ut hoc fieres ad scholam virtutum id est ad religionem venisti et si vis ne fias eis similis... (p.8) Primo semper debes considerare ... — ... Si dignus fueris diligeris sin autem iustum est indignum non diligi nec ullam ei reverentiam exhiberi. -- (Schlußschrift rot) Explicit. Explicit compendium Thome. |
| (p.8-17) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. I, pars 1 (Druck: Max. Bibl. Vet. Patr. XXV. Lyon 1677, 869-936; PL 184, 1189-1198 [Liber I unvollst.]; Ed.: David ab Augusta 1899, 3-36. -- Bloomfield 1524 und 4155). 1 |
| p.8 | Tit.: (Rot) Incipit opusculum fratris David de exterioris hominis composicione etc. Primo debes semper considerare ad quid veneris. Propter quid enim venisti nisi solummodo propter Deum ... — ... Fuge mulieres compatiens sis afflictis et castus in omnibus. -- (Schlußschrift rot) Explicit libellus fratris David ordinis fratrum minorum de exterioris hominis composicione. |
| (p.17-48) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. II (Ed.: David ab Augusta 1899, 63-160. -- Distelbrink Nr. 100; Bloomfield 2655). 1 |
| p.17 | Collationes meas quas pro exhortatione ad novitios nostros vel ad alios religiosos facere solebam... (p.18) In priori formula novitiorum quam quibusdam novitiis nostris scripsi ... — ... Quando istas manus elevamus ad Deum, hostis succumbit temptationis, quando ad terrena istas remittimus, hostis roboratur. Rogemus ergo dominum Iesum Christum etc. (Rot) Explicit. |
| (p.49-51) | Ps. Bernardus Claravallensis OCist
: Formula honestae vitae (PL 184, 1167-1170. -- Bloomfield 3897). 1 |
| p.49 | Tit.: (Rot) Incipit tractatus sancti Bernhardi abbatis de formula honeste vite etc. Petis a me, mi frater carissime, quod numquam et nusquam a suo provisore audivi aliquem petivisse ... — ... nihil praeter ipsum aut non propter ipsum te amare memento. Amen. Explicit. |
| (p.51) | Ps. Bernardus Claravallensis OCist
: De paucitate loquendi (Parallelüberlieferung z. B.: Kremsmünster, Cod. 97, 103r im Anschluß an Ps. Bernardus Claraevallensis OCist, Formula honestae vitae). 1 |
| p.51 | Tit.: (Rot) Item Bernhardus de paucitate loquendi Silentium diligas etiam cum tibi licet loqui. Magis elige silere si vis pacem habere ... — ... stude omnia opera tua coram Deo facere et ad eum referre. |
| (p.52-69) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. III (Ed.: David ab Augusta 1899, 161-378. -- Bloomfield 4283). 1 |
| p.52 | Tit.: (Rot) Incipit Tractatus quartus ex profectu religiosorum de temptacione et de quinque profectibus temptacionis Quartus status religiosorum est temptationis et pugnae et tribulationis quibus probatur et purgatur et exercitatur eruditur et humiliatur ... — ... aut pro bonis quae cupimus adipiscendis aut gratias agimus pro acceptis beneficiis vel promissis, quae nobis concedat. Amen. -- (Schlußschrift rot) Explicit. |
| (p.70-122, 138-144 (Auszüge)) | Caesarius Heisterbacensis OCist
: Dialogus miraculorum (Ed.: J. Strange, Caesarii Heisterbacensis monachi ordinis Cisterciensis Dialogus miraculorum. 2 Bde. Köln 1851). 1 |
| p.70 | Tit.: (Rot) De conversione ex Cesario distinctione prima. De male conversione incipiente et bene consummante Retulit mihi monachus noster Godefridus nomine quondam canonicus sancti Andreae in Colonia cum essemus simul in probatione ... — ... ab ebrietate se praeservavit. Deo gratias. |
| (p.123-138 (Exc.; Albertus Magnus zugeschrieben)) | Gerardus Zerbolt de Zutphania
: De spiritualibus ascensionibus (Drucke: GW 10686-10695 [Hain 16294-16298]; Magna Bibliotheca Veterum Patrum ... XIV. Köln 1618, 200-228. Ed.: Mahieu 1941, 4-372 [lat. u. niederländ.]; Legrand 2006 [lat. u. franz.]. – Bloomfield 625. – Cap. 19 auch selbständig, vgl. Rudolf 1957, 19 f.). 1 |
| p.123 | Tit.: (Rot unterstrichen) De tribus examinacionibus magistri dicti Magni Alberti de veris virtutibus qualiter homo per memoriam peccatorum recuperet sensum maxime ut senciat ultimum descensum scilicet peccatum mortale etc. Postquam descensus tuos vidisti congruum esset ascensione (!, recte: ascensiones) disponere, sed quoniam peccatum frequenter committatur caecitas et insensibilitas ... — ... quotiens peccatum tibi innotescit per admonitionem alterius vel tui examinationem. |
| (p.131) | Exempla de gaudiis paradisi (Parallelüberlieferung: München BSB, Clm 4634, 96v ff.). 1 |
| p.131 | Tit.: [ohne Titel] Legitur quod fuit quidam episcopus Parisiensis qui habuit quendam cantorem qui fecit multa opera cantus ad honorem beatae Mariae ... — ... ut mereamur habere vitam aeternam post hanc vitam domino Deo concedente. Amen. |
| (p.132) | Exempla de gaudiis paradisi (Parallelüberlieferung: München BSB, Clm 4634, 96v ff.). 1 |
| p.132 | Tit.: (Rot unterstrichen) Nota de gaudiis paradisi Quadam die interrogata beata Angelina de Fulgineo civitatis Italiae a filiis suis spiritualibus fratribus minoribus ut diceret aliquid de gaudiis paradisi ... — ... et acquirunt sibi tanta mala innumerabilia et ineffabilia. |
| (p.145-161) | Arnaldus de Villanova
: Liber de vinis (Druck: Arnaldus de Villa Nova, Opera. Lyon 1504, 313v-308r[!; Foliierungsdruckfehler: auf 314 folgt nochmals 305]. -- Thorndike--Kibre 1697.14; Diaz 1690). 1 |
| p.145 | Tit.: [ohne Titel] Vinum pro melancholicis. Vinum mirabile pro melancholicis cardiacis et adusta colera laborantibus ... — ... Sucus iuniperi ut dicit Platearius instillatus valet dolori aurum et surditati. In suprascripto tractatu omisi aliqua vina propter difficultatem conficiendi et etiam quia res interdum non possunt haberi. Vinum autem salviatum et vinum iuniperi in vulgari littera non inveni in eodem tractatu. - (Schlußschrift) Explicit tractatus vinorum M. Arnoldi de Nova Villa. |
| (p.146, 149) | Iohannes Platearius
: Excerpta. 1 |
| p.146 | Tit.: (Am Rand) M. Io. [Magister Iohannes] Item radices buglossae id est achsenzung... (p. 149) Ad idem. Recipe tuthiae 3 libros, floris cinnamoni 3 libros... (p. 157) Eodem modo dicit Platearius et libri physici quod haec herba sit amarissima |
| (p.150-151) | Salbeitraktat, dt. (Am ehesten der Gruppe II.f zuzuweisen. Druck nach Wien ÖNB, Cod. 5295, 49va-b [Hs. dat. 1416-1419]: Hlawitschka 1990, 294-298. Zur selben Gruppe gehört auch München BSB, Cgm 398, 39v-40r). 1 |
| p.150 | Tit.: Vinum aliud Das sind die tugent und die chraft des salva. Von erst solt du merchken, wie du in beraiten solt ... — ... der trinch sein oder salb sich da mit so ist er genesen etc. |
| (p.151) | Versus de herba (Bei Walther nicht nachgewiesen. -- Parallelüberlieferung in einem Regimen sanitatis: Wilhering, Cod. IX 101, 211r). 1 |
| p.151 | Tit.: Versus. (Rot) Nota de herba Lumina cor cerebrum confortat salvia spasmum paralismum pellit per eam sanguis melior fit. |
| (p.157-158) | Albertus Magnus OP (?)
: De iunipero. 1 |
| p.157 | Tit.: [ohne Titel] Eodem modo dicit Platearius et libri physici, quod haec herba sit amarissima ... — ... praeservat ea a morsu et molestia pulicum. -- (Schlußschrift) Hec Albertus Magnus. |
| (p.158-159) | Kranewittbeer-Traktat, dt. (Am ehesten Gruppe c zuzuordnen, darin am ähnlichsten Nr.21 [Grebenstein, Privatbesitz H. Augustin, 102v]. Ed.: Kurschat-Fellinger 1983, 176. -- Parallelüberlieferung: z.B. auch München, BSB, Cgm 720, 143v-145r). 1 |
| p.158 | Tit.: Vinum iuniperum Hie ist zu merken die chraft und tugent der chranbaitper nach sag maister Albrechts des Hayden, der die hat pewert dacz Florencz. Item von erst so prich die chranbaitper circa festum assumptionis und leg si in einen newen hafen ... — ... die pestreichen sich da mit an dem slaff, er sey gesunt oder siech. |
| (p.159-160) | Versus de iunipero (Bei Walther nicht nachgewiesen). 1 |
| p.159 | Tit.: Item nota versus de eodem Iuniperi grana serena dabunt tibi dona ... — ... Muscas expellit fumus virtute potenter. |
| (p.160) | Deutsche Glosse. |
| (p.160) | Albertus Magnus OP (?)
: De iunipero (Ähnliches Incipit: Frankfurt, Ms. Praed. 44, 230va-233ra). 1 |
| p.160 | Tit.: Albertus Magnus Iuniperus ut dicunt Isidorus et Iacobus arbor est sic dicta graece a pu quod est ignis ... — ... valet dolori aurium et surditati. |
| (p.161) | Ps. Arnaldus de Villanova
: Epistola ad Ricardum de virtute quercus (Ed.: J. Telle, Altdeutsche Eichentraktate aus medizinischen Handschriften [Beiträge zur pharmazeutischen Kleinliteratur im ausgehenden Mittelalter]. Centaurus 13 [1969] 37-61, hier: 46 f. -- Thorndike--Kibre 1358.9). 1 |
| p.161 | Tit.: Incipit tractatus eiusdem de benedicta arbore quercina Reverendo in Christo patri ac domino domino Richardo divina providentia episcopo Cantuariensi magister Arnoldus de Villanova ... Seipsum et altissimum qui creavit de terra medicinam aeternaliter intueri. Scripserat nobis dudum vestra sollers providentia ... — ... quod arboris istius lignum combustum suo odore daemones fugat. Quare se de [ bricht ab im Cap. 1]. |
| (p.162-168) | Leer. |
| (p.169-175 (mit Interlinearglosse)) | Kanonistik: Summarium Decreti (Parallelüberlieferung: München BSB, Clm 27421, 112r-114r). 1 |
| p.169 | Tit.: [ohne Titel] Ignorantia iuris non excusat. Quare breviter aliqua sunt videnda... Aut est romanum lex statuit et naturale ... (Glossa interlinearis) Omne ius aut est divinum aut humanum ... — ... Ecclesia corpus festum baptisma firmatus. -- (Schlußschrift) Et hec de primo principali. |
| (p.175-178) | Kanonistik: Alphabetisches Verzeichnis der häufigsten Abkürzungen zum Decretum (Ed. von Listenvarianten: P. Lehmann, Sammlungen und Erörterungen lateinischer Abkürzungen in Altertum und Mittelalter [Abh. München N. F. 3]. München 1929, 37-44, Nr. 7-9; G. Fumagalli, Di un' antica tavola di abbreviazioni in un codice del sec. XV. Rivista delle biblioteche e degli archivi 6 [1895] 185-188
Lit.: Kat. Zwettl 1981, 305f., Nr. 327 F. Lackner). 1 |
| p.175 | Tit.: [ohne Titel] Nunc de secundo principali ut habeatur aliquis modus legendi iura primo videantur aliquae abbreviaturae secundum ordinem alphabeti... Ac. id est Accursius ... — ... con.t. t.r. id est consultationi tuae taliter respondens. |
| (p.178-191 (mit Interlinearglosse)) | Kanonistik: Summarium Decretalium (Tituli Decretalium) (Parallelüberlieferung: München BSB, Clm 27421, 114r-116r). 1 |
| p.178 | Tit.: Secuntur tytuli decretalium Sciendum quod liber Decretalium continet quinque libros et quid in quolibet contineatur patet in hoc versu: Ordinat iudicium cleros sponsalia crimen... (Glossa interlinearis) Primus liber est de ordinibus ... — ... Christo sanctorum placent hinc scripta aliorum. |
| (p.192-195 (mit Interlinearglosse)) | Summarium evangeliorum (Merkverse zu den Evangelien) (Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Cod. 529, 191v-192r). 1 |
| p.192 | Tit.: [ohne Titel] Matthaeus continet 28 capitula quae patent in his 28 dictionibus secundum ordinem alphabeti: Abraham Balthasar compluit daemon, edocet format... (Glossa interlinearis) Hic ponitur genealogia ... — ... Queruli rogat ... tumulant vivit apparet. |
| (p.196-199 (mit Interlinearglosse)) | Summarium Sententiarium Petri Lombardi (Merkverse zu den Sentenzen des Petrus Lombardus) (Parallelüberlieferung: München BSB, Clm 27421, 117r-118v). 1 |
| p.196 | Tit.: [ohne Titel] Artifex breviter cadit deficiebat eiectus... (Glossa interlinearis) Id est quod unus sit artifex omnium rerum ... — ... Gloria horrores iustis iocunditas chaos. |
| (p.200) | Leer. |
| (p.201-222 (mit anonymer Glosse)) | Ps. Prudentius
: Liber hymnorum cum expositione (Druck: ähnlich Hain 6784 u. ö. [anonym]. Gegenüber dem Druck meist gekürzt). 1 |
| p.201 | Tit.: (Rot) Aurelii Prudencii Clementis liber ymnorum Liber iste liber hymnorum dicitur. Hymnus graece laus Dei cum cantico factus dicitur latine. Quattuor quidem fuerunt compositores hymnorum, scilicet Gregorius, Prudentius, Ambrosius, Sedulius. Sed quidam sapiens videlicet Prudentius Aurelius videns eos multos hymnos composuisse... [(Rot) Dominica die ymnus ad nocturnam] Primo dierum omnium. Hoc genus metri tetrametrum appellatur quia ex quattuor clausulis consistit. Iambicum a pede iambo... Materia huius hymni est commendatio diei dominici ... — ... [(Rot) Ad laudes ymnus] Aurora iam spargit. Materia huius hymni est deprecatio ad Deum ... id est humilis gloria de humili corde prolata. 'Laudet te per cuncta saecula' id est sine fine vel perpetuo [= Cod. 751/1, 161r, Z. 10 = Hain 6784, XVv]. |
| (p.223-228) | Leer. |
| (p.229) | Evangelienperikope Luc. 10,30-37. |
| (p.230-231 (mit Interlinearglossen)) | Alexander de Villa Dei
: Doctrinale (pars III, V. 1561-1583): Versus de variis generibus metrorum (Ed.: Reichling 1893, 100 f. -- Walther, Initia 4594). 1 |
| p.230 | Tit.: [ohne Titel] Distinxere pedes antiqua poemata plures... (Glossa interlinearis) [zu distinxere] Id est distinxerunt ... — ... Nunc nullus ponit brevibus sonat ille quaternus. |
| (p.232-254 (mit Interlinearglossen) ) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Tractatulus de quantitatibus syllabarum excerptus ex 'Doctrinali' Alexandri de Villa Dei (Walther, Initia 13213, anonym unter dem Titel 'De prosodia'; vgl. auch Walther, Initia 13195. -- Weitere Überlieferung s. Bursill-Hall. Parallelüberlieferung vgl. z. B.: Nürnberg GNM, Hs. 35087, 84r-92r). 1 |
| p.232 | Tit.: (Rot) Regule generales Omnem diphthongum produces [!] et posituram... (Glossa interlinearis rot) Quattuor sunt diphthongi scilicet ae oe au et eu ... — ... De generalibus et specialibus excipe normis, voces quas monstrat ecce sequens tabula. -- (Es folgen Wortlisten; rot) De primis syllabis. A longa ante b: Labor, fabula ... L Longa: nil, sol. |
| (p.255-256) | Leer. |
| (p.257-282) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Glossula in tractatulum de quantitatibus syllabarum. 1 |
| p.257 | Tit.: (Rot) Capitulum primum huius tractatuli Omnem diphthongum etc. Ille tractatulus qui de quantitate syllabarum intitulatur excerptus est ex Doctrinali Alexandri compendiose continens omnes regulas eiusdem de quantitate syllabarum demptis quibusdam generalibus. Licet autem prima facie obscurus appareat praesens tractatulus, tamen non est inutilis censendus quia multa compendiose et quasi memoriale quoddam perstringit. Dividitur autem ille tractatulus in duas principales partes. In prima ponuntur regulae de quantitate syllabarum, in secunda ponuntur dictiones a regulis generalibus et specialibus excipiendae. Secunda pars est tabula quae post versus subiungitur ... — ... De aliis dictionibus univocis non fuit necesse aliquid dicere, similiter de aequivocis quae non variant quantitatem syllabarum in diversis suis sectionibus. -- (Schlußschrift) Hec sint brevissime dicta de [gestrichen: re ?] tabula et de intellectu huius tractatuli cum correccione explicit. |
| (p.283-284) | Casus XVII in quibus regula de iniectione manuum violenta in clericum fallit. 1 |
| p.283 | Tit.: CANON Si quis suadente diabolo. Huius sacrilegii crimen incurrerit qui in clericum vel monachum manus violentas iniecerit... 17 q. 4. Haec autem regula fallit in XVII casibus vel citra... Primus quando excommunicatus est in mortis articulo ... — ... Dicit ibi textus: Huiusmodi enim tuae fraternitatis arbitrio diximus relinquendum. |
| (p.285-355, 358-362, 367-371, 374-394 (Exc.) ) | Astesanus de Asti OFM
: Summa de casibus (Drucke: GW 2749-2758 u.ö.). 1 |
| p.285 | Tit.: (Rot unterstrichen, Autor erst auf p.309 genannt) Articulus primus de clavibus ecclesie ... (p.309) Astexanus de Ast de inieccione manuum Deinde considerandum est de his in quos usus clavium exerceri potest. Et circa hoc quaeruntur plura. Primo utrum presbyter possit uti clave quam habet in quemlibet hominem. Responsio: Ad usum clavium duplex potestas est necessaria... (p.309) De canone illo: Si quis suadente etc. ex libro I° titulo 3°: Sed quid de illo qui a clerico ludente secum graviter percussus ... — ... ut videtur restituere singuli pro partibus suis illi qui in solidum satisfecit. |
| (p.355-358) | Basel: Konzil: Epistola qua instituuntur indulgentiae in venerationem sacramenti corporis Christi (1434 VII 9) (Druck: Mansi XXIX, Sp. 436-439). 1 |
| p.355 | Tit.: Concilium Sacrosancta generalis synodus Basiliensis in Spiritu sancto legitime congregata... Plasmatori omnium simul et redemptori Deo cunctipotenti laudes debitas ... — ... Si quis autem hoc attemptare praesumpserit indignationem omnipotentis Dei et universalis ecclesiae se noverit incursurum. Datum Basileae quinto Nonas Iulii anno a nativitate domini M° quadringentesimo tricesimoquarto [9.7.1434]. |
| (p.362-367 (Exc. zu Mt 5,21-24)) | Ps. Iohannes Chrysostomus
: Opus imperfectum in Matthaeum (PG 56, 611-946. -- CPL 707; RB 4350; CPG 4569). 1 |
| p.362 | Tit.: Mt. Vto. Chrisostomus super isto verbo: Audistis quia dictum est antiquus: Non occides etc. Scitis inquit quod dictum est antiquis non occides. Ego autem dico: Si quis iratus fuerit fratri suo sine causa, erit reus iudicio (Mt 5,21). Haec impletio legis secundum modum vivendi secunda est ... — ... quam ut alios spolias et alios vestias. |
| (p.371 (Exc.)) | Ps. Augustinus
: Sermo 6 ad fratres in eremo de misericordia (PL 40, 1246-1248. -- CPL 377; CPPM I 1133). 1 |
| p.371 | Tit.: (Am Rand) Nota extra litteram Augustinus in quodam sermone de misericordia ad eremitas. Dicet quis ex vobis: Patrem in saeculo habeo et ego usque ad mortem in monasterio vivere Deo promisi ... — ... et tanto fortius quanto se senserit plus in paterno ministerio ultra necessitatem gravatum. Haec Augustinus. |
| (p.371-374) | Clemens III. papa (Wibertus)
: Bulla de celebratione festi translationis s. Benedicti (Viterbo) (Vielleicht = D'Achery, Mabillon II, 353-358). 1 |
| p.371 | Tit.: Bulla ne festum translacionis Benedicti amplius celebretur Clemens episcopus servus servorum Dei tertius dilectis filiis abbati et et [!] conventui monasterii Cassinensis... Privilegium felicis recordationis Urbani papae secundi praedecessoris nostri ... — ... et apud districtum iudicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Datum Capuae die Kl. Aprilis per manum Iohannis Diaconi cardinalis indictione quinta decima anno ab incarnatione domini 1092° pontificatus vero domini Urbani papae secundi anno 4to. Per haec autem vobis et eidem monasterio nullum ius de novo acquiri volumus sed antiquum tantummodo conservari. Datum Viterbii 2° Nonas Februarii pontificatus nostrae anno tertio. Ego Urbanus catholicae ecclesiae episcopus 33 ... Ego Rangerius presbyter cardinalis. Ego Damianus diaconus cardinalis. |
| (p.387) | Deutsche Glosse. |
| (p.394-398 (Exc. aus Nr. 8)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: De tribus partibus paenitentiae (Tractatus octo IV) (Madre 180-187). 1 |
| p.394 | Quid sit restituendum. Ex tractatu magistri Nicolai de paenitentia quid sit restituendum. Respondet quod omne alienum quod quis iniuste abstulit aut iniuste detinet ... (p.395) De fama ablata idem ex eodem. Dubium quomodo damnificans aliquem in fama teneatur sibi restituere. Est notandum quod prout colligitur ex dictis sancti Thomae ... — ... secundum modos praescriptos satisfaciendum multos ducat ad interitum damnationis aeternae a qua nos custodiat qui sine fine vivit et regnat. [Am Rand eine Notiz] De detractione quaere fo. 75. |
| (p.398-403) | Iohannes (Krafft) de Gmunden
: De quadrante (Thorndike--Kibre 827.12 und 352.12). 1 |
| p.398 | Tit.: (Rot unterstrichen) Capitulum 13m de formacione dorsi quadrantis et specialiter de diversione graduum et numero eorundem Postea formabis dorsum quadrantis taliter. Primo divide circumferentia ipsius in duo media in puncto b ... — ... et fac quod perpendiculum sit ita longum quod non tangat superficiem quadrantis. Et sic completum est instrumentum. Tabulam quaere post calendarium, similiter figuram quaere alibi. |
| (p.403-404) | Iohannes (Krafft) de Gmunden
: Practica de quadrante novo (Thorndike--Kibre 355.8). 1 |
| p.403 | Tit.: (Rot unterstrichen) De altitudine solis et stellarum Cum volueris scire altitudinem solis et quot gradus elevetur centrum solis ab horizonte... Cum volueris scire futuram coniunctionem vel oppositionem solis et lunae... (p.404) Si vis scire in dorso quadrantis in quo signo sit luna ... — ... et minor ostendet in eodem circulo signum lunae etc. |
| (p.404-410) | Iohannes (Krafft) de Gmunden (?)
: De quadrante (Thorndike--Kibre 352.1). 1 |
| p.404 | Tit.: De composicione quadrantis Cum ergo vis componere talem quadrantem accipe tabulam planam de ligno solido ... — ... et complendo illos numeros ut prius. |
| (p.411-412) | Iohannes de Friburgo OP
: Summa confessorem: Exc. aus Lib. II, tit. 5, qu. 197-202 (De detractoribus) (Druck: Hain 7365; J. Runsic, Summa confessorum ... Lyon 1518, f. 80va-81ra). 1 |
| p.411 | Tit.: (Rot) Ex Summa confessorum de detractione Circa quod nota secundum Raimundum quod detractores infamatores dicuntur qui vitam nituntur et bonos mores proximorum et praelatorum corrumpere vel minuere ... — ... qua timor humanus quandoque potest esse peccatum mortale. Vide Ia libro III titulo XXXIIII quaestio CCLXII. |
| (p.413-419) | : Indulgentiae monasterio Mellicensi concessae (Lit. zu Ablassverzeichnissen: VL XI [2004] Sp. 7-9 [F. Eisermann]). 1 |
| p.413 | Tit.: (Rot unterstrichen) Indulgencie nostri monasterii Haec sunt copiae litterarum indulgentiarum pro monasterio Mellicensi a summis pontificibus primum demum etiam ab archiepiscopis et episcopis secundum successionem temporum datarum. Prima est: Paschalis papa 2us omnibus vere paenitentibus et confessis ... — ... Gregorius [korrigiert zu: Georgius] episcopus Pataviensis ... et canonice impetratas datas pariter et concessas. Datum in Medlico XVIIIa mensis Augusti anno 1391mo. Iste Georgius obiit in Ungaria anno 1423° Vto Idus Augusti et sepultus est in Patavia. pro illis diebus dies 7700tos. Leonardus vero episcopus Pataviensis ... XL dies relaxavit... Bullam cum indulgentiis de corpore Christi invenies supra folio 37mo [=p.355]. Summa tamen indulgentiarum ... pro illis diebus dies 7700tos. |
| (p.420-431) | : Tractatus (Dubia) de indulgentiis monasterio Mellicensi concessis (pars 4). 1 |
| p.420 | Tit.: (Rot unterstrichen) De indulgenciis diffinicio Indulgentia est remissio poenae temporalis debitae pro peccatis actualibus... (p. 428) Cum enim pauci sint qui non aliquando incidant in aliquid peccatum (= Seitenstetten, Cod. 214) ... — ... ut a poena debita totaliter liberetur. Et tantum de indulgentiis. Laus Christo. |
| (p.431-433) | Pro indulgentiis adipiscendis. 1 |
| p.431 | Tit.: [ohne Titel] Reverende pater peto humiliter quatenus pro praesenti velitis audire confessionem meam et in ea me facio participem omnium indulgentiarum... Quomodo autem confessio in hoc casu debeat generalior extendi ... — ... a vinculo excommunicationis minoris si teneris et a peccatis tuis. In nomine patris et filii et Spiritus sancti. Amen. |
| (p.433) | Narcissus Herz de Berching
: Forma absolutionis data monasterio Mellicensi a. 1439. 1 |
| p.433 | Tit.: Forma absolucionis data per magistrum Narcissum 1439 anno Si placet praemittatur oratio 'Misereatur tui omnipotens Deus' etcetera... Ego absolvo te a vinculo excommunicationis, suspensionis et interdicti ... — ... Licet non sit appositum in forma a vinculo excommunicationis minoris, ut quidam apponunt. -- (Datierung) 17. Kl. Ianuarii [oberhalb der Zeile nachgetragen: id est quarta feria 4or temporum] [am Rand nachgetragen: post festum Lucie] anno 1439° scripsi supradictam absolucionem et insuper eam usus sum eadem die et in ipsa confessione prelatus meus facit me participem omnium remissionum hic et ubicumque eas quesiero id est ubicumque fuero in ecclesia Dei potero eas consequi. Et eadem die circumire incepi nostrum cimiterium de fero. |
| (p.434) | De timore. 1 |
| p.434 | Tit.: De hiis que possunt inducere timorem secundum alphabetum Altercatio et instabilitas mundi, quod homo numquam in eodem statu permanet ... — ... ne nos perdas illa die. |
| (p.435) | Gratianus
: Concordia discordantium canonum ('Decretum Gratiani'): 'De consecratione', distinctio V, cap. 32 (De esu carnium) (Ed.: Friedberg I, Sp. 1420). 1 |
| p.435 | Carnem cuiquam monacho nec gustandi nec sumendi est concessa licentia ... — ... et paenitentiae subiacebit. |
| (p.435) | Bernardus Claravallensis OCist
: Excerptum . 1 |
| p.435 | Tit.: Bernardus Ubi est poena temporalis adiecta doctores sentiunt culpam ... [1 Wort unlesbar] peccati mortalis. ... — ... Haec Bernardus. |
| (p.435 (cap. 15 'De esu carnium')) | Gregorius IX. papa
: Constitutio 'Cum pro reformatione' (1228 VII 1) (= Narbonner Statuten) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,1. Rom 1740, 254-256; Ed.: L. Auvray, Les Registres de Grégoire IX. II [Biblioth`eque des Écoles Françaises d'Ath`enes et de Rome 2e série, 9]. Paris 1907, 319-332. -- Potthast 8225). 1 |
| p.435 | Tit.: De esu carnium [Am Rand] Benedictus XIIus Item in capitulo Narbonensi provinciae nigrorum monachorum apud monasterium sancti Tiberii Agathensis dioecesis celebrato ex mandato Honorii papae inter alia statuta etiam per dominum Gregorium IXum approbatur et observari mandavit ita ponitur: Item statuimus ut omnes monachi ab esu carnium abstineant nisi fuerint debiles et aegroti ... — ... Abbates vero si circa correctionem et observationem huiusmodi sunt negligentes poena simili procellantur. |
| (p.435-436 (Exc.)) | Casparus de Maiselstein
: De esu carnium (Lit.: VL V (1985) 1188 f., Nr. 5.c (F. Machilek). 1 |
| p.435 | Tit.: De feriis quartis et sabbatis Benedictina etiam statuit primo quod monachi circa esum carnium servare debent antiqua iura et regulam ... — ... Et in capitulo quod sequitur: Cum ad monasterium de statu religioso # In refectorio. - (Schlußschrift) Hec magister Caspar ordinarius. |
| (p.436-437) | Innocentius III. papa (Lotharius Segni)
: Constitutio 'Cum ad monasterium Sublacense' (1202) = X 3.35.6 (Ed.: Friedberg II, 599-600. -- Potthast Nr. 1734). 1 |
| p.436 | Tit.: Innocencius 3us extracta de statu monachorum libro III° Cum ad monasterium Sublacense et prima. Firmiter inhibuimus ne quis de cetero monachorum lineis camisiis uteretur. Prohibemus quoque districte in virtute oboedientiae ... — ... nec summus pontifex possit licentiam indulgere. - (Schlußschrift) Hec Innocencius 3us. |
| (p.438-439) | Benedictus XII. papa
: Constitutio 'Summi magistri' (1336 VI 20) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,2. Rom 1741 [Nachdruck Graz 1964], 214-240. -- J. M. Vidal, Benoît XII [1334-1342], Lettres communes analysées d'apr`es les registres dits d'Avignon et du Vatican I [Biblioth`eque des écoles françaises d'Ath`enes et de Rome 3e série, 2bis, 1]. Paris 1903, 367, Nr. 3976). 1 |
| p.438 | Tit.: De esu et abstinencia carnium [Am Rand] Benedictus XIIus Capitulum XXVum [recte: 26] de esu et abstinentia carnium dicit in haec verba: Verum quia ad salutis profectus tenditur... (p.439 De institutione prioris) In 28 capitulo [recte: Cap. 30] praecipitur in virtute oboedientiae districte... (De capitulis cottidianis) Quintum capitulum est de capitulis cottidianis ubi dicitur in haec verba: Rursus quia per cottidianam et ordinatam factionem capituli regularis fortificatur ... — ... eiusdem regulae sententia vulgariter exponatur [= Druck 220, Ende von Cap. 5]. |
| (p.440) | Innocentius III. papa (Lotharius Segni)
: Constitutio 'Ne nimia religionum diversitas' (De novis religionibus prohibitis = X 3.36.9) (Ed.: Friedberg II 607; COD 1973, 242 [Concilium Lateranense IV Nr. 13]; Constitutiones Concilii quarti Lateranensis una cum commentariis glossatorum. Ed. A. García y García [Monumenta iuris canonici Ser. A, 2]. Citt`a del Vaticano 1981, 62 Nr. 13). 1 |
| p.440 | Tit.: Ne quis novam religionem inveniat Ex constitutionibus Innocentii IIIii. Ne quis novam religionem inveniat. Ne nimia religionum diversitas ... — ... nec unus abbas pluribus monasteriis praesidere. |
| (p.440) | Innocentius III. papa (Lotharius Segni)
: Constitutio 'A crapula et ebrietate' (= X 3.1.14) (Ed.: Friedberg II 452 f.; COD 1973, 242 f. [Concilium Lateranense IV Nr. 15]; Constitutiones Concilii quarti Lateranensis una cum commentariis glossatorum. Ed. A. García y García [Monumenta iuris canonici Ser. A, 2]. Citt`a del Vaticano 1981, 63 f. Nr. 15). 1 |
| p.440 | Tit.: Ut clerici a crapula et ebrietate se custodiant A crapula et ebrietate omnes clerici diligenter abstineant ... — ... ab officio et beneficio suspendatur. - (Schlußschrift) Hec Innocencius 3us. |
| (p.440) | Versus de ebrietate (Walther, Initia 5063). 1 |
| p.440 | Tit.: Nota versus de ebrietate Nunc attendatis quis sit modus ebrietatis. Ebrius atque satur diversimode variatur ... — ... Disputat hic ille currit per campita.... |
| (p.441-447) | Casus novarum constitutionum in concilio Viennensi editi (Ed.: E. Vernay, Le 'Liber de excommunicatione' du cardinal Bérenger Frédol. Paris 1912, 60-67). 1 |
| p.441 | Tit.: (Rot) Secuntur casus novarum constitucionum Sexti et Clementinarum Primus quod impediens sequestrationem factam per ordinarium post unam sententiam definitivam datam ... — ... nam tales sunt excommunicati ut in Extravaganti 'Vas electionis' Iohannis 22 [= Extrav. comm. 5.3.2] etc. |
| (p.448-467) | Berengarius Fredoli
: De excommunicatione et interdicto (Ed.: E. Vernay, Le 'Liber de excommunicatione' du Cardinal Bérenger Frédol. Paris 1912, 24-58. -- Schulte, GQ II, 181 f. Nr. 3).
Lit.: LMA IV 1989) 885.). 1 |
| p.448 | Tit.: (Rot) De casibus in quibus quis ipso facto excommunicacionis sentenciam incurrit Casus igitur totius iuris in quibus quis est ipso iure excommunicatus sunt isti. Et primo videndum est de illis qui tangunt Deum et fidem catholicam... Circa primum dicendum est quod haeretici, qui aliter tenent de articulis fidei... (p. 460) Circa secundum principale videlicet de interdictis, quibus interdicta violenta seu polluta sunt ipso iure civitates, castra vel alia loca ... — ... et capitulo 'Is cui' et capitulo [?] 'Is qui' [Ed. 53, Z. 15]. |
| (p.467-469) | Casus in quibus episcopi dispensare possunt de iure (Parallelüberlieferung: Wien, Schotten, Cod. 383 [neu 383], 352v-353v). 1 |
| p.467 | Tit.: (Rot) Casus in quibus episcopi dispensare possunt de iure Dispensant episcopi in adulteriis et in aliis criminibus ... — ... et ad minores ordines promoveatur. De homicidio c. 'Ad audientiam de ... Hainricus etc. |
| (p.470-483) | Canones paenitentiales (Parallelüberlieferung: Wien, Schotten, Cod. 383 [neu 383], 327r-338r). 1 |
| p.470 | Postea considerandum de canonibus paenitentialibus, ad quorum intelligentiam primo notandum est, quod sicut et in factis practicis ... — ... et similia quae novimus in fide. |
| (p.483-489) | Modus legendi decreta (Parallelüberlieferung vgl.: Ansbach, Ms. lat. 92, 196v-197v; zahlreiche Textzeugen in Melk). 1 |
| p.483 | Tit.: Qualiter debeant legi iura nota pro subscripta Prima pars decreti vocatur distinctionalis quia distincta est per particulas quarum quaelibet vocatur distinctio... Liber decretalium in quinque libros distinguitur quorum quilibet habet plures rubricas seu titulos ... — ... Wil. Wilhelmus. Vin. Vincentius. |
| (p.489-490) | Autoritätenverzeichnis zur Summa de casibus des Astesanus de Asti. 1 |
| p.489 | Tit.: Doctores in summa Astexani de Ast sunt isti Notandum quod doctores venerabiles ex quorum scriptis collectionem praedictam assumpsi in sacra scriptura de ordine meo fuerunt multi ... — ... et Rodonensis qui fecit apparatus super summam Raimundi. |
| (490-491) | Bonifatius VIII. papa
: Liber Sextus (Exc.) = VI 3.4.32 § 1 (Ed.: Friedberg II, 1030 f.). 1 |
| p.490 | Tit.: Ne monachi praeficiantur qui sunt alieni absque auctoritate sedis apostolice Prohibemus insuper ne prioratus vel ecclesiae aut administrationes seu officia unius monasterii consuetas monachos gubernari ... — ... Cum singula. Se. fi. prohibemus et est Bonifatii VIII. |
| (p.491-496 (Exc.)) | Benedictus XII. papa
: Constitutio 'Summi magistri' (1336 VI 20) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,2. Rom 1741 [Nachdruck Graz 1964], 214-240. -- J. M. Vidal, Benoît XII [1334-1342], Lettres communes analysées d'apr`es les registres dits d'Avignon et du Vatican I [Biblioth`eque des écoles françaises d'Ath`enes et de Rome 3e série, 2bis, 1]. Paris 1903, 367, Nr. 3976). 1 |
| p.491 | Tit.: Ex constitucionibus Benedicti XIImi de monachis dignitates in alienis monasteriis obtinentibus Capitulum XXIX [recte: 31] de monachis beneficia seu administrationes in alienis monasteriis habentibus dicit in haec verba: Attendentes praeterea fore quam plurimos monachos ipsius ordinis seu religionis ... — ... aliisque libris vestitis ornatis quibuslibet necessariis. |
| (p.496-500) | Clemens V. papa
: Constitutio in concilio Viennensi 'Ne in agro dominico' (De statu monachorum vel canonicorum regularium) = Clem. 3.10.1 (Ed.: Friedberg II, 1166-1168; COD 1973, 370-373 [Vienne Nr. 14]). 1 |
| p.496 | Ne in agro dominico sacra videlicet monachorum nigrorum religione indecorum aliquid obrepat [Interlinearglosse: id est latenter subintret] ... — ... quae omnia innovamus approbamus et expresse volumus et statuimus firmiter observari. |
| (p.496) | Deutsche Glosse. |
| (p.500) | Clemens V. papa
: Constitutio in concilio Viennensi 'Eos qui deinceps' (De regularibus et transeuntibus ad religionem) = Clem. 3.9.2 (Ed.: Friedberg II 1166). 1 |
| p.500 | Tit.: Idem Clemens in concilio Viennensi Eos qui deinceps in discretionis constituti aetate novitiorum habitum ... — ... se distinctum patenter exhibeat ab habitu professorum. |
| (p.501) | Clemens V. papa
: Constitutio in concilio Viennensi 'Si furiosus' (De homicidio voluntario vel casuali = Clem. 5.4.1) (Ed.: Friedberg II 1184). 1 |
| p.501 | Tit.: De homidicio voluntario vel casuali Clemens Vtus Si furiosus aut infans seu dormiens hominem mutilet vel occidat ... — ... occidit vel mutilat invasorem. |
| (p.501-502) | Clemens V. papa
: Constitutio in concilio Viennensi 'Religiosi qui clericis' (De privilegiis et excessibus privilegiatorum = Clem. 5.7.1) (Ed.: Friedberg II 1186 f.; COD 1973, 387 f. [Vienne Nr. 31]). 1 |
| p.501 | Tit.: De privilegiis et excessibus prelatorum idem qui supra Religiosi qui clericis aut laicis sacramentum unctionis extremae vel eucharistiae ministrare ... — ... nullum ex praemissis volumus quoad hoc praeiudicium generari. |
| (p.502-510, 515-517) | Expositio in Valerii Maximi 'De somniis' (= Factorum et dictorum memorabilium libri novem lib. I, cap. 6) (Wohl ein Kommentar zu Valerius Maximus [Lib. I, cap. 6], jedoch nicht Conradus de Waldhausen). 1 |
| p.502 | Tit.: Valerius Magnus de sompniis Ad somniorum evidentiam tria declaranda occurrunt. Primo quid sit somnium secundo a quo causetur [korrigiert aus: tenerent ?] somnium et unde tertio quid significet somnium ... — ... prout expedit et est conveniens sicut verus rector et ipsius providus gubernator. |
| (p.511-512) | Basel: Konzil: Sessio XXXVI: Decretum sacri concilii Basileensis de conceptione BMV (1439 IX 17) (Druck: Mansi XXIX, Sp. 182 f.; Monumenta Conciliorum Generalium seculi decimi quinti III,1. Wien 1886, 364 f. --
Lit. Helmrath 1987, 383.). 1 |
| p.511 | Tit.: Decretum sacri Basyliensis concilii de concepcione virginis Marie factum in eadem sancta synodo sessione XXXVIta Sacrosancta generalis synodus [gestrichen: concilii d] Basiliensis... Elucidantibus divinae gratiae mysteria ... — ... de iniunctis sibi paenitentiis haec sancta synodus elargitur. -- (Vorlagendatierung) Datum Basylee in sessione nostra publica in ecclesia maiori Basyliensi solempniter celebrata XV Kl. octobris anno a nativitate domini 1439no. |
| (p.513) | Petrus Boerius OSB
: Commentarius in regulam S. Benedicti (Ed.: L. Allodi, Petri Boerii in Regulam sancti Benedicti commentarium nunc primum editum. Subiaco 1908. – Vgl. auch Lugano 1909). 1 |
| p.513 | Tit.: [ohne Titel] Et quae vestimenta sint necessaria et quae mensurata ... — ... solet consurgere praelatorum. |
| (p.513-514) | Gradus septem disciplinae regularis. 1 |
| p.513 | Tit.: [ohne Titel] Disciplinae regularis septem sunt gradus per quos monachus delinquens maxime in vitiis spiritualibus ... est ducendus. Primus est admonitio a senioribus ... — ... aut aliud opus illicitum facere. |
| (p.514) | Petrus de Rosenheim OSB (?)
: Versus de septem gradibus disciplinae (Walther, Initia 4551. -- Kropff 1747, 214). 1 |
| p.514 | Disciplina gradus monachorum dat tibi septem ... — ... Carcere nunc claudit pepulit quem septimum olim. |
| (p.514) | Petrus de Rosenheim OSB (?)
: Versus de duodecim gradibus humilitatis (Walther, Initia 4529 [nach Kropff 1747, 214, Petrus de Rosenheim zugewiesen]). 1 |
| p.514 | Tit.: De duodecim gradibus humilitatis Disce gradus humilis prior est timor omnipotentis ... — ... Spectat humum semper duodecimus vertice flexo. |
| (p.517-521) | Bonifatius IX. papa
: Bulla de institutione festivitatis visitationis BMV (1389 XI 09, Rom) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,2. Rom 1741 [Nachdruck Graz 1964], 378-379). 1 |
| p.517 | Tit.: (Rot) Bulla pro festo visitacionis sancte Marie virginis Bonifatius episcopus servus servorum Dei... Superni benignitas conditoris humanam creaturam ad similitudinem suam creatam misericordi pietate respiciens ... — ... Nulli ergo omnino ... se noverit incursurum. Datum Romae apud sanctum Petrum VIto Id. Novembris pontificatus nostri anno primo. |
| (p.521-525) | Casus in quibus abbas de iure communi potest cum suis monachis dispensare (Parallelüberlieferung: Graz, Cod. 1606, 50v). 1 |
| p.521 | Tit.: Secuntur casus in quibus abbas de iure communi potest cum suis monachis dispensare Primo si fuerit monachus nocturna pollutione tactus ... — ... # Salomon 23 q 4 c si. |
| (p.525-526) | Petrus Boerius OSB
: Commentarius in regulam S. Benedicti (Ed.: L. Allodi, Petri Boerii in Regulam sancti Benedicti commentarium nunc primum editum. Subiaco 1908. – Vgl. auch Lugano 1909). |
| (p.525-526) | Casus in quibus abbas auctoritate regulae potest dispensare (Parallelüberlieferung: Graz, Cod. 1606, 53v). 2 |
| p.525 | Tit.: Secuntur casus in quibus abbas auctoritate regule potest dispensare [Am Rand] Boerii In providentia abbatis regula sancti patris nostri Benedicti multa relinquit ... — ... Et quae vestimenta sint necessaria. Reliqua quaere superius in folio 125to [= p.513]. |
| p.525 | Tit.: Secuntur casus in quibus abbas auctoritate regule potest dispensare [Am Rand] Boerii In providentia abbatis regula sancti patris nostri Benedicti multa relinquit ... — ... Et quae vestimenta sint necessaria. Reliqua quaere superius in folio 125to [= p.513]. |