|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40762 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1094 (424, H 42)
HANDBUCH DES IOHANNES SCHLITPACHER: UNTERRICHTSTEXTE ZUM TRIVIUM. TEXTE ZUR MELKER REFORM. SERMONES (lateinisch/deutsch)
Papier 333 Bl. 148×110 Melk, 2. Drittel 15. Jh. (1438, 1436, 1442, 1464)
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 44)
"Walther, Initia", ""
alle Initien
| (VD-Spiegel) | Tabula codicis (15. Jh.). |
| (1r) | Tabula codicis (15. Jh.). |
| (1v-15r ) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
  : Tractatulus de quantitatibus syllabarum et figuris grammaticalibus excerptus ex 'Doctrinali' Alexandri de Villa Dei (Walther, Initia 13213, anonym unter dem Titel 'De prosodia'; vgl. auch Walther, Initia 13195. -- Diese längere Fassung des Traktats beinhaltet auch das Doctrinale-Kapitel 'De figuris'). 1 |
| 1v | Tit.: (Rot) Tractatulus de quantitatibus sillabarum excerptus ex doctrinali. (2r Nachtrag durch Bernhard Pez, 1. Drittel 18. Jh.) Ioannis Slitpacher Mellicensis opus Omnem diphthongum producas et posituram... (11r) Doctrinale figuras quinque notat speciesque ... — ... Doctrinalis mens breviter perstringitur ecce Laus patri domino genito cum flamine sancto. (Rot) Amen. |
| (15r-25r) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Glossula in tractatulum de quantitatibus syllabarum et figuris grammaticalibus. 1 |
| 15r | Tit.: [ohne Titel] Omnem diphthongum producas etc. Iste libellus duos continet tractatulos. Primus est de quantitatibus syllabarum, secundus vero de figuris grammaticalibus et incipit ibi: Doctrinale figuras etc. Primus qui obscurior est indiget aliquali explanatione plus quam secundus. Dividitur itaque tractatulus primus in duas partes principales. In prima ponuntur regulae de quantitatibus syllabarum, in secunda ponuntur dictiones a regulis generalibus et specialibus excipiendae, in tertia agitur de figuris. Secunda pars est tabula quae post versus subiungitur ... — ... De aliis dictionibus univocis non fuit necesse aliquid dicere, similiter de aequivocis quae non variant quantitatem syllabarum in diversis suis sectionibus. (25r, Beginn von Traktat 2, jedoch nur 10 Zeilen) Doctrinale figuras etc. Hic incipit secundus tractatulus quae dividitur in 4 capitula ... etiam quia non affuit locus et tempus scribendi aliqua pauca de ista parte scilicet de figuris, ideo omissum est et praecipue quia collecta est post materiam praecedentem de quantitatibus syllabarum. -- (25r Schlußschrift, Datierung) Hec sint brevissime dicta de tabula et de intellectu huius tractatuli cum correccione. Deo gracias 1438 die 21 Iunii [21.6.1438]. -- (Darauf folgen Schreiberverse). |
| (25r) | Schreiberverse. 1 |
| 25r | Tit.: Apostropha scriptoris ad laborem hunc Paterfamilias nunc finitor murmurosus ... — ... Sed {1 Wort unleserlich ...} fluat ex quanta sedulitate datum. |
| (25v) | Federprobe . |
| (26r-109v (Exc.) ) | Iohannes de Balbis Ianuensis OP
: Catholicon (Drucke: GW 3182-3205 u.ö. -- RB 4220; Kaeppeli 2199). 1 |
| 26r | Tit.: (Datierung ohne Jahr) 20 Iu. [20.6.] In nomine domini amen. (Titel) De orthographia excerpta ex katholicon... (53r) Item materia de accentibus... (74r rot) Hec [gestrichen: sunt] infrascripta ex katholicon sunt excerpta Littera sic diffinitur: Littera est minima pars compositae vocis vel littera est vox individua ... — ... Guna vas vitreum quae a latinis a similitudine cucurbitae ventosa vocatur. Et tantum de G. |
| (110r-117r) | Liber ordinis rerum, lat./dt. (Ed.: Schmitt P. 1983, I 1-753). 1 |
| 110r | Tit.: (Rot unterstrichen) Nota [gestrichen: aliqua vo] aliquarum rerum vocabula cum teotunico annexo. De stellis Septistellium sübengestirn. Ursa minor idem. Ursa maior etc. de [!] wagen. Arcturus idem ... — ... Metuitiva: At tatat hohoho. |
| (117r) | Gutolfus Sancrucensis OCist
: Excerpta. |
| (117v (Exc.)) | Iohannes de Balbis Ianuensis OP
: Catholicon (Drucke: GW 3182-3205 u.ö. -- RB 4220; Kaeppeli 2199). |
| (118r-119v) | Leer. |
| (120r-125v) | Liber ordinis rerum, lat./dt. (Ed.: Schmitt P. 1983, I 1-753). |
| (126r-137v ) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. I, pars 2 (Ed.: David ab Augusta 1899, 36-57. -- Bloomfield 5676). 1 |
| 126r | Tit.: In nomine domini amen. (Rot) Incipit passus de virtute religiosorum beati Thome quod nimis remissum regimen nutrit vicia in subditis et religionem confundit Si vis in spiritu proficere et hoc esse propter quod ut hoc fieres ad scholam virtutum id est ad religionem venisti et si vis ne fias eis similis qui longo tempore in scholis manendo ... — ... Si dignus fueris diligeris sin autem iustum est indignum non diligi nec ullam ei reverentiam exhiberi. -- (137v Datierung) Explicit etc. in XLa dominica (?) etc. 36 [26.2.1436]. |
| (138r-145v) | Modus legendi iura. 1 |
| 138r | Tit.: [ohne Titel; Titel im Inhaltsverzeichnis VD-Spiegel] Item tituli iuris canonici et civilis et modus legendi iura in suis accurtacionibus Ut legentibus et studere volentibus summas et glossas iuris facilius constare poterint breviaturae tam in iure canonico quam civili est animadvertendum. Nam omne ius aut est canonicum aut civile vel mixtum ... — ... (145r) et in his libris sunt multae breviaturae difficiles [?] et diversae quae in alphabeto tanguntur sequenti ut praedictum est prius. (Darauf folgt das Abkürzungsverzeichnis) Ac Accursius, Al Albertus ... (145v) Wil Wilhelmus, Vin Vincentius, # Paragraphus. |
| (146r-154r) | Verzeichnis der Tituli Decretalium. 1 |
| 146r | Tit.: (Rot) Incipiunt rubrice sew tituli decretalium. Primus liber 1 1 De summa trinitate et fide catholica ... — ... 12 De verborum significatione. |
| (154va-161rb) | Tituli et rubricae librorum iuris civilis. 1 |
| 154va | Tit.: (Rot) Incipiunt tituli sew rubrice libri institucionum et primo primi libri... (156r) Incipiunt rubrice digestorum... (158v) Incipiunt tituli libri codicum domini Iustiniani imperatoris De iustitia et iure ... — ... Utrum conveniatur qui certo loco dare promisit. |
| (161v) | Pez, Bernhard OSB
: Notiz, daß Nicolaus Seyringer de Matzen Autor des folgenden Werkes sei. |
| (162r-177v) | Caerimoniae regularis observantiae ordinis s. Benedicti in monasterio Sublacensi (Ed.: J. F. Angerer, Caeremoniae regularis observantiae sanctissimi patris nostri Benedicti ex ipsius regula sumptae, secundum quod in sacris locis, scilicet Specu et monasterio Sublacensi practicantur [CCM 11,1]. Siegburg 1985, 7-118). 1 |
| 162r | Tit.: (Titel im Inhaltsverzeichnis VD-Spiegel) Item pro reformacione quedam. [Neuzeitl. Titel von der Hand des Bernhard Pez (1. Drittel 18. Jh.) auf 161v] (Invocatio) Ihesus Christus. In nomine sanctae et individuae trinitatis patris et filii et Spiritus sancti. Quamvis beatissimi patris Benedicti regula sufficientissime ac clare regularis vitae exprimat modum ac formam ... — ... cogantur nihil aliud quaerere nisi Deum. Quod nobis concedat Iesus Christus. Amen. Amen. |
| (178rv) | Leer. |
| (179r-189v) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Avisamenta pro reformatione monasterii in Ettal 1442 (Entwurf der Visitationsurkunde [mit 52 Reformpunkten] und Anweisungen für die Reform) (Lit.: Niederkorn-Bruck 1994, 187. ). 1 |
| 179r | Tit.: (Rot) Prefaciuncula avizamentorum etcetera. 22 Iunii. (Datierung der Niederschrift) 18 Iunii 1442 (Datierung von der Hand des Bernhard Pez) A. 1439 In Christi nomine qui totius bonitatis fons est et origo. Amen. Nos fratres ... [Namen im Text ausgespart] monasterii Mellicensis ordinis sancti Benedicti monachi expresse professi ad multam instantiam iteratis vicibus replicatam illustris principis domini Alberti ducis Bavariae de civitate Augusta tandem ad monasterium Ettal beatae virginis seu ... gratia observantiae regularis ibidem introducendae translati ... (182v) De abbate: Deinde pro domino abbate ex cuius diligentia opus reformationis prosperabitur ... — ... quae in nostra praesentia assumpta sunt intendimus seorsum specifice et successive ante nostrum discessum consignare etc. -- (189v Tagesdatierung) 22 Iunii etc. |
| (189v) | Iohannes de Ragusio OP
: Responsio contra Iohannem Rokiczanam: Catalogus doctorum. 1 |
| 189v | Tit.: Tale testimonium reddit magister Iohannes de Ragusio doctor theologie qui in sacro concilio Basiliensi respondit ad primum articulum Bohemorum de communione sub utraque specie infra scriptis doctoribus hic in responsione ad prefatiunculum Albertus Magnus summus philosophus et maximus theologus sanctaeque vitae... Item beatus Thomas discipulus cuiusdam magni Alberti qui fuit excellentissimi ingenii... Item Bonaventura doctor utique devotissimus... Petrus de Tarentasia doctor excellentissimus Romanus pontifex... Richardus de Mediavilla doctor profundus... Petrus Hierosolymitanus patriarcha doctor utique magni ingenii... Scotus qui prae altitudine... Thomas de Argentina doctor valde profundus et magnae auctoritatis in scholis. |
| (190r, 190v unterer Freirand) | Excerpta. 1 |
| 190r | Tit.: ... ] dominica M° CCCC XXV circa festum pentecosten [zwei Zeilen davor geschwärzt und schwer leserlich] Item Bernardus in sermone de ascensione domini qui nuncupatur de intellectu multum pulchrum dicit de ferventibus tepidis ... — ... Item Ulricus ...: Si quis de aliquo ... quod ipse sentit excusat. Haec ille. (190v) Wilhelmus in glossa super Raimundum ... scrupulosa. |
| (190v) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones 1-3 de eucharistia (Zusammenfassung) (Vgl. Madre 1965, 245 f.). 1 |
| 190v | Tit.: [ohne Titel] Notandum etiam quod magister Nicolaus de Dinkelsbühl [oberhalb der Zeile ergänzt: felicis memoriae] quinque fecit sollemnes sermones de venerando altaris sacramento [gestrichen: cuius pri] quorum primus tale habet thema: Caro mea vere est cibus (Ioh. 6,56) in quo cum verbis evangelii istas inter alias tractat materias... Secundus tale habet principium: Ego sum panis vitae (Ioh. 6,41) [gestrichen: primo adducens] in quo inter alia adducit octo congruentias ... — ... Tertius sermo qui tale capit initium: Sacramentorum sanctae ecclesiae virtutem et admirabilem efficaciam etc. |
| (191r-197v ) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo 4 de eucharistia (Madre 1965, 246). 1 |
| 191r | Tit.: (Rot Invocatio) In nomine domini. Amen Probet autem seipsum homo... (1.Cor. 11,28). Probet id est secundum glossam examinet et purget seipsum et diligenter discruciat conscientiam suam ... — ... et inordinatus ac totus discretus accedat. |
| (197v) | Iohannes Duns Scotus OFM
: Excerpta. |
| (197v) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Excerpta. 2 |
| 197v | Tit.: [ohne Titel] Item dicit Scotus circa distinctionem VIII quarti et magister Nicolaus de Dinkelsbühl allegat hic ... — ... quae est per gratiae collationem. |
| 197v | Tit.: [ohne Titel] Item dicit Scotus circa distinctionem VIII quarti et magister Nicolaus de Dinkelsbühl allegat hic ... — ... quae est per gratiae collationem. |
| (198r-199v) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo 5 de eucharistia (Madre 1965, 246). 1 |
| 198r | Tit.: Pro frequencia sacramenti in quantum est hostia monitur (?) et sacrificium queritur Utrum expediat hoc sacrificium frequentare per ipsius consecrationem et missae celebrationem. Pro communione notandum est primo quod Christus dominus inter omnia sacrificia quae per sacerdotes offeri possunt est Deo sacrificium ... — ... Videtur quod una oblatione oblatione [!] in altari omnia peccata et omnes poenae et omnes animae de purgatorio per unam eius oblationem liberentur. Hoc dubium vide in sermone 5to M[agistri] N[icolai] de Dinkel[sbühl] de corpore Christi. |
| (200r-203r) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Excerpta. 1 |
| 200r | Tit.: [ohne Titel] Utrum sumptio licitum et expediens [oberhalb der Zeile ergänzt: sit] fidelibus extra etiam tempus statum ut paschae (!) saepius communicare. Ad hanc quaestionem videtur sanctus Thomas dicens (!, recte: dicere): Circa sumptionem huius sacramenti sunt duo consideranda ... — ... et super omnem offensionem. |
| (203v) | Leer. |
| (204r-205r) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis (cap. III,3): Exhortatio ad noviter professos (Ed.: J. F. Angerer, Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis [Corpus consuetudinum monasticarum 11,2]. Siegburg 1987, 160-162). 1 |
| 204r | Tit.: (Rot) Exhortacio ad noviter professos Post professionem quam fecistis consutum et clausum fuit vobis caputium habitus quem assumpsistis ... — ... et facta facultas ad bene vivendum et merendam [!] gloriam caelestis regni. Quam nobis praestare dignetur qui vivit et regnat Deus benedictus in saecula. Amen. |
| (205v) | Tractatus de musica abbreviatus. 1 |
| 205v | Tit.: [ohne Titel] (Titel und Standortangabe im zeitnahen Inhaltsverzeichnis, VD-Spiegel [faßt die Texte von 206v-219r zusammen) Item aliqua in musica 201 Musica est motus vocum rationabilium in arsim et thesim in elevationem vel depressionem. Secundo notandum quod sunt [am Rand eingefügt: 7] litterae in quibus tota musica comprehenditur ... — ... secunda ideo quia nullus cantus alicuius toni de ratione ad eas ascendit. |
| (205v-208r) | Tractatus de musica (Ed.: R. Federhofer-Königs, Ein anonymer Musiktraktat aus der 2. Hälfte des 14. Jahrhunderts in der Stiftsbibliothek Michaelbeuern/Salzburg. Kirchenmusikalisches Jahrbuch 46 [1962] 43-60, hier: 44-48). 1 |
| 205v | Tit.: (Rot) Incipit textus musice c[apitulum] primum Musica est motus vocum rationabilium in arsim et alias vel thesim id est in elevationem et depressionem vel aliter: Musica est scientia veraciter canendi et facilis via canendi per scientiam. Dicitur [am Rand eingefügt: enim] musica a moys graece quod est aqua latine et ycos scientia quia inventa est iuxta aquas ... — ... octavus vero plagalis ascendit ad D [Druck: C] acutum et descendit ad D [Druck: C] grave. |
| (208v-213r) | Tractatus de musica. 1 |
| 208v | Tit.: [ohne Titel, durch 2zeilige Lombarde vom vorherigen Text abgehoben] Cantus est ascensus vel descensus ab Ut in La vel e converso [?] a La in Ut. Et sunt tres... Tonus est ratio cuilibet cantui musico regularem modum ascendendi vel descendendi constituens ... — ... Tunc quando cantus est elevatus tunc facile patent haec omnia. |
| (213r-216r) | Berno Augiensis OSB
: Prologus in Tonarium (Druck: M. Gerbert, Scriptores ecclesiastici de musica sacra potissimum II, St. Blasien 1784, 62a-79b = PL 142, 1099-1116. Abdruck der bei Gerbert nicht gedruckten Interpolationen zum 'Prologus' bei Smits van Waesberghe 1979, 31-37. Ed.: Rausch 1999, 31-68). 1 |
| 213r | Tit.: (Rot) De tonorum intensionibus et remissionibus nota aliqua Protus itaque autentus id es primus tonus constat ex prima specie diapente scilicet D E F G A id est tono semitonio ditono... (213v) Et quia de speciebus [am Rand eingefügt: trium] consonantiarum mentio facta est scilicet diatesseron diapente et diapason statim superius ideo ad cognoscendum tales et notandum quod prima species diatesseron A H C D videlicet ab A Re ad D Sol Re constat ex tono semitonio et tono ... — ... Est autem clavis in proposito quaedam manifestatio et restrictio cuiuslibet cantus eo quod per eam cantus manifestatur cuius toni sit. |
| (216r-219r (mit Hufnagelnotation auf vier Notenlinien)) | Tonarium Subiaco-Mellicense (Ed.: Angerer 1979, 54-63). 1 |
| 216v | Tit.: (Rot) Incipit modus intonandi sew imponendi Psalmos et cantica 2um octo usitatos tonos et hoc 2um modum monachorum Mellicensium. Et sicut primum dominum in Lauda anima mea dominum et modulatur sew accentuatur 2um primum tonum ita eciam debet fieri 2um omnes alios tonos sequentes quantum ad illam pausulam Psalmus: Dilexi. Psalmus: Lauda anima mea dominum laudabo dominum in vita mea ... — ... (Rot «In festo duplici maiori canticumBenedictus dominus Deus Israel. Canticum: Magnificat. |
| (216v-219r) | Gotische Choralnotation (Hufnagelnotation). |
| (219v-222v (Exc.) ) | Iohannes (Krafft) de Gmunden
: Calendarium 1439-1514 (Druck: Mainz 1448 ?? [Gutenberg, vgl. Gottfried Zeller, Ein neuentdeckter astronomischer Kalender für das Jahr 1448. Veröffentlichungen der Gutenberg-Gesellschaft 1 1902) 4-5, 9]; Teildruck: R. Klug, Der Astronom Johannes von Gmunden und sein Kalender. 61. Jahresbericht des K. K. Staats-Gymnasiums zu Linz. Linz 1912, 1-35, hier: 18-27. -- Thorndike--Kibre 103.07). 1 |
| 219v | Tit.: [ohne Titel, im Inhaltsverzeichnis nicht angeführt] Si vis scire aureum numerum et etiam clavem alicuius anni tunc ab annis domini incompletis depone 1438 annos... (220v) Si litteram dominicalem et numerum cycli solaris in aliquo anno scire volueris tunc ab annis domini imperfectis 1438 annos... (221v) Si vis scire intervallum id est numerum septimanarum quae sunt a festo nativitatis Christi si ipsum fuerit dominica die... (222r) Si vis scire quinque festa mobilia scilicet septuagesimae quadragesimae paschae rogationum et pentecostes vide primo in calendario loca clavium festorum istorum... (222v) Habita aliqua coniunctione seu incensione alicuius mensis si vis [gestrichen: in] habere immediate sequentem ... — ... lunatio 29 dies 12 horae ... qua differentia lunationis 7 dies 9 horae 11 minuta. |
| (223r-225v) | De modis musicae tredecim. 1 |
| 223r | Tit.: [ohne Titel] (Im zeitnahen Inhaltsverzeichnis, VD-Spiegel, 1r nicht genannt) Notandum quod secundum modernos modi musicae sunt tredecim. Primus modus dicitur unisonus et habet fieri ex uno sono plurium notarum in linea vel in spatio. Et licet unisonus secundum antiquos non ponatur pro modo... (225r, Hii sunt tredecim modi quibus omnis cantus componitur) Unisonusque unisonus simplex est ... — ... diatesseron diapente diapason. Hi quattuor modi sunt qui consonant [bricht ab, Rest der Seite und folgende zwei Blätter leer]. |
| (225rv) | Gotische Choralnotation (Hufnagelnotation). |
| (226r-227v) | Leer. |
| (228r-237v (lat. Pipino-Version, Kurzfassung)) | Marcus Polus
: Il Milione (Ausg.: Marka Pavlova z Benátek, Milion. Dle jediného rukopisu spolu s prvíslusnym základem latinskym. Ed. Justin V. Prásek. Prag 1902 [lat./tschech. Synopse]). 1 |
| 228r | Tit.: (Invocatio und Datierung) In Cristi nomine 1465. (Titel) Incipiunt excerpta ex historia Marci Pauli de Veneciis de regionibus orientalibus Advertendum quod volentes intrare terras orientalium veniunt ad Armeniam minorem ad civitatem eiusdem regionis quae dicitur Glassa portum maris habens ... — ... de pellibus hermelinis exculinorum zabelliorum et variorum copiam habent. [In kleinerer Schrift Kommentar |
| (238r-248v (Redaktion D)) | Ps. Iohannes Presbyter
: Epistola ad Manuelem I. Komnenos (Ed.: F. Zarncke, Der Priester Johannes, Erste Abhandlung, enthaltend Capitel I, II und III. Abh. Leipzig 7, Leipzig 1873-1879, 827-1030 [= Abh. der Königl. Sächs. Ges. d. Wiss. 17], hier 909-934). ). 1 |
| 238r | Tit.: (Rot) Ihesus. Incipit epistola sive hystoria presbiteri Iohannis mirabilis valde Presbyter Iohannes potentia et virtute domini nostri Iesu Christi... Refertur apud maiestatem nostram quod mireris valde de excellentia nostra ... — ... et potestatem nostram dinumerare. Datum Bribic XV Kl. Aprilis anno LII nativitatis nostrae. De confirmatione omnium quae superius dicta sunt quasi incredibilia verissima esse quidam cardinalis Stephanus nomine sub pollicitatione suae fidei dicebat et omnibus patenter pronuntiabat. -- (248v, Schlußschrift rot, Datierung) Explicit epistola sive hystoria presbiteri Iohannis mirabilis valde. 1465°. |
| (249rv) | Udalricus (Kager, Kegerl) de Landau OSB
: Epistola ad Iohannem Schlitpacher Mellicensem (1465, Tegernsee). 1 |
| 249r | Tit.: Epistola magistri Udalrici prioris monasterii Tegernseensis de anno 1465 Venerabilis pater nonne colendissime post sui et suorum commendationem votivae dilectionis incrementum. Vestra sincerissima scripta parius denique meus in vestram paternitatem affectus me ... — ... nec occupationes plura scribere non sinunt. Per vestrum filium Udalricum monachum inutilem in Tegernsee priorem. |
| (249v) | Udalricus (Kager, Kegerl) de Landau OSB
: Epistola ad Iohannem Schlitpacher Mellicensem (1465, Tegernsee): Chartula inclusa. 1 |
| 249v | Tit.: Idem in cartula inclusa Praecolende pater vitae regularis amator praecipue qui zelum scilicet habet cum scientia quia cum unus fueritis de visitatoribus nostri monasterii et charta per vos tunc tradita in quibusdam punctis aliter quandoque quam littera sonat practicetur ... — ... et mihi sit solatium et solamen et audite tandem magis peritum et de quo optime confido nemo est qui prohibeat. |
| (250r-251r) | Udalricus (Kager, Kegerl) de Landau OSB
: Epistola ad Iohannem Schlitpacher Mellicensem (1465 IX 6, Tegernsee): Über sein neues Priorenamt und die Tötung des Priesters Johannes (Lit.: Redlich 1931, 50 f. (Zusammenfassung des Inhalts). 1 |
| 250r | Tit.: Idem qui supra Iesum qui salvat et se in eodem cum plenissime caritatis affectum. Venerabilis praeclare mi pater conventus et ego ex vestris mellifluis scriptis caritativa quam transmissione tractatulorum valde consolati sumus ... — ... cum vestra congregatione facta. Scriptum in Tegernsee 6 die mensis septembris anno Christi etcetera LXVto [6.9.1465]. Frater Udalricus vester sui nec monachi nomine dignus. |
| (251v) | Udalricus (Kager, Kegerl) de Landau OSB
: Epistola ad Iohannem Schlitpacher Mellicensem (1465 X 28): Über die Vorgänge in St. Ulrich und Afra in Augsburg, die Verhandlungen wegen Münchsmünster und Ellwangen in Rom und die Bestrebungen zur Reform des Benediktinerordens Herzog Ludwigs von Bayern (Ausg.: Redlich 1931, 210 f. Nr. 9, vgl. auch 51 [dt. Zusammenfassung des Briefes]). 1 |
| 251v | Tit.: (Vorlagendatierung) Idem 1465to Salutem utriusque hominis in auctoritate salutis etcetera. {Anfang des Kommentars Schlitpachers} Huic litterae quam non copiare volo duae fuere inclusae schedulae. Tenor unius est qui sequitur: Pater meus Bernardus iam moratur in Augusta cum domino abbate sancti Udalrici tractans de negotio uniformitatis ordinis nostri ... — ... Raptim scriptum in die sanctorum apostolorum Simonis et Iudae infra septimam et octavam horas cum lumine (?). Frater Ulricus. -- (Kommentar Schlitpachers:) Scripta ante prioratum dicti viri ac chartulas quaestionum plurium praetereo similiter et responsa facta quia illa talia reservavi. |
| (252rv) | Leer. |
| (253r-257v) | Collatio de resurrectione. 1 |
| 253r | Tit.: (Datierung) In Cristi nomine 1465. (Am unteren Freirand Tagesdatierung in einer Anrufung) Ora pro me presul queso beate Ruperte [27.3.1465]. (Festbezeichnung) In 5ta Christi apparicione die sive resurreccionis [Rest weggeschnitten] Pax vobis ego sum nolite timere (Luc. 24,36). Hodie illuxit sollemnitas iocundissima in qua colitur nostri salvatoris resurrectio gloriosa. Exsultat laetaturque sancta mater ecclesia iuxta illud psalmigraphi exhortationis suave verbum: Haec est dies quam fecit dominus ... — ... caute ambulemus actibus virtuosis ... Qui vivit cum patre et Spiritu sancto unus verus et aeternus Deus. Amen. (Notiz) Conclusio illa amplius extendatur. -- (257v Datierung) Explicit 29 Marcii. Deo gracias [29.3.1465]. |
| (258r) | Excerpta. 1 |
| 258r | Tit.: [ohne Titel] In gloria caelestis patriae erit beatorum sanitas absque infirmitate |
| (258v-260r) | Eugenius IV. papa
: Decretum unionis Graecorum (Bulla 'Consentiente ad infrascripta', Florenz, 1439 VII 6) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,3. Rom 1743 [Nachdruck Graz 1964], 25 f. Nr. XXI. -- Ed.: Georgius Hofmann [Ed.], Andreas de Sanctacroce, advocatus consistorialis. Acta Latina Concilii Florentini VI [Concilium Florentinum. Documenta et scriptores 6]. Rom 1955, 260-266). 1 |
| 258v | Tit.: (Am unteren Freirand) Decretum conclusionum finalis [?] concordie cum latinis sive ecclesie orientalis cum occidentali Eugenius episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Consentiente ad infrascripta carissimo filio nostro Iohanne Paleologo Romeorum [!] imperatore illustri et locatenentibus venerabilium fratrum nostrorum patriarcharum et ceteris orientalem ecclesiam repraesentatibus. Laetentur caeli et exsultet terra ... — ... et iuribus eorum. Datum Florentiae in sessione publica synodali in ecclesia maiori sollemniter celebrata anno incarnationis dominicae millesimo quadringentesimo trecesimo nono pridie nonas Iulii pontificatus nostri anno nono. Et subscripserunt ex parte latinorum: Ego Eugenius catholicae ecclesiae episcopus ... -- ... Graecorum atque Russiae 2us. |
| (260rv) | Eugenius IV. papa
: Bulla unionis Armenorum 'Exsultate Deo' (Florenz, 1439 XI 22) (Druck: C. Cocquelines [Ed.], Magnum Bullarium Romanum III,3. Rom 1743 [Nachdruck Graz 1964], 28-33 Nr. XXIII. -- Ed.: Georgius Hofmann [Ed.], Andreas de Sanctacroce, advocatus consistorialis. Acta Latina Concilii Florentini VI [Concilium Florentinum. Documenta et scriptores 6]. Rom 1955, ???). 1 |
| 260r | Tit.: Notandum quod premissa potestate Armenorum legatorum ab eorum patriarcha deputatorum nec non littera regentis civitatis Caffe ad summum pontificum subiungitur longum decretum per ipsos Armenos oratores eorum patriarche nomine et populorum susceptum et incipit ut sequitur Eugenius episcopus servus seruorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Exultate Deo adiutori nostro iubilate Deo Iacob etc. Ubi praemissa collatione cum Armenis habita traditur eis symbolum ... — ... cum oboendientia profitentur. Et subscripserunt patres qui in Graecorum decreto subscripti sunt. |
| (260v) | Kurzer Bericht über den Streit des Basler Konzils mit Eugenius IV. über die Vereinigung mit den Griechen auf dem Konzil von Florenz. 1 |
| 260v | Tit.: [ohne Titel] Nota quod Basileae celebratum est concilium generale cum consensu et auctoritate Eugenii Papae ... — ... Et sic unio <...> ecclesiae occidentalis. Deo gratias. |
| (260v-263v (Exc. de haereticis: lib. VIII, cap. 5)) | Isidorus Hispalensis
: Etymologiarum sive Originum liber VIII, cap. 5: De haeresibus = Decretum Gratiani, pars II, causa 39 (PL 82, 298-305. -- CPL 1186. -- Decretum Gratiani: Ed. Friedberg I, Sp. 1001-1006). 1 |
| 261r | Tit.: Ex decreto causa XXIIII questione III: Secte vero hereticorum quot sunt et unde nomina acceperint Isidorus VIII libro ethimologiarum capitulo V determinat dicens: Quidam autem heretici etc. (261r) Quot sunt secte hereticorum Quidam autem haeretici qui de ecclesia recesserunt ex nomine suorum auctorum nuncupantur quidam vero ex causis quas eligentes instituerunt... Menandriani a Menandro mago ... — ... licet de ecclesia non recesserit tamen haereticus appellari potest. |
| (263v) | Augustinus
: Zitat . 1 |
| 263v | Tit.: Item Augustinus quare divina providentia multos errare permittit Ideo divina providentia diversi erroris hereticos esse permittit |
| (264r-268v) | Collatio in die pentecostes. 1 |
| 264r | Tit.: (Invocatio, Datierung) In Christi nomine 1464 13 maii [13.5.1464] Spiritus ubi vult spirat (Ioh. 3,8). Viri venerabiles Deo devotissimi patres ac fratres religiosissimi cum caritate Dei praecolendi. Hodie sancta Dei ut nostis ecclesia per orbem terrarum diffusa gloriosissimam colit solemnitatem in memoriam adventus Spiritus sancti ... — ... de potestate misericorditer qui cum patre eiusque unigenito vivis et regnas unus {...} Deus. Amen. -- (268v Datierung) Explicit 14 Maii. (Danach ein Satz getilgt, auch unter UV-Licht unleserlich). |
| (269r-273v ) | Memoriale pro peregrinis tempore passagii. 1 |
| 269r | Tit.: (Rot) Memoriale pro peregrinis tempore passagii Deus trinitas dicitur Isaiae sexto. Dominus Sabaoth id est exercituum sicut in Zachaeo multis replicatur. Habet autem triplicem exercitum ... Solent autem contra Sarracenos pugnaturi cruce signari ... — ... Accedant fide armato qua sancti vicerunt regna cum omnibus ad Deum devotis cum spe auxilii beatorum. |
| (274r-278r ) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Reformationis methodus (Druck: Anselm Schramb, Chronicon Mellicense. Wien 1702, 309-312; Kropff 1747, 184-187 [gekürzt]. -- Madre 1965, 269-271; Lhotsky 1963, 332f.). 1 |
| 274r | Tit.: (Rot) Avisamenta magistri Nicolai de Dinkelspuhel Ad bene incipiendum reformationem ordinis sancti Benedicti in monasterii ditioni illustrissimi principis domini nostri domini Alberti ducis Austriae subiectis videntur quandoque utilia fore aut etiam requiri. Primum est ut advocentur aliqui viri devoti qui sub regulari disciplina et iugo regulae praedicti ordinis ... — ... vel per fratrem Iohannem de Monte Cassino aut consimilem bene certum. -- (278r Schlußschrift rot) Finiuntur avisamenta magistri de Dinkelspuhel. |
| (278r-279v) | Petrus de Rosenheim OSB
: Avisationes in causa reformationis monasterii Seitenstetten pro Stephano de Rietental 1431 (Ausg.: Schramb 1702, 358 f.).
Lit.: Thoma 1962, 162 Nr. 3.d. -- Niederkorn-Bruck 1994, 207.). 1 |
| 278r | Tit.: (Rot) Subscriptas autem avisationes concepit pater Petrus de Rosenhaim pro patre Stephano de Riettental cum in causa reformationis emitteretur ad Seyttensteten Primo conspiciatis chartam et omnia puncta eius quae opportet observari quia et in hoc visitantur ... — ... Item infirmorum ac debilium et hospitum cura fiat prout fuerit possibile modo convenientiori. Haec ille. |
| (279v-282v) | Iohannes (Wischler) de Spira OSB
: De visitatione monasterii Lambacensis sub abbate Iohanne 1429 (Ausg.: Schramb 1702, 359-361
Lit.: Niederkorn-Bruck 1994, 194 f. über die Reform in Lambach). 1 |
| 279v | Tit.: (Rot) Tenor cedule cuius singula puncta dominus Iohannes abbas Lambacensis promisit se ad impleturam viteque reformationem inciperemus Pater Iohannes de Suevia et ego frater Iohannes dictus de Spira professi in Mellico interrogavimus a praefato domino Iohanne quattuor quaestiones quarum tres particulariter exposuimus prout sequitur ... — ... et molestantes eum quaevis modo verbo vel facto. -- (282v Schlußschrift) Acta sunt hec anno domini etc. 9no Idus Augusti in stuba domus exterioris curie abbacialis presentis nobis fratre Ulrico professo monasterii Lambacensis. Hec Spira. |
| (282v-286v) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis: Kranken- und Sterberitus (Ed.: J. Hisch, Der Kranken- und Sterberitus in Codex Mellicensis 1094. Ungedruckte Diplomarbeit, Kath.-theol. Fakultät der Universität Wien. Wien 1972, 1-32; vgl. Breviarium caerimoniarum cap. III,19). 1 |
| 282v | Tit.: (Rot) Ordo ad communicandum infirmum Inprimis pulsetur campana capituli et fratres qui possunt in ecclesiam conveniant floccis induti ... — ... simul in ecclesiam revertantur excepta quod crux remaneat coram infirmo. |
| (286v-290r) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis: Ordo commendationis animae et modus sepeliendi confratrem in monasterio Mellicensi (Ed.: J. Hisch, Der Kranken- und Sterberitus in Codex Mellicensis 1094. Ungedruckte Diplomarbeit, Kath.-theol. Fakultät der Universität Wien. Wien 1972, 10-17). 1 |
| 286v | Tit.: (Rot) Ordo commendationis anime Primum fiant letaniae breves in hunc modum sacerdote incipiente ceteris autem respondentibus: Kyrie eleison Christe eleison kyrie eleison. Sancta Maria ora pro eo. Omnes angeli et archangeli orate pro eo ... — ... iuxta dispositionem maioris. |
| (290r-295r) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis: Ordo sepeliendi confratrem in Mellico (Ed.: Hisch 1972, 18-27). 1 |
| 290r | Tit.: [ohne Titel] Hora competenti sacerdos cappa indutus cum ministris et ad sonum nolae fratribus qui interesse possunt ad chorum congregatis ... — ... V: Requiescant in pace. R: Amen. |
| (295r-300v) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis: Modus professionis sollemnis (= cap. III,13) (Ed.: Angerer 1985, 149-158). 1 |
| 295r | Tit.: [ohne Titel] Novitii facturi professionem post offertorium missae abbatis stent ante altare maius coram omnibus ibique genu flexo in gradu altaris legant singuli petitiones suas secundum intentionem regulae sancti Benedicti manu propria scriptas sub hac forma. In Christi nomine. Amen. Ego frater N. de N. ad honorem omnipotentis Dei et beatissimae virginis Mariae ac beatissimi patris nostri Benedicti ... anno ab (295v) incarnatione domini millesimo quadringentesimo quadragesimo nono die XXV Iulii quae fuit dies sancti Iacobi apostoli [25.7.1449] ... — ... Si missa dicatur de sancto Benedicto tunc ponuntur pro prima oratione. -- (Schlußschrift) Et iste est modus professionis fiende. |
| (300v-302v) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis: Modus petendi professionem (= cap. III,13) (Ed.: Angerer 1985, 158 f.). 1 |
| 300v | Tit.: (Rot) Item modus petendi admissionem ad profitendum secundum morem Mellicensium Conventis domino abbate et conventu in loco capituli advocatur petiturus se admitti ad profitendum novitius a magistro novitiorum ... (301r Modus profitendi) Die professionis novitiorum ipsi professuri praeexpediti quoad confessiones et formas professionis induti ... — ... et sic recedunt ad loca sua. |
| (302v-304v) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis (pars IV): Agenda pro defunctis in monasterio Mellicensi (Ed.: Hisch 1972, 28-32. CCM XI,2 1985, 217-220). 1 |
| 302v | Tit.: (Rot) De agendis pro defunctis. Quid agatur pro fratribus conventualibus in communi Primo pro quolibet fratre conventuali defuncto etiam si abbas fuerit ipso die depositionis suae si commode fieri potest totum officium defunctorum scilicet vesperae vigiliae novem lectionum cum laudibus et missa defunctorum conventualiter cantando peragatur... (303v, Quid agatur pro fratribus conventualibus defunctis in privato) Pro abbate noviter defuncto singuli sacerdotes missas legentes viginti missas infra annum legant ... — ... et sic de aliis denuntiati vero ut eis celerius subveniatur conventui quantocitius commode fieri poterit insinuentur. -- Supradicta post diligentem et multiplicem [gestrichen: di] praeviam deliberationem conventualiter conclusa sunt. |
| (304v-319v (Exc.: De excommunicatione, pars II, cap. 2-6)) | Iohannes Nider OP
: Manuale confessorum (Drucke: Hain 11834-11845; Paris 1513 f. -- Kaeppeli 2539; Bloomfield 4967). 1 |
| 304v | Tit.: (Rot) De excommunicatione ex manuali confessorum magistri Iohannis ex prima parte eiusdem tractatus Notandum quod quis incidit excommunicationem aut a canone aut ab homine latam... (305r, De casibus excommunicationis et primo tangentes fidem principaliter capitulum secundum primae partis praefati tractatus) Ad ostendendum igitur in quibus casibus quis sententiam excommunicationis incidat ipso iure ... — ... in constitutione Iohannis 22 'Super gentes et regna' etc. |
| (319v-320v) | Casus reservati episcopales secundum declarationem Benedicti XI. papae. 1 |
| 319v | Tit.: (Rot) Nota casus reservati episcopis 2m declarationem Benedicti XI Notandum secundum Benedictum XI in decretali 'Inter cunctas' quattuor sunt casus de iure commmuni episcopo reservati ... Primus est peccatum clerici ... — ... nisi sit casus reservatus specialiter. |
| (320v-321v) | Casus reservati episcopis in synodis. 1 |
| 320v | Tit.: (Rot) Secuntur casus in sinodis episcopis reservati Primus est coitus cum moniali consecrata vel non consecrata sive sit virgo sive non ... — ... melius in Summis signantur Astensi et Pisana. |
| (321v-322r) | Casus reservati abbati in monasterio Mellicensi (Ausg.: Schramb 1702, 361). 1 |
| 321v | Tit.: (Rot) Casus secuntur qui secundum consuetudinem monasterii Mellicensis reservantur abbati Primo omnes casus papales ad solum papam pertinent. Item omnes casus episcopales pertinent ad abbatem. 1. Item omnes proprietarii quibus datum non est aut permissum ... — ... Item defaedationes immundae locorum sacrorum. |
| (322r-324r) | Casus specialiter reservati a iure episcopis. 1 |
| 322r | Tit.: (Rot unterstrichen) Casus autem specialiter reservati [gestrichen: ac] a iure episcopis sunt hii Primus haeretici occulti in mente et servitores Iudaeorum ... — ... Sicut dicitur de sententia excommunicationis capitulo 'Nuper'. |
| (324rv) | Iohannes de Friburgo OP
: Summa confessorum: Lib. III, tit. 33, quaestio 144-146. 1 |
| 324r | Tit.: Ex summa confessorum libro 3° titulo XXXIII. (Am Rand) Q. 144 Nota licet excommunicato maiori excommunicatione litteras mittere aut ab eo accipere aut nuntios ... (Quaestio 145) Notandum etiam si aliquis assignat (?) quod licitum est ... (Quaestio 146) Secundum glossam non licet eleemosynam recipere ab excommunicato ... — ... in quantum bono modo fieri poterit vitandi. |
| (324v-325r) | Breviarium caerimoniarum monasterii Mellicensis: De novitiorum scrutinio (= Casus qui deberet interrogari antequam sumat habitum religiosi), cf. cap. III,11 (Vgl. Angerer 1985, II 145 f.). 1 |
| 324v | Tit.: Hii sunt casus qui deberet interrogari a quolibet antequam sumat habitum religiosi primo Primus si sit fide catholicus. Secundus si sit corpore sanus ... — ... vel huiusmodi in cella. |
| (325v-333v) | Leer. |
| (HD-Spiegel) | Psalterium-Fragment (Papier; 1. Hälfte 15. Jh.; nicht rubriziert). |