Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41229 
Melk, Benediktinerstift
 [Handschriftenliste | Kataloge | Infos | Kontakt]
 
go to previous description go to next description  
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1589 (62, B 27)
Papier   201 Bl.   150×110   Melk, 1. Hälfte 15. Jh.
 Description — HMML Reading Room
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 18)

Lagen: (VI-4)8 + 4.V48 + (VI-1)59 + 2.VI83 + VIII99 + VI111 + (VI-1)122 + 3.VI157 + + IX175 + VI187 + (V-1)196 + (V-5)201
Auf 142 folgt 142a. – Reklamanten. Blattsignaturen. – Foliierung des 15. Jh. in römischen Zahlzeichen und roter Tinte und moderne Bleistiftfoliierung (gültig).
Schrift: 10 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(1r-2r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 2(9r-48v, 135r-175v, 188r-195r) Schriftraum: 105-110 × 65-75    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 21-30   
Schrift 3(49r-77r) Schriftraum: 110-118 × 71    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 21-25   
Schriftart: Bastarda
Schrift 4(77v-80v) Schriftraum: 100 × 70    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 30   
Schriftart: Bastarda
Schrift 5(84r-121r) Schriftraum: 95 × 72    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 19-23   
Schriftart: Bastarda
Schrift 6(121v) Schriftart: Bastarda
Schrift 7(123r) Schriftart: Bastarda
Schrift 8(121v-131r) Schriftraum: 95 × 70    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 22   
Schriftart: Bastarda
Schrift 9(131v-134v) Schriftraum: 95 × 73    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 22   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 10(176r-187v) Schriftraum: 100 × 85    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 21   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Fleuronnéeinitialen, Masken, je 2 Musterinitialen auf 178r, 185r, 186r.

Hs. enthält 1 Fragment
VDSVDS+Umschlag   Pergament   Melk, um 1300

Einband: Melk     Mitte 15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien        
Spätgotischer Einband: rot gefärbtes Leder über Holz. Melk, Mitte 15. Jh. (F!). – (VD) Schilder verloren. An ihrem Platz in schwarzer Tinte Titel ... eucharistia und Barocksignatur M 88 auf das Einbandleder geschrieben.


(1r) Melker Besitzvermerk u. Signatur des 16. Jh. - MBKÖ I 216, Z. 12-27 (D 117). – (1r, 4r, 9r, 195r, 201v) Melker Besitzstempel (Melk Inventar I, Tafel XIV, Abb. 39).
Christine Glaßner, September 2002; Maria Stieglecker, Ergänzungen April 2025
"MBKÖ I", "Melk Inventar I", "Du Pin, Gerson I", "Glorieux II", "Glorieux VII", "Bloomfield", "PL", "Schneyer", "Hain", "RB", "Hohmann", "Hohman", "Glorieux", "Seńko–Szafrański", "VL", "CCCM", "Roth 1991", "PLS", "CPL", "BHM", "CPPM", "Madre", "SBO", "BGOC"
alle Initien
VDS
(VD-Spiegel) Graduale-Fragmente. Melk, um 1300; Fleuronnéeinitialen; neumiert; Schreiber des Cod. 403 (Otto) (Höchtl 1990, Fragmentkodex XXVIII).
-
(1r-2r) Tabula codicis (15. Jh.).
(2v) Leer.
(3r) Federproben, dt.
(3v) Leer.
(4r) Bücherfluch, dt.
(4v-8v) Leer.
(9r-41v) Iohannes Gerson : Opusculum tripartitum (Druck: Du Pin, Gerson I 425-450. Ed. des Widmungsbriefs: Glorieux II, nur teilweise gedruckt: 74 f., Nr. 18. Ed. der französischen Fassung: Glorieux VII 193-206, 393-400, 404-407. – Bloomfield 734).
   1
9r Tit.: (Rot) Tractatus de decem preceptis magistri [schwarz nachgetragen: Johannis] Gersonis cancellarii Parisiensis
Christianitati suus qualiscumque zelator prosperum ad virtutes vitiis depulsis incrementum salubre duxi sequens opusculum tripartitum: De praeceptis, de confessione, de scientia mortis, brevitate, quam potui tradere, quattuor praesertim Christianorum generibus profuturum ... — ... Sicut in domo Dei Parisius laudabiliter observatur. Explicit. (Rot) Benedictus Deus.
(42r-46r (Hs.: Bernardus Claravallensis)) Nicolaus Claravallensis OCist : Sermo de confessione, pars 2 (PL 184, 1051-1056. – Schneyer 4, 251, Nr. 14).
   1
42r Tit.: (Rot) Bernhardus de confessione. (Schwarz) Bernhardus de confessione
[Confessio] via enim est sine qua nemo venit ad patrem ... — ... de confessionis disserui sacramento.
(46r-47r (Exc.; Hs.: Isidorus)) Conradus Holtnicker OFM : Sermones de tempore: Sermo in litaniis maioribus et minoribus (Druck: Paris 1521; Brescia 1596/97, jeweils unter dem Namen des Bonaventura. - Schneyer 1, 757, Nr. 152).
   1
46r Tit.: (Rot) Isidorus de eodem
Confessio sanat, confessio iustificat, confessio peccati veniam donat ... — ... coram populo confundere.
(47v-48r) Casus reservati abbati in monasterio Mellicensi (Ausg.: Schramb 1702, 361).
   1
47v Tit.: (Rot) Isti sequentes articuli sunt tantum pro monasterio nostro
Primo omnes casus papales et ad solum papam pertinent. Item omnes casus episcopales pertinent ad abbatem et isti sequentes. Item proprietarii quibus nullum datum non est aut praemissum ... — ... Quae si publica fuerunt puniantur prout expedit.
(48rv) De paenitentia (Bei Bloomfield nicht nachgewiesen).
   1
48r Tit.: (Rot) Quidam de penitencia
Paenitentia vera exterior est abstinere a licitis cum de illicitis venia postulatur ubi scriptura dicit: Sic paenitentes et claustrales a carnalibus abstinent delicatas vestes abiiciunt ... — ... et de altero non curatur.
(48v) Nota de scrupulositate.
   1
48v Tit.: (Rot) Quod scrupulositas de levibus non est bona
Item sciendum quod scrupulositas non est bona quando aliquis de levibus peccatis
(49r-67r) Henricus de Langenstein (de Hassia) : Expositio in Pater noster (Drucke: Hain 8389-8394. - RB 3203; Hohmann Nr. 200; Bloomfield 8180).
   1
49r Tit.: (Rot) Exposicio super Pater noster et Ave Maria secundum magistrum Henricum de Hassia
Reverendo in Christo patri ac domino domino Erhardo episcopo Wormatiensi Henricus de Hassia suum ut sequitur dicendum. Pater noster. Divina sapientia rebus omnibus decorem ordinis congruenter distribuens inter ceteros universum ornantes ordinum modos ... — ... et meritis impedimur subveniente ipso amoveamus etc.
(67r-77r) Henricus de Langenstein (de Hassia) : Expositio in Ave Maria (Drucke: Hain 8389-8393. - RB 3206; Hohmann Nr. 158).
   1
67r Tit.: [s. den vorhergehenden Text]
Ave Maria. Procul dubio illam sanctae matris ecclesiae generalem consuetudinem... (68r) Ave Maria... Hanc orationem in quattuor particulas dividendam esse ... — ... et in memoriam exordii humanae redemptionis atque taliter mortalibus exhibitae divinae miserationis. Et sic est finis huius operis. Amen.
(77v-80v) Iohannes Gerson : De modo confessionis et absolutionis sacramentalis (Ed.: Glorieux 1960/73, IX 646-648, Nr. 469. – Bloomfield 896).
   1
77v Tit.: (Rot unterstrichen) De modo confessionis et absolucionis sacramentalis ... magistri Johannis Gerson ...
Confessio sacramentalis fundatur in solo iure divino et evangelico ... — ... quod non obstet huic sacramento simplex etc. Fiat .... etc.
(81r-83v) Leer.
(84r-118v) Matthaeus de Cracovia : Dialogus rationis et conscientiae (Drucke: Mainz, um 1460; HC 5804-5808; Ed.: Seńko–Szafrański 1974, 367-409. – Bloomfield 3136. – Lit.: VL VI 177f. F.J. Worstbrock).
   1
84r Tit.: (Rot) Pulchra disputacio consciencie et racionis de modo accedendi ad sacramentum eukaristie
Multorum tam clericorum quam laicorum querela est non modica occupatio gravis et quaestio dubiosa ... — ... ad quam quondam pro viatico datum est nobis corpus domini nostri Iesu Christi, qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum. (Schlussschrift rot) Explicit disputacio racionis et consciencie de modo accedendi ad sacramentum.
(119r-121r (Pez: Matthias de Cracovia, jedoch gestrichen)) De modo accedendi et quare vel propter quam causam sit accedendum [eucharistia].
   1
119r Tit.: (Rot) De modo accedendi et quare vel propter quam causam sit accedendum. (Am oberen Freirand von der Hand des Bernhard Pez) Matthie de Cracovia [gestrichen].
Cum accederis ad sacramentum domini nostri Iesu Christi dirige aciem mentis tuae ad duo praecipue scilicet ad purum affectum et desiderium sanctum ... — ... ego in eis et tu in me ut sint consummati in unum etc. Iesus.
(121v) Modus petendi pro susceptione novitii ad professionem (Ed.: CCCM XII/2, 149, Z. 1-6).
   1
121v Tit.: (Rot) Modus petendi pro suscepcione novicii ad professionem...
Reverende in Christo pater et domine ac venerabiles patres ac fratres carissimi. Ego sicut scitis licet indignus steti per annum in probatione ... — ... huius sacri conventus vestri. (Rot) et statim iterum prosternat se.
(121v) Augustinus : Zitat .
   1
121v Tit.: Augustinus super Psalmo 21
In quibus habitat Deus utique in tribulatione meliores fiunt tamquam aurum probati.
(122r) Federprobe .
(122v) Leer.
(123r) Sententiae philosophorum.
   1
123r Tit.: [ohne Titel]
Philosophus: Pacem cum hominibus habebis bellum cum vitiis ... — ... Disce pati sequens dominum.
(123v-134v) Ps. Augustinus : Speculum peccatorum (PL 40, 983-992 = Roth 1991, 183-226 [gemeinsam mit einer oberdeutschen u. mittelniederdeutschen Übersetzung]. PLS 2, 1366. – Vgl. CPL 386; BHM 616; CPPM II 3076).
   1
123v Tit.: (Rot) Speculum peccatoris. (124r von der Hand des Bernhard Pez) + tribuitur S. Augustino
Quoniam carissimi in via huius vitae fugientis sumus ... — ... quomodo provideas, ut per haec damnationem aeternam evadas et cum domino nostro Iesu Christo vitam aeternam possideas per infinita saecula saeculorum. Amen. (Schlussschrift) Explicit speculum peccatorum beati Augustini episcopi.
(135r-144r) Nicolaus de Dinkelsbühl : Sermones de tempore: Dnca I in Quadragesima IV (Madre 139, Sermo Nr. 22, Gruppe 2).
   1
135r Tit.: (Rot) Sermo magistri Nicolay de temptacionibus (am oberen Freirand) <...> Tinkilpu/echil
Ut sciamus totalius et perfectius resistere temptativis motibus et gloriosius triumphare hostibus animarum nostrarum ... — ... indubie incurrit si in mortali decedit.
(144r-150r (Exc.)) Nicolaus de Dinkelsbühl : Sermones de tempore: Circumcisio domini I (Madre 136, Nr. 8).
   1
144r Tit.: (Rot) Ex sermonibus eiusdem doctoris Nycolai quod jeiunia ad multa prosunt proficientibus in virtutibus
Primo enim videlicet ad domandum [recte: dominandum?] carnem et subiiciendum eam spiritui ... — ... et totum corpus agilitat.
(150r-154r (1; incompl.)) Nicolaus de Dinkelsbühl : De oratione dominica (Tractatus octo III) (Ed.: R. Damerau, Der Herrengebetskommentar des Nikolaus von Dinkelsbühl. Lateinische textkritische Ausgabe [Studien zu den Grundlagen der Reformation 10]. Gießen 1971, 1-139. – Madre 175-180).
   1
150r Tit.: (Rot) Ex sermonibus magistri Nycolai de oracionibus aliqua pauca colegi
Orationis tres sunt effectus qui possunt dici tres ipsius fructus ... — ... sibi eligere poterit id quod sibi pro tempore plus congruit.
(154r-159r) Excerpta patrum aliorumque.
(154r-155r) Bernardus Claravallensis OCist : Qualiter interesse debemus divinis officiis.
   1
154r Tit.: (Rot) Bernhardus qualiter interesse debemus divinis officiis
Unum vos moneo, dilectissimi, pigre ac strenue divinis interesse laudibus ... — ... similis cantemus, similis pausemus semper auscultando.
(155r-156r (Exc.)) Isidorus Hispalensis et Augustinus: De lectione .
   1
155r Tit.: (Rot) De leccione
Lectio vitae demit errorem ... — ... hereditates et aeternitates.
(156r-157r (Fragm.)) Iohannes Halgrinus de Abbatisvilla : De nimia prolongatione divini officii.
   1
156r Tit.: (Rot) Magister Iohannes abbas de Villa de nimia prolongacione divini officii
Quidam vero sensum suum rectitudini regulae sancti Benedicti praeponentes in quibusdam monasteriis neglecta lectione et dimisso manuum labore divini officii ideo prolongaverunt ... — ... Item quomodo ab abbate omnia temperantur sicut regula eius praecipit ubi prolixitate divini officii tantum monachi ornantur ut tanto onere abstinentia regularis vix ab aliquo observetur.
(157r-158r) Iohannes abbas: De neglegentia lectionis fragmenta.
   1
157r Tit.: (Rot) Magister Iohannes abbas de negligencia leccionis
Negligentia lectionis in multis monasteriis collocavit monachos in obscuro sicut mortuos sed licet terra sit sine lumine caelum tamen numquam ... — ... in igne cremitantur in purgatorio
(158r) Dicta domini Iesus s. Brigittae de propretariis .
   1
158r Tit.: (Rot) Qualiter dominus Ihesus loquitur de proprietariis
Dominus Iesus dixit sanctae Brigittae de proprietariis: Certissime sciant omnes religiosi, quibus regula prohibit
(158v) De coitu conjugiali si semper peccent cognoscendo mutuo.
   1
158v Tit.: (Rot) De coitu coniugali si semper peccent cogroscendo mutus
Videamus de coitu conjugiali utrum vir peccet cognoscendo uxorem suam. Unde nota diligenter quod quinque modis cognoscit quis uxorem suam ... — ... paenitentiam aut magnam aut maximam etc.
(159rv) Bernardus Claravallensis OCist et Iohannes abbas: Fragmenta de corporis habitu, paupertate et castitate .
   1
159r Tit.: (Rot) Bernhardus. Magister Iohannes abbas
Non multum placet Deo in monacho habitus corporis, si desit habitus mentis ... — ... deteriores quam qui in monasteriis defecerunt.
(160r-172r) Henricus de Langenstein (de Hassia) : De proprietate (Hohmann 157; Bloomfield 4274).
   1
160r Tit.: (Rot) Incipit tractatus de proprietariis religiosis editus per magistrum Henricum de Hassia doctore sacre theologie eximii in Wienna regentem
In nomine domini, amen. Pro salute eorum, qui vitia fugere cupiunt, cum ad veritatis viam fuerint reformati ... — ... Ergo praelatus debet esse dispensator rerum et unicuique tribuat ex his quae habet quantum ei opus est in Christo Iesu domino nostro. Amen.
(172r-174v) Tractatus de proprietate secundum theologos .
   1
172r Tit.: (Rot) Secundum theologus
Proprietas secundum theologos est caritatis gelicidium, fraternitatis naufragium, religionis exilium ... — ... ducit per ignem et aspera ut ducat in refrigerium.
(175rv) Nicolaus de Dinkelsbühl : Breve scriptum de proprietate (Madre 275 f. Nr. 7). Text Nr. 43. – Madre nennt zwei Handschriften, diese und Melk, Cod. 746, 127r/v.
   1
175r Tit.: (Rot) Magister Nycolaus de Tinkilpu\eil dat tale consilium habitantibus in monasteriis non reformatis de proprietate non habenda scilicet monialibus
Quia sancti patres primitivi religionum institutores valde conati sunt ... — ... cuilibet sorori idem ius competit in communi. - (Danach ein unleserliches Wort: Hag?).
(176r-177v) Declaratio somni de Nabucodonosor/Nebukadnezar.
   1
176r Tit.: Declaracio sompni Nabuchodonosor
Qui stat, ait apostolus, videat, ne cadat. De quolibet celso fastigio facile pater in ima corrui vel in profundum dimergi ... — ... et a priori fervore magis magisque deficere.
(177v-178r) Expositio somni de Nabucodonosor/Nebukadnezar (Dn 2, 31-35).
   1
177v Tit.: Hoc est sompnium Nabuchodonosor quod Daniel exposuit dicens
Tu rex videbas et ecce, quasi statua una gradis statua illa mgana et statura sublimis ... — ... et implevit universam terram.
(178v-179r (Exc.)) Bernardus Claravallensis OCist : In Quadragesima sermo 4 (Ed.: SBO IV 368-371. - BGOC 18, 7824).
   1
178v Oratio enim, quanto efficacior est, si fiat, ut debet tanto callidius impediri ... — ... quod nequaquam redire vacua possit. (Schlussschrift, rot) Sis nobis propicius / Deus omnipotens propter nomen tuum
(179v-180r) Honorius Augustodunensis OSB : Speculum ecclesiae (Sermo in dominica tertia sexagesimae) (PL 172, 807-1108 (hier 861-862); J. von Kelle, Untersuchungen über das Speculum ecclesiae des Honorius Augustodunensis und die Libri Deflorationum des Abtes Werner. SB Wien 145 [1902], fasc. VIII, 1-19. – Schneyer 2, 720-733, Nr.1-216).
Lit.: Garrigues 1986, 99.).
   1
179v Tit.: Dominica in LX
Venite filii audite me timorem domini docebo vos (Ps. 33,12). Hodiernum sermonem, dilectissimi, debetis omnes intentissima aure percipere ... — ... et vobiscum in aeterna vita salvamur. (Schlussschrift, rot) Hic nota consilium contra salutem. Maria adiuva me propter illum quem genitisti, concepisti, parturisti, nutristi, lactrisci et cetera
(180v (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : De statu interioris hominis: Exc. I, cap. 7 (PL 196, 1120 D - 1121 A).
   1
175v Tit.: Richardus
Quod autem est corpus sine vita, hoc est opus sine intentione bona ... — ... propria nos esse convincit.
(180v (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : De eruditione hominis interioris = Expositio in Danielem (PL 196, 1229-1366. – RB 7338).
   1
180v Tit.: Idem
Quidquid homo agat etiam si bonum sit inutile tamen erit ... — ... quando intentio depravatur.
(180v-181v (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : De statu interioris hominis: Exc. I, cap. 8-9 (PL 196, 1121 C - 1121 B!).
   1
180v Tit.: Richardus de inquietudine carnalis desiderii
Dum enim animus a carnali desiderio illectus et abstractus nunc affectum suum nunc appetitum sequitur ... — ... mercedisque retributione frustrata.
(181v-182v (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : De statu interioris hominis: Exc. I, cap. 9 (PL 196, 1121 D - 1122 D).
   1
181v Tit.: Richardus de inquietudine humani affectus
Quis, quaeso, digne exponere possit, quot modis affectus humanus variare consuevit ... — ... et turbinis more in vertiginem agitari.
(182v-183v (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : De statu interioris hominis: Exc. I, cap. 14 (PL 196, 1126 C - 1127 A).
   1
182v Tit.: De potestate liberi arbitrii ante peccatum et cetera
Quaere, obsecro, in microcosmo. Nam et si Deus est homo, quaere, inquam in microcosmo hoc est in minori mundo ... — ... et ad imperii sui meritum inclinare etc.
(183v-185r (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : De eruditione hominis interioris = Expositio in Danielem (PL 196, 1229-1366 (hier 1346C-1348B). – RB 7338).
   1
183v Tit.: Quomodo vel qua utilitate oportet Deum laudare
Nunc ego Nabuchodonosor laudo et magnifico regem caeli, quia omnia opera eius vera et viae eius iudicia et gradientes in superbia potest humiliare (Dn 4,34). Superius benedixit, laudavit atque magnificavit. Hic iterum magnificat ... — ... quod quomodo vel quando voluerit, gradientes in superbia humiliare possit etc.
(185r) Augustinus : Zitat .
   1
185r Tit.: Augustinus
Felix est necessitas quae ad meliora compellit.
(185r) Seneca, L. Annaeus : Zitat.
   1
185r Tit.: Seneca
Gratias ago infirmitati meae, quia cogit me non posse, quod non debeo velle.
(185v (Exc.)) Bernardus Claravallensis OCist : Excerpta.
   1
185v Tit.: Bernhardus
Respice in faciem Christi et vide eum dorso flagellatu caput sauciatum
(185v (Exc.)) Bernardus Claravallensis OCist : Excerpta.
   1
185v Tit.: Bernhardus
Stetit Iesus coram praeside inclinato capite
(185v (Exc.)) Seneca, L. Annaeus : Excerpta.
   1
185v Tit.: Seneca
Paphnucius erat quidam dives
(186r (Exc.)) Iohannes Chrysostomus : De detractoribus (Excerpta) (Parallelüberlieferung: Melk, Cod. 1829, 1r; Herzogenburg, Cod. 4, 165r; München BSB, Cgm 644, 282va-b).
   1
186r Tit.: Crisostomus
Sunt quidam perversi homines similes Pharisaeis
(186v-187r (Exc.)) Richardus de Sancto Victore CRSA : Excerpta.
   1
186v Tit.: Richardus
Quantum putamus fratres homo iste malum incurrit qui animae immoralitatem nescit ... — ... quae a sacra scriptura audiamus dicente apostolo: Canet enim tuba et mortui resurgent etc.
(187r (Exc.)) Seneca, L. Annaeus : Epistolae ad Lucilium; Ep. 15,94 (Excerpta).
   1
187r Tit.: Seneca
Nulla res magis animos
(187r (Exc.)) Seneca, L. Annaeus : Epistolae ad Lucilium; Ep. 4,37 (Excerpta).
   1
187r Tit.: Hec Seneca idem
Si vis tibi omnia
(185r) Seneca, L. Annaeus : Zitate, u.a. Epistolae ad Lucilium; Ep. 1,4 und 6,61.
   1
Tit.: (Rot) Philosophus
Qui tacere nescit loqui nescit. / Ante senectutem curavi, ut bene viverem, in senectute, ut bene moriar; bene autem mori libenter mori est. / Nullius rei facilior amissio est, quam quae desiderari amissa non potest.
(188r-189v) Nicolaus de Dinkelsbühl : Sermones de tempore: Dnca XVII post Pentecosten (Madre 150, Nr. 72.b).
   1
188r Tit.: (Rot) Sermo magistri Nicolay de dileccione dei
Diliges dominum Deum tuum ... (Mt 22,32; Lc 10,27). Notandum huius praecepti doctoris et sancti multas dant expositiones ... — ... et ita erit de omnibus alios viribus.
(189v (Exc.)) Nicolaus de Dinkelsbühl : De dilectione Dei et proximi (Tractatus octo I) (Druck: J. Wimpheling, Nycholai Dünkelspühel tractatus ... Straßburg 1516. Ed.: Schnell 1984, 356-383 [Sermo 1-3]. – Madre 162-169).
   1
189v Tit.: (Rot) Eiusem qui supra de dileccione
Dilectio proximi spiritualis est ut cum quis vult proprio bona spiritualia et hoc propter Deum ... — ... intelligitur homo praeceptum: Diliges proximum tuum sicut te ipsum.
(189v-195r (Exc.)) Nicolaus de Dinkelsbühl : De septem verbis domini in cruce .
   1
189v Tit.: (Rot) Eiusdem de septem verbis quos dominus in cruce dixit
Sequitur de verbis quae dominus pendens emisit, inter quae primum fuit unum quod patrem pro suis crucifixionis exoravit dicens: Pater ignosce illis quia nesciunt quid faciunt ... — ... de virtutibus nobis exemplaris in Christi domini passione.
(195v-201v) Leer.
HDS
(HD-Spiegel) Nota de peccato.
   1
HD-Spiegel Peccatum secundum rem non est substantia vel res aliqua sed defectus et corruptela.
(HD-Spiegel) Sentenzen.
   1
HD-Spiegel In omnibus rebus mensura optima est.