![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41289 |
Teil 1 | 1-130 Papier um 1430/1435 |
Lagen: VI12 + 2.VII40 + VI52 + 3.VII94 + 2.VI116 + VII130 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund. | |
Schrift: | |
Schriftraum: 80 × 54 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 24-25 | |
Schriftart: Bastarda | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Teil 2 | 131-250 Papier 4. Jahrzehnt 15. Jh. |
Lagen: VI142 + V152 + 4.VI200 + IX218 + 2.VI242 + IV250 | |
Datierung nach Wasserzeichenbefund | |
Schrift: | |
Schriftraum: 90 × 55 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 30 | |
Schriftart: Bastarda | |
Ausstattung: Rubriziert |
Einband: Gotisch Streicheisenlinien |
Spätgotischer Einband: Rauhleder über Holz mit Streicheisenlinien und Blindstempeln. – Vorder- und Hinterdeckel mit je Beschlägen (alle verloren). – 1 Riemenschließe (verloren). – Rücken: 3 Doppelbünde. – (VD) Papiertitelschild teils stark beschädigt, teils mit modernem Signaturschild überklebt, Signaturschild aus dem Anfang des 16. Jh. verloren. |
(VDS) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. – (1v, 2r, 241v, 248r, 250r) Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39). – Handschrift im Katalog von 1483 bisher nicht nachweisbar, im Katalog von 1517 unter der Signatur L 20. |
(1r-8r) | Orationes (ad BMV, ad omnes angelos, etc.). 1 ![]() |
1r | Domine sancte pater qui unigenitum filium misisti in mundum ... miserere mei |
(8v-12v) | Leer. |
(13r-57r) | Regula (PL 66, 215-932; CSEL 75. – CPL 1852). (13r-14v) Tabula. 2 ![]() | :
13r | Prologus regulae sancti Benedicti. De quattuor generibus monachorum. 1. ... — ... 73 De hoc quod non omnis observatio iustitiae in hac regula sit contenta. 73. |
14v | Tit.: (Rot) Incipit prologus in regulam sancti Benedicti abbatis Ausculta o fili praecepta magistri et inclina aurem cordis tui ... (17r) Monachorum quattuor esse genera manifestum est ... — ... doctrinae virtutumque culmina Deo protegente pervenies. Amen. – (57r Schlussschrift) Explicit regula sancti Benedicti abbatis. |
(57r) | Versus de septem gradibus disciplinae (Walther, Initia 4551. – Kropff 1747, 214). 1 ![]() | :
57r | Tit.: Versus de septem gradibus discipline regularis Disciplina gradus septem tibi dat monachorum / Primus fraternae monet obiurgatque secundus ... — ... Carcere nunc claudit pepulit quem septimum olim. |
(57r-v) | De duodecim gradibus humilitatis (Abdruck mit dt. Übersetzung [nach Melk, Cod. 1646, 4v-5r]: Knapp 2004, 249 f. – Walther, Initia 10015 [anonym]. – Lit.: Thoma 1962, 138 Nr. g). 1 ![]() | :
57r | Tit.: Versus de duodecim gradibus humilitatis Timor domini: Iustorum graduum primus timet omnipotentem ... — ... Compositio corporis: Spectat humum semper duodenus vertice flexo. |
(57v-64r) | Informatio regularis (PL 32, 1377-1384; Ed.: De Bruyne 1930, 320-326; Verheijen I, 417-437. – CPL 1839b). 1 ![]() | :
58r | Tit.: (57v, Rot) Incipit regula sancti Augustini episcopi Haec sunt quae ut observetis praecipimus in monasteriis constituti. Primum propter quod in unum estis congregati ... — ... ut sibi et debitum dimittatur et in temptationem non inducatur ipso auxiliante, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum. Amen. – (64r, Schlussschrift) Explicit regula sancti Augustini episcopi. |
(64r) | Formula absolutionis. 1 ![]() |
64r | Tit.: [ohne Titel] Dominus noster Iesus Christus dignetur te absolvere et ego auctoritate eiusdem et ea qua fungor in hac parte te absolvo a vinculo minoris excommunicationis ... — ... iuxta auctoritatem mihi specialiter commissam. |
(64r) | Nomina duodecim patriarchum. 1 ![]() |
64r | Tit.: Nomina 12im patriarcharum Lia genuit primo Ruben, Ruben secundo Simeon ... — ... cum Laban praeter Beniamin etc. |
(64v) | Formula absolutionis. 1 ![]() |
64v | Tit.: [ohne Titel] Dominus noster Iesus Christus dignetur te absolvere et ego auctoritate eiusdem et beatorum apostolorum Petri et Pauli nec non auctoritate in hac parte specialiter super hoc mihi concessa et omni qua valeo auctoritate absolvo te ab omnibus et singulis censuris ecclesiasticis et vinculis suspensionum et interdictorum atque excommunicationum sententiis ... — ... Insuper eadem auctoritate absolvo te ab omnibus peccatis tuis in nomine patris et filii et Spiritus sancti. Amen. |
(64v) | Forma absolutionis data monasterio Mellicensi a. 1439. Nahzeitiger Nachtrag (?). 1 ![]() | :
64v | Tit.: Magister Narcissus doctor sacre theologie tradidit istam formam absolucionis Ego absolvo te a vinculo excommunicationis suspensionis et interdicti si quo teneris et a peccatis tuis ... 20a die Mai anno domini 1439 [?] requisitus per duos fratres in nostro monasterio Mellicensi ... — ... ut dicatur a vinculo excommunicationis minoris. |
(65r-66r) | Leer. |
(66v) | Wiederholung des Titels von Bl. 67r in Rot Alphabetum divini amoris bonum legendum. |
(67r-103av) | Alphabetum divini amoris cuiusdam Carthusiani (GW 1554-1566. Druck: Du Pin, Gerson III, Sp. 769-800 [hier ausdrücklich als unechtes Werk Gersons bezeichnet]. Wird Iohannes Gerson, Nicolaus Kempf de Argentina und Iohannes Nider zugeschrieben. – Lit.: VL IV [1983] Sp. 1122 [D. D. Martin]: hier gegen die früher postulierte Verfasserschaft des Nicolaus Kempf de Argentina). 1 ![]() |
67r | Tit.: Alphabetum divini amoris. (Titel auch auf der gegenüberliegenden sonst unbeschriebenen Versoseite 66v rot) Alphabetum divini amoris bonum legendum Ad honorem omnipotentis Dei aliquos modos et vias pro elevatione mentis in Deum propono conscribere ... (68r) A timore servili procedit filialis pluries [!, lies: plures] enim incipientes declinare a malo et facere bonum incipiunt a timore ... — ... Christo ut ei nihil praeponas. Ille sit adiutor tuus protector director et finis [= Expl. Druck]. – (Zusatz) Et quia presens scriptum quasi per singula capitula secundum ordinem alphabeti clausulas suas ponit ut facilius retineri possint in memoria et est de amore ideo placuit ut vocetur Alphabetum divini amoris. Qui hec legerit exoret pro ordine Carthusiensium ex quorum fonte hoc procedit. Item exoret et pro omni ordine et statu tocius matris ecclesie altissimum dominum qui pro institucione ordinis Carthusiensium in solitudine degencium et pro dono huius libelli sit nunc et semper in secula seculorum benedictus. Amen. |
(104r-v) | Leer. |
(105r-130r) | Tractatus de imitatione Christi, lib. I (Ed.: Pohl 1904, Bd. II, 5-263; T. Lupo, De imitatione Christi libri quatuor [Storia e attualità 6]. Città del Vaticano 1982, 1-363. – Bloomfield 4633). Am Beginn ein Kapitelverzeichnis mit 25 Kapiteln, Kapitel im Text richtig numeriert. -- Anfangsblätter am oberen rechten Rand leicht von einem Brand beschädigt. 1 ![]() | :
105r | Tit.: (Rot) [Durch Brandschäden teilweise zerstört] ... Capitulum primum de contemptu omnium vanitatum mundi Qui sequitur me non ambulat in tenebris dicit dominus (Io 8,12). Haec sunt verba Christi quibus admonemur quatenus vitam eius et mores imitemur si velimus veraciter illuminari ... — ... Tantum proficies quantum tibi ipsi vim intuleris. Amen. |
(130v) | Leer. |
(131r-133r) | De gradibus humilitatis. 1 ![]() |
131r | Ergo his omnibus gradibus humilitatis ... Non de qualibet caritate |
(133v-135r) | Compendium theologicae veritatis, Exc.: Lib. V, cap. 39-41. 1 ![]() | :
133v | Tit.: Ex libro quinto summe theologice veritatis Timor ut ait Augustinus est fugamali. Species timoris sunt sex ... — ... timor filialis dicitur etiam sanctus et castus. |
(135r) | Excerpta. 1 ![]() |
135r | Notandum est quod aliquid dicitur esse alicubi tripliciter |
(135r) | Aetates mundi ab Adam usque ad Christum. 1 ![]() |
135r | Ab Adam usque ad diluvium 2242, a diluvium usque ad Abraham 1174 ... — ... a Moyse usque ad Christum 1639 anni. Summa totius 5500 anni. |
(135v-140v) | Lectura Mellicensis: De resurrectione mortuorum (d. 43-45). 1 ![]() | :
135v | Tit.: Magister Nicolaus in scriptis suis super quarto Sentenciarum de corporum resurreccione questione 44a Recolligenda quae dicta sunt de corporum resurrectione habemus quod in fine temporum omnipotens dominus resuscitabit corpora nostra ... (137r) Recolligamus aliquas poenas |
(140v-141v) | De institutione ordinis Carthusiensis (PL 152, 127 A-128 A). 1 ![]() |
140v | Tit.: Hec possunt videri in exemplo subscripto magistro sicut patres nostri narraverunt nobis Fuit quidam magnus clericus regens actu Parisius in theologia ... — ... primam domum Carthusiensis quae domus Carthusia vero nomine nuncupatur. |
(142r-v) | Excerpta. 2 ![]() |
142r | O fidelis anima imagine Dei insignita ex praescriptorum exercitium festina ... — ... hoc est in cellae solitudine poteris invenire. |
142r | De cuius celle pulchritudine beatus Blasius episcopus pulcherrime sic inquit O cella spiritualis exercitii mirabilis officina ... — ... O cellica qui solitudinis fructum desideras caveas omnino ne tempora perdas quia dicitur tibi. |
(142v) | Versus (vgl. Walther, Initia 318 ['Ad claustrum quare venisti']). 1 ![]() |
142v | Carthusiam quare venisti praemeditare ... — ... Hoc sua messis erit cum dicitur ite venite. |
(142v) | Versus de origo Carthusiensium (Walther, Initia 1195). 1 ![]() |
142v | Tit.: [ohne Titel] Anno milleno quartoque si bene penses ... — ... et tumulatus ibi cum summa pace quievit. |
(143r-144r) | De modo confessionis et absolutionis sacramentalis (Ed.: Glorieux IX, 646-648, Nr. 469. – Bloomfield 896). 1 ![]() | :
143r | Tit.: De modo confessionis et absolucionis sacramentalis responsio magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis super questione sibi facta de statuto ordinis Carthusiensis quo dicitur nullus absolvat a mortali certo sed remittat confitentem ad priorem suum etcetera in sensu Confessio sacramentalis fundatur in solo iure divino et evangelico scilicet illo: Quodcumque ligaveris ... — ... prout fit circa peccata quae sacramentaliter et expresse sunt confessa. |
(144r-146r) | De modo excommunicationum et irregularitatum (Ed.: Glorieux IX, 92–94, Nr. 433). 1 ![]() | :
144r | Tit.: Sequitur magistralis et brevis distinccio eiusdem de modis excommunicacionum et irregularitatum et absolucionis ab eisdem Excommunicationum tot sunt genera quot excommunicationum et consequenter iudicantur irregularitates quae dicuntur impedimenta ... — ... in quantum gratum in conspectu divinae maiestatis fuerit etcetera, nihil facit ad rem. |
(146-248r) | Excerpta varia et orationes. |
(146r-148r) | De suffragiis. 1 ![]() |
146r | Tit.: De suffragiis Quaeritur utrum suffragia quae fiunt pro mortuis prosint vivis |
(148v-152v) | De tribus diebus, Exc. (CCCM 177. - Goy 98-115, Nr. 95). 1 ![]() | :
148v | Tit.: Hugo Invisibilia Dei a creatura mundi ... Tria sunt invisibilia Dei |
(153r-186r) | Compendium theologicae veritatis, Exc. 1 ![]() | :
153r | Tit.: (Rot) Ex libro summe theoloice veritatis Videndum est quando peccatum sit mortale vel veniale |
(186r-188v) | Excerpta. 1 ![]() | :
186r | Tit.: Bernardus in 5o libro de consideracione Deus est pena reproborum Quid est Deus. Non minus poena perversorum |
(189r-198v) | De virtute orandi (PL 176, 977-988. – Goy 404-438). 1 ![]() | :
189r | Tit.: Hugo de oracione Quo studio et quo affectu a nobis orandus sit Deus ex nostra miseria simul et eius misericordia considerare possumus ... — ... et gratissimum Deo sacrificium in ara crucis adoletur. |
(199r-v) | Aureum Pater noster. 1 ![]() |
199r | Tit.: [ohne Titel] Pater noster privilegio creationis, beneficio gubernationis ... — ... a malo. Amen. ... Iustitiam negligendo. |
(199v-200v) | Postilla in evangelium Iohannis, Exc. 1 ![]() | :
199v | Tit.: (Rot) Magister Nicolaus de (schwarz) Lira super Iohannem capitulo nono Sciendum quod caecitas mentis ad actum peccati potest se habere tripliciter |
(201r-222v) | Orationes. Mit Angaben (nahzeitiger Nachtrag) zu den Wochentagen, an denen die Gebete zu verrichten sind. 1 ![]() |
201r | Tit.: (Rot) Oracio ad petendum liberacionem a peccatis. (Schwarz, Nachtrag) Dominica die Rogo te immensa pietas, Deus pater omnipotens ne perdas me creaturam tuam |
(223r-225v) | Oratio 'Summe sacerdos' (PL 17, 751-755; Ed.: A. Wilmart, L'oratio sancti Ambrosii du missel romain. RBen 39 [1927] 329-338). 1 ![]() | :
223r | Tit.: [ohne Titel] Summe sacerdos et vere pontifex qui te obtulisti Deo patri hostiam immaculatam in ara crucis |
(226r-227r) | Oratio de passione domini (Auch Augustinus zugeschrieben. – Haimerl 1952, 80 Anm. 456 und 95 Anm. 564). 1 ![]() | :
226r | Tit.: (Rot) Oratio beati Ambrosii de passione domini. (Schwarz) Feria 6 Domine Iesu Christe fili Dei vivi creator et resuscitator humani generis gratias tibi referimus immensas et utinam tibi gratas quia pro nobis miseris peccatoribus de caelis descendisti ... — ... ad caelestem patriam feliciter perducamur per te Iesu Christe redempbor et salvator omnium cui est gloria cum patre et Spiritu sancto aequalis maiestatis in saecula saeculorum. Amen. |
(227v-230r) | Orationes (ad BMV, de corpore Christi, de proprio angelo, Stabat mater). 1 ![]() |
227v | Tit.: [ohne Titel] Saluto te pia virgo Maria domina angelorum |
(231r-240r) | Orationes ante et post communionem. 1 ![]() |
231r | Tit.: (Rot) Iste oracionem sunt dicende ante communionem Ecce omnipotens et misericors pater Deus accedo ad sacramentum unigeniti filii tui domini nostri accedo autem ego indignus peccator |
(240r-242r) | Oratio et salutatio dominicae passionis (= Sertum Christi [Titel in AH]) (Ed.: Mone I [1853] 336-340; AH 36 [1901], 228-232, Nr. 5). 2 ![]() | :
240r | Tit.: (Rot) Incipit oracio et salutacio dominice passionis sancti Bernhardi. (Schwarz) Feria 6a Ave Iesu conditor veritas et vita / virtus gratia salus infinita ... — ... Ave rex regnantium merces beatorum / praesta te colentibus virtutem meritorum. Amen. |
242r | Domine Iesu Christe fili Dei vivi pone mortem et passionem et miseriam tuam inter corpus et animam |
(242v-248r) | Orationes. 2 ![]() |
242v | Tit.: De proprio angelo Obsecro te sancte Spiritus angelice et custos meus cui ego peccator ad custodiam deputatus sum |
242v | |
(248v) | Federprobe. |
(249r) | Leer. |
(249v) | De sacramentis (tractatus VIII), Exc. 1 ![]() | :
249v | Tit.: Nota meditanda circa sacramentum eukaristie ex Wilhelmo Parisiensse [!] de sacramentis Primum omnipotentis virtutis divinae |
(HDS) | Notae. |