Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41220 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1580 (287, E 77)
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: INNOCENTIUS III. PAPA (LOTHARIUS SEGNI). AUGUSTINUS. IULIANUS POMERIUS. IACOBUS DE SARAPONTE. ISIDORUS HISPALENSIS. THOMAS A KEMPIS. VARIA
Papier   I, 297 Bl.   147×110   Tegernsee und Melk (?), 5. Jahrzehnt 15. Jh. (1443, 1446)   
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-40) Tegernsee, 1443; 2  (41-172) 5. Jahrzehnt 15. Jh.; 3  (173-196) 1446; 4  (197-296) 5. Jahrzehnt 15. Jh.
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift (Anzahl: 12)

Foliierung des 15. Jh., 281 in der Zählung übersprungen. Fälze überwiegend unbeschrieben.

Teil 11-40   Papier   Tegernsee, 1443
Lagen: II4 + 3.VI40
Schrift:
Schreiber: Conradus de Geisenfeld   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schreiber durch Handvergleich ermittelt.
Ausstattung: Illuminiert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 241-172   Papier   5. Jahrzehnt 15. Jh.
Lagen: 11.VI172
Teil 3173-196   Papier   1446
Lagen: 2.VI196
Schrift:
Schreiber: Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schreiber ermittelt durch Handvergleich.
Teil 4197-296   Papier   5. Jahrzehnt 15. Jh.
Lagen: 4.VI244 + (VIII-1)259 + 3.VI296
Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(197-294) Schriftart: Bastarda
Unbekannter Schreiber.
Schrift 2(295r-296r) Schreiber: Conradus de Geisenfeld   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 3(296v) Schreiber: Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Illuminiert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Hs. enthält 4 Fragmente
VDSVDS + HDS   Papier   1. Hälfte 15. Jh.
VSI + 297   Pergament   2. Hälfte 13. Jh.
NS297 + I   Pergament   2. Hälfte 13. Jh.
HDSHDS + VDS   Papier   1. Hälfte 15. Jh.
Ausstattung: Illuminiert   Figürlicher Buchschmuck   Federzeichnung(en)   
Männliche Figur in ungeübter Federzeichnung (Christophorus ?).

Einband: Gotisch     Schmucklos        
Rotes Leder über Holz. Titel- und Signaturschild erhalten, stark abgerieben. Eine Riemenschließe (Riemen verloren).


(VDS) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. – Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39). – (1r, 4r, 5r, 296v) Handschrift im Katalog von 1483 unter der Signatur B 107 genannt (MBKÖ I, 177, Z. 3-8), im Katalog von 1517 unter der Signatur I 83.
Christine Glaßner / Januar 2021
"Melk Inventar I", "MBKÖ I", "Höchtl 1990", "PL", "Lewis 1978", "Bloomfield", "CPL", "Walther, Initia", "CPPM", "Charland 1936", "RS", "Díaz y Díaz", "Schreckenberg 1994", "Pohl 1904", "Lupo 1982"
alle Initien
(VDS + HDS) Fragment (De coloribus verborum).
(I + 297) Breviarium-Fragment; mit Neumen; 2. Hälfte 13. Jh. Zu Höchtl 1990, Fragmentkodex XXI gehörig.
(Ir) Tabula codicis (15. Jh.). Mit Blattangaben.
Teil 1
(1r-4r) Leer.
(4v) Tabula codicis (15. Jh.).
(5r-37r) Innocentius III. papa (Lotharius Segni) De miseria humanae conditionis (PL 217, 701-746; Ed.: Lewis 1978. – Bloomfield 1745 und 1753).
   1
5r Tit.: (Rot) Liber de miseria humane condicionis editus a Lothario diacono cardinale sanctorum Sergii et Bachi postea Innocencius papa tercius appellatus incipit feliciter
Domino ac patri carissimo N. Portuensi episcopo Lotharius indignus diaconus ... — ... (37r Schlussschrift, Lokalisierung und Datierung rot) Explicit. Completum in monasterio Tegernsee die Ieronimi sanctissimi anno XLIIIo [30.09.1443].
(37r) Versus. 4 Verse.
   1
37r Omnibus omissis semper reminiscere quis sis
(37v-38v) Ps. AugustinusSermo 62 ad fratres in eremo (CPL 377).
   1
37v Tit.: (Rot) Sermo Augustini de penitencia
Pius dominus et misericors, fratres carissimi, per prophetam nos exhortatur ad compunctionem paenitentiae ... — ... consequi mereamur auxiliante domino nostro Iesu Christo qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. – (38v Datierung) In die Thome apostoli anno 43o [21.12.1443].
(38v-40v) Augustinus Sermo 350.
   1
38v Tit.: (Rot) Tractatus Augustini de caritate
Divinarum scripturarum multiplicem abundantiam altissimamque [!, recte: latissimamque] doctrinam ... — ... sed etiam brevis.
(40v) Versus de vinea evangelica (PL 171, 1440A Nr. CXXXII. – Walther, Initia 20357). 4 Verse. Walther, Initia und Ergänzungen ohne diese Handschrift.
   1
40v Tit.: [ohne Titel]
Vinea culta fuit cultores praemia quaerunt ... — ... Tantumdem recipit quantum qui venerat ante.
(40v) Versus. 2 Verse.
   1
40v Sic Deus ostendit quod quandocumque venimus / Aggrediamur opus, certi de munere simus.
Teil 2
(41r-v) Leer.
(42r-143v) Iulianus Pomerius De vita contemplativa (PL 59, 415-520. – CPL 998; CPPM II 3583, 3705).
   1
42r Tit.: (Rot) Incipit liber Prosperi de vita contemplativa. Prefacio
Diu multumque renisus sum voluntati tuae, mi domine studiosissime pontificum Iuliane ... (44v) Contemplativa vita in qua creatorem suum creatura intellectualis ab omni peccato purgata atque ex omni parte sanata visura est ... — ... sed pro rebus enuntiandis verba sunt instituta.
(144r-163v) Iacobus de Saraponte Aurissa (Charland 1936, 52; RS 393). RS ohne diese Handschrift.
   2
144r Tit.: (Rot) Incipiunt capitula operis subsequentis
De theologia 1 ... — ... De recapitulatione secunda 33.
144r Tit.: (Rot) Incipit aurissa fratris Iacobi de Sareponten quam qui intelligit potest loqui de theologia quidquid wlt. De theologia capitulum 1
Theologia est scientia pro naturato a naturante ad magnum quid edita. Et dicitur a graeco theos quod est Deus et logos quod est sermo vel scientia ... — ... et alia quaedam poteris tu ordinare secundum voluntatem tuam.
(164r-166r) Leo I. Magnus Sermo de trinitate.
   1
164r Tit.: (Rot) Sermo Leonis pape de sancta trinitate
Cum ad intelligendum dignitatem summae trinitatis, dilectissimi, aciem mentis intendimus ... — ... et filio omnia moderantem. Per infinita saecula saeculorum.
(166v-172v) Leer.
Teil 3
(173r-196r) Isidorus Hispalensis De fide catholica contra Iudaeos (PL 83, 449-538. – CPL 1198; Díaz y Díaz 113. – Lit.: Schreckenberg 1994, 438-441).
   1
173r Tit.: (Datierung) In Christi nomine in Kathedra sancti Petri 1446 [22.02.1446]. – (Rot) Incipit prefacio vel recapitulacio fidei katholice sive superdiccio operis Ysidori Hyspaniensis episcopi ad Florentinam sororem suam
Sanctae sorori suae Isidorus quaedam, quae diversis temporibus in veteris testamenti libris ... Iudaei nepharia incredulitate Christum Dei filium abnegantes ... — ... (196r Schlussschrift, Datierung; Notiz über eine fehlerhafte Vorlage) Explicit opus Yisidori episcopi Hispalensis 1446 Floriani martyris [4.5.1446]. Lecturus id opus scriptori indulgeat quia exemplar unde rescripsit non erat satis correctum.
(196v) Leer.
Teil 4
(197r-292v) Thomas a Kempis CRSA Tractatus de imitatione Christi (Ed.: Pohl 1904, II 5-263; Lupo 1982, 1-363. – Bloomfield 4633). (197r) Pars 1. (218r) Pars 2. Danach zwei kurze Exzerpte. (233r) Pars 3, möglicherweise von der selben Hand, aber in kleinerer Schrift; nach Beginn von Kap. 52 ein Handwechsel (neue Lage), Umfang von 64 Kapiteln wie in der übrigen Melker Überlieferung. (272r) Pars 4, mit 21 Kap. wie in der übrigen Melker Überlieferung.
Korrekturen. Italienisch aussehendes Fleuronnée (Melk, 1. Hälfte 15. Jh.). Die erste Rectoseite (197r) zeigt starke Bräunung und Gebrauchsspuren, wohl zunächst ein ungebundener Faszikel.
   1
197r Tit.: (Rot unterstrichen) Incipit libellus primus de imitacione Christi et contemptu omnium vanitatum mundi. Capitulum I
Qui sequitur me non ambulat in tenebris dicit dominus (Io 8,12). Haec sunt verba Christi quibus admonemur quatenus vitam eius et mores imitemur si velius (recte: velimus) veraciter illuminari ... — ... (289v) Si talia essent opera Dei ut facile ab humana ratione caperentur nec essent ineffabilia nec mirabilia dicenda etcetera [Ende Ed.]. (Tit.: Octo invitatoria precipua de sanctissimo sacramento, cap. XIX) Quamquam iuxta multiplicem varietatem affectuum assignatorum huius sacramenti ... -- ... (cap. 21) et secundum animam quo eo fruimur in anima et secundum divinitatem qua beata secundum intellectum perficietur fruitio etcetera. – (Rot) Explicit.
(293r-294v) Leer.
(295r) De duodecim fructibus Spiritus sancti.
   1
295r Tit.: [ohne Titel]
De duodecim fructibus Spiritus. Primi tres sunt perfectorum,sequentes tres proficientium quoad seipsos, alii tres ipsorum quoad proximos ultimum tres incipientium. Caritas ... — ... sensu carnis.
(295v) Orationes variae.
   1
295v Pater de caelis Deus peto te in nomine Iesu Christi Nazareni crucifixi filii tui dilecti ut dimittas mihi omnia peccata mea
(296r) Nota de servo Dei (= Quaestio ad quod servus Dei conari debet).
   1
296r Quilibet servus Dei debet primo conari adhuc quod noscat Dei voluntatem
(296r) Versus (Walther, Initia 18341).
   1
296r Sit tibi potus aqua cibus aridus aspera vestis
(296v) Nomina electorum domini Felicis in summum pontificem (Wahl Felix V. 1439 auf dem Basler Konzil).
   1
296v Tit.: Nomina electorum domini Felicis in summum pontificem
Cardinalis Arelatensis. Archiepiscopus Tarentasiensis
Fragment
(HDS + VDS) Fragment (De coloribus verborum).
(HDS) Federzeichnung.