|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40761 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1093 (423, H 41)
SAMMELHANDSCHRIFT MIT TEXTEN ZUR MELKER REFORM (NICOLAUS KEMPF, IOHANNES SCHLITPACHER, NICOLAUS CUSANUS, ETC.)
Papier I, 596 S., I* 145×110 Melk, 14. bis 15. Jh. (Ende 14. Jh. - Mitte 15. Jh. [1451])
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 22)
"Pez BA IX", "VL", "PL", "CSEL", "CPL"
alle Initien
| (VDS) | Tabula codicis (15. Jh.). |
| (I+I*) | Fragment. |
| (1) | Notiz, dt. |
| (2-118) | Nicolaus Kempf de Argentina OCart
  : De proponentibus religionis ingressum (Nicht gedruckt. -- Lit.: VL IV 1983) 1119 Nr. 5 [D. Martin]). 1 |
| 2 | Tit.: (Rot) Incipit tractatus de proponentibus religionis ingressum et primo de anno probacionis usque ad professionem inclusive. Capitulum primum quod deus diversis modis quibusdam inspirat ut ad ipsum convertantur Convertimini ad me et salvi eritis (Is 45,22). Quamvis divina miseratio multis variisque modis in scripturis sanctis omnes vocare dignata est peccatores ... — ... Tu promisisti Deo et sanctis eius conversionem morum tuorum et quid iam facis, numquid iterum declines post veteres mores tuos et consuetudines. -- (118 Schlussschrift, Datierung, Schreibername rot) Explicit secunda pars huius tractatus magistri Nicolai Chemph de Argentina anno domini millesimo quadringentesimo 51° in dedicacione ecclesie Mellicensis per fratrem Iohannem de Spicz finitum. Tercia vero pars de qua supra, nondum erat compilata. |
| (118/1-118/2) | Leer. |
| (119-338) | Nicolaus Kempf de Argentina OCart
: De discretione (Druck: Pez BA IX [1726], 381-532. -- Lit.: VL IV [1983] 1119 Nr. 6 [D. Martin]). 1 |
| 119 | Tit.: (Rot) Quod sola discrecio religiosis summa necessaria perducit sine errore ad perfeccionem et finem bonum capitulum primum Bonum est sal. Luce 14° (Lc 14,34). Sal discretionem significat. Nam nullam virtus pascit, sapit nec valet neque placet nisi discretione sale fuerit condita ... — ... Et ideo in professione nostra a beato Benedicto in regula sua posita specialiter exprimitur stabilitas, quam quis vovet expresse, de qua tamen posterius latius dicetur. Amen. -. (Rot) Explicit. Multum commendat considere domino prelato antea scriptum atque illi pandere sese. |
| (p.338/1-8) | Leer. |
| (p.339) | Casus reservati abbati in monasterio Mellicensi (Ausg.: Schramb 1702, 361). 1 |
| p. 339 | Tit.: (Rot eingerahmt) Casus reservati Primo omnes casus papales ad solum papam pertinent. Item omnes casus episcopales pertinent ad abbatem. Item omnes proprietarii quibus datum non est aut permissum ... — ... Item defaedationes immundae locorum sacrorum. (Am Rand) Casus 17. |
| (p.340-344) | Kanonistik: De quattuor poenis iuris. 1 |
| p. 340 | Tit.: (Rot) De quatuor penis iuris Sciendum quod ista quattuor: excommunicatio, irregularitas, suspensio, interdictio sunt quattuor poenae iuris. Prima poena scilicet excommunicatio duplex est ... — ... quoniam alter secum communicando etc. |
| (p.345-350) | Casus episcopales. 1 |
| p. 345 | Tit.: (Rot) Casus episcopales Sciendum quod triplex est paenitentia, quaedam publica quaedam sollemnis alia privata ... — ... Nonus de sortilegiis id est divinatoribus. |
| (p.351-356) | Casus papales (Druck: z. B. Hain 8489 [vor den Sermones des Iohannes Herolt]). 1 |
| p. 351 | Tit.: (Rot) Casus papales Primus qui verberat clericum hic tamen habet multas exceptiones ... — ... nisi in sola percussione. (Zusatz) Addit sanctus Thomas quod sunt alli septem casus ... ad bigamiam transeat. |
| (p.357-359) | Casus excommunicationis. 1 |
| p. 357 | Tit.: (Rot) Quibus prohibetur corpus Christi sumendum Corpus Christi prohibetur omnibus haereticis et fidem catholicam non habentibus ... — ... Item omnibus cum Iudaeis consortia in usura habentibus etc. |
| (p.360-407) | De confessione (Forma confessionis) (Bloomfield 753 [Henricus de Hassia ?]. Bei Hohmann nicht nachgewiesen. Vgl. Distelbrink 107 Nr. 80 [Ps. Bonaventura]. -- Parallelüberlieferung: Graz UB, Cod. 1011, 36v-46r [Bonaventura ?]; Cod. 1344, 19r-30r [anonym]). |
| (p.360-407) | De paenitentiis iniungendis. |
| (p.360) | De loco confessionis. 1 |
| p. 360 | Tit.: (Rot) De loco confessionis Sacerdos pro confessionibus audiendis sedeat in loco manifesto et omni suspicione carenti ... — ... nos commovet abstineri. |
| (p.360-361) | De delectatione illicita. 1 |
| p. 360 | Tit.: (Rot) De illicita delectacione Sit etiam sollicitas sacerdos nedum confitentem terroris a sordibus purgat ... — ... vel potuit in similibus peccatis vel maioribus. |
| (p.361) | Qualiter sit alloquendus confitens per confessorem. 1 |
| p. 361 | Tit.: (Rot) Qualiter sit alloquendus confitens per confessorem Exinde debet confessor pio ac suavi alloquio ipsum confitentem ad veram compunctionem et ad nudam et expressam confessionem inducere ... — ... et omnibus sanctis angelis hominibus ac dictionibus. |
| (p.362-373) | De interrogationibus faciendis a confessore (Parallelüberlieferung: Graz xx). 1 |
| p. 362 | Tit.: (Rot) De interrogacionibus faciendis Taliter autem potest sacerdos procedere interrogandi. Primo de superbia ... — ... Ratio enim sanat caput quid calcaneum ieiunio passiones corporis sanantur pestes mentis. |
| (p.374-378) | Casus, in quibus sacerdos non potest absolvere confitentem . 1 |
| p. 374 | Primus est cum quis non est contritus. Talis enim a summo pontifice non posset absolvi a peccatis |
| (p.378-379) | Paenitentia quibus non potest iniungi. 1 |
| p. 378 | Addendum igitur |
| (p.379-380) | De paenitentia iniungenda. 1 |
| p. 379 | Circa paenitentias iniungendas |
| (p.380-399) | Sacerdos qualiter se habeat circa infirmos . 1 |
| p. 380 | Ab infirmis autem poteritis |
| (p.399-403) | Dispensatio in quibus casibus episcopis prohibetur . 1 |
| p. 399 | Primus de homicidio |
| (p.404) | Culpa et reatu in peccato, De . 1 |
| p. 404 | Notandum quod in peccato sunt duo |
| (p.406-407) | Contritione, De . 1 |
| p. 406 | Tres sunt partes paenitentiae |
| (p.409-416 ) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Praeparatio brevis sacerdotis ad missam (Lit.: VL VIII (1992) 734 Nr. III (F. J. Worstbrock). 1 |
| p. 409 | Tit.: (Rot) Incipit brevis preparacio sacerdotis ante missam etcetera (Nachtrag des B. Pez, 1. Drittel 18. Jh.) Ioannis de Weylham Mellic. Fidelis doctrinae christianae seminator scribens Corinthis qualiter diligenti praehabita sui examinatione venerabile percipiant eucharistiae sacramentum ... — ... Qua finita reddat domino quas praevalet grates de sua dignantissima misericordia et dilectione sicuti ipse Deus et creator noster donaverit, cui est honor et gloria in saecula saeculorum. Amen. -- (p.416 Schlußschrift, Vorlagendatierung, Schreibername rot) Explicit brevis praeparacio sacerdotis missam celebrare volentis. Edita a [am Rand eingefügt: anno domini 1437° 18. die aprilis (schwarz ergänzt: 14° Kal. Maii)] a quodam religioso professorem monasterii Medlicensis et magistro in artibus dicto Iohannes Slitpacher de Weylhaim. Scriptum per fratrem Iohannem de Spicz professum in eodem monasterio Mellicensi. |
| (p.417-421) | Nicolaus Cusanus
: Epistola ad religiosas personas ordinis sancti Benedicti provinciae Salisburgensis de visitatione (1451 III 3, Wien) (Ed.: Zibermayr 1914, 109-112, Nr. 4 h; vgl. Acta Cusana I/3a 770 f., Nr. 1074). 1 |
| p. 417 | Tit.: [ohne Titel] Nicolaus miseratione divina tituli Sancti Petri ad Vincula sacrosanctae Romanae ecclesiae presbyter cardinalis ... venerabilibus in Christo nobis dilectis patribus et religiosis personis, abbatibus, abbatissis atque conventibus ordinis sancti Benedicti per provinciam Salisburgensis ubilibet constitutis salutem in domino. Divina pietate ecclesiam sanctam misericorditer respiciente actum esse quid poterit dubitare ... — ... Datum Viennae Pataviensis dioecesis die mercurii tertia mensis martii anno nativitatis domini 1451° nostro sub sigillo pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Nicolai divina providentia papae quinti anno quarto. |
| (p.421-427) | De visitationibus monasteriorum (Beschwerde eines Mariazeller Mönchs aus dem Jahr 1452 gegen die Strenge der Reformpraxis des Nicolaus Cusanus) (Weitere Überlieferungen nach Hallauer: Wien, Schotten, Cod. 237, 143r-144v; Wien ÖNB, Cod. 4975, 3v-5r). 1 |
| p. 421 | Tit.: [ohne Titel] In littera constitutionis visitatorum dominus legatus sub poena excommunicationis latae sententiae per eandem litteram ipsos visitandos quinque iussit facere. Primum est ut ipsos visitatores cum omni reverentia et oboedientia suscipiant secundum ut eos ad ipsorum visitationis officium in omnibus exsequendis libere admittant ... — ... et excessibus deinceps ut hactenus corrigamur et castigemur etcetera. |
| (p.429-431) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Epistola ad Nicolaum de Cusa pro mitiganda bulla visitationis monasteriorum ordinis s. Benedicti in dioecesi Salisburgensi a. 1451. 1 |
| p. 429 | Tit.: [ohne Titel] Reverendissime pater. Haeret animo meo iam diu quaedam scrupulosa dubitatio de actu visitationis generalis ordinis nostri per nostram provinciam ... — ... cuius servarem moderamina ignorat. |
| (p.431-432) | Nicolaus Cusanus
: Responsio ad epistolam Iohannis Schlitpacher super scrupulis ortis propter poenam excommunicationis latam in littera de visitatione monasteriorum provinciae Salisburgensis (pro mitiganda bulla visitationis monasteriorum ordinis sancti Benedicti) (Ed.: Baum--Senoner 1998, 284). 1 |
| p. 431 | Tit.: Responsio domini legati manu propria datum Excommunicatio non est lata nisi in rebelles qui visitatores non admittebant aut eos reverenter non acceptabant ... — ... nec est propterea excommunicatus. - (Schlußschrift) Hec ille. |
| (p.432) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?)
: Quaestio concernens bullam Nicolai V. papae contra turcos (Ed.: Baum--Senoner 1998, 284 f.). |
| (p.432) | Nicolaus Cusanus
: Responsio super difficultate ex bulla Nicolai V. papae pro expeditione contra Turcas (Ed.: Baum--Senoner 1998, 286). 2 |
| p. 432 | Tit.: Alia questio Item in bulla domini Nicolai papae pro expeditione fienda contra turcos quam etiam papa modernus confirmavit et auxit ... — ... non communicationis sed fulminationis existunt. |
| p. 432 | Tit.: Alia questio Item in bulla domini Nicolai papae pro expeditione fienda contra turcos quam etiam papa modernus confirmavit et auxit ... — ... non communicationis sed fulminationis existunt. |
| (p.433-455 ) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. I, Exc. (Ed.: David ab Augusta 1899, 1-57). 1 |
| p. 433 | Tit.: (Rot) Incipit compendium S. Thome. Augustinus: Nemo te ammitit nisi quo te di[...] Si vis in spiritu proficere et hoc esse propter quod ut hoc fieres ad scholam id est ad religionem venisti et si vis ne fias eis similis ... — ... Hoc tamen dico quod tu foris possis in [... bricht ab; Ed. 31, Z. 10]. |
| (p.456) | Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen). |
| (p.458a-b) | Definitio verbi sacrae scripturae . 1 |
| p. 458a | Scripturae sacrae verbum esse |
| (p.460-474 ) | Hugo de Sancto Victore CRSA
: De quinque septenis (PL 175, 405-410. Ed. R. Baron, Hugues de Saint-Victor, Six opuscules spirituels. Paris 1969, 100-119 [mit französischer Übersetzung]. -- Goy 368-383). 1 |
| p. 460 | Quinque septena quae in sacra scriptura |
| (p.475-520) | Benedictus de Nursia
: Regula, Exc. (PL 66, 215-932; CSEL 75. – CPL 1852). 1 |
| p. 475 | Ausculta o fili |
| (521-524) | : Excerpta ex Augustino aliisque . |
| (p.521-538) | Excerpta ex s. Augustino et aliis . |
| (p. 525-538) | Memoriale 'Qualiter' (Ed.: Claudio Morgand/S. Wandrille, in: Corpus Consuetudinum Monasticarum I. Siegburg 1963, 177-289 [Text: 229-289]). Edition ohne diese Handschrift. 1 |
| p. 525 | Incipit ordo in monasterio |
| (p.538-544) | : Formula honestae vitae (PL 184, 1167-1170. -- Bloomfield 3897). 1 |
| p. 538 | Petis a me frater carissime |
| (p.544-551) | Bernardus Claraevallensis OCist
: Forma vitae et speculum monachorum. 1 |
| p. 544 | Vitae suae tempus per momenta singula debet monachus computare |
| (p.553) | Federproben. |
| (p.554-592) | Hugo de Sancto Caro OP
: Tractatus super missam sive Speculum ecclesiae (Kaeppeli 1990; Hohmann Nr. 107 [unter den Dubia des Henricus de Hassia]; Bloomfield 1589). 1 |
| p. 554 | Tit.: (Rot) Incipit tractatus domini Hugonis Cardinalis super missam Dicit apostolus ad Ephesios sexto: Induite vos armatura Dei ut possitis stare adversus insidias diaboli. Haec armatura est vestis sacerdotalis |
| (p.592) | De matrimonio. 1 |
| p. 592 | Nota regulam quid temporibus matrimonium celebratur, unde versus: Aufert, concedit, necat, indulget |
| (p.593-595) | Nicht identifizierter Text. |
| (p.596) | Weinrezept, dt. |
| (HD-Spiegel) | Fragm. |