Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41244 
Melk, Benediktinerstift
 [Handschriftenliste | Kataloge | Infos | Kontakt]
 
go to previous description go to next description  
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1605 (59, B 24 [2])
SAMMELHANDSCHRIFT (ANGELEGT VON IOHANNES SCHLITPACHER)
Papier   I, 187 Bl.   150×110   Melk, 3. Viertel 15. Jh. (Datierungen von 1448 bis 1473)   
 Volldigitalisat



 Description — HMML Reading Room
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 94)

Lagen: (V+2)I,11 + V21 + 3.VI56 + V66 + VI78 + VII92 + III98 + II102 + V112 + III116b + V126 + (VI+1)138 + 5.V187. Besonderheiten: Bl. 1 aus Pergament, dazugehörig ist p. 189-190 in Cod. 278, das früher hier nach diesem Blatt eingebunden war. Zwei Originalbriefe eingebunden: 1) Bl. 4 und 9 in der ersten Lage, um 90° gedreht (4v und 9r mit Originalbeschriftung, zeitnahe Nachtrage auf 4r und 9v), 2) Bl. 180 und 185 in der letzten Lage (Brieftext auf 180v und 185r). Bei beiden Briefen noch Original-Falzspuren zu erkennen. Außerdem ein Briefentwurf in der zweiten Lage (ebenfalls um 90° gedreht) auf Bl. 12 und 21 (Textabfolge: 21r, 12v, 21v, 12r) von der Hand Schlitpachers. -- Foliierung des 15. Jh. durch den Schreiber; Fehler: auf 53 folgt 53a; auf 116 folgt 116a und 116b; nach 128 ein eingehängtes Blatt = 128a, auf 147 folgt 147a.
Schrift:
Schreiber: Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB  
Hauptschreiber 1: Iohannes Schlitpacher; darüber hinaus: (13r-19v) Schreiber 2; (58r-59v, 64r-65v) Schreiber 3: Conradus de Geisenfeld; (60r-63v) Schreiber 4; (93r-102v, 113r-116bv) Schreiber 5: Vincentius de Aggsbach; (104r) Schreiber 6; (104v-111r) Schreiber 7.

Einband: Gotisch     Halbband        
(VD) Titelschild von 1483 erhalten, Signaturschild verloren. -- Restauriert 1987.


(Iv) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. -- Hs. im Katalog von 1483 unter der Signatur F 177 genannt (MBKÖ I, 256, Z. 37-257, Z. 17), im Katalog von 1517 unter der Signatur K 78. -- Teile der Hs. sind vermutlich Abschriften aus dem Cod. 1708.
cg (vorläufige Beschreibung / 28.1.2018)
"MBKÖ I", "Walther, Initia", "Schaller–Klein", "Pez, SSRA I", "Lechner 1948", "Lhotsky, Quellenkunde", "Kropff 1747", "Groiß 1999", "Schramb 1702", "Pray 1766", "Thoma 1962", "Niederkorn-Bruck 1994", "Jellouschek 1932", "Acta Cusana I/3a", "Lhotsky, Ebendorfer", " Vansteenberghe 1915", "Vansteenberghe 1915", "PL", "BHM", "Bauer 1973", "Bloomfield", "Wolkan, Piccolomini", "Bertalot II/2", "Glorieux 1960/73", "Petrus Damiani, Briefe 2", "RB", "Théry 1936", "Baur 1912", "Hubalek 1963", "Pez TA VI", "Baum–Senoner 1998", "Pez BA VIII", "Chiappini 1925", "Mohan", "Hofer 1964-1965", "GW", "Knust 1886", "Stigall 1957", "Prelog 1983", "Kaeppeli", "Pez TA II", "Walther, Proverbia"
alle Initien
(VD-Spiegel) Habsburgerstammbaum (Fragment).
(Irv) Tabula codicis.
(1rv) Epitaphia et epigrammata.
(1r) Versus de tribus generibus infelicitatis (Walther, Initia 19393).
   1
1r Tres infelices in mundo novimus esse
Infelix qui pauca sapit spernitque doceri
Infelix nulli cuius sapientia prodest
Infelix qui multa sapit faciens mala.
(1r) Versus (Facetus) (Vgl. Walther, Initia 19418).
   1
1r Tres sunt stultitiae quibus omnis homo prohibetur
Qui tantum loquitur quod nulla fides adhibetur
Qui tantum terret quod non torrendo timetur
Qui tantum tribuit quod mendicare videtur.
(1r) Versus (Casus-Spielerei) (Walther, Initia 11260).
   1
1r Tit.: Epitaphium inventum Padue
Mors mortis morti mortem si morte dedisset
Hic foret mortis aut integer astra petisset
Sed quia dissolvi fuerat si uncta necesse
Ossa tenet terra caelis mens gaudet in esse.
(1r) Augustinus : Versus de cereo paschali (Schaller–Klein 6037).
   1
1r Tit.: Versus Augustini facti in laudem cerei pulchritudine
Haec tua sunt, bona sunt, quia tu bonus ista creasti
Nil necessarium est in omnis nisi quod peccamus amantes
Ordine neglecto pro te quod conditur abs te.
(1r) Versus (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
1r Tit.: In Specu stant hii versus
Ornatura fidem fuit hic rata regula pridem
Hic et cunctorum manavit lex monachorum
Currite quid statis mea gaudia sumite gratis.
(1r) Versus (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
1r Tit.: In Monte Cassino ... versus
Haec Desiderii domus est patris acta labore
Forma materiae rebus et arte placens.
(1r) Versus (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
1r Hoc est nescire sine Christo plurima scire
Si Christum bene scis satis est si cetera nescis.
(1r) Versus (Walther, Initia 16015).
   1
1r Tit.: Pro fundatoribus monasterii Tegernseensis
Quingentis nonagenis quinis numeratis
Annis a Christi natu florent duo clari ... — ... Gesta vide plena quae narrat historia.
(2r) Epitaphium marchionum in monasterio Mellicensi sepultorum (Druck: Pez, SSRA I [1721], 313; A. F. Kollár, Analecta monumentorum omnis aevi Vindobonensia I. Wien 1761, 882 f. -- Walther, Initia 11268, etc. – Lit.: Lechner 1948, 66 f. -- Lhotsky, Quellenkunde, 171.).
   6
2r Tit.: Hi sanctam crucem attulit
Dormit Adalbertus hic surgat luce refertus.
2r Tit.: Liupoldi primi fundatoris
Marchio Leopoldus a verme sit igneque salvus
Huius honor sedis fons coenobii pater aedis.
2r Tit.: Item epitafia similiter singulorum. Henrici qui sanctum Colomannum adduxit
Hac situs in fossa Colomanni martyris ossa Fratribus Henricus dedit his princeps et amicus.
2r Tit.: Epitafium fundatorum quinque monasterii Mellicensis
Mors quasi caeca furit quasi ventus hiems rapit urit ... — ... Quos redimens gratis Deus omnibus adde beatis.
2r Tit.: Ille lanceam sancti Mauricii et cratherem sancti Udalrici attulit
Vita sit Ernusto [Ernesto] pars omnibus in grege iusto.
2r Tit.: Ille ecclesias dedit et locum exemit
Quem sopor hic urget Leopoldum [oberhalb davon: III] gratia purget.
(2r) Epitaphium marchionissarum in monasterio Mellicensi sepultarum (Druck: Pez, SSRA I [1721], 313 f.; A. F. Kollár, Analecta monumentorum omnis aevi Vindobonensia I. Wien 1761, 883. – Lit.: Lechner 1948, 66 f. -- Lhotsky, Quellenkunde 171.).
   1
2r Tit.: Titulus sex dominarum hic sepultarum Austrie marchionissarum
O dolor o luctus heu ve tuus est caro fructus Lege pari dominas sex legis hic domitas ... — ... Rihkart et Swenhilt Alheit et Frewiza Methilt Sexta puella fuit Iuditta dicta fuit.
(2r) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
2r Tit.: Tam virorum quam mulierum epitafium simul
Quinque pii proceres et sex clarae mulieres (4 Verse)
(2r) Versus (Walther, Initia 9615).
   1
2r Tit.: 4to Idus octobris obiit Leupoldus qui ecclesias dedit VI et locum exemit
Iste docet titulus quam nostra ferat caro fructum ... — ... Hunc sociare tuis studeas prece thure patronis.
(2r) Epitaphium Iohannis Schlitpacher (Walther, Initia 19097, mit Verweis auf Kropff 1747, 440; dort Melk, Cod. 1647 unter der alten Signatur L. 88 genannt). Das letzte Wort ist bis auf die Hälfte des ersten Buchstabens beschnitten.
   1
2r Tit.: Epitafium
Tecta iacent/Terra tegit/Clausa manent fratris hic S. [oberhalb der Zeile: Schlitpacher] ossa Iohannis
Plange gemens ut ego cras moriturus h[omo].
(2r) Versus (Epitaphium canonici Ratisbonensis) (Walther, Initia 18568. -- Parallelüberlieferung: München BSB, Cgm 3974, 55va).
   1
2r Tit.: Epitafium cuiusdam canonici Ratisponensis
Sta fle plange geme quid es et quid eris lege de me. ... — ... Disce miser de me sex eris inde geme.
(2v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Versus de passione Christi cum glossa interlineari (Kropff 1747, 433; Walther, Initia 2787. -- Parallelüberlieferung: Wien ÖNB, Cod. Ser. n. 3620, 248v [um 1500, aus Lambach]).
   1
2v Christus tristatur sudans orat recreatur ... — ... Clavis cum manibus, quae pedes crux erigiturque.
(2v) Versus de cruce (Walther, Initia 11551).
   1
2v Mysticus hic coluber cruce luguber ipse saluber
(3rv) Oratio ad Christum patientem.
   1
3r Benignissime domine Iesu Christe, qui appropinquante hora tuae sacratissimae passionis provisa pro salute et redemptione humani generis finita ultima cena voluisti tristari et mestus esse in oratione sanguineum sudorem emittere
(4r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?) : Carmina varii argumenti.
   1
4r Convenit alloquitur decet ut similis assimilatur (= Walther, Initia 3282)
(4v et 9r) Epistola conventus Mellicensis ad abbatem conventus Mellicensis (Christianum Eibensteiner) de visitatione monasterii Mellicensis (Melk, 1441 V 16) (Vgl. Groiß 1999, 295 Anm. 18 mit Verweis auf [Niederkorn-]Bruck). Der Melker Konvent bittet Abt Christian Eibensteiner, einer Visitation des Klosters zuzustimmen. – Original des Briefes eingebunden. Am Rand des Briefes wohl Notizen des Abtes (?) mit Stellungnahme zu den Forderungen (nolo, volo).
   1
4v Reverendissime in Christo pater. Nos zelo Dei ac refomatione permoti alias petitionem unam ore fecimus quam rursum scripto replicamus ... — ... ponere nequaquam debemus. Oblatio 16 Maii 1441. - (Kommentar) Supplicatio ex unanimi consensu nostrorum fratrum trium de Mellico ad quam petitur responsio scriptotenus infra triduum.
(5r-8v) Memoriale dominorum visitatorum monasterii Mellicensis 1451 (1451 III 20) (Druck: Schramb 1702, 423-427). Erstellt von Laurentius Grueber de Graez (Abt von Kleinmariazell), Propst Nikolaus von St. Dorothea und Prior Iohannes von Mauerbach. Von Schlitpacher in 61 Punkte gegliedert (siehe Wiedergabe bei Schramb 1702). -- Von Niederkorn-Bruck 1994 als 'Puncta visitationis claustralis' bezeichnet.
   1
5r Abbreviatio summaria memorialis dominorum visitatorum. In primis de dictis patrum visitatorum standum erit maiori parti fratrum memorantium ... — ... propter earum prolificationes et clamores. -- Anno quo supra XX die Marcii signata sunt haec visitatorum per summum pontificem deputatorum signetis fratres Laurentium abbatem, Nicolaum praepositum et Iohannem priorem.-- (8v unterer Seitenrand, Datierung) 3a Aprilis [3.4.1451].
(9r) Henricus Kalteisen OP : Sermo contra turcos (Kreuzzugspredigt 1456), Excerpta des Iohannes Schlitpacher.
   1
9r Tit.: (9r Datierung) Anno domini 1456
Dominus Henricus archiepiscopus Nidrosiensis doctor theologiae de origine praedicatorum Kalteisen vulgariter cognominatus auctoritate apostolica praedicans crucem contra turcos
(9va-c) Bullae pontificum: Auszüge aus der Türkenbulle Nikolaus V. (1453) und Calixtus III. (1455).
   1
9v Tit.: Ex bulla domini Nicolai quinti contra turcos continentur effective (?) hii
Primo requirit reges et principes etc. ad defensionem ecclesiae contra Turcos
(10rv) Nicolaus Seyringer de Matzen OSB (?) : Tractatulus de susceptione et disciplina fratrum conversorum laicorum.
   1
10r Tit.: (Rot) De suscepcione et disciplina fratrum conversorum laicorum
Laicus qui fieri vult conversus committitur alicui discreto presbytero viro religioso
(11r-v) Iohannes Hunyadi : Epistola ad Ladislaum V. Posthumum regem Hungarorum de obsidione castri Nandoralbensis (Belgrad) a Turcis facta (1456 VII 24, Belgrad) (Druck: Pray 1766, 180 f. – Lit.: Kropff 1747, 54 Nr. 16 zur Überlieferung in Melk, Cod. 1605 [Kropff: 'B 24']).
   1
11r Serenissimo principi et domino domino Ladislao, Dei gratia Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae... regi Austriaeque et Stiriae duci nec non marchioni Moraviae domino meo gratiosissimo ... — ... (Notiz ) Praedictus Iohannes de Huniad qui regni Hungariae gubernator multis fuit annis post praedictos conflictus velut fertur provide et fideliter egit ac fortiter et strenue dimicavit paucis elapsis diebus mortuus est infectus ut aliqui putant ex aeris corruptione a foetore cadaverum contracta. Nam multi alii infirmari ceperunt. Cuius anima in pace sancta requiescat. Amen.
(12rv) Siehe 21r.
(13r-19v) Forma de fratribus laicis secundum practicam Carthusiensibus ut videtur traditam. Nicht von Schlitpachers Hand.
   1
13r Tit.: Forma sequens de fratribus laycis videtur per practicam Cartusiensem tradita
Laici fratres, quos in nostram societatem accepimus, quos et conversos vocamus, sicut monachi principaliter ad spiritualia ita et ipsi ad opera manualia seu corporalia praecipue sunt astricti ... — ... in primo solum non autem in secundo tenebitur confiteri. -- (Notiz Schlitpachers) Non secundum practicam monasterii Mellicensis.
(19v) De officio prioris secundum practicam monasterii Mellicensis.
   1
19v Tit.: Nota secundum practicam monasterii Mellicensis
Ad curam prioris claustralis pertinet cura et regimen conventus in observantia regulari ... — ... Item in dubiis aut rebus non arduis agat cum pia praesumptione.
(20rv) Petrus de Rosenheim OSB : De esu carnium monachorum (Lit.: Thoma 1962, 147 Nr. e.bb.).
   1
20r Tit.: (Rot) Nota declaracionem viri Mellicensis constitucionis Benedictine de abstinencia et esu carnium
Circa esum carnium aliter sunt prohibiti saeculares aliter monachi quia saeculares carnibus uti possunt generaliter exceptis certis temporibus ... — ... ut in constitutione benedictina 'Statuimus'. Haec ille -- (20v Schlussschrift, Autorname) Hec ex scripto fratris Petri de Rosenhaim translati de Sacro Specu ad monsterium Mellicensem reformandum anno domini 1418 excerpta sunt multis omissis.
(21rv+12rv) Epistola de reformatione 1446.
   1
21r Tit.: (21r Datierung) In Christi nomine 1446
Reverendissime in Christo pater similique patres venerandi ac fratres devoti. Tamen mei adventus atque fratris cooperatoris mihi adiuncti noverunt vestrae caritates ubi tamen mihi
(22r) Chronica de aetatibus saeculi secundum Augustinum, Eusebium et Strabum.
   1
22r Tit.: Cronica de etatibus seculi secundum Augustinum Eusebium et Strabum
Prima aetas initium sumit ab Adam et extenditur usque ad nativitatem Noe ... — ... et cum Deo et angelis perpetuo laetentur. Amen.
(22r) Nota de decem festis Hebraeorum.
   1
22r Tit.: Nota decem festa hebreorum
Primum est festum indesinens scilicet iugis sacrificii
(22v-28r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?) : Modus procedendi in visitatione seu reformatione monasteriorum ordinis sancti Benedicti (Ed. der Fassung B nach Melk, Cod. 959, 189v-190v: Niederkorn-Bruck 1994, 214-217. – Lit.: Niederkorn-Bruck 1994, 46 mit Zuschreibung an Iohannes Schlitpacher). Autograph mit zahlreichen Randnotizen.
   1
22v Tit.: Modus procedendi in visitacione monasteriorum
Congregatis praelato et toto conventu in loco capitulari dicant visitatores causam sui adventus legentes super hoc bullam sive litteram suae commissionis ... — ... et indulgentiam. Surgant omnes et valedicando conventui abscedunt visitatores.
(28v-32v) Martinus de Leibitz OSB : Sermo de visitatione (erstmals 1451 VI 25, Göttweig ?) (Ed.: Jellouschek 1932, 125-142. -- VL VI 155, Nr. 1; Acta Cusana I/3a, 958-960 Nr. 1422).
   1
28v Tit.: [ohne Titel]
Fratres tuos visitabis si recte agant (I Sm 17-18). Licet verba illa Isaiae dicta fuerunt filio suo David ad visitandum fratres suos in bello constitutos temporali ... — ... Qui perseveraverit usque in finem hic salvus erit. Ad ipsam finem salutis nos perducere dignetur Iesus Christus dominus noster qui vistavit nos omnes ex alto. Qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.
(32v-33v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Tractatulus de duratione mundi usque ad nativitatem Christi. Nachtrag von der Hand Schlitpachers.
   1
32v Tit.: (32v Datierung) 1473. (33v Datierung) Anno domini 1473 hec annotacio breviter facta est
Super duratione mundi usque ad Christi domini nostri nativitatem ... — ... Iste probabilis est calculus ut reputo.
(34r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?) : Notata de Caerimoniis regularis observantiae. Kurzer Kommentar zu den ersten drei Kapiteln.
   1
34r De sono ad collationem. Omni itaque tempore etc. Istud capitulum practicatur praeter quam quod rarissime aliud exponitur de lectione pro simplicibus ... — ... De dormitorio et qualiter dormant fratres. Fratrum autem dormitorium etc. Modus cellarum ibi descriptus licet non ... habeatur. Modum tamen dormendi et lecti ... observatur.
(34v-56r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Praxis vitae regularis in monasterio Mellicensi ('Melker Hausstatuten von 1451') (Teildruck: Schramb 1702, 404-422. Ed.: Groiß 1999, 302-356). Mit zahlreichen Korrekturen und Ergänzungen.
   1
34v Tit.: (34v oberer und unterer Freirand, Datierung) 1451 ... 24 Ianuarii (24.1.1451)
In Dei nomine qui omnis vitae est auctor regularis. Amen. Beatissimus pater Benedictus volens tradere formam monasticae vitae discretione praecipuam descripsit regulam ... — ... respondet pulsanti sive eum vocanti. -- (55v unterer Freirand, Datierung) 29 Ianuarii [1451] Hec breviter puncta sex sunt digesta diebus.
(56v) Thomas Ebendorfer de Haselbach : Summa super adustione epilepticorum ab igne berillorum ex radiis solis generato (Lhotsky, Ebendorfer 90 Nr. 168).
   1
56v Tit.: (Rot) Responsio magistri Thome de Haselpach doctoris theologie consulti super adustione epilepticorum ab igne berillorum ex radiis solis generato
Nedum propter praedicta motiva et fratrum causa propter commissionem morbi epileptici
(57rv) Beda Venerabilis OSB : Soliloquium de Psalmo 41 (Schaller–Klein 2131).
   1
57r Tit.: Soliloquium venerabilis Bede presbyteri de Psalmo 41
Cervus ut ad fontes sitiens festinat aquarum ... — ... semper replicanda relatum.
(58r) Conradus de Geisenfeld OSB : Epistola ad Iohannem Schlitpacher de commentariis Nicolai Cusani in librum de mystica theologia b. Dionysii et de quattuor eiusdem Nicolai epistolis (1454 VII 15) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 219 f., Nr. IV. -- 2VL V [1995] Sp. 178 [Hans-Jürgen Stahl]). Autograph. Edition nach dieser Handschrift.
   1
58r Tit.: [ohne Titel]
Patri suo Iohanni de Weilheim suus frater Conradus de G[eisenfeld] se cum fraterna recommendatione. Desideraverunt anno praeterito dominus et pater meus unice et non minus amandus quam venerandus abbas Mellicensis tunc in officio prioratus constitutus ... — ... Si bonum videbitur copiam primae epistolae patri Cartusiensi qui huius laboris gratissimi occasio fuit mittere potestis. Bene valete. Scripsi feria 2a post Margarethae etc. [15.7.1454].
(58v-59v und 64r) Nicolaus Cusanus : Epistola ad Tegernseenses de verbo mysticae theologiae (1453 IX 14, Branzoll) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 113-117, Nr. 5).
   1
58v Tit.: Ad dominum abbatem et fratres in Tegernsee responsio reverendissimi patris domini Nicolai cardinalis tituli sancti Petri ad Vincula et wlgariter de Cusa nuncupati de verbo mystice theologie Ignote consurge
Post mille salutes. Reverende pater et fratres in Christo merito peramandi. Vidi quae scriptis meis semper gratissimis a me exposcitis ... — ... Ex Pranczeol die exaltationis sanctae crucis 1453 vester N[icolaus] cardinalis sancti Petri manu propria.
(60r-63v) Nicolaus Cusanus : Responsiones ad varia dubia.
   1
60r Tit.: Responsio ad dubia infra mota data per reverendissimum in Christo patrem dominum Nicolaum cardinalem tituli sancti Petri ad Vincula episcopum Brixiensem
Quaeritur si die festo vel dominica legens vel audiens missam aliam quam de festo vel dominica peccet mortaliter negligendo missam de die ut praefertur. Responsio: Textus non dicit nisi missas indistincte et iura concederunt legi etiam pro defunctis diebus dominicis ... — ... Aliae sunt expositiones sanctorum etc.
(63v) Nicolaus Cusanus : Epistola ad Bernardum de Waging (1455 VII 28): Excerpta (Ed.: Vansteenberghe 1915, 159 f. Nr. 34).
   1
53v Tit.: (63v Datierung) Verba domini cardinalis 1455
Libellum quem de mystica theologia misistis legi et placet ille qui incipit 'Qui me elucidant' ... — ... de iustificatione impii articulo quinto.
(64r-v) Nicolaus Cusanus : Epistola ad Casparum Aindorffer abbatem Tegernseensem de mystica theologia (1454 II 12, Brixen) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 121 f., Nr. 9).
   1
64r Tit.: Ad idem
Aeternam salutem venerande pater amice singularissime. Litteras vestras ornatissimas mihi semper gratissimas odorem Christi redolentes utique suavem et cordialem libentissime vidi et legi ... — ... Ex Brixina die XII Februarii anno 1454 pater N[icolaus] cardinalis sancti Petri.
(64v-65v) Bernardus de Waging OSB : Epistola ad Nicolaum Cusanum (zwischen 1454 II 12 und III 18) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 130-133, Nr. 15. Dt. Übersetzung: W. Oehl, Deutsche Mystikerbriefe des Mittelalters 1100-1550. München 1931, 561-566).
   1
64v Tit.: Epistola patris Bernardi prioris in T[egernsee]
Salutem aeternam vestrae paternitatis reverendissimae scripto mihi optatam prout potero ... — ... cum adhuc videor minus [korrigiert aus: mentem] sate mentem explicuisse etc.
(66r) Nicolaus Cusanus : Epistola ad Bernardum de Waging (Ed.: Vansteenberghe 1915, ???).
   1
66r Tit.: Responsio domini cardinalis ad praemissa
Aeternam salutem. Ob causas quas legi in littera quam misistis ... — ... Ex Brixina feria quinta post Reminiscere Nicolai cardinalis manu nota.
(66v) Ludovicus Aleman : Sententia de libris revelationum s. Brigittae in concilio Basiliensi.
   1
66v Tit.: Ex sentencia lata per reverendissimum patrem dominum Ludovicum Arelatensem etc. in causa fratrum et sororum ordinis sancti Brigitte in sacro concilio Basiliensi
Demum quia in libris intitulatis Liber divinarum seu caelestium revelationum sanctae Brigittae ... — ... non intendimus in aliquo derogare etc.
(66v-67r) Nicolaus Cusanus : Epistola ad Bernardum de Waging (1454 IX 9) = Exc.: Iudicium super veritate et veneratione s. eucharistiae in Andechs (Ed.: Vansteenberghe 1915, 150 Z. 15-32, Nr. 26; Teilabdruck: R. Bauerreiß, Der 'gregorianische' Schmerzensmann und das 'Sacramentum S. Gregorii' in Andechs. Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens und seiner Zweige 44 [1926] 57-79, hier: 71).
   1
66v Tit.: Responsio domini cardinalis sancti Petri ad Vincula wlgariter de Cusa nominati super veritate et veneratione sacramenti eucharistie in Andechs (rot) Augustensis dioecesis
De sacramento in Andechs sic arbitror tenendum. Vidi plumbum et in eo cartam vetum ... — ... panem non adoro sed Christum. -- (Schlussschrift) Hec ille.
(67v-r [!]) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Memoriale sermonis a. 1455 fratribus conversis praedicati.
   1
67v Tit.: Memoriale sermonis vulgariter [?] 1455 fratribus conversis predicati
Parvulus natus est nobis (Is 9,6). In propositis verbis tria notantur consideranda. Primum est nascentis condicio sive qualis quia parvulus
(68r-74v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB (?) : Tractatus de modo conficiendi sermones. In der Handschrift anonym.
   1
68r Tit.: (Rot) De modo conficiendi sermones
Sicut in omni artificio debet artifex propriam materiam assumere, ita praedicator debet sumere thema et materiam suae praedicationis de textu sacrae scripturae ... — ... (74v unterer Freirand, Datierung) 1453 in crastino Luce [19.10.1453].
(75r-78r) Ps. Hieronymus: Regula monacharum ad Eustochium sacram Deo virginem, Exc. Iohannis Schlitpacher (PL 30, 391-426. -- BHM 560).
(75r-78r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Regula s. Hieronymi ad Eustochium: Excerpta.
   1
75r Tit.: (Rot) Auctoritates pauce de regule sancti Ieronimi excerpte ad Eustochium
Viventibus mundo vita non est sed mors ... — ... (78r unterer Freirand, Datierung) In vigilia sancti Thome [20.12.].
(78v) De claustro animae (Ed.: Bauer 1973, 311 f. -- Bloomfield 2526. -- Parallelüberlieferung: Klosterneuburg 205, 18ra-20rb; 364, 339ra-340va; Zwettl 155, 13va-14ra; Admont 326, 220r[?]; Klagenfurt UB Pap. 76, 119v-121r [dat.1409]. -- Lit.: VL III [1981] Sp. 1153-1167, bes. 1160 f., Nr. IV.3 [G. Bauer]). Edition mit dieser Hs.
   1
78v In claustro animae Deus debet esse abbas ... — ... professio caelestis regni gloria.
(78v-79r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Carmen acrostichon in laudem magistri Iodoci Weiler de Heilbrunna (Walther, Initia 10591). Walther, Initia mit dieser Handschrift (Signatur: '59').
   1
78v Magnifico (Mansueto) domino sapienti valde magistro ... — ... (79r Datierung) Anno 1450 ... die XXII decembris [22.12.1450].
(79v-92r) Aeneas Silvius Piccolomini (Pius II. papa) : De liberorum educatione ad Ladislaum regem (Ed.: Wolkan, Piccolomini II [FRA II/67], 103-158, Nr. 40; J. S. Nelson, Aeneae Silvii De liberorum educatione: A Translation, with an Introduction [Studies in Medieval and Renaissance Latin Language and Literature 12]. Washington 1940, 90-218 [Text nach Wolkan]; E. Garin, Il pensiero pedagogico dell'Umanesimo [I classici della pedagogia Italiana]. Florenz 1958, 198-295; Kallendorf 2002. Dt. Übersetzung: P. Galliker, in: Bibliothek der katholischen Pädagogik II, hrsg. von F. X. Kunz. Freiburg 1889. -- Bertalot II/2, Nr. 21798 und 14847). Compendium des Iohannes Schlitpacher (?).
   1
79v Tit.: [ohne Titel]
Virtuti operam dare totumque se bonis praebere artibus regem oportet et principem ... — ... cohaerentur. Sit dominus benedictus. Amen. Sub sex tractatus excerpitur iste diebus. -- (92r Datierung) 14a decembris 1450.
(91v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Carmen acrostichum in laudem Aeneae Silvii et Simonis scriptoris (Walther, Initia 6061). Das Akrostichon ergibt den Namen Eneas, das Telestichon den Namen Simon. -- Walther, Initia mit dieser als einziger Handschrift.
   1
91v Tit.: Item iniciales versuum cotinent nomen proprium dictatoris operis pro domino Ladislao rege editi sed finales littere exprimunt (?) nomen scriptoris qui aliud opus transscripsit
Exemplatum sensu rex clarissime praegnanS ... — ... Summum regem an placeas nos dicimus AmeN.
(92v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Carmen acrostichum in laudem s. Catharinae (Walther, Initia 10146). Das Akrostichon ergibt 'Ladislaus rex'. Walther, Initia mit dieser als einziger Handschrift.
   1
92v Tit.: Pro sancta Catherina quam sibi elegit rex Ladislaus
Laudandi meriti tu regis filia Costi ... — ... Christo quem bis sex notificant apices. -- (Datierung) 19 decembris 1450 [19.12.1450].
(92v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Carmen acrostichum versu hexametro in laudem Ladislai regis (Walther, Initia 10156).
   1
92v Tit.: [ohne Titel]
Laude puer dignum rex inclite te venerandum ... — ... Xenia donati qui dant sint rex tibi grati. -- Metrorum prima te tetinent capita. -- (Datierung) 1448.
(93r-101r) Vincentius de Aggsbach OCart : Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim contra Iohannem Gersonem mysticam theologiam Dionysii concernens (1453 VI 1-12) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 189-201, Nr. 1. -- VL X 362 [D. D. Martin], I.1). Ed. nach dieser u. Münchner Hss.
   1
93r Dilecte mi in Christo pater. Religiosus vir frater Iohannes de Campidona vel non bene notavit verba mea, vel vos minus attendistis sua... Mystica theologia creditur tradita a beato Paulo apostolo ... — ... Dum ergo ex illis duobus ignotis scilicet et notis conatur quis unum efficer quid ex hoc sequi poterit nisi error. Et in hoc sit finis.
(101r-102v) Vincentius de Aggsbach OCart : Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim (1453 VI 12) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 201-203, Nr. 2). Ed. nach dieser Hs.
   1
101r Dilecte mi pater. Ultima scripta vestra mihi missa copiose oleata probant vos adhuc habere non parum olei in lechito ... — ... cui crebrius istam orationem offerre intendo: Ascendant ad te domine preces nostrae et ab ecclesia tua cunctam repelle nequitiam. Amen. Et sufficiet mihi. Datum in die sanctorum Basilidis, Cirini et Naboris 1453 [12.6.1453] per fratrem Vincentium in Aggsbach. Patri meo carissimo fratri Iohanni de Weilheim. -- (Notiz Schlitpachers dazu) Nta quod praedictus religiosus vir fecit aliam collecturam contra Iohannem Gersonem de mystica theologia quae infra habetur per alterius manum copiata vertendo quintum folium.
(103r) Vincentius de Aggsbach OCart : Nota contra Marquardum Sprenger (ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim ?) (1455) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 217 f., Nr. 5). Ed. nach dieser Hs.
   1
103r Hugo de Balma in libello suo allegat aliqua de septimo capitulo 'De divinis nominibus' quae Mar[quardus] asserit suo proposito non servire ... — ... Surge aquilo id est Gerchumar cum intellectu tuo et veni austere Vercellincoln cum amore efficiente intellectum. Terribilis Deus in consiliis super filios hominum. Haec ille, 1455.
(103v) Excerpta.
(104r-111r) Vincentius de Aggsbach OCart : Scriptum de mystica theologia contra Gersonem (Ed.: Glorieux 1960/73, X 567-576).
   1
104r Tit.: Alterum scriptum patris Vincentii de mistica theologia contra Gersonem
Mystica theologia creditur tradita a beato Paulo apostolo ipsi beato Dionysio eius discipulo ... — ... dilectum alloquitur.
(111r-112v) Vincentius de Aggsbach OCart : Apologia pro commentario in mysticam theologiam s. Dionysii Iohannis Gerson collectura. Vgl. Notiz Schlitpachers 102v.
   1
111r Tit.: Memoriale brevissimum pro salvacione dictorum Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de mistica theologia quae impugnatur in praemissa collectura alias Collectura contra magistrum Iohannem Gerson de mistica theologica est bipartita
Praedicta collectura bipartita est de mystica theologia. In prima parte quae 14 continet licet inaequales notulas collectur nititur ostendere quod magister Iohannes Gerson in suis tractatibus discordet ab intentione sancti Dionysii
(113r-116bv) Vincentius de Aggsbach OCart : Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim (1454 XII 19) (Ed.: Vansteenberghe 1915, 204-212, Nr. 3). Ed. nach dieser Hs.
   1
113r Salutem in omnium salvatore. Praedilecte mi pater ac frater. Optimus vir religiosus frater Conradus de Geisenfeld obnixe rogavit me ut apud nos pro ipso intercederem quatenus velitis ad hoc diligentem operam dare ut ad nidum suum primum redire valeat ... — ... Si contiget vos de conclusionibus dietarum aliquid certi scrie communidabitis etiam mihi. Valete. Scriptum per fratrem Vincentium XIX die mensis decembris anno 1454 [19.12.1454].
(116bv) Epistola dat. 1457.
   1
116bv Tit.: (116vb Datierung) [14]57
Reverendissime in Christo pater. Pro vestrae dignissimae paternitatis devoto filio fratri G. monacho ordinis sancti Benedicti Augustensis diocesis presbytero et monacho expresse professo humiliter supplicatur
(117r-138v, 140r-143v, 144v-157v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Sermones pro diversis festis et dominicis anni 1452 et sequentium.
   4
117r Tit.: In Christi nomine feliciter
Postquam consummati sunt dies octo (Lc 2,21). Divinae altitudo sapientiae cuius incomprehensibilia iudicia et investigabiles viae ab aeterno volens post lapsum humanum reparare genus In archano sui consilii decrevit verbum divinum incarnari... Postquam consummati sunt dies octo... (Lc 2,21). In dictis verbis in lectione evangelica praesentis celebritatis recitatis tria ponuntur consideranda ... — ... (Notiz Schlitpachers) Finem dat operi virginei pueri scripto sub triduo laus et honor domino.
122r Tit.: In Christi nomine. (Datierung) 1453
Haec est dies etc. In hac sacratissima die quam fecit dominus... Haec est dies quam fecit dominus ... (Ps 117,24). Scribitur originaliter Psalmo 117 et transsumptive in praesentium dierum paschalium replicatur officio. In quo prophetico versiculo pro nostrae collationis themate assumpto
127r Tit.: In nomine Dei qui surrexit a mortuis. (Datierung) 1454 (unterer Rand) 8 Aprilis [8.4.1454]
Pascha nostrum quod pro vobis immolatum est Christus etc. (I Cor 5,7). Ave Maria. Salvator et dominus noster dulcissimus Iesus verbum Dei patris aeternum ac splendor
134r Tit.: Cuius res agitur Iesu sub nomine Christi. (Unterer Rand, Datierung) Pronunciatus 1455
Videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde (Mt 2,10). Hodierna celeberrima festivitatis quam gaudiose sancta mater colit ecclesia sicut tribus miraculis adornatur
(139r) Augustinus : Oratio ad BMV.
   1
139r Tit.: Oratio sancti Augustini
O Dei genetrix donatrix vitae et omnium miseratrix supplici prece deposcimus sis memor bonae consuetudinis tuae ... — ... unus Deus in saecula benedictus. Amen.
(139r) Iohannes Damascenus : Homilia in dormitionem BMV: Excerpta.
   1
139r Tit.: Damascenus
Arbitror esse quod divina illa dormitio longa post tempora facta sit ... — ... possidebimus etcetera.
(139v) Ps. Dionysius Areopagita: Epistola I ad Gaium (versio Iohannis Sarraceni) cum glossa Iohannis Schlitpacher (?) (Ed.: Dionysii Cartusiani Opera omnia XVI. Tournai 1902, 501; Dionysiaca I. Brügge 1937, 605-607 [unter Sigle S in der synoptischen Edition; zum Vergleich herangezogen]).
   1
139v Tit.: Epistola sancti Dionisii ad Gaium
Tenebrae (Glosse: scilicet divinae sive caligo) occultantur lumine (Glosse: cognitione intellectuali) et magis multo lumine ignorantiam (ignotam consurrectionem) occultant (Glosse: impediunt) cognitiones (Glosse: scientiae humanae ... — ... et secundum melius perfecta ignorantia (Glosse: ignota consurrectio) cognitio eius est qui est super omnia quae cognoscuntur. Explicit.
(140r-143r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Sermo.
   1
140r Tit.: (Datierung) In Christi nomine 1452. (Unterer Rand) Hec collacio in multis aliter que ibi ponuntur est pronunciata et plura addita sunt
Tres sunt qui testimonium dant in caelo ... (I Io 5,7). Hodiernae diei devotissima sollemnitas licet summis aliis festivitatibus modernior sit institutione ... — ... (143v Datierung) Ia Iunii [1.6.1452].
(144rv) Versus (De confessione) (Walther, Initia 18330).
   1
144r Tit.: [ohne Titel]
Sit simplex humilis confessio pura fidelis / Vera frequens nuda sed discreta libens verecunda
(144v-157r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Sermones pro diversis festis et dominicis anni 1452.
   16
144v Tit.: [ohne Titel] (145r Datierung) 1452
Veni de Libano veni coronaberis (Ct 4,8). Venerabiles patres fratresque religiosi. Hodierna die sancta mater ecclesia in terris militans gloriosissimae genitricis Dei ac virginis... (145r) Veni de Libano veni coronaberis. Scribitur Cantici quarto capitulo. Praemisso congruo praeambulo cum angelicae salutationis elogio repetatur thematis verbulum ... — ... (147v unterer Seitenrand, Tagesdatierung) Pantaleonis [28.7.].
148r Tit.: (148r Datierung) In Christi nomine 1455
Si distribuero in cibos pauperum omnes facultates meas... (I Cor 13,3). Scribitur prima Corinthiorum 13 et legitur in huius dominicae Quinquagesimae missae officio. Devoti religiosi dilecti fratres. Divina ordinatione credimus actum esse possumus ut initium [?] meae oboedientiae hodie executionem habeat quando in divino officio lectio apostolica de caritate est recitate sine qua omnia opera nostra nullius sunt apud Deum meriti ... — ... ad praemium futurae beatitudinis proveniemus. Quam nobis praestare dignetur Christus Iesus Dei filius pro nobis ex caritate crucifixus. Qui cum patre et sancto Spiritu vivit et regnat Deus aeternaliter benedictus. Amen.
149r Tit.: [ohne Titel und Datierung]
Tunc Iesus ductus est in desertum ... (Mt 4,1). In praemissis verbis duo principaliter intenduntur. Primum Christi temptatio secundum eius ieiunatio
150r Tit.: Dominica 2a XLe
Nunc ergo in toto corde vestro convertimini ad me ... (Ioel 2,12). In his verbis tria possunt considerari. Primum nostrae conversionis ad Deum exhortatio
151r Tit.: Dominica 3a 40e
Beati qui audiunt verbum Dei (Lc 11,28). In quo verbo praemittitur primo beatitudo audientium verbum et illud custodientium
152r Tit.: Iohannes 6to capitulo
Accepit Iesus panes (Io 6,11). Iuxta litteram primo notatur multiplicatio panum quinque
152v Tit.: De sancto Benedicto in die cuius collectio
Puer autem crescebat ... (Lc 2,40). Verba ista evangelica licet ad litteram de beatissimo Iohanne Baptista domini salvatoris
153v Tit.: In annunciacione domini non est pronunciatus
Ave gratia plena dominus tecum (Lc 1,28). Triplex his notantur verbis praerogativa concessa gloriosae virgini Mariae
154v Tit.: Memoriale sermonis pronunciati sine carta in annunciacione dominica wlgariter. (Am unteren Seitenrand) Post completorio
Ave. Eva interpretatur ve vel calamitas cuius nomen transpositum sonat
155r Tit.: In dominica palmarum
Humiliavit semetipsum factus oboediens usque ad mortem ... (Phil 2,8). In quibus verbis tria consideranda proponitur. Primum est spontanea Christi humiliatio
155v Tit.: Pro parasceve
Salvator humani generis hodie in cruce pendens ... — ... deducenda et deducta.
155v Tit.: [ohne Titel]
Surrexit dominus vere et apparuit Simoni (Lc 24,34). Dominus veraciter surrexit non ad vitam mortalem ut alii
156r Tit.: De ascensione domini
Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam ... (Lc 19,12). In hoc verbo quattuor nominantur. Christus est homo quidam
156r Repleti sunt omnes Spiritu sancto ... (Act 2,4). Festivitas pentecostes est una praecipua ubi adventus sancti Spiritus recolitur
156v In nomine patris et filii et Spiritus sancti (Mt 28,19). In his verbis primo ... notatur divinae essentiae cum dicitur similiter 'In nomine'
157r Tit.: In assumpcione sancte Marie
Positus est thronus nostri regis (III Rg 2,19). In verbis istis tria possunt nominari ad laudem gloriosae Dei genitricis
(155r) Versus (De effectu passionis Christi) (Walther, Initia 13771). Mit Interlinearglossen.
   1
155r Tit.: [ohne Titel]
Passio debilitat spoliat informat honorat ... — ... A culpa revocat, referat, illuminat, ornat.
(158r-160v) Petrus Damianus OSB : Epistola 50 (Regulae eremiticae) (PL 145, 338-356; Petrus Damiani, Briefe 2, 84,11-119,13 Nr. 50). Unvollständig.
   1
158r Tit.: Tractatus sive doctrina Petri Damiani de eremita sive monacho dimicatore cum diabolo
Quisquis igitur cellulam dimicaturus cum diabolo ingreditur ... — ... delictorum meorum et perducat me Christus Dei filius ad vitam aeternam. Amen.
(160v) De scriptoribus librorum Bibliae.
   1
160v Tit.: (Rot) De scriptoribus librorum biblie
Nota secundum Isidorum Moysen Pentateuchum scripsisse librum Iosuae eundem filium Nun ... — ... Apocalypsim vero Iohannes sicut vidit et audivit litteris commendaverunt.
(161r) Concordantia prophetarum cum symbolo apostolico (RB 8528).
   1
161r Tit.: Hic ponitur simbolum apostolorum cum propheciis correspondentibus [?]
Patrem invocabis me (Ier. 3). Qui fecit caelum et terram (Ier. 11). Petrus. Credo in unum Deum patrem omnipotentem creatorem caeli et terrae ... — ... ut videant homines, Dan. 12,2 cap. Matthias: Et vitam aeternam. Amen.
(161v-162r) Tractatus de intellectu mystico membrorum Dei et actuum sive attributorum.
   1
161v Tit.: (Rot) De intellectu mistico membrorum Dei et actuum sibi attributorum
Omnipotens Deus pater et filius et Spiritus sanctu unus atque trinus unus in natura trinus in personis
(162r-v) Georgius de Peuerbach : Gutachten über den Halleyschen Kometen von 1456 (Exzerpt des Iohannes Schlitpacher) (Abdruck: Konradin Ferrari d'Occhieppo, Weitere Dokumente zu Peuerbachs Gutachten über den Kometen von 1456 nebst Bemerkungen über den Chronikbericht zum Sommerkometen 1457. Sitzungsberichte Wien math.-nat. Kl. II/169 H. 5-10 [1961] 149-169, hier: 166-168).
   1
162r Tit.: Anno domini 1456 apparuit cometa per totum fere mensem iunium de cuius iudicio quidam magister studii Wiennensis subtilis astronomus fecit scriptum quintupartitum cuius brevis effectus memoratur per singula ut sequitur
Primo dicit quod caput cometae iuxta stellam quae in dextero pede Persei ponitur apparuit, cauda vero contra signorum successionem versus caput Algol usque ad eam quae est in clune sinistro Persei protendebatur ... — ... Ea itaque quae a libertate arbitrii dependent ab homine aliter fieri (?) possunt, quae vero a sola natura veniunt, a solo ommnium rerum conditore permutari solent. Cui laus et benedictio sit per saecula semper. Amen. - (Datierung) In vigilia sancti Colomanni 56 [12.10.1456].
(162rv) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Exzerpt aus dem Gutachten über den Halleyschen Kometen von 1456 des Georgius de Peuerbach (Abdruck: Konradin Ferrari d'Occhieppo, Weitere Dokumente zu Peuerbachs Gutachten über den Kometen von 1456 nebst Bemerkungen über den Chronikbericht zum Sommerkometen 1457. SB Wien math.-nat. Kl. II/169 H. 5-10 [1961] 149-169, hier: 166-168).
   1
162r Tit.: Anno domini 1456 apparuit cometa per totum fere mensem iunium de cuius iudicio quidam magister studii Wiennensis subtilis astronomus fecit scriptum quintupartitum cuius brevis effectus memoratur per singula ut sequitur
Primo dicit quod caput cometae iuxta stellam quae in dextero pede Persei ponitur apparuit, cauda vero contra signorum successionem versus caput Algol usque ad eam quae est in clune sinistro Persei protendebatur ... — ... Ea itaque quae a libertate arbitrii dependent ab homine aliter fieri (?) possunt, quae vero a sola natura veniunt, a solo ommnium rerum conditore permutari solent. Cui laus et benedictio sit per saecula semper. Amen. - (Datierung) In vigilia sancti Colomanni 56 [12.10.1456].
(163r-166v) Ps. Dionysius Areopagita: De mystica theologia (versio Iohannis Sarraceni) cum glossa Thomae Vercellensis et Roberti Grosseteste intermixta (Ed. von Prolog und Text: Dionysii Cartusiani Opera omnia XVI. Tournai 1902, 471-475; Prolog ohne Text: M. Grabmann, Die mittelalterlichen lateinischen Übersetzungen der Schriften des Pseudo-Dionysius Areopagita, in: Ders., Mittelalterliches Geistesleben. Abhandlungen zur Geschichte der Scholastik und Mystik I. München 1926, 449-468, hier 456 f. [Erstmals gedruckt in: Festgabe A. Ehrhard. Bonn 1922, 180-199]; Dionysiaca I. Brügge 1937, 565-602 [unter Sigle S in der synoptischen Edition, hier ohne Prolog; zum Vergleich herangezogen]. -- Text und die beiden vermischten Glossen auch in Wien ÖNB, Cod. 790, 128ra-132ra [Nachtrag Mitte/3. Viertel 15. Jh. in einer Hs., deren Grundstock im 14. Jh. in Italien geschrieben und ausgestattet wurde; Provenienz: Wien, Dorotheenkloster; dorthin 1447 als Geschenk eines Otto canonicus Quinqueecclesiensis]; Text wohl erst danach in Wien oder Niederösterreich eingetragen [nach der Schriftcharakteristik]; außerdem auch in Wien, Schottenkloster, Cod. 66 [Hübl 396], 12r-24v [Hs. dat. 1462]). -- Lit.: Théry 1936, 197-205). Beginnt hier mit der Glosse des Robertus Grosseteste, der Textprolog des Übersetzers Iohannes Sarracenus fehlt (Inc.: Ante mysticam theologiam).
   1
163r Tit.: (Tagesdatierung, Invocatio, Jahresdatierung) Cecilie. In Christi nomine 1456 [22.11.1456]. (Titel zu Beginn des Haupttextes) Incipit libellus sancti Dionisii de mistica theologia secundum translacionem Iohannis Sarraceni
L[inconiensis:] Mystica theologia est secretissima et non iam per speculum et imagines [fehlt: creaturarum] cum Deo locutio... (163r, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. Trinitas (Glosse: divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam [fehlt: incomparabiliter] excedens) et superdea (id est omnem excedens cognitionem) et superbona (id est omnem bonitatem existentem)... (Marginalglosse) L[inconiensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectibile per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem. Ver[cellensis]: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. -- (Schlussschrift) Explicit mistica theologia. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. -- (166v Datierung) Deo gratias in vigilia sancti Andree [29.11.<1456>].
(163r-166v) Robertus Grosseteste : Commentum de mystica theologia Ps. Dionysii Areopagitae (Druck: Dionysius, Opera. Strassburg 1512. Ed.: Uderico Gamba, Il Commento di Roberto Grossatesta al 'De mystica theologia' del Pseudo-Dionigi Areopagita [Orbis Romanus 14]. Mailand 1942. – Lit.: Baur 1912, 34* f.).
   1
163r Tit.: (Tagesdatierung, Invocatio, Jahresdatierung) Cecilie. In Christi nomine 1456 [22.11.1456]. (Titel zu Beginn des Haupttextes) Incipit libellus sancti Dionisii de mistica theologia secundum translacionem Iohannis Sarraceni
L[inconiensis:] Mystica theologia est secretissima et non iam per speculum et imagines [fehlt: creaturarum] cum Deo locutio... (163r, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. Trinitas (Glosse: divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam [fehlt: incomparabiliter] excedens) et superdea (id est omnem excedens cognitionem) et superbona (id est omnem bonitatem existentem)... (Marginalglosse) L[inconiensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectibile per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem. Ver[cellensis]: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. -- (Schlussschrift) Explicit mistica theologia. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. -- (166v Datierung) Deo gratias in vigilia sancti Andree [29.11.<1456>].
(163r-166v) Thomas Vercellensis CRSA : Glossae super Mysticam Theologiam Ps. Dionysii Areopagitae (Ausg. des Kommentars zur Theologia mystica, aus dem diese Glossen stammen [nach Wien ÖNB, Cod. 695, 81v-82r]: Johannes Vahlkampf, Thomas Gallus. Kommentar zur Mystischen Theologie und andere Schriften [Theologia patrum]. Dollnstein 2000, 5-8. -- Glorieux RT, Nr. 116.i.1 [Nachtrag]). Lit.: G. Théry, Les oeuvres dionysiennes de Thomas Gallus, in: Vie Spirituelle, Supplément, 1932, 129-154.).
   1
163r Tit.: (Tagesdatierung, Invocatio, Jahresdatierung) Cecilie. In Christi nomine 1456 [22.11.1456]. (Titel zu Beginn des Haupttextes) Incipit libellus sancti Dionisii de mistica theologia secundum translacionem Iohannis Sarraceni
L[inconiensis:] Mystica theologia est secretissima et non iam per speculum et imagines [fehlt: creaturarum] cum Deo locutio... (163r, Text) Compresbytero Timotheo Dionysius presbyter. Trinitas (Glosse: divinarum personarum) supersubstantialis (id est omnem substantiam [fehlt: incomparabiliter] excedens) et superdea (id est omnem excedens cognitionem) et superbona (id est omnem bonitatem existentem)... (Marginalglosse) L[inconiensis]: Excedit enim incomparabili et infinito excessu omne intellectibile per substantiam suam et per divinitatem et per bonitatem. Ver[cellensis]: Iungit ignotum cum splendido ... — ... et super omnem ablationem est excessus ab omnibus et simpliciter absoluti et supra tota. -- (Schlussschrift) Explicit mistica theologia. ... (Glosse:) et per tenebram et errorem omnem rem deficientem. -- (166v Datierung) Deo gratias in vigilia sancti Andree [29.11.<1456>].
(167r-v) Relatio de terrae motu a. 1456 die quarta Decembris in regno Siciliae et Neapolis.
   1
167r Tit.: (Invocatio) In Christi nomine. Amen. Nota quod facta est ille terre motus anno 1456 die quarta Decembris in nocte. Ista est scedula a regno Sicilie et Neapolitano missa reverendissimo domino cardinali de Columna de mirabilibus et horribilibus factis in illis partibus terre motus
In primis Germona, cuius oppidi omnes cacumitates et menia murorum et domorum ceciderunt ... — ... murus in illis interiit. – (167v Schlussschrift, Datierung, Lokalisierung) Prefate novitates lamentabiles ex quadam scedula sunt copiate in monasterio Mellicensi octava die Februarii anno domini 1457.
(167v) Relatio de terrae motu a. 1456 die quarta Decembris in regno Siciliae et Neapolis. Notiz über die Bestätigung des Geschehens durch den aus Rom zurückgekehrten Melker Mönch Martinus (de Senging); sein Würzburger Adlatus hat den entsprechenden Brief aus dem Italienischen ins Lateinische übersetzt.
   1
167v Tit.: [ohne Titel]
Nota quod postea die cathedrae sancti Petri [19.1.] rediit de curia Romana frater Martinus dicti monasterii Mellicensis professus ad quam missus fuerat per praelatos Austriae in causa subsidii et passagii contra Turcos ... — ... tamen aestimatur quod amplius quam sexaginta milia personarum interierint.
(168r) De interpretibus Bibliae.
   1
168r Tit.: [ohne Titel]
Nota quod ante incarnationem domini annis 314 interpretes LXX floruerunt deinde post ascensionem domini annis CXXIII Aquila ... — ... Symmachus sub Severo Origenes sub Alexandro floruerunt.
(168r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB : Quaestiones quinque de potestate abbatis infulati (1457) (Regest: Hubalek 1963, 228 Nr. 101).
   1
168v Tit.: [ohne Titel] (Datierung) 1457
Utrum infulatus abbas de suae infulae usu sufficiens habeat privilegium licite consecret calices corporalia pallas altarium et ornamenta sacerdotalia... 2a quaestio: Utrum abbas infulatus licite utatur ornamentis pontificalibus... 3a: Quid est consulendum abbati qui praedictas res praetense consecravit. 4: Quid faciendum est presbyteris qui eisdem usi fuere ... — ... 5ta: An absolute aut conditionaliter sint reconsecrandae.
(168v) Iodocus Hausner de Novo Foro: Responsio ad quaestiones quinque Iohannis Schlitpacher de potestate abbatis infulati (1457) (Regest: Hubalek 1963, 228 Nr. 102).
   1
168v Tit.: Sequitur responsio magistri Iodoci Hausner decretiste in facultate iuris canonici universitatis studii Wiennensis
Ad primam quaestionem utrum abbas infulatus non habens ad hoc speciale privilegium possit licite consecrare calices corporalia pallas etcetera... 2a quaestio facile videtur quia communiter hodie utentes infulis utuntur etiam aliis insigniis pontificalibus ... — ... Credo tamen quod aliud exprimatur in tenore privilegii quae semper videndus est et servandus. Haec sint dicta sub correctione cuiuscumque melius sentientis. -- (Notiz Schlitpachers) Stante primae responsione quae securior videtur tres ultimae quaestiones stant insolutae.
(169r) Martinus de Leibitz OSB : Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim, utrum monachi proprietarii in iure sint excommunicandi (Dominica post Stephani [1449 oder 1450 XII 28 oder 27 ?], Wien) (Druck: Pez TA VI/3 [1729], 326 f., Nr. CXXXIX,2. Regest: Hubalek 1963, 231 Nr. 106).
   1
169r Tit.: (Datierung) 1457. Super questione videlicet quare pro vicio proprietatis lata sit pena excommunicacionis non super peccato incontinencie aut inobediencie que videtur gravius peccatum responsio domini Martini abbatis Scotorum Wienne
Salutis desiderio praemisso honorande et amande pater Iohannes. Super dubio vestro feci diligentem inquisitionem in facultate iuris ... — ... quare motus est contra gravitatem proprietariorum etcetera plura quae secuntur.
(169r) Nicolaus Cusanus : Responsio ad epistolam Iohannis Schlitpacher super scrupulis ortis propter poenam excommunicationis latam in littera de visitatione monasteriorum provinciae Salisburgensis (pro mitiganda bulla visitationis monasteriorum ordinis sancti Benedicti) (Ed.: Baum–Senoner 1998, 284).
   1
169r Tit.: Responsio brevis domini Nicolai de Chusa cardinalis sancti Petri ad Vincula super scrupulis ortis propter poenam excomunicacionis latam in littera sua de visitacione monasteriorum provincie Salzeburgensis
Excommunicatio non est lata nisi in rebelles quae visitatores non admittebant qui eos reverenter non acceptaverant ... — ... nec est propterea excommunicatus.
(169r) Nicolaus Cusanus : Responsio super difficultate ex bulla Nicolai V. papae pro expeditione contra Turcas (Ed.: Baum–Senoner 1998, 286).
   1
169r Tit.: Item responsio eiusdem super difficultate orta ex bulla de Nicolai pape 5ti pro expedicione fienda contra turcos quam confirmuit successor eius Calixtus papa 5us
Bulla uti iacet intelligenda est sed quae non solvunt non censentur propterea incidisse ... — ... per iudicem conscientiae suae confessorem.
(169r) Ornamenta abbatis Mellicensis celebrans in pontificalibus.
   1
169r Tit.: Ornamenta quibus utitur abbas monasterii M. [Mellicensis ?] celebrans in pontificalibus
Primo caligae et sandalia ... — ... sive in susceptione muneris benedictionis.
(169v-170v) Iohannes de Capestrano OFM : Epistola ad Thomam de Baden priorem Mellicensem super quaestione, num religiosus balneans inter saeculares sine signo religionis suae incidat excommunicationem (Wien, 1455 II 28) (Druck: Pez BA VIII [1725], 567-573. -- Chiappini 1925, 191 Nr. XIX.31; Mohan 171/2.9. -- Lit.: Hofer 1964-1965, I 280 Anm. 115b; II 332.). Mit Notiz Schlitpachers.
   1
169v Tit.: Quesitum fuit a patre Iohanne de Capistrano generali fratrum minorum citramontano utrum religiosus balneans inter saeculares non domesticos sine signo vel habitu suo religionis incurrat excommunicationem quod asperebatur [?] eum predicasse et ubi canon hic in 6to contineatur et quis a tali exommunicacione absolvitur et super irregularitate idem contracta dispensione. Super quibus respondit per epistola que sequitur
Reverendo in Christo patri et religioso venerabili fratri Thomae ordinis sancti Benedicti sacri monasterii Mellicensis dignissimo priori mihi praecolendissimo. Venerande in Christo pater humili cum recommendatione gratiam salutarem et pacem in domino sempiternam et animum ad obsequia grata paratum. Hesterna die vestras suscepi litteras quibus quaeritis an verum sit quod fama vestras perduxit ad aures me videlicet praedicasse ... — ... quanto minus ergo talibus religiosis convenit balnea nudos cum nudis mulieribus introire. -- (Vorlagendatierung) Ex Wienna 1455 die ultimo mensis Februarii [28.2.1455]. Vester siquid est frater Iohannes de Capistrano manu propria me subscripsi. -- (Notiz Schlitpachers) Iohannes an videtur velle quod intentio canonis solum liget ... sed occulte.
(171r-177v) De vita et moribus philosophorum, Excerpta (Drucke: GW 5781-5792. Ed.: Knust 1886. -- Bloomfield 3111 und 6006 und 1475. -- Lit: zur Überlieferung) Stigall 1957; Prelog 1983).
   1
171r Tit.: (Datierung) In Christi nomine 1458. Excerpta brevis de vita moribus ac sentenciis veterum philosophorum non omnium sed aliquorum
Thales philosophus Asianus Athenis claruit hic primus sapiens appellatus est ... — ... (177v Datierung) Explicit 24 octobris 1458.
(178r-179v) Visio sancti Hildegardis.
   1
178r Tit.: (Rot unterstrichen) Visio Hildegardis
In lecto aegritudinis diu iacens anno dominicae incarnationis M°CLXX vidi vigilans corpore et animo pulcherrimam imaginem ... — ... atque in zelo suo discutiat etcetera.
(179v) Sybilla Tiburtina: Interpretatio somnii a centum senatoribus Romanis una nocte habiti.
   1
179v Tit.: [ohne Titel]
Sybilla Tiburtina somnium quoddam Romanis interpretans quod una nocte centum ex senatu viderunt quasi novem soles in caelo ... — ... et unicuique iuxta opera sua redditurus. Haec illa.
(180r) Versus (Walther, Initia 13299). 4 Verse.
   1
180r Omnibus esto pius secretum pandere noli / Nulli confidas mentem quia nescis alius [oberhalb der Zeile: nescis quia fratris; cuivis]
(180r) Simon de Boraston OP : De ordine iudiciario circa crimina corrigenda (Kaeppeli 3585).
   1
180r Tit.: Ex [ein unleserliches Wort gestrichen] compilacione fratris Simonis de Borastona
Fama est publica et communis insinuatio ex sola suspicione
(180v und 185r) Iohannes (Wischler) de Spira OSB : Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Weilheim de incorporatione sua in monasterio Mariaecellensi de remissione refusionis expensarum in monasterio Mellicensi a se factarum (1453 VIII 11) (Druck: Kropff 1747, 279-281 [nach Melk, Cod. 1605]; Pez TA II, S. XXXXIII. Druck: Hubalek 1963, 162-164 Nr. 22 [nach Melk, Cod. 1767]). Originalbrief. Auf 180v die Anschrift Honorabili religioso patri Iohanni de Weilheym vicario monasterii Mellicensi ordinis sancti Benedicti Pataviensis diocesis. Mit Notizen des Iohannes Schlitpacher.
   1
180v Honorabilis ac religiose pater Iohannes. Dubius fui multis annis an meus ingressus in ordinem sancti Benedicti factus in monasterio Mellicensi fuisset iustus ... — ... Hoc enim per litteram suam mihi missam a me petiit confisus de vestra caritate. In crastino festi sancti Laurencii anno domini etcetera LIII [11.8.1453]. Frater Iohannes dictus de Spira.
(181r-184v) Marquardus Sprenger : Tractatus contra erroneum scriptum 'Ecclesiastici unitoris' (Iohannis Keck) (Nicht gedruckt. – 2VL IX [1995] Sp. 160 Nr. 1 [H. Rossmann]). VL mit dieser Handschrift.
   1
181r Tit.: Dei in nomine Amen. (Datierung rot) 1448. ... (Nachtrag des Bernhard Pez, 1. Drittel 18. Jh.) M. Marquardus Sprenger
Non cessamus pro vobis orantes etc. (Col 1,9). In prologo auctor tangit causam motivam suae compilationis cum protestatione quod nihil sit asserturus ... — ... quia aut sunt doctorum suorum solium declarative aut inventive. Et haec ibi tamen sufficiant. –-- (184v Datierung) 1448.
(185r) Siehe 180v.
(185r) Conditiones imperatoris Turcorum qui Constantinopolim expugnavit.
   1
185r Tit.: Condiciones imperatoris Turcorum qui Constantinopolim expugnavit
Imperator Turcorum est ebriosissimus (?) homo quamvis iuvenis 23 annorum
(185v) Nota de malitia Turcorum Constantinopolim obtinentium anno domini 1453.
   1
185v Tit.: De malicia Turcorum Constantinopolim obtinentium anno domini 1453
Primo capta civitate Constantinopolitana per tres dies continuos civitatem expoliaverunt et fideles Christianos quos poterant reperire interfecerunt ... — ... et maxime vicinis suis. -- (185v Datierung, Schlussschrift) 1456. Predicta sunt copiata in nostro monasterio Mellicensi cum presens est dominus archiepiscopus Nidrosiensis [= Henricus Kalteisen, siehe Bl. 9r] predicator ecclesie contra Turcos cui predicta a fide digno fuerunt recitata.
(185v) De persecutione Turcorum.
   1
185v Nota quod ex persecutione Turcorum ut quidam dixit tria bene nobis provenit. Primum quia cupit Deus nostram salvationem per martyrium
(186r-187r) Hildegardis Bingensis : Liber vitae meritorum, Excerpta.
   1
186r Tit.: Ex libris sancte Hildegardis
Et de vivente luce iterum audivi vocem dicens: O filia Sion corona capitis filiorum tuorum inclinabitur
(187v-r[!]) Prophetia 'Vae mundo'.
   1
187v Tit.: [ohne Titel]
Vae mundo in centum annis quoniam elongatus est a decore suo
(HD-Spiegel) Versus (Walther, Proverbia 28207).
   1
Sex in lacte dies ter sunt in sanguine trini
(HD-Spiegel) Receptum ad faciendum optimum incaustum.
   1
Tit.: [ohne Titel]
Ad faciendum optimum incaustum recipe aquam pluvialem
(HD-Spiegel) Inundationes, quae Mellicii annis 1462, 1466, 1472 contigerunt.
   1
HD-Spiegel Anno domini 1462 in vigilia sancti Iacobi tam vehemens erupit pluvia circa Mellicum
(HD-Spiegel) De invasione Bohemorum in oppidum Mellicense a. 1472.