Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=40767 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1099 (417, H 34 [1])
Papier   145×105   Melk, 1441-1445
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 27)

alle Initien
(Ir) Tabula codicis (von der Hand des Bibliothekars Vinzenz Staufer).
(IIrv) Leer.
(p.1-20) Excerptorium de semitoniis.
   1
p. 1 Tit.: (Rot) Incipit excerptorium de semitoniis
Peritiorum consulens utilitati fratrum ea quae de semitoniorum notitia procelando dudum quodam in tractatu eorum scriptitaram (?) hic compendiose excerpsi ne praevolantibus taedium incuteretur ingeniis remittens ignorantem pro eorum pleniori elucidatione ad antedictum tractatum semitoniorum. Qua propter praesens opusculum non inepte excerptorium praenotatur. Tonus est proportio unius notae ad notam immediatam sibi ut dicendo ut re et hoc perfacta et legitima ... — ... Tertius ut re fa, octavus atque secundus sep fa mi fa sol sic omnibus esse recordor. Amen. - (p.20 Schlußschrift, Datierung rot) Explicit excerptorium de semitoniis anno domini .1441°. in die sancti Panthaleonis martyris id est quinto kalendas augusti [28.7.1441].
(p.21-22b) Ps. Bernelinus 'Prima species diatesseron' (Ed.: M. Bernhard, Clavis Gerberti 1 [Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission der Bayerischen Akademie der Wissenschaften 7]. München 1989, 80-81).
   1
p. 21 Tit.: (Rot) De speciebus diatesseron diapente et diapason
Prima species diatesseron a, h, c, d, a proslambanomenos videlicet id est ab are ad lichanosipaton ... — ... Tamen quando cantus est clavatus tunc facile patent haec omnia. Amen.
(p.22c-22f) Leer.
(p.23) Musik: Darstellung der Hand mit Tonbezeichnungen.
(p.24) Musik: Hexachordtabelle.
(p.23-36) Tractatus de musica plana.
   1
p. 25 Tit.: [ohne Titel]
Pollicis in capite vult scribi G ut apte... (Kommentar) Musica est motum rationabilium vocum in arsim et thesim id est in elevationem et depressionum [!, lies: depressionem]. Item musica est scientia tristes laetificans invidens confundens esurientes pascens sitientes ... — ... Sed dum trina tt [?] fit mutatio sena etcetera.
(p.37-38 (mit Erklärung)) Musik: Darstellung der Hand mit Tonbezeichnungen.
   1
p. 37 Tit.: [ohne Titel]
Quot sunt voces in manu sex scilicet ut re mi fa sol la ... — ... probatur [?] ut re mi fa sol la.
(p.39) Leer.
(p.40-78 (mit Kommentar)) Hugo Spechtsart de Reutlingen Flores musicae (Ed.: K.-W. Gümpel, Hugo Spechtsart von Reutlingen, Flores Musicae [1332/42] [Abhandlungen der geistes- und sozialwissenschaftlichen Klasse der Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz 1958, 3]. Mainz 1958, 47-177, hier: 97-154 [Text], 154-173 [Notenanhang]; C. Beck, Flores musice omnis cantus gregoriani von Hugo von Reutlingen [StLV 89]. Stuttgart 1868. -- Thorndike-Kibre 1057.1 Lit.: VL IX 36, Nr. 1 U. Bodemann).
   1
p. 40 Tit.: [ohne Titel]
Circa praesentem librum musicalis scientiae requiritur utrum musica sit una ars de septem artibus liberalibus (Kommentar) ... (p. 40 Text) Musica per flores subscriptos praestat odores / Dulces et mores aptos confert et honores / Quae brevibus scriptis tibi commendatur in istis. (Kommentar:) Iste liber qui ut dictum est ferioris musicae artis intitulatur dividitur in duas partes scilicet prooemialem et executivam ... — ... (p. 77 Text:) Vel dic septenis si mavis nam b-fab-mi / Binas per duo b claves annectis utrique (V. 85 f. = Ed. S. 110, in Kap. 1). (Kommentar) Hic auctor ex praedicta [?] regula facit exceptiones dicens... -- (p. 78) ... et sua octava ... ostendit. Propter hoc volo hic dicere communiter exempla plenius.
(p.79-98) Rudolfus magisterTractatus de distantiis tonorum.
   1
p. 79 Pri re la se re fa ter mi fa... Quint fa fa sext f la sep ut sol oct tet ut fa. Gratia sancti Spiritus iuvante de differentiis tonorum prout melius et brevius potero dicam unde sciendum ... — ... et adhuc erit primi toni. -- (p. 98 Schlußschrift) Explicit tractatus de distanciis tonorum editus a magistro Ru/odolfo modico tunc temporis existens [?] rector scolarium in Monacho.
(p.99-102) Tonarium Subiaco-Mellicense (Ed.: Angerer 1979, 54-63).
   2
p. 140 Tit.: [ohne Titel]
Primi toni melodia cum erecto medio psallat in directo ... — ... est confiteri. Gloria.
p. 99 Tit.: [ohne Titel]
Primi toni melodia cum erecto medio psallat in directo ... — ... suos versus etc.
(p.103-110) Nicolaus de Dulcano OSBCoelArs planae musicae.
   1
p. 103 Tit.: Incipit ars plane musice secundum fratrem Nicolaum de Dulcano ordinis Celestinorum
Gama ut. A. re / postea incipitur A grave ... — ... ut re fa. Amen.
(p.111-112) Varia de musica mensurabili.
   1
p. 111 Tit.: [ohne Titel]
Mensura est quaedam proportio iusta in qua habent fieri... Tempus est quaedam proportio iusta in qua habet fieri ... brevis. Figura est quaedam nota quarta per quam omnis cantus mensuralis formatur ... — ... quia semper una bis computatur.
(p.113-115) De intervallis musicis.
   1
p. 113 Tit.: [ohne Titel]
Omne diapente constat ex tribus tonis et semitonio. Versus: Sed diapente tonos tres et semis aio tenere ... — ... tunc primo post duos tonos habebit.
(p.116) Leer.
(p.117) Fortsetzung von p. 118.
(p.118) De divisione monochordi.
   1
p. 118 Tit.: [ohne Titel]
Primo accipe cordam sicut placet ... — ... de quibus prima erit bmole [!] superacutum.
(p.118-117 [!]) De falsis inveniendis.
(p.117 (!)) Musik: Diffinitio prolationis et modi.
(p.119) Musik: Hexachordtabelle.
(p.120) Leer.
(p.121-125) Musik: Mutationsbeispiele.
(p.126-138) Leer.
(p.139 oben und unten) Notae de musica plana.
   1
p. 139 Tit.: [ohne Titel]
Item modus est distantia unius vocis ab altera et sunt 9 modi ex quibus omnis cantus regulariter contexitur
(p.139) Excerpta.
   1
p. 139 Tit.: [ohne Titel]
...] dimissis in terram aspectibus
(p.139) Excerpta.
   1
p. 139 Tit.: [ohne Titel]
Haec est interrogatio beati Bernardi facta ad quinque monachos suos videlicet quomodo fidelius servitur Deo
(p.139) Verse.
   1
p. 139 Tit.: [ohne Titel]
Qui mundum odit Deum diliget Qui fuit in tribulationes patiens Deum in<...>
(p.140-148) Tonarium Subiaco-Mellicense (Ed.: Angerer 1979, 54-63).
(p.149-158) Tractatus de compositione horologii (Thorndike--Kibre 1133.1). Mit Schemata in Federzeichnung.
Text früher in Cod. 1395, als p. 13-22.
   1
p. 149 Tit.: [ohne Titel]
Pro horologii compositione primo requiritur rectificatorium et tali modo formetur ... — ... ut superius dictum est in horologio orientali.
(p.159-162) Leer.
(p.163) Nomina stellarum fixarum et gradus zodiaci cum quibus sunt in medio caeli.
   1
p. 163 Tit.: Nomina stellarum fixarum et gradus zodiaci cum quibus sunt in medio celi
Mirach id est umbilicus Andromade. (Signa:) Aries. (Gradus:) 14
(p.164-192) Canones ad horologia facienda (Thorndike--Kibre 1400.5 [mit weiterer Überlieferung]).
   1
p. 164 Tit.: [ohne Titel]
Sciendum ut habetur ex sphaera materiali plures imaginantur circuli in caelo ... — ... reducendo omni sicut dictum est supra.
(p.186) Tabula ascensionis signorum in sphaera recta.
   1
p. 186 Tit.: Tabula ascensionis signorum in spera recta
Aries
(p.192-201 ) De compositione horologii.
   1
p. 192 Tit.: (Rot) Alius tractatulus
Si volueris horologium facere in concavo id est in dimidia sphaera concavata accipe lignum solidum ... — ... videlicet occasu solis. -- Explicit hoc.
(p.201-203 ) De compositione horologii muralis (Thorndike--Kibre 1470.12).
   1
p. 201 Tit.: [ohne Titel]
Si vis facere horologium murale id est horologium solare in muro accipe superficiem planam et rectam ... — ... quia aliis horis radii solares non pertingant ad eius superficiem.
(p.204) Conradus de ObernburgaTabulae.
(p.205-227 ) Iohannes (Krafft) de Gmunden De quadrante (Thorndike--Kibre 827.12 und 352.12).
   1
p. 205 Tit.: (Rot) Incipit prologus in tractatum quadrantis
Licet multa sint instrumenta practicae astronomiae servientia ... Cum volueris componere novum quadrantem ... — ... et fac quod perpendiculum sit ita longum quod non tangat superficiem quadrantis, sed ultra superficiem debet pendere etc. His igitur omnibus factis completum est instrumentum quod vocatur quadrans et ad omnes visus suos et utilitates actum et paratum. Et pro dictis de dorso ipsius vide figuram et tabulas hic descriptas. -- (Schlußschrift) Et sic est finis huius scilicet composicionis etc.
(p.228) Nomina stellarum fixarum et gradus zodiaci cum quibus sunt in medio caeli.
   1
p. 228 Mirach id est umbilicus Andromade. (Signa:) Aries
(p.229-258 ) Iohannes (Krafft) de Gmunden Tractatus de utilitate quadrantis + Practica de quadrante novo (Thorndike--Kibre 47.7 und 355.8).
   1
p. 229 Tit.: (Rot) Prologus de declaracione quadrantis
Ad intelligendum rationes de practica et utilitatibus quadrantis est sciendum quod in facie circa limbum
(p.259) Skizze einer Sonnenfinsternis.
(p.260-283) Ps. Gerardus Cremonensis Theorica planetarum (Druck: Hain 5824-25 und 14108-14109 [?]. Ed.: F. J. Carmody [Ed.], Theorica planetarum Gerardi. Edited from 14 Copies. Berkeley 1942. Engl. Übers.: O. Pedersen, A Source Book in Medieval Science. Ed. E. Grant. Cambridge/Mass. 1974, 451-465. -- Vgl. Zinner 9152; Thorndike--Kibre 223.10). Lit.: C. Kren, Planetary Latitudes. The Theorica Gerardi and Regiomontanus. Isis 68 1977) 194-205, hier: 194 Anm. 2 zur Verfasserfrage). -- G. Federici Vescovini, Michel Scot et la Theorica planetarum Gerardi. Early science and medicine 1/2 1996) 272-282.).
   1
p. 260 Tit.: [ohne Titel]
Ad laudem Dei omnipotentis. Divinaeque bonitatis cuius bonitata vacat omnis machina mundialis. Tractatus incipit theorica planetarum. Circulus ecentricus vel egresse cuspidis vel egredientis centri dicitur qui non habet centum suum cum centro mundi ... — ... tunc erunt coniuncti lumine ipsi planetae et non corporaliter [Eichstätt UB, Cod. st 629, 6r].
(p.284) Federzeichnung (s. Sigle A).
(p.285-308) Ars memorativa (Heimann-Seelbach 2000, 54-56, Nr. 2.3).
   1
p. 285 Tit.: [ohne Titel] (Invocatio) Assit in principio sancta Maria
Arte memorativa sub caelo non est subtilius omnibus quippe necesse est ... Sic describitur: Est firma rerum vel verborum in significationis positio et tandem in anima retentio ... — ... quae mater est virtutum utendum est. Amen. Explicit.