|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41059 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1407 (613, L 38)
Papier I, 276 Bl. 150×110 Melk (?), 1. Hälfte 15. Jh.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 3)
"GW", "Hain", "Mahieu 1941", "Legrand 2006", "Bloomfield", "Rudolf"
alle Initien
| (VD-Spiegel) | Brevier-Fragment. 14. Jh. |
| (Irv) | Tabula codicis. |
| (1r-7r (Kurzfassung; im Kat. Henricus de Hassia zugeschrieben)) | Henricus de Frimaria (Senior) OESA
  : Tractatus de quattuor instinctibus (Drucke: Venedig 1498, u.ö. Ed. gemeinsam mit der Prager deutschen Fassung: Warnock--Zumkeller 1977, 152-235. -- Zumkeller 307; Bloomfield 5400). 1 |
| 1r | Tit.: De instinctibus Notandum quod quattuor sunt instinctus. Primus dicitur divinus secundus angelicus tertius diabolicus quartus naturalis. Divinus potest quadruplici signo discerni. Primum est si illud ... — ... Luc. 24°[,26]: Oportabat Christum pati et sic intrare in gloriam suam. Et apostolus: Si conpatimur et conregnabimus. Quod nobis praestare dignetur dominus Iesus Christus Mariae filius qui cum patre et Spiritu sancto sit benedictus in saecula saeculorum. Amen. |
| (7v-14r) | Superbia et speciebus eius, De . 1 |
| 7v | Tit.: [ohne Titel] Superbia est immoderatus amor proprie excellentiae vel secundum Augustinum est perversae celsitudinis appetitus... (8v) Postquam dictum est de speciebus superbiae est nunc dicendum de radicibus ex quibus oritur. Unde notandum quod duae sunt radices ... — ... maxime cum ex intentione et scientia sit impugnatio veritatis aut dissensus a bono aliquando sit ex indebita pertinacia etc. |
| (14v-17v) | De acedia et filiabus eius. 1 |
| 14v | De acedia notandum quod secundum beatum Gregorium acedia est quidam tristitia |
| (17v-20r) | Quaestio, quare Deus servos suos sibi devote servientes privet spiritualibus consolationibus ita, ut fiant acidiosi . 1 |
| 17v | Dubitatur quare Deus servos suos sibi devote servientes exsistentes in gratia gratum faciente privet spiritualibus et internis consolationibus ita, ut fiant accidiosi et torpentis |
| (20r-21r) | Subtractione devotionis, De . 1 |
| 20r | Dubitatur cur hominibus bonis et devotis saepe subtrahatur gratia devotionis |
| (21v-23r) | Castitate, De . 1 |
| 21v | Notandum quod ad aquisitionem castitatis |
| (23r-24v) | De abstinentia multa bona et utili. 1 |
| 23r | Notandum circa abstinentiam, quod dubitatur |
| (24v-27r) | Gula, De . 1 |
| 24v | Dicendo de gula dicetur solum de gula actuali |
| (27r-28v) | Vitio indiscretionis, De . 1 |
| 27r | Postquam dictum est de vitio superabundantiae |
| (28v-32r) | De ira. 1 |
| 28v | Circa vitium irae est notandum |
| (32r-34v) | De peccato invidiae. 1 |
| 32r | Dicendo de peccato invidiae est notandum quod secundum Damianum |
| (34v-36r) | Gloria vana, De (vgl. Madre 193, Nr.8) . 1 |
| 34v | Notandum quod superbia non est inanis gloria |
| (36r-37r) | Filiabus inanis gloriae, De (vgl. Madre 193, Nr.9) . 1 |
| 36r | Visu de inani gloria |
| (37v-38r (cap. 16)) | David de Augusta OFM
: De exterioris et interioris hominis compositione, lib. III (Ed.: David ab Augusta 1899, 161-378. -- Bloomfield 4283). 1 |
| 37v | Actio in tribus debet esse circumspecta ut sit meritoria. Primo an liceat secundo an deceat |
| (42r-79r (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: De octo beatitudinibus (Tractatus octo V) (Madre 187-191). 1 |
| 42r | Notandum quod sunt octo beatitudines inter quas prima ponitur paupertas spiritus |
| (43v-45v) | De paupertate spiritus. 1 |
| 43v | Nunc secundo dicendum est de paupertate spiritus |
| (45v-49r) | De humilitate. 1 |
| 45v | De humilitate est notandum quod aliud est humilitas |
| (49v-57v) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Assumptio . 1 |
| 49v | Est notandum quod secundum venerabilem Anselmum |
| (62r-63v) | De mititate. 1 |
| 62r | Secunda beatitudo est mititas et est virtus moralis disponens hominem ad bene et rationabiliter se habendum |
| (63v-66v) | De luctu. 1 |
| 63v | Tertia beatitudo est luctus. Et est circa omnia concupiscibilia |
| (66v-67v) | Fome, De . 1 |
| 66v | Quarta beatitudo est fames et sitis iustitiae. Ubi notandum est |
| (67v-69v) | De misericordia. 1 |
| 67v | Quinta beatitudo est misericordia. Pro qua notandum quod secundum beatum Augustinum et beatum Thomam misericordia est compassio vel dolor |
| (69v-72v) | De munditione cordis. 1 |
| 69v | Sexta beatitudo est munditia cordis. Circa quam est notandum quod triplex est immunditia cordis |
| (73r-75v) | De pace. 1 |
| 73r | Septima beatitudo est pax pro quo notandum quod |
| (76r-79r) | De patientia. 1 |
| 76r | Octava et ultima beatitudo est patientia. Circa quam est notandum quod secundum beatum Augustinum |
| (79v-83v (Exc.: De via purgativa)) | Hugo de Balma OCart
: Theologia mystica (Ed.: S. Bonaventurae opera omnia VIII. Paris 1866, 2-53; SC 408-409. -- Bloomfield 6458). 1 |
| 79v | Iustitia et iudicium praeparatio sedis tuae |
| (84r-94v) | De caritate Dei et proximi. 1 |
| 84r | Circa dilectionem Dei est notandum quod multa sunt |
| (94v-108r (Exc.?; vgl. Madre 163, Nr.4)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: De dilectione Dei et proximi (Tractatus octo I) (Druck: J. Wimpheling, Nycholai Dünkelspühel tractatus ... Straßburg 1516. Ed.: Schnell 1984, 356-383 [Sermo 1-3]. -- Madre 162-169). 1 |
| 94v | Notandum quod dilectio duo habet mandata |
| (108v-112v) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Annuntiatio IIa (Madre 220, Nr. II,2a). 1 |
| 108v | Ingressus angelus ad eam dixit: Ave Maria ... In ista salutatione captat angelus |
| (112v-117r (Quaestio)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Assumptio II (Madre 222, Nr. III,2). 1 |
| 112v | Notandae sunt aliquae quaestiones breves |
| (117r-120v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Assumptio III (Madre 224, Nr. III,3). 1 |
| 117r | Maria optimam partem elegit... Testantibus |
| (121r-v) | Quaestio, qua forma angelus apparuerit Mariae virgini . 1 |
| 121r | Qua forma angelus apparuit virgini Mariae. Dubitatur in qua |
| (124r-125v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Annuntiatio . 1 |
| 124r | Notandum quod secundum sanctum Bernardum hodie revelatum est consilium |
| (125v-127v (Exc.: 'Quaestio super verbum BMV 'Qui fecit mihi magna')) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Annuntiatio . 1 |
| 125v | Quia fecit mihi magna ... Est notandum quod licet magna et mira |
| (127v-129v (Exc.: 'Quaestio quare Christus et Maria sunt etc.')) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de BMV: Nativitas . 1 |
| 127v | Notandum quod Christus dominus et Maria virgo mater eius sunt duo individua |
| (130r-131v) | Quaestio, utrum omne scandalum sit peccatum . 1 |
| 130r | Utrum omne scandalum sit peccatum. Et notandum primo quod duplex est scandalum |
| (131v-134r) | Quaestio, quid sit scandalum passivum . 1 |
| 131v | Dubitatur quid sit scandalum passivum |
| (134v (De correctione fraterna)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Excerpta. 1 |
| 134v | Utrum fraterna correctio |
| (136r-140v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de sanctis: Michael I (Madre 235-237, Nr. II.1). 1 |
| 136r | Quaestio prima est ubi angeli |
| (141r-148r) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de festis domini: Nativitas IIIa (Kurzfassung: De gratitudine beneficiorum Dei) (Madre 208 f.). 1 |
| 141r | Tit.: Ex sermone m[agistri] N[icolai] de beneficiis Dei Notandum quod ex quo beneficia nobis a Deo exhibita multum accendunt ad amorem ipsius Dei... Quare ad cognoscendam divinam bonitatem erga nos et ad excitandum corda nostra et ad inflammandum ea in eiusdem divinae bonitatis amore sunt beneficia ... — ... sine fine beata visio ubi cum illo tuo dilecto filio et ille tecum in communione Spiritus sancti vivis et regnas in trinitate perfecta unus Deus cui sit laus honor et gloria per infinita saecula saeculorum. Amen. |
| (148v-151r (Exc.; 'Sermo de gratitudine')) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de festis domini: Nativitas IV (Madre 210-212). 1 |
| 148v | Notandum ex quo grati esse debemus |
| (151v-155v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de tempore: Circumcisio domini I-II . 1 |
| 151v | De virtutibus istius nominis Iesus est notandum quod beatus Bernardus |
| (156r) | Claustrum animae (Quale debet esse monasterium devotae animae) (Ed.: Bauer G. 1973, 311 f. [hier das Initium anderslautend, Text jedoch übereinstimmend]. -- Bei Bloomfield nicht nachgewiesen
Lit.: Bauer G. 1973, 309-335 ähnlicher Text mit anderslautendem Initium ['In claustro animae Deus debet esse abbas']; auf das vorliegende Initium wird nicht eingegangen -- Schmidtke 1975, 452 Anm. 1 erwähnt den vorliegenden Text und bezeichnet ihn als 'im wesentlichen identisch' mit dem oben bei Bauer behandelten -- VL III 1981) 1160 f., Nr. IV.3 G. Bauer) ohne Hinweis auf das vorliegende Initium). 1 |
| 156r | Tit.: Nota bonum notabile Anima devota tale monasterium debet intrare ubi abbas sit Deus discretio prior vel decanus paupertas procurator portarius timor vestiarius humilitas ... — ... custodes angelorum frequentia professio regni caelestis gloria. Hoc sit claustrum devotae animae. |
| (156rv) | Religionis cum horto comparatio. 1 |
| 156r | Tit.: [ohne Titel] Notandum quod religio comparatur horto. In quo horto scilicet religiosae vitae debent esse principaliter tres flores scilicet rosa lilium viola ... — ... tertio debet esse flavi coloris per abstinentiam et castigationem corporis. |
| (157r-v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de tempore: Epiphania domini (Madre 136, Nr. 10). 1 |
| 157r | Notandum quod sicut magi obtulerunt |
| (157v-166r (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo de temptationibus . 1 |
| 157v | Est notandum quod hoc nomen temptatio multis modis accipere |
| (166v-171v (ex qq. 186 et 187) ) | Thomas de Aquino OP
: Summae theologiae secunda secundae (Ed.: R. Busa, S. Thomae Aquinatis Opera omnia II. Stuttgart 1980, 523-768. -- Glorieux RT 14ax3; RS 847). 1 |
| 166v | Utrum religiosi teneantur ad omnia consilia |
| (172r-177r) | Dilectione habituali, De . 1 |
| 172r | Notandum quod duplex est dilectio scilicet acutalis et habitualis et inter istas est differentia quam habitualis est virtus manens in anima |
| (177v-180v) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo de signis, per quae noscitur, utrum unus sit in caritate (exc. a Iohanne Schlitpacher) . 1 |
| 177v | Notandum quod nemo potest hic in via per |
| (180v-181v (Exc.; 'Sermo de signis reproborum')) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de tempore: Dnca Pentecost. III (Madre 146, Nr. 52). 1 |
| 180v | Praeter signa de quibus dictum est sunt adhuc aliqua alia |
| (184r-199r (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de sanctis: Omnes sancti . 1 |
| 184r | Notandum de gaudiis regni caelorum |
| (199v-205v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: De poenis inferni et damnatorum . 1 |
| 199v | Notandum quod secundum sanctos doctores |
| (209r-v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo de septem misericordiis. 1 |
| 209r | Beatus Bernardus in quodam sermone |
| (210r-v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones de tempore: Dom. III post Pascha . 1 |
| 210r | Est notandum quod licet dominus |
| (210v-212r (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermones. 2 |
| 211r | Notandum quod quamvis fortissime nos temptet caro |
| 210v | Quare Deus ordinavit quod brevis est hominis praesens vita poenalitatibus |
| (212v-213v (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo de s. Spiritu . 1 |
| 212v | Nota aliquos bonos effectus qui consequentur |
| (213v-217r (Exc.)) | Nicolaus de Dinkelsbühl
: Sermo de s. trinitate . 1 |
| 213v | Notandum quod dum Christus in nobis |
| (221r-223v) | Purgatorio, De . 1 |
| 221r | Utrum sit ponendum purgatorium |
| (224r-v) | Quaestio, an sancti in caelo orent pro nobis . 1 |
| 224r | Utrum sancti in patria |
| (225v-263r) | Gerardus Zerbolt de Zutphania
: De spiritualibus ascensionibus (Drucke: GW 10686-10695 [Hain 16294-16298]; Magna Bibliotheca Veterum Patrum ... XIV. Köln 1618, 200-228. Ed.: Mahieu 1941, 4-372 [lat. u. niederländ.]; Legrand 2006 [lat. u. franz.]. – Bloomfield 625. – Cap. 19 auch selbständig, vgl. Rudolf 1957, 19 f.). 1 |
| 225v | Tit.: [ohne Titel] Beatus vir cuius est auxilium abs te ascensiones in corde suo disposuit in valle lacrimarum in loco quem posuit (Ps 83,6-7). Novi homo quod ascensionis sis cupidus quod quem exaltationem vehementer concupiscis ... — ... Cum vero aliquis cogitur exterioribus operibus deservire debet valde sollicite quandocumque potest vel tempus habuerit ad intima recurrere et sibi ipsi vacare etc. -- (Schlußschrift) Et sic est finis huius operis, Deo dicamus gracias. Alleluia. Amen. [= Cod. 407, 71rb]. |
| (263v-276v) | Resurrectione generali, De . 1 |
| 263v | Utrum generalis resurrectio omnium sit futura |
| (ehemals HDS) | Necrologium Mellicense, Fragm. (sog. Jüngeres Melker Necrologium, Mitte 12. Jh.). Abklatsch. Das Fragment wird heute im Melker Stiftsarchiv aufbewahrt (8/K 1, Bl. IV). |