|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41352 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1726 (1771, 1766, H 105)
ASZETISCHE SAMMELHANDSCHRIFT MIT ZAHLREICHEN EXZERPTEN
Papier XI, 108 Bl. 145×110 Melk, 2. Viertel 15. Jh.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 4)
| Lagen: VII/1,XI + VII12 + 6.VI84 + (VI-1)96 + (VI-5)108 | |
| Kustoden, Reklamanten. Fälze in den Lagenmitten unbeschrieben. – Foliierung durch den Schreiber in roter Tinte und römischen Ziffern, Fehler: auf 6 folgt 6a und 6b. Bl. 86, 97 und 103-105 herausgerissen. Erste und letzte Lage lose, möglicherweise früher als Vorsatz- und Nachsatzblatt Fragmente, die entfernt wurden (Verbleib unbekannt). | |
| Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber | |
| Schrift 1 | (I-105) Schriftraum: 98 × 58 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 20 |
| Schriftart: Textualis Schreiber der Professurkunde des Laienbruders Ulrich von Mauer (von dem keine eigene Professurkunde erhalten ist). | |
| Schrift 2 | (106-108) Schriftraum: 100 × 60 Spaltenzahl: 1 Zeilenzahl: 21 |
| Schriftart: Bastarda | |
| Ausstattung: Illuminiert Rubriziert | |
| (108v) Nachzeichnung des Siegels Papst Urbans II. und des Benevalete-Monogramms. |
Hs. enthält 1 Fragment
| VDS | Papier Anfang 15. Jh. |
| Einband: Gotisch Streicheisenlinien |
| Rotes Leder über Holz mit Streicheisenlinien. Melk, 2. Viertel 15. Jh. – 2 Riemenschließen. – (VD) Papiertitelschild des 16. Jh. teilweise erhalten, darauf Titel unleserlich, Signatur: M 8, Signaturschild verloren. |
| Keine alten Besitzvermerke (vermutlich befanden sich diese auf einem entfernten Vorsatzblatt). – (I/2r) Kleiner Rundstempel Bibliotheca Mellicensis (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 36); (I/2r, 1r, 96v, 106v, 108v) Rundstempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39). – Handschrift im Katalog von 1483 nicht sicher nachweisbar; möglicherweise handelt es sich um die Signatur B 75 (MKBÖ I 172, Z. 20-28). Die auf dem Titelschild genannte Signatur M 8 kann weder im Katalog vom 1517 und noch im Katalog von 1605 auf diese Handschrift bezogen werden. |
"Melk Inventar I", "MKBÖ I", "Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII", "Distelbrink", "Hirsche 1873", "Emery 1991", "Bloomfield", "Rüthing 1967", "VL", "PL", "Goy", "Rener 1993", "BHL", "BHL NovSuppl.", "De Vries 1964", "BGOC", "Barré 1952", "Hubalek 1963"
alle Initien
| (VDS) | Caerimoniae regularis observantiae ordinis s. Benedicti in monasterio Sublacensi, Fragment. De pistrino, De officiis generaliter in monasterio peragendis (Lib. II, cap. 51 f.). |
| (I/1r-v) | Leer. |
| (I/2r-v) | Tabula codicis. |
| (IIIr-IVr) | Diaeta salutis, Exc. 1 |
| IIIr | Tit.: In libro diete salutis in secundo modo contemplando deum de vita activa et contemplativa Gregorius super Ezechielem Duae sunt vitae sanctorum, scilicet activa et contemplativa, sed activa est prior tempore ... — ... et sic pervenire ad nucleum intimae suavitatis. |
| (IVr-Vr) | Hugo de Sancto Victore CRSA
  : Soliloquium de arra animae, Exc. 1 |
| IVr | Tit.: Hugo de arra anime Quid est illud dulce quod in eius recordatione aliquando me tangere solet et tam vehementer atque suaviter afficere ... — ... se tibi ad gustandum praebet. |
| (Vr) | Excerpta patrum. Aus Gregor, Anselm und Ambrosius. 1 |
| Vr | Tit.: [ohne Titel] Gregorius: Saepe amantis animus tanto contemplationis munere repletur ... — ... si cibum quaeris panis est. |
| (Vv) | De relapsis. 1 |
| Vv | Tit.: De relapsis Ve tibi, quicumque es, qui desideras redire ad vomitum, redire ad lutum ... — ... sed et angelorum creator nos exspectat. |
| (Vv-VIIv) | Bonaventura OFM
: De perfectione vitae ad sorores, cap. 8 'De perseverantia' (Ed.: Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII, 125-127. – Distelbrink 20, Nr. 14). 1 |
| Vv | Tit.: De finali perseverancia Postquam virtutum quis adeptus fuerit participium ... — ... non fuerit sociatus. |
| (VIIv-Xr) | De solitario. 1 |
| VIIv | Tit.: De solitario Beatus homo, qui sedet solitarius et tacet ... — ... corde ore opere omnibus demonstrat. |
| (Xr-XIv) | De nomine Iesu. 1 |
| Xr | Tit.: De nomine Iesu O Iesu nomen benedictum, oleum effusum nomen tuum ... — ... Haec omnia insonant cum sonuerit Iesus Christus. Amen. |
| (XIv) | Auctoritates de diaeta salutis. 1 |
| XIv | Tit.: Auctoritates de dieta salutis Omnis meditatio bona non laboriosa ad Deum relata contemplatio vitae est ... — ... propter repungnantiam voluntatis. |
| (1r-v) | Henricus Egher de Calcar OCart (?)
: Tractatus de cottidiano holocausto spiritualis exercitii (De via purgativa) (Druck: Dionysii Carthusiensis Opera minora II. Coloniae 1532, f. 494-496; Hirsche 1873, 482-504; Emery 1991, 588-702. – Bloomfield 6533; Rüthing 1967, 150-154 [spricht Heinrich die Verfasserschaft ab]. – Lit.: VL II (1980) Sp. 383 [H. Rüthing]). Nur Textanfang, Großteil von Kapitel 1. 1 |
| 1r | Tit.: (Rot) Scribitur in libello de puritate quomodo doleat homo ut purgetur a peccatis Volens purgari a peccatis gratiam impetrare et indulgentiam consequi salutarem ... — ... sed adiiciat magis talia dicendo sicut post prosam invenitur. |
| (1v-2r) | Confessio generalis. 1 |
| 1v | Specificari possunt aliqua supradicta. In tali loco scilicet in ecclesiis ... — ... haec omnia perfeci. |
| (2v-4r) | Dies irae, dies illa. 1 |
| 2v | Tit.: (Rot) Prosa Dies irae, dies illa solvet saeclum in favilla ... — ... haec est fructuosa paenitentia. |
| (4r-6r) | Quid sit faciendum omni hora. 1 |
| 4r | Tit.: Quid sit faciendum omni hora Tanto magis homo peritus efficitur quanto magis et diligentius ... — ... hoc delet confessio. |
| (6r-6bv) | Hugo de Sancto Victore CRSA
: Soliloquium de arra animae, Exc. (PL 176, 951-970; PL 40, 851-856; Ed.: K. Müller, Hugo de Sancto Victore, Soliloquium de arrha animae [Kleine Texte für Vorlesungen und Übungen 123]. Bonn 1913, 1-26. – Goy 277-329). Hier: PL 176, 960 B - ?. 1 |
| 6r | Tit.: Hugo de anima Primum cogita, o anima mea, quod aliquando non fueris et ut esse incipias ... — ... et his similia. Talia cogitando semper cum domino erimus. Quod ipse praestare dignetur. |
| (7r-8v) | Bernardus Claraevallensis OCist
: De proprio odio. 1 |
| 7r | Tit.: Bernardus de proprio odio Ut perfecte possimus Deum diligere, debemus nos perfecte odire ... — ... in ignem aeternum etcetera. |
| (9r-10r) | Deus ubique est. 1 |
| 9r | Tit.: (Rot) Deus ubique est In glossa Hildemari monachi: Qualiter dominus ubique esse intelligendus sit docet beatus Gregorius ... — ... nec initio inchoatur. |
| (10r-12v) | De speculo conscientiae. 1 |
| 10r | Tit.: In secundo speculo consciencie Aperi igitur oculos tuos, aurae spirituales admove ... — ... gratia accessum non habebit. |
| (13r-20r) | : Exhortatio de modo passioni Iesu Christi compatiendi. 1 |
| 13r | Tit.: Exhortacio de modo compaciendi passioni Iesu Christi Bernardus Ad compatiendum domino nostro Iesu Christo primo studeas quantum potes te unire illi per ferventem amorem ... — ... ad devotionis contemplationem. |
| (20r) | De semetipso. 1 |
| 20r | Tit.: De semetipso Qui semetipsum aspicit non quaerit quid in aliis frequenter reprehendat ... — ... scire desideres. |
| (20r) | De mendacio. 1 |
| 20r | Tit.: De mendacio Omne genus mendacii fuge summo opere ... — ... fuge inhonesta verba. |
| (20v) | De otiosis verbis. 1 |
| 20v | Tit.: De ociosis verbis Qui otiosa verba non reprimit ad noxia cito transit ... — ... Stude loqui non quod libet sed quod oportet. |
| (20v-21r) | De conscientia. Mit Zitaten aus Bernardus. 1 |
| 20v | Tit.: De consciencia Nulla poena est gravior poena conscientiae ... — ... et illa erit secura. |
| (21r-24v) | De remedio temptationum. 1 |
| 21r | Tit.: Remedium temptacionum Attenditur dupliciter vel de remedio quod accidit ex temptationibus ... — ... subiungat. |
| (25r-34v) | De vita contemplativa. Mit Zitaten aus Bernardus, Augustinus, Gregorius, Thomas de Aquino, Bonaventura (Breviloquium). 1 |
| 25r | Tit.: De vita contemplativa Primo differentia inter vitam activam et contemplativam ... — ... doncec intrem in gaudium domini qui est trinus et unus Deus benedictus in saecula saeculorum. Amen. Explicit. |
| (34v-36v) | De gaudiis caeli. 1 |
| 34v | Tit.: De gaudiis celi In quodam claustro monialium fuerunt tres sociae spirituales quarum duae erant virgines et una vidua ... — ... inveniri possunt etc. – Nonne illum multum diligis ... qui te fecit non diligis. |
| (37r-43v) | De contemplatione. Mit Zitaten aus Bonaventura und Bernardus. 1 |
| 37r | Tit.: Bonaventura Contemplacio Quicumque ad contemplationis quietem nisi per ostium passionis voluerit introire furem se reputat et latronem ... — ... quorum facta cupimus iactitare etcetera. |
| (44r-45v) | Richardus de Sancto Victore CRSA
: Beniamin maior (De gratia contemplationis), Exc. 1 |
| 44r | Tit.: Richardus de maiori contemplacione. De contemplacionis proprietate vel in quo differat a meditacione vel cogitacione Ut autem ea quae de contemplatione dicenda sunt possimus commodius capere rectiusque diiudicare ... — ... quanto diffusior ad caritatem. |
| (45v-47v) | Richardus de Sancto Victore CRSA
: Beniamin minor (De praeparatione animi ad contemplationem), Exc. 1 |
| 45v | Tit.: Richardus de sancto Victore de minori contemplacione Aliter quidem Deus cognoscitur per fidem aliter per rationem ... — ... hoc dono Dei excellentius est. |
| (47v-48v) | Bonaventura OFM
: De perfectione vitae ad sorores, Exc. cap. 7 (Ed.: S. Bonaventurae Opera omnia VIII. Quaracchi 1898, 107-127. -- Distelbrink 20, Nr. 14). 1 |
| 47v | Tit.: De perfecta dei caritate Prosper dicit in libro de contemplativa vita: Caritas est vita virtutum mors vitiorum ... — ... ex omni memoria sine oblivione. |
| (48v-51v) | Bernardus Claraevallensis OCist
: De cena domini, Exc. 1 |
| 48v | Tit.: Ex tractatu beati Bernardi de cena domini quomodo cognoscuntur amatores Christi In hoc enim cognoscuntur amatores Christi. Si servant praecepta Christi. Unde sequitur: Qui habet mandata mea et servat ea, ille est, qui diligit me ... — ... ut ad eum pervenire valeamus concedat nobis etcetera. |
| (51v-54v) | Descriptio conscientiae. 1 |
| 51v | Tit.: Descripcio consciencie Hoc nomen conscientia componitur ab hanc praepositione con et hoc nomine scientia ... — ... dum modo non sint nimia etcetera. |
| (54v-56v) | De dilectione proximi. 1 |
| 54v | Tit.: De dileccione proximi Devotus quemlibet proximum reputet sicut seipsum videns se et proximum ... — ... et totaliter in vitam aeternam quam nobis concedat qui est in saecula benedictus. Amen. |
| (56v-67v) | De dono timoris. 1 |
| 56v | Tit.: De dono timoris Ultimus ascensus est per donum timoris a quo omnis perfectio actionis et contemplationis conservatur ... — ... a tua infantia laborasti. Ad hoc nobis concedas qui cum patre et Spiritu sancto Deus unus in aeternum vivis et regnas. Amen. |
| (68r-v) | Amatores Christi. 1 |
| 68r | Tit.: Amatores Christi Quod homo libenter debet cor suum dare Deo. O ineffabilis amor mi, domine Iesu Christe, tu te mihi dedisti ... — ... et nox illuminatio mea in deliciis meis. Quod ipse nobis praestare dignetur etcetera. |
| (68v-70r) | De securitate. 1 |
| 68v | Tit.: De securitate Attende de adversitatibus quia illud quod credis esse iniurias in honorem convertet ... — ... hanc mentis perfectionem habere. |
| (70r-71v) | De contemplatione. 1 |
| 70r | Tit.: Qualiter homo in accione frui debet contemplacioni Quid est hoc aliud nisi cum ministrat infirmis semper in eius debent intueri ... — ... corpori proprio. Quod ipse nobis concedat qui st benedictus in saecula saeculorum. Amen. |
| (71v-72v) | Amatores Christi. 1 |
| 71v | Tit.: Amatores Christi. Quoddam delectabile et allectivum Anima mea liquefacta est ut dilectus meus locutus est etc. O mira et inaestimabilis virtus amoris ... — ... et haec sit prtio vestra. Quod nobis concedat qui vivit et regnat. Amen. |
| (72v-74r) | Converte me sicut Saulum. 1 |
| 72v | Tit.: Converte me sicut Saulum Domine, si me, ut ostendis, diligis me desolatum relinquis ... — ... Iesum Christum et hunc crucifixum. |
| (74r-75v) | De temptatione. 1 |
| 74r | Tit.: Quod temptacio de predestiacione reprimi debet capitulum XIIIm Si de praedestinatione aut praescientia Dei tibi aliqua cogitatio subrepat ... — ... et eius dulci praesentia iocundari. |
| (75v-77v) | Sermo angeli ad s. Elisabeth Schonaugiensem (Ed.: Rener 1993, 134 f. – BHL u. BHL NovSuppl. 2500). 1 |
| 75v | Tit.: De sermone angeli quo instruxit beatam Elysabeth de statu perfeccionis Apparens sanctae Elisabeth angelus domini sic eam allocutus instruxit dicens ... — ... et vestros oculos avertatis. |
| (77v-90r) | Ogerius de Locedio OCist
: Planctus BMV (B) (Ausg.: G. B. Adriani, Beati Oglerii de Tridino ... opera quae supersunt ... Torino 1873. Nach dieser Ausgabe wiederabgedruckt bei: De Vries 1964, 277-292 [Langform], hier 280, Z. 2-291. – BGOC 18, Nr.7902; Bloomfield 4839. – Lit.: Barré 1952; De Vries 1964, 59-74). 1 |
| 77v | Tit.: Incipit planctus beate virginis Marie editus a beato Augustino Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis imbrem lacrimarum ... — ... in aeternum et ultra cum filio Iesu tuo. Qui cum patre et Spiritu sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum. Amen. |
| (84r-90r) | Verba Sibyllae. 1 |
| 84r | Tunc tremuit terra, sua sol et luminaria clausit |
| (90r-94r) | De gaudiis caeli. 1 |
| 90r | Tit.: De gaudiis celi Bernardus O domine Iesu, dixisti quia modicum et non videbitis me ... — ... ab eius possit subcumbere. Per infinita saecula saeculorum. Amen. |
| (94v-102v) | Casparus de Maiselstein
: Consilium 'De illis, qui post conversionem habent scrupulos de aliquibus redditionibus reddendis' (Lit.: VL V (1985) 1188, Nr. 5.b [F. Machilek]). 1 |
| 94v | Tit.: De restitucione. Dictum domini et magistri Caspar qui est iuris peritus et ordinarius Si monachus qui est subditus habet aliquod scrupulum conscientiae propter quid sibi apparet quod in loco remoto a monasterio aliquid fieri oporteat ... — ... ad restitutionem tenetur. |
| (103r-105v) | Herausgerissen. |
| (106r-108v) | Urbanus II. papa
: Bulla in causa monasterii Casinensis contra festum translationis s. Benedicti (1092 IV 1, Capua) (Regest: Hubalek 1963, 240 f. Nr. 125). Am Ende Benevalete-Monogramm und Nachzeichnung des Siegels Urbans II. – Bl. 107 herausgerissen. 1 |
| 106r | Urbanus servus servorum secundus episcopus ... Scriptum est Genesi: Praemia sunt dona |
| (HDS) | Leer. |