|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41057 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1405 (427, H 46)
SAMMELHANDSCHRIFT (ANGELEGT VON IOHANNES SCHLITPACHER)
Papier 220, I* Bl. 150×115 Melk, Mitte 15. Jh. (Datierungen von 1449 bis 1454)
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: 1 (1-150) Mitte 15. Jh.; 2 (151-170); 3 (171-220)
Volldigitalisat
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 27)
Fälze meist beschrieben, aus verschiedenen Handschriften des 13., 14. und 15. Jh. -- Foliierung des 15. Jh.
| Teil 1 | 1-150 Mitte 15. Jh. |
| Lagen: 15.V150. Äußerstes Doppelblatt der ersten Lage aus Pergament. | |
| Schrift: | |
Schreiber: Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB  Hauptschreiber: Iohannes Schlitpacher; außerdem drei weitere Hände: Schreiber 2 = Bl. 5r-7r; Schreiber 3 = Bl. 7v-8r; Schreiber 4 = Bl. 8v-9v. | |
| Teil 2 | 151-170 Papier |
| Lagen: 2.V170. | |
| Schrift: | |
| Schreiber: Conradus de Geisenfeld | |
| Ausstattung: Illuminiert Fleuronnéeinitiale(n) | |
| Teil 3 | 171-220 Papier |
| Lagen: 5.V220. | |
| Schrift: | |
| Schreiber: Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB |
Hs. enthält 1 Fragment
| NS | I* Pergament 2. Hälfte 14. Jh. |
| Lagen: Lagen: 2.V170. |
| Einband: Gotisch Streicheisenlinien |
| Spätgotischer Einband: rotes Leder über Holz mit Streicheisenlinien. Melk, Mitte 15. Jh. – (VD) Mittelalterliches Titel- und Signaturschild erhalten. Lederzungen als Lesezeichen (Bl. 3, 11, 35, 59, 86, 121, 151, 171 und 201). – Eine Riemenschließe. |
| (1v) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. -- Hs. im Katalog von 1483 unter der Signatur F 33 genannt (MBKÖ I, 238, Z. 26-41), im Katalog von 1517 unter der Signatur I 77. -- (1r, 2r, 220v) Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk. |
"MBKÖ I", "Walther, Initia", "BHL", "AH", "Chevalier", "Huemer 1887", "PL", "PLS", "CPPM", "CPG", "BHM", "Bloomfield", "CC", "RB", "CPL", "SC", "BGOC", "Goy", "Pez BA VII", "Roth 1886", "Díaz y Díaz", "David ab Augusta 1899", "RS", "Distelbrink", "Glorieux II", "Glorieux IX", "Glorieux VI", "Acta Cusana II/1", "Vansteenberghe 1915", "Niederkorn-Bruck 1994", "Jellouschek 1932", "Acta Cusana I/3a", "Kaeppeli", "Lhotsky 1963"
alle Initien
| (VD-Spiegel) | Tabula codicis (15. Jh.). Von der Hand des Iohannes Schlitpacher. | |
| (1r) | Versus. 1 | |
| 1r | Pangas alleluia diurnas computant horas. | |
| (1ra) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Memoriale breve regulae sancti Benedicti (39 Verse. -- Walther, Initia 1697 [mit Zuweisung an Schlitpacher]). 1 | |
| 1ra | Tit.: (Rot) Memoriale breve regule sancti Benedicti Audi fili patrem de somno modo surge / Cunctis lumbis pergamus grave nil statuetur ... — ... Lex parare sibi ponit zelus bonus insit / Normam parvificat scripta patrum reputat. | |
| (1rb) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Memoriale breve vitae sancti Benedicti (31 Verse. -- BHL 1115; Walther, Initia 20044. -- Lit.: VL VIII [1992] Sp. 740, Nr. VII.4.b [F. J. Worstbrock]). 1 | |
| 1rb | Tit.: (Rot) Memoriale vite sancti Benedicti ex 2o Dialogorum Vas reparat Benedictus abit latitans tribus annis / Daemon frangit nolam fert sibi presbyter escam ... — ... Morum scribit normam mortis praevidet horam / Cognoscunt obitum duo fit mulier vaga sana. | |
| (1v) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: De nominibus BMV (Salutatio alphabetica et mystica metrica de BMV) (AH 15 [1893], 63 f., Nr. 50 [mit Hinweis auf den Verfassernamen 'Iohannes Schliffer' in München BSB, Clm 19819, f. 315, 'nicht Schlitpacher wie der Handschriftenkatalog liest' AH 15, S. 64)]. -- Walther, Initia 1980 [anonym]; Chevalier 23837. -- Überlieferung vgl. Huemer 1887, 62, 82, 83). 1 | |
| 1v | Tit.: (Rot) Salutacio alphabetica et mistica de beata virgine Marie Ave sancta Dei genitrix o virgo Maria / Botrus Cypri fragrans balsamus alma Maria ... — ... Zelo depromo misero miserere Maria / Ave salve vale spes mea virgo Maria. | |
| (2r-3r) | : Soliloquium animae ad Deum liber I, cap. 32 (PL 40, 863-898; PLS 2, 1365. -- CPPM II 3071). 1 | |
| 2r | Tit.: (Rot) Confessio vere fidei ex soliloquio sancti Augustini Gratias ago tibi lux mea quia illuminasti me ... — ... Deum qui fecit caelum et terram benedicant eum caelum et terra. | |
| (3v-4v) | Anselmus Cantuariensis OSB
: Proslogion, Exc. (PL 158, 225-242; Ed.: F. S. Schmitt, S. Anselmi Cantuariensis archiepiscopi opera omnia I. Seckau 1938, 97-122; F. S. Schmitt [Frommanns Studientexte 2]. Stuttgart 1984; G. Schrimpf, Anselm von Canterbury, Proslogion 2-4. Frankfurt 1994. -- CPPM II 193 und 3072h). Cap. 24-? (Ed. Schmitt 117 ff.). 1 | |
| 3v | Tit.: (Rot) Anshelmus in fine prosologion Excita te nunc, anima mea, et erige totum intellectum tuum ... — ... Donec intrem in gaudium domini mei, qui est trinus et unus Deus benedictus in saecula saeculorum. Amen. | |
| (4v) | Oratio ad BMV. 1 | |
| 4v | Tit.: [ohne Titel] Beatissima piisima gloriosissima virgo Maria ego indignus peccator committo tibi hodie et omni tempore animam et corpus meum ... — ... omnes videlicet ministros satanae a me potenter expellendo. Amen. | |
| (5r-7r) | Iohannes Chrysostomus
: Sermo ad neophytos (Vgl. Druck: Iohannes Chrysostomus, Opera. Basel 1530, II 80-83 [online]. -- CPG 4467a. -- Parallelüberlieferung: München BSB, Clm 18170, 327rff.). 1 | |
| 5r | Tit.: Incipit ad neofitos. [Von der Hand des Iohannes Schlitpacher rot] Sermo sancti Iohanni Crisostomi ad neophitos Benedictus Deus qui facit mirabilia solus (Ps 135,4). Ecce terra stellae lucescunt ... — ... in auxilio opportuno per gratiam et pietatem domini nostri Iesu Christi. Amen etcetera. | |
| (7v-8r) | : Regula monacharum ad Eustochium sacram Deo virginem, cap. 26 'De contemplationis dulcedine' (PL 30, 391-426. -- BHM 560). Hier: PL 30, 413f. 1 | |
| 7v | Tit.: (Von der Hand des Iohannes Schlitpacher) De dulcedine contemplationis erga divina capitulum 26um regule sancti Ieronimi ad Eustochium Solae idcirco filiae et dominae meae, sponsae domini mei intus manentes nihil sentiant nisi pium Iesum. Hunc paradisum solae possideant ... — ... quot et qualia nescit proferre mollities corporis mei. Amen. | |
| (8r) | Oratio ad Deum patrem. Von der Hand des Iohannes Schlitpacher. 1 | |
| 8r | Tit.: [ohne Titel] Infunde domine per lumina angelica serenum lumen tuum ... — ... nihil umquam extra te requiramus. | |
| (8v-9r) | Oratio ad sanctam trinitatem. 1 | |
| 8v | Tit.: (Rot) Ad deum sanctam trinitatem Sancta trinitas unus Deus miserere nobis trinitas in qua unitas simplicitas sine plica ... — ... ut tibi detur gloria per omnia saecula saeculorum. | |
| (9rv) | Oratio ad BMV. 1 | |
| 9r | Tit.: (Rot) Ad beatam virginem Mariam Sancta Maria secundum nomen tuum illuminatrix caeli et terrae ... — ... omnibus ad nos aspicientibus exhibeatur etcetera. | |
| (10rv) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Formula vitae christianae (56 Verse. -- Walther, Initia 667). 1 | |
| 10r | Tit.: (Rot) Formula vite christiane Affectu diligere velle bonum reor esse ... — ... Gaudia caeli mortem certam damna futura. -- (Schlussschrift, Datierung) Formula Mellici dictatur, scribitur anno sub Ladyslai clari regis duodeno 1451. | |
| (11r-13v) | Petrus Damianus OSB
: Laus eremiticae vitae (= Liber 'Dominus vobiscum', cap. 19) (PL 145, 246-251). Mit Randglossen Schlitpachers. 1 | |
| 11r | Tit.: Tractatuls de vita eremitica Petri Damiani Libet de singularis vitae meritis pauca perstringere ... — ... ad domum perveniet non manufactam aeternam in caelis ipso praestante qui cum patre et Spiritu sancto in caelis regnat per omnia saecula saeculorum. Amen. -- (11r, Datierung am unteren Seitenrand) 1452. | |
| (14r-27r) | : Manuale (PL 40, 951-962; PL 177, 171-190. -- Bloomfield 4957; CPPM II 3074). 1 | |
| 14r | Tit.: (Rot) Manuale sancti Augustini de ymagine dei (Auch Vorschreibung am unteren Seitenrand) Quoniam in medio laqueorum positi sumus facile a caelesti desiderio refrigescimus ... — ... quam terrestrium occupatione delectari. Amen. | |
| (27v-33v) | Gregorius I. Magnus
: Homiliae in Ezechielem, Homilia I ('Homilia de generibus prophetiae') (PL 76, 785-1072; CC 142. -- RB 2643; CPL 1710). Hier: PL 76, 786-795. 1 | |
| 27v | Tit.: Gregorius Dei omnipotentis aspiratione de Ezechiele propheta locuturus prius debeo et tempora et modos aperire prophetiae ... — ... Dabitque verba utilia omnipotens verbum, quod pro nobis incarnatum vivit et regnat in unitate Spiritus sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen. | |
| (33v-35v) | Gregorius I. Magnus
: Homiliae XL in evangelia, Exc. ex Homilia XVII (PL 76, 1075-1312. - RB 2646; CPL 1711). Hier: PL 76, 1146-1149. 1 | |
| 33v | Tit.: Ex omelia 17 eiusdem super ewangelia Nullum puto fratres carissimi ab aliis maius praeiudicium quam a sacerdotibus tolerat Deus ... — ... quam loquendo obtinebimus. Deus qui nos pastores ... in tuis oculis esse valeamus. Per dominum etcetera. | |
| (35v-53r) | : Meditationes (PL 184, 485-508. -- Bloomfield 3126 [Multi multa sciunt]). 1 | |
| 35v | Tit.: Incipiunt meditaciones sancti Bernhardi verbaque sunt mentis languentis amore divino. Capitulum primum de ignorantia hominis Dies hominis sunt sicut umbra super terram ... (37r) Multi multa sciunt et se ipsos nesciunt ... — ... hic in spe ibi in re plenum fiat sine fine. Amen. | |
| (53r-59r) | Guigo II. Carthusiensis
: Scala claustralium (PL 184, 475-484; SC 163, 81-123. -- BGOC 18, 6120; Bloomfield 1082). Mit Vorrede. In der Handschrift Bernardus zugeschrieben. 1 | |
| 53r | Tit.: Libellus qui dicitur scala claustralium beati Bernhardi ut putatur Dilecto suo fratri G. frater Bernardus delectari in domino. Amare te frater debito teneor ... — ... ut sic cortina cortinam trahit et qui audit, dicat: Veni. Explicit. -- (59r, Datierung am unteren Seitenrand) 1453. | |
| (59v-66v) | Hugo de Sancto Victore CRSA
: De virtute orandi (PL 176, 977-988. -- Goy 404-438). Praefatio folgt auf den Text (66v). 2 | |
| 59v | Tit.: (Rot) Tractatus Hugonis de oracione Quo studio et quo affectu a nobis orandus sit Deus ex nostra miseria simul et eius misericordia considerare possumus ... — ... et gratissimum Deo sacrificium in ara crucis adoletur. Amen. | |
| 66v | Tit.: (Rot) Prefacio Hugonis in tractatum predictum Domino et patri clari Hugo. Munusculum hoc dilectionis meae ea vos precor benignitate suscipite ... — ... et donum rependere debetis. Valete. | |
| (67r-71r) | Ecbertus Schonaugiensis OSB
: Soliloquium seu Meditationes (PL 195, 105-114 = Pez BA VII [1725], 23-36]; PL 158, 773-779 [unter dem Namen des Anselmus Cantuariensis, Meditatio XIII]. Ed.: Roth 1886, 278-303. -- CPPM II 3086). 1 | |
| 67r | Tit.: (Rot) Soliloquium Richardi de Sancto Victore Verbum mihi est ad te, o rex saeculorum Iesu Christe. Ausu caritatis alloqui te ... — ... immobile decus et solidum regnum permanens in saecula saeculorum. Amen. | |
| (71v-79r) | Isidorus Hispalensis
: Synonymorum de lamentatione animae peccatricis libri duo (PL 83, 825-868. -- CPL 1203; Díaz y Díaz 105; Bloomfield 417). 1 | |
| 71v | Tit.: (Rot) Soliloquium Ysidori Quaeso te, o anima, obsecro te, anima, deprecor te, anima ... — ... consuetudinis vincula vix solvuntur solita diu tardius corriguntur. | |
| (79v-86r) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. I, pars 2 (Ed.: David ab Augusta 1899, 36-57. -- Bloomfield 5676). 1 | |
| 79v | Tit.: (Rot) Compendium s. Thome de Aquino. (Darüber in Schwarz) vel secundum alios fratris David de ordine minorum. Quod nimis remissum regimen nutrit vitia in subditis et religionem confundit capitulum primum Si vis in spiritu proficere et hoc esse propter quod ut hoc fieres ad scholam virtutum id est ad religionem venisti et si vis ne fias eis similis ... — ... Si dignus fueris diligeris, sin autem iustum est non diligi indignum nec ullam ei reverentia exhiberi. | |
| (86v-104r) | Bonaventura OFM
: Itinerarium mentis in Deum (Ed.: S. Bonaventurae Opera omnia V. Quaracchi 1891, 295-313 [online]. -- RS 119; Distelbrink 24 f., Nr. 19). 1 | |
| 86v | Tit.: (Rot) Itinerarius mentis in deum Bonaventure prologus In principio primum principium a quo cunctae illuminationes descendunt ... — ... et dicat omnis populus: Fiat fiat. Amen. | |
| (104v-114r) | Hugo de Balma OCart
: Theologia mystica, Excerpta Iohannis Schlitpacher (Ed.: S. Bonaventurae opera omnia VIII. Paris 1866, 2-53 [online]; SC 408-409. -- Bloomfield 6458). 1 | |
| 104v | Tit.: [ohne Titel] Hugo de Balma in libro suo subtili de mystica theologia cuius principium 'Viae Sion lugent' eo quod non sit qui vadat ad sollmenitatem eius in eius qui longus est processu dicit quod triplex est via ad Deum ... — ... amoris desiderio sine aliqua cogitatione praevia. Amen. | |
| (114v-121r) | Orationes ad Deum, Iesum Christum, Spiritum sanctum et BMV. 11 | |
| 114v | Tit.: [ohne Titel] Domine Deus omnipotens confiteor recognosco et credo te esse trinum in personis | |
| 115r | Summa trinitas virtus una et indiscreta Deus noster Deus omnipotens confiteor | |
| 115v | Gratias tibi ago domine Deus pater omnipotens pro facta incarnatione et nativitate filii tui domini nostri Iesu Christi | |
| 116r | Tit.: (Rot) Bernhardi O dulcissime domine Iesu Christe, rogo te per omnes miserationes tuas quibus nos de morte aeterna liberasti | |
| 116v | Tit.: Oratio ad sanctum spiritum ut anima a peccatorum tenebris expurgetur grait illustretur et vivificetur ac fonte lacrimarum irrigetur Spiritus sanctus Deus omnipotens consubstantialis et coaeterne summo patri ac filio procedens | |
| 118r | Tit.: (Rot) Augustinus Ignosce domine ignosce miseriae et multae imperfectioni mei, noli me tamquam temerarium reprobare | |
| 118v | In nomine domini omne genu flectetur caelestium terrestrium et infernorum. Benedico glorifico et laudo te, Iesu Christe | |
| 119v | Veni sancte Spiritus reple cor meum igne tui amoris ... — ... da bonis intendere et te numquam offendere hic et per infinita saecula saeculorum. Amen. | |
| 120r | Ave in aevum Christi sanctissima caro et sanguis | |
| 120v | Clementissime domine Iesu Christe mundi redemptor esto propitius mihi peccatori | |
| 121r | Sancta Maria virgo virginum ego peccator peccavi nimium, tu genuisti dominum triumphatorem reparatorem saeculi ... — ... te opitulante et filio tuo praestante. Qui vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Amen. | |
| (121v-129v) | Iohannes Gerson
: Epistola missa ad Carthusiam cuidam monacho, quem in saeculo noverat eo, quod medicus domini Saluciarum fuerit (ad Guilelmum Minaudi) (1422 X 29) (Ed.: Glorieux II 232-245, Nr. 49). 1 | |
| 121v | Tit.: Epistola magistri Iohannis Gerson missa ad Cartusiam cuidam monacho ... Gratia vobis et pax ... Utique dicetis mihi per similitudinem ... — ... cum glossa ordinaria quae videatur. – (129v Datierung) Explicit 1452 Alexii confessoris [17.7.1452]. | |
| (129v-134r) | Iohannes Gerson
: De indulgentiis (Ed.: Glorieux IX 654-658, Nr. 473). 1 | |
| 130r | Tit.: Sequitur tractatus eiusdem de indulgentiis a summo pontifice et episcopis concedi solitis Quaecumque alligaveritis super terram erunt ligata et in caelis ... (Mt 18,18). Collata est autem haec ... — ... et confert saepe indulgentiam qualem nullis praecedentibus meritis haberemus innitendo eis. – (134r Datierung) Christine [24.7.<1452>]. | |
| (134r-139v) | Iohannes Gerson
: Tractatus de simonia (Ed.: Glorieux VI 167-174, Nr. 276). 1 | |
| 134r | Tit.: Tractatus eiusdem de simonia Simoniaca labes contra ius divinum vel de simoniaca specie suspectum ... — ... in hoc casu ipsi tamquam tales iudicantes evocari. | |
| (140rv) | Iohannes Gerson
: Epistola 'Si inimicos iubemur' ad Michaelem Bartine (De exercitio spirituali ad monachum Carthusiensem) (Ed.: Glorieux II 275 f., Nr. 57). 1 | |
| 140r | Tit.: Tractatus responsivus ad questionem monachi Cartusiensis querentis an pro exercicio spirituali liceat conventum dimittere et quelibet fructuosius sint legendi. (Nachtrag von der Hand des Bernhard Pez, 1. Drittel 18. Jh.) Gersonii Gratia et pax. Si inimicos iubemur diligere ... — ... sufficiant igitur tractatuli faciles et ad pietatem idonei. Scriptum Lugduni anno domini 1426, 9 Iulii per Iohannem cancellarium Parisiensem. | |
| (140v-143v) | Iohannes Gerson
: De libris legendis a monacho (Ed.: Glorieux IX 609-613, Nr. 464). 1 | |
| 140v | Tit.: Incipiunt consideraciones ad propositum. Consideracio prima Religiosus ille consideret in primis quod Dei providentia quae in sui dispositione non fallitur ... — ... quo frui magis sitiunt. Haec ad satisfaciendum scriptis caritatis vestrae dicta licet satis cursorie sufficiant. | |
| (143v-149v) | Iohannes Gerson
: Quaestiones quattuor (Ed.: Glorieux IX 64-72, Nr. 427). 1 | |
| 144r | Tit.: Sequitur tractatus eiusdem responsivus quattuor questionibus Quaeritur an male loqui de aliis in eorum absentia sit semper peccatum ... — ... de hoc latius alibi tractatum est. | |
| (149v) | Iohannes de Carvajal
: Indulgentiae concessae eis qui in bello contra Turcas per sex menses servierint (1456 VII 13). Abschrift mit Wappenskizze. 1 | |
| Tenore praesentium intimatur universis Christifidelibus quod quantumcumque personaliter inerit ad bellum contra Turcum ... — ... Exhibita est littera originalis in Mellico die sancti Apollinaris [23.7.]. | ||
| (150rv) | Leer. | |
| (151r-166r) | Bonaventura OFM
: De quinque festivitatibus pueri Iesu (Ed.: S. Bonaventurae Opera omnia VIII. Quaracchi 1898, 88-95 [online]; Decem opuscula. 2. Aufl. 1965, 181-199. -- Distelbrink 20 f., Nr. 15). 1 | |
| 151r | Tit.: (Rot) Ecce Deus meus et omnia. Bonaventura de quinque festivitatibus infancie Iesu Christi Cum secundum virorum venerabilium quos in ecclesia Dei divina irradiatio amplius illustravit ... — ... dulcedine revocasti. Quam nobis concedat Iesus Christus Mariae filius qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. Explicit. | |
| (166r-168r) | : De septem gradibus contemplationis (Ed. Vat. VII, 104 f. [online]; Sancti Bonaventurae Opera VII. Lyon 1668, 96-98. -- Distelbrink 123 Nr. 107). Das Werk ist Thomas Vercellensis zuzuschreiben. 1 | |
| 166r | Tit.: [ohne Titel] Contemplativorum aquilinos obtutus acui et ipsorum spiritualem palatum perfundi dapibus aeternae dulcedinis affectans septem contemplationis gradus in medium censui deducendos ... — ... ad septimum armonicus sit ascensus tam delectabilis quam admirabilis. Explicit. -- (168r Lokalisierung, Datierung) In Augusta scriptum anno etcetera XLII° Xa Aprilis [10.4.1442]. | |
| (168r) | Epistola, Excerpta: Auszug aus einem Brief betreffend Iohannes de Capestrano, dat. 1453 (?). Text gestrichen. 1 | |
| 168r | Tit.: Ex epistola ... Fuerunt apud nos duo fratres eremitae qui per menses aliquot secuti sunt religiosum illum patrem Iohannem de Capestrano nominatum | |
| (168v-170v) | Thomas a Kempis
: De imitatione Christi, liber III, cap. 54, 27 et 25 (exc.). Hier Iohannes Gerson zugeschrieben. 3 | |
| 168v | Tit.: Ex libro Cancellarii de interna contemplacione cap. 59. -- De diversis motibus nature et gracie Fili dilecte adverte motus naturae et gratiae | |
| 170r | Fili oportet te dare totum pro toto | |
| 170v | Tit.: Capitulo XXVIIIIo Si fueris tam fortis et longanimus ... — ... secundum possibilitatem tui incolatus. ... Haec adiungere concessit. | |
| (170v) | Nota. | |
| (171r-189v) | Iohannes Keck OSB
: Expositio super regulam s. Benedicti: Excerpta De obligatione statutorum regularium (Nicht gedruckt. -- Lit.: VL IV [1983] Sp. 1098, Nr. 34 [H. Rossmann] mit weiterer Überlieferung.). VL mit dieser Handschrift. 1 | |
| 171r | Tit.: (171r Datierung am oberen und unteren Freirand) 1452 Damasi pape [11.12.1452]. (Rot) Tractatus finalis commentariorum fratris Iohannis Keck super regula sancti Benedicti de obligacione statutorum regularium Utinam nuptiis nostris quibus regulae professionis nostrae summula instituta maritare satagimus ... — ... paulo minus meam ignorantiam non recusastis supportare praecipue tamen tibi pater abba cuius nomini operis huius finem cum principio dedicavi. | |
| (190r-v) | Nicolaus Cusanus
: Epistola ad Casparum Aindorffer abbatem Tegernseensem ad quaestionem propositam: Utrum anima devota sine intellectus cognitione aut cogitatione praevia sive concomitante solo affectu Deum attingere possit (1452 IX 22, Brixen) (Ed.: Acta Cusana II/1, 202-204 Nr. 2825). 1 | |
| 190r | Tit.: Questio sententialiter proposita reverendissimo patri domino Nicolao cardinali tituli ad vincula sancti Petri wlgariter de Cusa nuncupato episcopo Brixiensi Utrum anima devota sine intellectus cognitione aut cogitatione ... sine communitate solo affectu Deum attingere possit ... Ad quaestionem quam movetis iam non datur congruitas respondendi propter occupationem circa ordinum celebrationem ... — ... quoniam suavis est dominum. Valetis et orate pro me pater mi carissime. Ex Brixina die 22 Septembris 1452. | |
| (190v) | Vincentius de Aggsbach (?)
: Epistola ad Nicolaum de Cusa, Excerpta (Ed.: Acta Cusana II/1, 204 f. Nr. 2826). 1 | |
| 190v | Tit.: Ex epistola cuiusdam Ea quae dicis o Cusa quod non movetur 'affectus nisi per dilectionem, et quidquid diligitur non potest nisi sub ratione boni' etc., de communi lege vera sunt ... — ... Et verum dicis etc. Hic secuntur multa que sinare non expedit. (Deutsch) Ich chenn dich wol, terindl. | |
| (191r) | : Epistola I ad Gaium (versio Iohannis Sarraceni) cum glossa Iohannis Schlitpacher (?) (Ed.: Dionysii Cartusiani Opera omnia XVI. Tournai 1902, 501; Dionysiaca I. Brügge 1937, 605-607 [unter Sigle S in der synoptischen Edition; zum Vergleich herangezogen]). Nur wenige Interlinearglossen. -- Text und diese Glosse auch in Melk, Cod. 1560, 2v und Melk, Cod. 1605, 139v. 1 | |
| 191r | Tit.: Epistola sancti Dionysii ad Gaium monachum Tenebrae (Glosse: id est divinae sive caligo) occultantur lumine (Glosse: humanae scientiae) et magis multo (id est magna scientia) lumine ignorantiam (ignotam consurrectionem) occultant (Glosse: impediunt) cognitiones (Glosse: intellectuales) ... — ... et secundum melius perfecta ignorantia cognitio est eius quae est super omnia quae cognoscuntur. | |
| (191v-193v) | Bernardus de Waging OSB
: Laudatorium doctae ignorantiae necnon invitatorium ad amorem eiusdem (Ed.: Vansteenberghe 1915, 163-168. -- VL I [1978] Sp. 780 [W. Höver]). 1 | |
| 191v | Tit.: Laudatorium docte ignorantie que est mistica theologia domini Nicolao de Chusa Ad sacrae doctae ignorantiae notitiam capescendum amorem quoque ferventius inflammandum ... — ... Dei sapientia aeterna. Amen. -- (193v Datierung) 1454. -- Hec laudator docte ignorantie edite a domino Nicolao cardinali episcopo Brixinensi. -- (Notiz dazu) Algazel in Metaphyisca sua ita de Deo dicit ... in sapientia. Haec ille. | |
| (194r) | Vincentius de Aggsbach
: Impugnatorium laudatorii doctae ignorantiae breve (1454 XII 19) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 204-212. -- VL X [1999], Sp. 362 Nr. 5 [D. D. Martin]). Ed. nach Melk, Cod. 1605. 1 | |
| 194r | Tit.: (194r Werkdatierung) Impugnatorium breve laudatorii docte ignorantie anno 1454 dictatum 19 decembris per quendam Cartusiensem In laudatorio doctae ignorantiae scribit auctor ... — ... humanae sapientiae verbis etcetera. | |
| (194v-200r) | : De mystica theologia (versio Iohannis Sarraceni) cum glossa Thomae Vercellensis et Roberti Grosseteste intermixta (Ed. von Prolog und Text: Dionysii Cartusiani Opera omnia XVI. Tournai 1902, 471-475; Prolog ohne Text: M. Grabmann, Die mittelalterlichen lateinischen Übersetzungen der Schriften des Pseudo-Dionysius Areopagita, in: Ders., Mittelalterliches Geistesleben. Abhandlungen zur Geschichte der Scholastik und Mystik I. München 1926, 449-468, hier 456 f. [Erstmals gedruckt in: Festgabe A. Ehrhard. Bonn 1922, 180-199]; Dionysiaca I. Brügge 1937, 565-602 [unter Sigle S in der synoptischen Edition, hier ohne Prolog; zum Vergleich herangezogen]. -- Text und die beiden vermischten Glossen auch in Wien ÖNB, Cod. 790, 128ra-132ra [Nachtrag Mitte/3. Viertel 15. Jh. in einer Hs., deren Grundstock im 14. Jh. in Italien geschrieben und ausgestattet wurde; Provenienz: Wien, Dorotheenkloster; dorthin 1447 als Geschenk eines Otto canonicus Quinqueecclesiensis]; Text wohl erst danach in Wien oder Niederösterreich eingetragen [nach der Schriftcharakteristik]; außerdem auch in Wien, Schottenkloster, Cod. 66 [Hübl 396], 12r-24v [Hs. dat. 1462]). -- Lit.: Théry 1936, 197-205). 1 | |
| 194v | Tit.: Prologus Iohannis Sarraceni ad Odonem sancti Dionisii abbatem in librum de mistica theologia Ante mysticam theologiam symbolica theologia esset transferenda... (Praefatio glossae) Glossa: Mysticae theologiae beati Dionysii tres habentur de graeco in latinum translationes. Prima est Iohannis Scoti quae antiqua translatio dicitur. 2a est Linconiensis quam ipse in suo commento prosequitur. 3a est Iohannis Sarraceni quam abbas Vercellensis prosequitur in suo commento. De cuius principaliter glossa et etiam de commento Linconiensis glossulae interlineares ac notulae laterales quae secuntur sunt sententialiter tractae. Nam commentum quod Hugoni adscribitur dubitatur esse eiusdem ex certis iudiciis. Mystica autem theologia ut dicit Linconiensis est secretissima et non iam per speculum et imagines creaturarum cum Deo locutio etc. ... (194v, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. (195r, Incipit liber sancti Dionisii de mistica theologia) Trinitas (Glosse: scilicet divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam incomparabiliter superexcedens) et superdea (id est superexcedens omnem cognitionem et scientiam sive sapientiam) et superbona (id est superexcedens omnem existentem bonitatem)... (Marginalglosse) Linc[oniensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectibile per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem. Vercel[lensis]: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. Haec Linconiensis in fine sui commenti. -- (200r Datierung) Deo gratias 17 octobris 1455 [17.10.1455]. -- (Zwei Schlußverse) Ex binis commentis bis binisque diebus / Haec humilis breviter glosula colligitur. (Ausruf, Hinweis auf Lokalisierung ?) O Melck. | |
| (195r-200r) | Robertus Grosseteste
: Glossae super Mysticam Theologiam Ps. Dionysii Areopagitae. 1 | |
| 194v | Tit.: Prologus Iohannis Sarraceni ad Odonem sancti Dionisii abbatem in librum de mistica theologia Ante mysticam theologiam symbolica theologia esset transferenda... (Praefatio glossae) Glossa: Mysticae theologiae beati Dionysii tres habentur de graeco in latinum translationes. Prima est Iohannis Scoti quae antiqua translatio dicitur. 2a est Linconiensis quam ipse in suo commento prosequitur. 3a est Iohannis Sarraceni quam abbas Vercellensis prosequitur in suo commento. De cuius principaliter glossa et etiam de commento Linconiensis glossulae interlineares ac notulae laterales quae secuntur sunt sententialiter tractae. Nam commentum quod Hugoni adscribitur dubitatur esse eiusdem ex certis iudiciis. Mystica autem theologia ut dicit Linconiensis est secretissima et non iam per speculum et imagines creaturarum cum Deo locutio etc. ... (194v, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. (195r, Incipit liber sancti Dionisii de mistica theologia) Trinitas (Glosse: scilicet divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam incomparabiliter superexcedens) et superdea (id est superexcedens omnem cognitionem et scientiam sive sapientiam) et superbona (id est superexcedens omnem existentem bonitatem)... (Marginalglosse) Linc[oniensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectibile per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem. Vercel[lensis]: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. Haec Linconiensis in fine sui commenti. -- (200r Datierung) Deo gratias 17 octobris 1455 [17.10.1455]. -- (Zwei Schlußverse) Ex binis commentis bis binisque diebus / Haec humilis breviter glosula colligitur. (Ausruf, Hinweis auf Lokalisierung ?) O Melck. | |
| (194v-200r) | Thomas Vercellensis CRSA
: Glossae super Mysticam Theologiam Ps. Dionysii Areopagitae (Ausg. des Kommentars zur Theologia mystica, aus dem diese Glossen stammen [nach Wien ÖNB, Cod. 695, 81v-82r]: Johannes Vahlkampf, Thomas Gallus. Kommentar zur Mystischen Theologie und andere Schriften [Theologia patrum]. Dollnstein 2000, 5-8. -- Glorieux RT, Nr. 116.i.1 [Nachtrag]).
Lit.: G. Théry, Les oeuvres dionysiennes de Thomas Gallus, in: Vie Spirituelle, Supplément, 1932, 129-154.). 1 | |
| 194v | Tit.: Prologus Iohannis Sarraceni ad Odonem sancti Dionisii abbatem in librum de mistica theologia Ante mysticam theologiam symbolica theologia esset transferenda... (Praefatio glossae) Glossa: Mysticae theologiae beati Dionysii tres habentur de graeco in latinum translationes. Prima est Iohannis Scoti quae antiqua translatio dicitur. 2a est Linconiensis quam ipse in suo commento prosequitur. 3a est Iohannis Sarraceni quam abbas Vercellensis prosequitur in suo commento. De cuius principaliter glossa et etiam de commento Linconiensis glossulae interlineares ac notulae laterales quae secuntur sunt sententialiter tractae. Nam commentum quod Hugoni adscribitur dubitatur esse eiusdem ex certis iudiciis. Mystica autem theologia ut dicit Linconiensis est secretissima et non iam per speculum et imagines creaturarum cum Deo locutio etc. ... (194v, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. (195r, Incipit liber sancti Dionisii de mistica theologia) Trinitas (Glosse: scilicet divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam incomparabiliter superexcedens) et superdea (id est superexcedens omnem cognitionem et scientiam sive sapientiam) et superbona (id est superexcedens omnem existentem bonitatem)... (Marginalglosse) Linc[oniensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectibile per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem. Vercel[lensis]: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. Haec Linconiensis in fine sui commenti. -- (200r Datierung) Deo gratias 17 octobris 1455 [17.10.1455]. -- (Zwei Schlußverse) Ex binis commentis bis binisque diebus / Haec humilis breviter glosula colligitur. (Ausruf, Hinweis auf Lokalisierung ?) O Melck. | |
| (200v) | Leer. | |
| (201r-210v) | Orationes ad Deum et ad sanctos. 1 | |
| Tit.: (Rot) Oracio ad sanctam trinitatem beati Augustini Tres coaeternae et coaequales persone Deus unus et verus | ||
| (211r-v) | De dispensatione de ieunio monachi Benedictini (in aliquibus festis). 1 | |
| 211r | Tit.: (Rot) Dispensacio de ieiunio ... Utrum tempore ieiunii regularis in aliquibus festibus liceat sive expediat super eiusmodi ieiunio cum monachis ordinis sancti Benedicti dispensari. Et arguitur quod sic quia tunc temporis ... — ... cuiuslibet iudicio rectius sentientis. -- (211v Datierung) 1453. | |
| (212r-214r) | Forma decreti dandi super electione novi praelati facta in monasteriis non exemptis. 1 | |
| 212r | Tit.: (Rot) Forma decreti dandi super eleccione novi prelati facta Reverendo in Christo patri ac domino domino N. ecclesiae N. episcopo etc. Humiles et devoti filii et oratores frater N. prior ac totus conventus ... Orationes devotas ... — ... et rogatis. | |
| (214v) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?)
: Modus procedendi in visitatione seu reformatione monasteriorum OSB (Ausg. der Fassung B nach Melk, Cod. 959, 189v-190v: Niederkorn-Bruck 1994, 214-217. -- Lit.: Niederkorn-Bruck 1994, 46 mit Zuschreibung an Iohannes Schlitpacher). 1 | |
| 214v | Tit.: (Rot) Pro visitacione monasteriorum Congregatis praelato et toto conventu monasterii visitandi in loco videlicet capitulari | |
| (215r-216v) | Memoriale breve de modo tenendo et processu in visitatione monasteriorum. 1 | |
| 215r | Tit.: (Rot) Memoriale breve de modo tenendo et processu in visitacione monasteriorum Visitationis nostrae enim actus tres partes habebit principales. Primus erit audientiae et inquisitionis ... — ... valendicendo conventui abscendant visitatores. | |
| (217rv) | Casus deponendi praelatum monasterii. 1 | |
| 217r | Tit.: (Rot) De casibus in quibus prelatus monasticus est deponendus Praelatus monasticus in pluribus casibus est deponendus quorum unus est si sit dilapidator de quo habetur Extra 'De statu monachorum' capitulum 'Monachi' § 'Priores' (X 3.35.2) ... — ... et qui impediunt visitatores monachorum vel canonicorum regularium nisi moniti destiterint excommunicationem incurrunt. Extra 'De statu monachorum' (X 3.35) 'Attendentes' in Clementinis (Clem. 3.10.2). | |
| (217v-218r) | Iohannes de Palomar
: Responsio instructiva de excommunicationis ferenda sententia. 1 | |
| 217v | Tit.: (Rot) De ferenda sententia excommunicacionis instructio Ut iudex in reum sive praelatus aut superior in subditum suum iuste sententiam ferat excommunicationis tria principaliter requiruntur. Primum est ut subsit iusta et sufficiens causa ... — ... et restituo te unitati fidelium et sanctae ecclesiae sacramentis. In nomine patris et filii et Spiritus sancti. Amen. | |
| (218r) | Responsio de participatione indulgentiarum. 1 | |
| 218r | Tit.: (Rot) De participacione indulgenciarum responsio Consultus vir iuris peritissimus de indulgentiarum participatione respondit quod licet dare indulgentias sit fori iurisdictionis ... — ... Iste est verus intellectus ... libro Sexto. | |
| (218r-219r) | Martinus de Leibitz OSB
: Sermo de visitatione (erstmals 1451 VI 25, Göttweig ?) (Ed.: Jellouschek 1932, 125-142. -- VL VI 155, Nr. 1; Acta Cusana I/3a, 958-960 Nr. 1422). 1 | |
| 218r | Tit.: [ohne Titel] Fratres tuos visitabis si recte agant (I Sm 17-18). Licet litteraliter verba illa Isai dicta sint filio eius David misso ad visitandum fratres constitutos in bello corporali ... — ... purgatur levius, praemiatur copiosius. Quos fructus assequi nobis concedat auctor cuiuslibet religionis Christus dominus Deus noster cui cum Deo patre et Spiritu sancto sit laus et honor in saecula. Amen. | |
| (219v-220v) | : Responsio ad quaestionem an novitius stans ultra annum probationis suae in aliquo monasterio, qui est distinctus in scissura, colore vel forma ad habitu professorum, censeatur tacite professus (Von Kaeppeli irrtümlich unter der Nr. 767 Conradus Halberstadiensis zugewiesen). 1 | |
| 219v | Tit.: Responsio magistri Conradi d Hallstat doctoris iuris canonici studii Wiennensis Non incaute pro conscientiae serenitate ac cautela quaesitum exstitit an novitius stans ultra annum probationis suae in aliquo monasterio in habitu novitiorum quae est distinctus in scissura colore vel forma ab habitu professorum censeatur tacite professus. Et si sic: An de facto vacet suum beneficium quod possidet sive sit creatum sive non ... — ... Ex quibus sic dictis clare patet quod sic in ista materia dicendum salvo cuiuscumque saniori consideratio melius sentientis. | |
| (I*rv) | Exempla (Fragment). Fragment aus einer Exempelsammlung. | |
| (I*r unterer Rand) | Iohannes de Capestrano
: Versus. 1 | |
| I*r | Tit.: Iohannes de Capestrano Vivit purius, cadit ratius, resurgit velocius, incedit cautius ... — ... praemiatur gloriosius. Haec sunt fructus in monasterio reformato viventium. -- (Datierung) 1454. | |
| (I*v unterer Rand) | Decem plagae Aegyptorum. 1 | |
| I*v | Sanguis rana culex muscae | |
| (I*v unterer Rand) | Nota de calculo. 1 | |
| I*v | Calculus est ratio numerus sententia | |
| (HD-Spiegel) | Nota de nomine Dei. 1 | |
| Nota nomen Dei tetragrammaton in Hebraeo dicitur nomen quattuor litterarum | ||
| (HD-Spiegel) | Epitaphium s. Bernardi (Visio sancti Morandi abbatis) (AH 15 [1893], 239 Nr. 220. -- Lhotsky 1963, 428; Walther, Initia 11071). Mit Korrekturen von der Hand des Schreibers Iohannes Schlitpacher. 1 | |
| HD-Spiegel | Tit.: [ohne Titel] Mira loquor sed digna fide Bernarde quid est hoc est [oberhalb der Zeile: vel sed digna fide Bernard quid est hic] ... — ... Donec caeleste fiat terrestre cadaver. |