Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=410 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 251
ZUSAMMENGESETZTE THEOLOGISCHE HANDSCHRIFT (lateinisch/deutsch)
Papier   192 Bl.   285×220   Klosterneuburg, Ende 14. Jh. (1378)   
Handschrift aus 6 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-60) 1378; 2  (61-84) Ende 14. Jh.; 3  (85-130) um 1377/80; 4  (131-166) Ende 14. Jh.; 5  (167-191) um 1376; N  (192) um 1378
 Volldigitalisat



 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil N  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil N  |  Einzelbilder: fol. 4, 5, 15, 16, 24, 70, 81, 118, 119, 151, 152, 156, 159, 163, 169, 170, 180, 192.
Literatur zur Handschrift: Lackner 2012, 160-167 (online).

Teil 11-60   Papier   Klosterneuburg (?), 1378
Dat. 1378-03-29 (57v)
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 261-84   Papier   Klosterneuburg (?), Ende 14. Jh.
Teil 385-130   Papier   Klosterneuburg (?), um 1377/80
Teil 4131-166   Papier   Klosterneuburg (?), Ende 14. Jh.
Teil 5167-191   Papier   Klosterneuburg (?), um 1376
N192   Papier   Klosterneuburg (?), um 1378

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Lackner 2012", "Schneyer", "Distelbrink", "PL", "Sharpe", "CCCM", "Kaeppeli", "BGOC", "VL"
alle Initien
Teil 1
(1ra-57va) Iohannes Contractus Sermones de sanctis (Schneyer III 439–443).
(1ra-2va) Iohannes Contractus Andreas (Schneyer, Nr. 88).
(2va-3vb) Iohannes Contractus Nicolaus (Schneyer, Nr. 89).
(3vb-4va) Iohannes Contractus (?) Ambrosius.
   1
3vb Fidelis servus et prudens... (Mt 24,45). Verba ista exponi possunt de sancto Ambrosio qui commendatur hic a tribus, a vitae sanctitate, ibi: Fidelis servus et prudens... — ...quia fidelis usque ad mortem fuit, ideo ad aeternam vitam pervenire promeruit ubi sine fine gaudebit etc. ...
(4va-5vb) Iohannes Contractus Lucia (Schneyer, Nr. 90).
(5vb-7ra) Iohannes Contractus Thomas ap. (Schneyer, Nr. 91).
(7ra-8rb) Iohannes Contractus Agnes (Schneyer, Nr. 94).
(8rb-9va) Iohannes Contractus Conversio s. Pauli (Schneyer, Nr. 95).
(9va-11rb) Iohannes Contractus Purificatio BMV (Schneyer, Nr. 96).
(11rb-12rb) Iohannes Contractus Purificatio BMV (Schneyer, Nr. 97).
   1
11rb Surge illuminare Ierusalem (Is 60,1). Ex quo colit ecclesia festum luminum... — ...videamus hic deum per fidem perfectam ut in caelo mereamur videre per visionem apertam. Rogemus ergo dominum...
(12rb-13rb) Iohannes Contractus Agatha (Schneyer, Nr. 98).
   1
12rb Fecisti viriliter (Idt 15,11). Verba ista congrue possunt sumi... — ...iustificationis (?) sanctorum sunt. Ad quas nuptias nos perducat qui sine fine vivit et regnat...
(13rb-14vb) Iohannes Contractus Cathedra s. Petri.
   1
13rb Tu eris super domum meam (Gn 41,40). Verbum illud dixit pharao ad Ioseph quando constituit eum super Aegyptum... - ...Ps. Beati qui habitant ... ad hanc domum nos perducat qui sine fine vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen .
(14vb-16ra) Iohannes Contractus Matthias ap. (Schneyer, Nr. 99).
(16ra-17ra) Iohannes Contractus Gregorius (Schneyer, Nr. 100).
(17ra-17vb) Iohannes Contractus Benedictus (Schneyer, Nr. 101).
(17vb-19va) Iohannes Contractus Annuntiatio BMV.
   1
17vb Dabit ipse dominus vobis signum (Is 7,14). In verbis istis mysterium incarnationis Christi hodie sancte dei (!) describitur et tanguntur tria... — ...ut nobis propitium faciat suum filium ut post hoc exilium ostendat nobis ipsum in regno suo aeterno. Amen...
(19va-20va) Iohannes Contractus Annuntiatio BMV (Schneyer, Nr. 102).
   1
19va Cantate domino canticum novum quia mirabilia fecit (Ps 97,1). Sic scriptum habemus in Psalmo. Hodie mirabilia facta sunt... — ...ideo canit ecclesia: Haec est dies quam etc....
(20va-21rb) Iohannes Contractus Georgius (Schneyer, Nr. 103).
(21rb-22rb) Iohannes Contractus Marcus ev. (Schneyer, Nr. 104).
(22rb-23rb) Iohannes Contractus Philippus et Iacobus (Schneyer, Nr. 105).
(23rb-24va) Iohannes Contractus Inventio s. crucis (Schneyer, Nr. 106).
(24va-25va) Iohannes Contractus Iohannes ante portam latinam (Schneyer, Nr. 107).
(25va-26va) Iohannes Contractus Iohannes Baptista (Schneyer, Nr. 111).
(26va-27va) Iohannes Contractus Petrus et Paulus (Schneyer, Nr. 112).
(27va-29ra) Iohannes Contractus Commemoratio s. Pauli (Schneyer, Nr. 113).
(29ra-29va) Iohannes Contractus (?) Margareta.
   1
029ra Veni electa et ponam in te thronum meum quia concupivit rex (CAO 5323). Haec verba decantat ecclesia sancta mater, quae bene convenire possunt beatae virgini Margaretae... — ...ubi ego sum illic et minister meus...
(29va-30va) Iohannes Contractus Divisio apostolorum (Schneyer, Nr. 114).
(30va-31vb) Iohannes Contractus Maria Magdalena (Schneyer, Nr. 115).
(31vb-32vb) Iohannes Contractus Iacobus ap. (Schneyer, Nr. 116).
(32vb-33va) Iohannes Contractus Ad vincula Petri (Schneyer, Nr. 117).
(33va-34va) Iohannes Contractus Laurentius (Schneyer, Nr. 118).
   1
33va Igne me examinasti (Ps 16,3). Sic scriptum est in Psalmo. Verba ista poterat dicere......
(34va-36ra) Iohannes Contractus Assumptio BMV (Schneyer, Nr. 119).
(36ra-37ra) Iohannes Contractus Assumptio BMV (Schneyer, Nr. 120).
(37ra-38ra) Iohannes Contractus Assumptio BMV (Schneyyer, Nr. 121).
(38ra-39rb) Iohannes Contractus Bartholomaeus ap. (Schneyer, Nr. 122).
(39rb-40ra) Iohannes Contractus (?) Decollatio Iohannis Baptistae.
   1
39rb Praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis (Ps 20,4). Quia hodie agitur festum decollationis sancti Iohannis Baptistae cuius caput fecit Herodes amputare... — ...Ps. Magna est gloria eius in salutari tuo etc....
(40ra-41ra) Iohannes Contractus Nativitas BMV (Schneyer, Nr. 123).
(41ra-42va) Iohannes Contractus Nativitas BMV (Schneyer, Nr. 124).
(42va-43vb) Iohannes Contractus Exaltatio s. crucis (Schneyer, Nr. 125).
   1
42va Mihi autem absit gloriari (Gal 6,14). Verba ista sunt devote passionis Christi iugiter cogitantis...
(43vb-45ra) Iohannes Contractus Matthaeus ap. (Schneyer, Nr. 126).
(45ra-46ra) Iohannes Contractus Michael (Schneyer, Nr. 127).
(46ra-46vb) Iohannes Contractus (?) Lucas ev.
   1
46ra Ecce super montes pedes evangelizantis (Na 1,15). Verba ista possunt sumi ad commendationem sancti Lucae evangelistae qui commendatur hic a duobus, primo a sanctitate vitae... — ...temporalia contempsit. Ideo ad montem supernae habitationis pervenit. Quo nos perducat qui sine fine vivit et regnat. Rogemus....
(46vb-47va) Iohannes Contractus Simon et Iudas (Schneyer, Nr. 128).
(47va-48va) Iohannes Contractus Omnes sancti (Schneyer, Nr. 129).
(48vb-49va) Iohannes Contractus Commemoratio defunctorum (Schneyer, Nr. 130).
(49-97) Petrus Roger Sermones (Schneyer 4, 768).
(49va-50va) Iohannes Contractus (?) Commemoratio defunctorum.
   1
49va Sancta ergo et salubris est cogitatio pro defunctis (II Mcc 12,46). In verbis istis describitur duplex effectus orationis. Unus est respectu vivorum scilicet mentis expiatio... — ...et ad gaudia caeli perducantur ubi cum deo sine fine gaudebunt. Quod nobis praestare dignetur omnipotens deus. Rogemus....
(50vb-51vb) Iohannes Contractus Martinus (Schneyer, Nr. 131).
(51vb-52va) Iohannes Contractus (?) Elisabeth.
   1
51vb Ora pro nobis quoniam mulier sancta es (Idt 8,29). Verba ista possunt sumi ad commendationem sanctae Elisabeth. Et sunt verba fidelium degentium in hoc mundo et implorantium suffragium beatae Elisabeth... — ...hanc faciem meritis Elisabeth ostendat nobis post hanc vitam Christus dominus noster....
(52va-54ra) Iohannes Contractus Catharina (Schneyer, Nr. 133).
(54ra-54vb) Iohannes Contractus (?) Catharina.
   1
54ra Surge virgo et nostras sponso preces aperi tua vox est dulcis in aure domini (Reimoffizium AH 26/69, S. 203, Responsorium). Verba ista decantat mater ecclesia ad laudem et honorem virginis Catherinae quae sanctae dei genetrici Mariae vicinissima prae cunctis caeli virginibus... — ...id est in malo igne positus est, et perducat nos ad amoena caelestis paradisi etc....
(54vb-55va) Iohannes Contractus (?) Catharina.
   1
54vb Ave gemma claritatis ad instar carbunculi ave rosa per amore (!) flagrans balsami etc. (Reimoffizium AH26/69, S. 202, Antiphon). Verba ista decantat sancta mater eccelsia ad laudem sanctae Catherinae virginis. Quibus ipsam salutat reverenter et in salutando eam duabus comparat rebus insignis nominatim... — ...eius oleum praestat corpori salutem. Sic beata Catherina hic (!?) deducatur per quandam evenientiam (!?). Rogemus....
(55va-56va) Iohannes Contractus (?) Dedicatio ecclesiae.
   1
55va Deus in domibus eius cognoscetur (Ps 47,4). Consentiendus (!) est ut quilibet homo in domo sua cognoscatur. Videmus enim quod domino venienti in domum suam etiam canis occurrit cum applausu... — ...cognovit eum Iohannes nondum natus quod ad vocem confabulationis Mariae in matris utero exultavit....
(56va-57va) Iohannes Contractus (?) Litaniae.
   1
56va Multum valet deprecatio iusti assidua (Iac 5,16). Frequenter monemur diebus istis ad orandum. Sed quicumque vult orationem suam exaudiri a deo studeat ut vita sua placeat deo altissimo... — ...et sic patet quod oratio bona multae virtutis est. Rogemus....
Teil 2
(61ra-66rb) Conradus de Sancto GeorgioSermo de sanctissimo corpore Christi (Bonaventura, Opera omnia V. Quaracchi 1891, 554–566. Distelbrink 81, Nr. 56/4).
(66rb-67va) Sermo. Maria Magdalena.
(67va-69rb) Iohannes Contractus Assumptio BMV (Schneyer, Nr. 121).
(69v-70r) Von der Erkenntnis Gottes, deutsch.
   1
69v Augustinus spricht: Herre gib cze erchennen dich vnd mich. Dreyer hant weis erchent man got in rechter warhait. Daz erst daz der mensch pechennen schol swaz man pegreyffen mag... — ...czu dem pilde der heiligen driualtichait daz wurcht in im stet peleibunde aynung....
(70rv) Ps. DionysiusVon dreierlei Licht, deutsch (Druck: Jostes, a. O., Nr. 69,1, S. 67, Z. 35–69, Z. 17;Teilabdruck des vorliegenden Textes bei Quint, Fundbericht, a. O., 36). Fragment.
   1
70r Di sel muez haben dreierlai liecht die da chomen schol in ain lautter erchantnuss gottes. Daz erst ist ain naturlaich liecht... — ...vnd vernimt sich in aynem liecht da niemant czu chomen mag als sand Jacob sprichet in der epistel etc....
(71r) Meister Eckhart Predigt 81 (Pfeifer, Predigt 64) (Ed.: Pfeiffer, a.O., 201, Z. 8–37; Quint, Meister Eckharts Predigten 3, 399, Z. 2–400, Z. 3; Abdruck des vorliegenden Textes bei Quint, Fundbericht, a. O., 36 und bei Quint, Meister Eckharts Predigten 3, 391). Fragment.
   1
71r Di gnad entsprint in dem herczen des vaters vnd fleuzzet in den sun vnd in der aynung irer paider fleuzzt si auz der weishait des sns in die gute des heiligen geists... — ...die sel di des enphunden hat der wirt pitter waz got nicht enist....
(71r) Meister Eckhart Sprüche (Ed. Pfeiffer, a. O., 600, Z. 31–37; Abdruck des vorliegenden Textes bei Quint, Fundbericht, a. O, 36–37). Nr. 13.
   1
71r Daz hochste da der geist czu chomen mag in disem leib daz ist daz er stetichleich wone auzzer all in all... — ...da aller dingen pild in ainvaltichait leuchtet....
(71v) Meister Eckhart Liber positionum 3 (Ed. Pfeiffer, a. O., 631, Z. 29–632, Z. 8; Abdruck des vorliegenden Textes bei Quint, Fundbericht, a. O., 37).
   1
71v Nu frag ich wie der sel sei di allez daz hat daz si haben schol vnd waz daz sei daz si cze recht haben schol nach irer obristen volchomenhait... — ...daz siw also verfleyzze in daz obriste gt daz si sich selber nimme vinde....
(71v) Meister Eckhart Liber positionum 120 (Ed. Pfeiffer, a. O., 668, Z. 20–34; Abdruck des vorliegenden Textes bei Quint, Fundbericht, a. O., 251).
   1
71v Diw pildreich forme gottes di diu ainvaltichleich aller ding maninualtichait diu selbe forme leuchtet aymualtichleich... — ...daz schol man also verstan an seinem geistleichen werch nicht an seinem wesen....
(72rv) Hane der Karmelit Predigt (Ed. Strauch, a. O., 65, Z. 28–66, Z. 17; der von Strauch abweichende Schluß im Teilabdruck des vorliegenden Textes bei Quint, Fundbericht, a. O., 37–38). Fragment.
   1
72r Ez ist ain vngeschaffen geist ain ewiger daz ist der got vnd ain geschaffen geist vnd daz ist der engel... — ...vnd schawte sunder mittel in dem liecht der warhait....
(72v) Von der minnenden Seele.
   1
72v Die minnund sel schol in got entslaffen vnd schol die welt vnd ir selbes leib vnd alle czergenchleiche dinch vnder irer fuezz treten... — ...so nement die engel wunder an irer schn vnd sprechen: Que est ista que ascendit de deserto deliciis affluens nixa super etc....
(73ra-79rb) Graeculus Sermones de sanctis (Schneyer II 225-233).
(73ra-74ra) Graeculus Iohannes ante portam latinam (Schneyer, Nr. 319).
(74ra-75ra) Graeculus Agnes (Schneyer, Nr. 353).
(75ra-76ra) Graeculus Agnes (Schneyer, Nr. 354).
(76ra-77ra) Graeculus Conversio s. Pauli (Schneyer, Nr. 238).
(77ra-77rb) Graeculus Purificatio BMV (Schneyer, Nr. 355).
(77va-78rb) Graeculus Petrus ad vincula (Schneyer, Nr. 335).
(78rb-79rb) Graeculus Annuntiatio BMV (Schneyer, Nr. 275).
(79rb-80vb) Sermo. Assumptio BMV.
   1
79rb Assumptus est sol cum ardore suo. Ecc. (Iac 1,11 [?]). Ista verba bene possunt exponi de praesenti sollemnitate reginae caelorum als si ditz ellent geraumt hot und emphangen ist mit leib und mit sel czu den ewigen frewden... - ...homo inter illos semper est et fuit.
(81ra-82va) Sermo. feria 2 post dncam paschae.
   1
81ra Duo discipuli Iesu (Lc 24,13). Quia dominus Iesus hodie fecit sicut magnus et bonus dominus cum voluit in hesterna die apparere quando venturus est venire in aliquam civitatem... — ...sed ait: Hodie mecum eris in paradiso etc....
Teil 3
(85ra-98ra) Stimulus amoris (Ed. der Fassung "Currite gentes" bei J. Klapper, Schriften Johanns von Neumarkt. 3. Teil. Stachel der Liebe; Übersetzung des Liber qui dicitur Stimulus amoris [Vom Mittelalter zur Reformation. Forschungen zur Geschichte der deutschen Bildung 6,3]. Berlin 1939, 4–58, 137–147, 161–189, 201–209, 249–268. Distelbrink 194–197, Nr. 217–219).
   2
85ra Currite gentes undique et admiramini erga vos caritatem dei erga ipsum caecitatem et malitiam vestram. Si enim filius dei voluit inseparabiliter coniungi naturae humanae... — ...sed in infinitum misericors est deus. Qui est benedictus laudabilis et gloriosus in saecula saeculorum....
95vb Transfige dulcissime Iesu medullas animae meae... — ...immobiliter radicata semper sit mens mea et cor meum....
(98ra-106ra) Bonaventura Lignum vitae (Opera omnia VIII. Quaracchi 1898, 68–86. Distelbrink 26–27, Nr. 21).
(106va-124rb) Robertus de Braci (compilator)Liber de similitudinibus (PL 159, 605–692. Sharpe 1423). cap. 1-164.
(124rb) Stephanus de Borbone OP Tractatus de diversis materiis praedicabilibus (CCCM 124, 301, Z. 846–851. – Kaeppeli 3633). pars I, titulus VI, cap. 7, Zitat.
   1
124rb Audivi quod cum Aristoteles esset propinquus morti quasi laborans in extremis... — ...turbatus exeo inscius et ignarus....
(124vb-128ra) Petrus Roger Sermo de passione domini (Schneyer IV 765, Nr. 76).
Teil 4
(131ra-166vb) Guilelmus de S. Theodorico Epistola ad fratres de Monte Dei (PL 184, 307–354; J.-M. Déchanet, Guillaume de Saint-Thierry. Lettre aux Fréres de Mont-Dieu. [Lettre d'or] [Sources chrétiennes 223 = Series des textes monastiques d'occident 45]. Paris 1975, 130–134, 144–384; V. Honemann, Die ›Epistola ad fratres de Monte Dei‹ des Wilhelm von Saint-Thierry. Lateinische Überlieferung und mittelalterliche Übersetzungen. (Münchener Texte und Untersuchungen zur deutschen Literatur des Mittelalters 61). Zürich–München 1978, 288–413 (ohne Abdruck des Widmungsbriefes). BGOC 7499.).
   2
131ra Domnis et fratribus B priori H et B sabbatum delicatum. Paene imprudens et plusquam decebat os meum patet ad vos...
131va Fratribus de Monte Dei orientale lumen et antiquum illum in religione Aegyptium fervorem tenebris occiduis... — ..et in fronte cellae semper habeat: Secretum meum mihi secretum meum mihi....
Teil 5
(167ra-184rb) Bonaventura Soliloquium (Opera omnia VIII. Quaracchi 1898, 28–67. Distelbrink 28–29, Nr. 23).
(184rb-185vb) Honorius Augustodunensis De libero arbitrio (PL 172, 1223–1226).
(185vb-187rb) Sententiae patrum de libero arbitrio (PL 172, 1226–1230).
   1
185vb Arbitrium est voluntas liberae potestatis... — ...propter ipsam rectitudinem....
(187rb-187vb) Honorius Augustodunensis Inevitabile sive de praedestinatione et libero arbitrio dialogus (PL 172, 1197–1198 B).
(187vb-188va) Honorius Augustodunensis Libellus octo quaestionum (PL 172, 1187–1188).
   1
187vb Quia rationabiliter est probatum ruinam angeli non fuisse causam creationis hominis... — ..sicut in Adam omnes moriuntur ita et in Christo etc....
(188va-191vb) Schule des Geistes (Ch. Stöllinger-Löser, Artikel "Schule des Geistes", in: VL VIII 863–865).
   1
188va Der mensch der dû chunst aller chunst erchennen wil vnnd den chrafft aller chreft pesiczen wil vnnd di gůt aller gůt meschen will... — ...deu gutichait deines aigen willen macht dich vnvert meiner gotleicher gehaim. Daz puchel haizzet deu schul dez geistes....
(192r) Von der Wacht der Liebe.
   1
192r E daz di lieb chom in süzzen slaf da hat si vor getan vier wacht. Di erst si hat gewachet... — ...vnd daz si vermag mit der driualtichait ir chrefete pegreiffen....