|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41385 |
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1761 (415, H 31)
UNIVERSITÄTSHANDSCHRIFT WIEN HUMANISTISCHER PRÄGUNG (lateinisch/deutsch)
Papier 788 S. 145×110 Wien oder Melk (?), 1483-1485
Abbildungen von
Vorderdeckel;
Vorderdeckel-Spiegel;
1;
32;
65;
307;
333;
334;
335;
343;
345;
346;
347;
383;
384;
385;
386;
408;
422;
423;
426;
428;
429;
459;
544;
707;
720;
721;
741;
749;
773;
775;
776;
777;
778;
779;
780;
781;
782;
783;
Hinterdeckel-Spiegel;
Hinterdeckel
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 19)
"Walther, Initia"
alle Initien
| (VD- und HD-Spiegel) | Godefridus de Franconia
  : Palladius abbreviatus (Fragm.). Melk, 1. Hälfte 14. Jh. |
| (p.1-34) | Modus legendi iura. 1 |
| p. 1 | Tit.: [ohne Titel] Ut legentibus et studere volentibus summas et glossas iuris facilius constare poterint breviaturae tam in iure canonico quam civili est notandum quod omne ius aut est canonicum aut civile aut mixtum ... (p. 10) Postremo maiori pro declaratione ponentur aliquae abbreviaturae seu abbreviationes secundum alphabeti ordinem ... (p. 33 Sequuntur nomina doctorum iuris canonici secundum ordinem alphabeti) Ac. id est Accursius. A. id est Albertus. Ala id est Alanus ... — ... (p. 32) Vo et voti red De voto et voti redemptione. -- (p. 32 unterer Freirand rot Datierung) 1484. -- ... (p. 34) V. Wil id est Wilhelmus. Vin. id est Vincentius. |
| (p.35-48) | Verzeichnis der Tituli Decretalium. 1 |
| p. 35 | Tit.: (Rot) Incipiunt rubrice sew tituli decretalium primus liber De summa trinitate et fide catholica ... — ... 12 De verborum significatione. |
| (p.48-60) | Tituli et rubricae librorum iuris civilis. 1 |
| p. 48 | Tit.: (Rot) Incipiunt tituli sew rubrice libri institutionum et primo primi libri De iustitia et iure ... — ... Rubricae 24 et ultimi libri. De donationibus inter virum et mulierem. |
| (p.61-62) | Leer. |
| (p.63-64) | Modus legendi iura. 1 |
| p. 63 | Tit.: (Rot) Qualiter debeant legi iura nota subscripta Ut legentibus et studere volentibus summas et glossas iuris facilius constare poterint breviaturae tam in iure canonico quam civilium (!) est animadvertendum. Nam omne ius aut est canonicum aut civile vel mixtum ... — ... scripturarum ignorantia Christi est ignorantia. |
| (p.65-298) | Decretum abbreviatum. 1 |
| p. 65 | Tit.: [ohne Titel] Liber decretorum distinctus est in tres partes quarum prima vocatur distinctiones secunda causae tertia de consecratione. Prima vocatur distinctiones eo quod distincta est per particulas ... Prima: Omnes leges. Et in ea agit magister Gratianus de iure canonico et naturali ... (p. 91) Secunda pars decreti dicitur causae eo quod est distincta in causas scilicet 36 quarum quaelibet habet plures quaestiones... (Causa prima sic incipitur et questiones septem habet) Prima: Quidam habens filium obtulit eum ditissimo coenobio etc. In hac prima causa secundae partis Decreti tractatur de simonia. Videamus primo quid sit simonia ... (p. 93 Prima quaestio primae causae) Hic primum quaeritur an sit peccatum emere spiritualia ... — ... Causa 27 quaestiones habens duas: Quidam votum castitatis habens desponsavit sibi uxorem causa priori condicionis renuntians transtulit se ad alium et nupsit illi etcetera. Hic quaeritur primo an coniugium possit esser inter voventes [bricht am Ende einer Versoseite ab]. |
| (p.299-304) | Leer. |
| (p.305) | Seneca, L. Annaeus
: Excerptum de Nerone. 1 |
| p. 305 | Tit.: [ohne Titel] Refert Seneca de Nerone quod erat naturaliter ab infantia semper clementissimus |
| (p.305) | Notae de numero angelorum. 1 |
| p. 305 | Tit.: [ohne Titel] Nota quod decies decem sunt centum decies centum mille sunt ... — ... pro uno quoque daemone lapso decem animae debent redire ad caelos. |
| (p.306) | Aristoteles
: Zitate. 1 |
| p. 306 | Tit.: Aristoteles De semetispo in neutram partem loquendum est ... — ... Omnia honesta concordant rationi. |
| (p.307-332) | Publilius Syrus
: Sententiae (Ed.: W. Meyer, Publilii Syri Mimi Sententiae. Leipzig 1880. H. Beckby [Ed.], Sprüche des Publilius Syrus.
Lateinisch und Deutsch. München 1969). 1 |
| p. 307 | Tit.: (Rot) Lucii Annei Senece incipiunt proberbia (Datierung, Schreiberinitialen) 1483 F. L. [= Frater Leonardus] Alienum est omne quicquid optando evenit ... — ... Zelari autem hominibus vitiosum est. |
| (p.333-334) | Musterbriefe. 1 |
| p. 333 | Tit.: [ohne Titel] Reverendissime pater. Devotus reverendissimae paternitatis vestrae servitor et praeceptor meus magister Bernhardus [Bernardus] sco. [scholasticus] ad S. S. [Stephanum] commendat sese humiliter paternitati vestrae et quia iis occasione officii sui modo raro comparet |
| (p.334) | : Epistola ad fratrem suum (in einer Reihe von Musterbriefen). 1 |
| p. 334 | Tit.: [ohne Titel] Frater Leonardus de Feldorf fratri suo domino Georgio salutem plurimam dicit. Quod magnopere efflagitasti ad mei honoris augmentum ... — ... si fieri potest ut meis intersis <... 1 Wort unleserlich>. |
| (p.335-343) | Summa praeceptorum (GW 8126 = Melk, Inkunabel P 273, 29r-30v). 1 |
| p. 335 | Tit.: [ohne Titel] (Titel von der Hand des Bernhard Pez, 1. Drittel 18. Jh.) Summa praeceptorum Summa praeceptorum ad eam partem compositionis pertinentium quae ad ordinem et collocationem [ergänzt: verborum] spectat. Quod se oratio augeat ... — ... a summis poetis et oratoribus sunt reperta. |
| (p.343-346) | Musterbriefe. |
| (p.344-346) | Epistola ad Iohannem (IV. Roth) episcopum Lavantinum (1468-1483) (1475? V 1, Wiener Neustadt). 1 |
| p. 344 | Tit.: [ohne Titel] Reverendo in Christo patri et domino domino Iohanni episcopo Lavantino dilectissimo domino et praeceptori suo colendissimo. Reverende in Christo pater domine colendissime humili commendatione praemissa. Ex fratribus Iudenburgensibus accepi non sine magna cordis molestia plebanum loci illius non solum a dira eorum persecutione ... — ... latius referret. Valeat dominatio vestra ad felices semper successus. Ex Novacivitate Kalendis Maii 1475?. |
| (p.346) | Gabriel Rangone Veronensis OFM
: Epistola (Padua). 1 |
| p. 346 | Tit.: [ohne Titel] Servitor vester Gabriel ordinis minorum apostolicus nuntius ac generalis haereticae pravitatis inquisitor. Salutem dulcissime amice. Obsecro ut per praesentium latorem litterarum iudicia lunae ... — ... pacis afficere. Vale ex Patavia. |
| (p.347-382) | Ars dictandi. 1 |
| p. 347 | Tit.: [ohne Titel] Tracturus de epistolari dictamine quid sit epistola dicendum videtur ut cum eius diffinitionem attulerimus a maiorum institutis discessise non videamur... (p. 348 Quid sit epistola) Epistola uti a maioribus et a fide dignis accepimus est humanae linguae fecunda congruensque vicaria voluntatem absentium declarativa ... — ... et celebres concupiscit. -- (p. 382 Schlußschrift rot) Finis processus epistolarum eulogii. |
| (p.383-407) | Musterbriefe. 1 |
| p. 383 | Tit.: [ohne Titel] Sacratissime Caesar. Quamquam multa esset quae animus meus gestit effari coram vestra caesarea maiestate tum cum considero vestram maiestatem rebus maximis et cuncto terrarum orbi inservire ... — ... pro adventu maiestatis vestra habeam. |
| (p.408-420) | Ars dictandi mit glossierten Musterbriefen. 1 |
| p. 408 | Tit.: [ohne Titel] Epistolarum partes tametsi nonnulli plures ponant. Ego tamen pro veri principii declaratione tres primo adducam ... — ... quoque perenni vigore. |
| (p.421-422) | Franciscus Moneliensis de Genua
: Epistola in lecturam Innocentii IV. papae a se castigatam (Einleitungsbrief zu Innocentius IV., Apparatus super libros Decretalium) (Hain-Copinger 9192). 1 |
| p. 421 | Tit.: Francisci Moneliensis de Genua in lecturam Innocencii pape quarti a se castigatam epistola Innocentium quartum auctoritate ac sacratissimarum legum scientia polluisse omnium una est scientia. Exstant quippe illius verba et sententiae ... — ... qui ab omnibus laudari dignus est et observari. (Datierung ?) 82. |
| (p.422) | : Epistola ad Bartholomaeum Seyberspeck vicarium in Loosdorf (1485 XII 30, St. Pölten). 1 |
| p. 422 | Tit.: [ohne Titel] Honorabili viro domino Bartholomaeo Seyberspeck vicario in Lösdorff [Loosdorf] patri suo amantissimo Georius Harman. Honorabilis dilecte pater. Praemissa recommendatione scribo cum praesentibus ad dominum meum abbatem occasione unius debiti ... — ... et iactura ipsius domini praelati comportare. Datum in Sancto Hyppolito penultima die Decembris anno domini etc. 85 [30.12.1485]. |
| (p.423) | Versus (Walther, Initia 5821). 1 |
| p. 423 | Tit.: Metra de bohemis Est quasi bos et mus dictus de iure bohemus Bos ad potandum mus ad furtum faciendum. |
| (p.423) | Versus de caseo (Walther, Initia 2527). 1 |
| p. 423 | Tit.: De caseo Caseus anguilla mortis cibus ille vel illa Ni bibas et rebibas et rebibendo bibas. |
| (p.423) | Marbodus Redonensis
: Carmen XLI 'De ordine monastico et ecclesiastico' (PL 171, 1730. -- Walther, Initia 13457). 1 |
| p. 423 | Tit.: (Rot) De viris ecclesiasticis versus Ordo monasticus ecclesiasticus esse solebat ... — ... In ciathis domini non sit coniunx aqua vini. |
| (p.423) | Versus (Walther, Initia 13454). 1 |
| p. 423 | Tit.: (Rot) Ad idem poeta quedam Ordo cucullatus satis posset esse beatus ... — ... Consimiles mores cupiunt servare minores. -- (p.423 Datierung, Schreibername rot) 1485 f[rater] Leonardus de Feldorf. |
| (p.424-425) | Alphabetum graecum. |
| (p.426) | Litterae mortuorum (Formular einer Totenrotel, dat. 1459, Kremsmünster). 1 |
| p. 426 | Tit.: Littere mortuorum Frater N. abbas N. prior totusque conventus monasterii sancti Agapiti martyris in Chremsmünster cum orationibus utinam devotis sinceram in domino Iesu caritatem. Reverendi honorandi ac religiosi in Christo patres et fratres. Vestris dolenter notificamus venerabilitatibus quod Kl. Maii dilectus nobis in Christo et religiosus frater N. ... — ... Datum in nostro monasterio Kremsmünster anno M° CCCC LIX° in ipso festo 8 apostolorum Petri et Pauli [6.7.1459]. Reverendo honorabilibus ac religiosis in Christo patribus ac fratribus domino Iohanni abbati N. priori totique conventui monasterii Mellicensi et patribus et fratribus nobis digne praecolendis. |
| (p.427) | Sextus
: Sententiae (Enchiridion) (Ed.: Henry Chadwick, The Sentences of Sextus. A contribution to the history of early Christian ethics. Cambridge 1959). 1 |
| p. 427 | Tit.: (Rot) Xistus Pictagoricus philosophus claruit tempore Octaviani imperatoris. Ex libro moralium eiusdem quem ipse enchiridion appellavit Etiam in minimis caute age. Non est minimum in vita hominis neglegere minima ... — ... Sapiens sequitur Deum et Deus animam sapientis (Z. 421). |
| (p.428 (Exc.)) | Abaelardus Petrus OSB
: Carmen ad astralabium (PL 178, 1759-1766. Ed.: J. M. A. Rubingh-Bosscher, Peter Abelard, Carmen ad Astralabium. A Critical Edition. Groningen 1987. Lat. Ausg. mit engl. Übersetzung: J. Feros Ruys, The Repentant Abelard: Family, Gender and Ethics in Peter Abelard's Carmen ad Astralabium and Planctus [The New Middle Ages]. New York 2014]. -- Walther, Initia 1646; CALMA I.1, ABAEL 1.2). 1 |
| p. 428 | Tit.: (Rot) Astralabus Cum gravius peccat qui se peccare fatetur ... — ... Communi vita vivere quemquam decet. |
| (nach p.428 acht unsignierte Blätter) | Leer. |
| (p.429a-458b (Anfang mut.)) | Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB
: Extractiones aliquarum bibliae dictionum (In RB und VL nicht nachgewiesen). 1 |
| p. 429 | Tit.: [ohne Titel] (Titel von der Hand des Bernhard Pez, 1. Drittel 18. Jh.) Joannis de Weylhaim Extractio Bibliorum Confundar. Quis dabit ori custodiam [Sir.] 23[,3]: Incidam. [Sir. 23,5:] Extollentiam oculorum omne desiderium ... — ... Prologus Eusebii episcopi Caesariensis in quattuor evangelia: Carpiano ammomus rescire et quidem sunt releges inquiris [ähnlich Cod. 1396, p. 218vb,20-21]. -- (p. 458b Datierung, ohne Jahreszahl) Finitur quinto Kl. Augusti. (Rot) Deo gracias (am Ende einige Worte geschwärzt). |
| (p.459-542) | Liber ordinis rerum, lat./dt. (Ed.: Schmitt P. 1983, I 1-753). 1 |
| p. 459 | Tit.: (Rot) Nota aliquarum rerum vocabula cum teutunico annexo. De stellis Septistellium sübengestirn. Ursa minor idem. Ursa maior der wagen am hymel. Currus arcturus idem ... — ... Attatat ta/e ta/e ta/e ho ho ho. -- (p. 542 Schlußschrift rot) Multe sunt alie voces his similes que conceptum mentis sive affectum significant ut vectorum pastorum etc. voces et clamores que tamen raro vel numquam reperiuntur in latino. |
| (p.542-543) | Eberhardus Bethuniensis
: Graecismus, cap. 24 v. 40-43 (De interiectionibus) (Ed.: Wrobel 1887, 216 [cap. 24, v. 40-43]. -- Glorieux 1971, Nr.97a). 1 |
| p. 542 | Tit.: (Rot) Demum de interiectionibus nota versus sequentes Grecismi Och stupet applaudit euge sed ridet ahahe Heu dedignatur aha approbat euhohe clamat Sych silereque monet io laudat teste Nasone Dicite io paean. |
| (p.543) | Eberhardus Bethuniensis
: Graecismus, cap. 24 v. 40-47 (De interiectionibus) (Ed.: Wrobel 1887, 216 [cap. 24, v. 40-47]. -- Glorieux 1971, Nr.97a). 1 |
| p. 543 | Tit.: (Rot) Alia metra de interiectionibus A stupet applaudit euge sed ridet ahoha heu dedignatur aha approbat eohe clamat ... — ... Evax laetatur heu tristatur timet atatat. |
| (p.544-547) | Ps. Cato
: Disticha Catonis (Ed.: Boas 1952. -- Walther, Initia 20605; Bloomfield 6497; Schaller--Könsgen 17367). 1 |
| p. 544 | Tit.: (Rot) Excerpta ex Kathone de taciturnitate et lingue refrenatione Virtutem primam puto compescere linguam Proximus iste Deo est qui scit ratione tacere ... — ... Cum quid peccaveris castiga te ipse subinde Vulnera dum sanas dolor est medicina doloris (Dist. IV,40). |
| (p.547) | Eugenius Toletanus
: Carmen 6 (De ebrietate, 16 Verse) (PL 87, 360; MGH.Auct. XIV, 236 f. -- Walther, Initia 15441; Schaller--Könsgen 13218. -- Auch unter Ps. Cato [Ed.: Boas 1952, 266 f.). 1 |
| p. 547 | Tit.: (Rot) De ebrietate Qui cupis esse et vis dinoscere verum Ut mortis socium sic mordax effuge vinum ... — ... Quod tenuis miseros suppungit anhelitus artus. |
| (p.549-707) | Seneca, L. Annaeus
: Epistolae ad Lucilium (Exc. per fratrem Leonardum de Feldorf) (Ed.: L. D. Reynolds, L. Annaei Senecae ad Lucilium epistulae morales. Oxford 1965). 1 |
| p. 549 | Tit.: (Rot) Lucii Annei Senece ad Lucillum epistolarum excerpta incipiunt Ita fac ergo mi Lucille (!, recte: Lucili) vindica te tibi et tempus ... — ... (Exc. aus Epistola 113) ... Tunc habebis tuum cum intelliges infelicissimos esse felices. Vale. -- (p. 707 Schlußschrift, Datierung, Schreibername) Excerpta librorum epistolarum moralissimi Senece feliciter finiuntur per fratrem Leonardum de Feldorf professum Mellicensem qui non sine fatiga illa excerpsit anno domini 1483. |
| (p.708-709) | Secundus Philosophus
: Sententiae (Ausg.: W. Suchier, Altercatio Hadriani Augusti et Epicteti philosophi. Edited with kindred texts. Illinois Studies in language and literature 24 [1939] 152-159. Wiederabdruck mit geringfügigen Abweichungen: B. E. Perry, Secundus the silent philosopher. The Greek Life of Secundus. Critically edited ... together with translations of the Greek and Oriental versions, the Latin and Oriental texts, and a study of the tradition [Philological monographs published by the American philological association 22]. Ithaca 1964, 92-100). 1 |
| p. 708 | Tit.: Secundus philosophus Atheniensis claruit tempore Adriani imperatoris qui philosophatus est omni tempore silentium et pictogoricam vitam ducens. Causam sui silentii brevitatis gratia hic missam facio. Sentencie eius sunt he Deus est immortalis mens incontemplabilis celsitudo forma multiformis ... — ... sine sollicitudine felicitas. |
| (p.710) | Leer. |
| (p.711-720) | Ps. Seneca
: Epistolae ad Paulum et Pauli ad Senecam (PLS 1, 673ff. Ed.: C. W. Barlow, Epistolae Senecae ad Paulum et Pauli ad Senecam [Papers and Monographs of the American Academy in Rome 10]. Rom 1938. -- CPL 191). 1 |
| p. 711 | Tit.: (Rot) Incipit prologus beati Ieronimi super epistola Pauli ad Senecam et Senece ad Paulum Lucius Annaeus Seneca Cordubensis... Credo tibi Paule nuntiatum quid heri cum Lucilio nostro de apocryphis et aliis rebus habuerimus ... — ... Data Kal. Augusti Leonae et Savino consulibus. |
| (p.720) | Seneca, L. Annaeus (?)
: Epitaphium (Ed.: E. Baehrens--F. Vollmer, Poetae Latini Minores V. Leipzig 1883, 386; C. Prato, Gli epigrammi attribuiti a L. Anneo Seneca [Biblioteca degli scrittori greci e latini]. Rom 1964, 102. -- Walther, Initia 3960; Schaller--Könsgen 3242). 1 |
| p. 720 | Tit.: (Rot) Epitaphium Senece in morte Cura labor meritum sumpti pro munere honores ... — ... Namque animam caelo reddimus ossa tibi. -- (p. 720 Schlußschrift, Datierung, Schreibername rot) Finitur feliciter per fratrem Leonardum de Feldorf anno domini 1483 Nonas Septembris [5.9.1483]. |
| (p.721-740 (cap. 3ff.)) | Ps. Aristoteles
: Secretum secretorum (translatio Philippi Tripolitani) (Ed.: R. Möller, Hiltgart von Hürnheim. Mittelhochdeutsche Prosaübersetzung des 'Secretum secretorum' [DTM 56]. Berlin 1963. -- Schmitt--Knox 1985, 55-75 Nr. 81). 1 |
| p. 721 | Tit.: (Rot) Sequuntur excerpta ex Aristotelis epistola quam scripsit ad Allexandrum Fili gloriosissime imperator lustrissime (!) etc. Scias igitur quod qui occulta detegit et archana revelat ipsum in proximo multa infortunia consequantur ... — ... et multas alias infirmitates. -- (Am unteren Freirand Schreibernotiz rot über die Unvollständigkeit der Vorlage) In exemplari de 3a parte corporis defectus fuit quere ... hic spacium. |
| (p.741-747 (lib. IV, cap.113: De fabulis poeticis)) | Vincentius Bellovacensis OP
: Speculum historiale (Drucke: Straßburg 1473 u.ö. -- Kaeppeli 3987). 1 |
| p. 741 | Tit.: (Rot) Capitulum 113 4ti libri Speculi doctrinalis Vincencii de fabulis poeticis Fabulas poetae a fundo nominaverunt quia non sunt res fictae ... — ... et inde se ornavit suosque. |
| (p.748 und 4 folgende, unsignierte Blätter) | Leer. |
| (p.749-772) | Biblia: Tabula auctoritatum Bibliae repertarum in Decreto (RB 8674). 1 |
| p. 749 | Tit.: [ohne Titel] Abstinete ad tempus vos ut vacetis orationi: 1a ad Corinthios VII capitulo (1.Cor. 7,5). XXI distinctio in palea. LXXXII distinctio 'Proposuisti' ... — ... Non haberes in me nisi tibi etc. Ioh. XIX (19,11). XXII q. [1] # Sic etiam [bricht am Ende einer Versoseite ab]. |
| (p.773) | Federprobe . |
| (p.773) | Ave Maria. |
| (p.774) | Leer. |
| (p.775-776) | Remedia pro memoria. 1 |
| p. 775 | Tit.: Aliqua remedia pro memoria Ergo pro adipiscenda bona memoria caput purgetur. Recipe piretrum origanum galganum zinziber ... — ... et valet vinum ad extrahendum omnem superfluitatem capitis. |
| (p.777-779) | Iohannes de Toleto CRSA
: Praeceptum medicum ad memoriam augendam (Thorndike--Kibre 489.2). 1 |
| p. 777 | Tit.: Aliud optimum remedium pro memoria Ego Iohannes de Toleto in sacra pagina doctor et utriusque iuris professor canonicus ecclesiae Cantiburgiensis eiusdem universitatis rector rogatus a peritis aliisque doctoribus plurimis ... ut aliquem tractatulum brevem et compendiosum omnis particuli ... componerem in scriptis redigerem... (p. 778) His igitur quae praemissa sunt summa diligentia observanti habitaque conveniente quiete nocturna die lucescente vadas ad solem si calidus fuerit ... — ... Hoc in reprobationem damnationis imputetur sed dent gloriae aeternae sapientiam. Cuius est honor et gloria in saecula saeculorum. Amen. |
| (p.780-783) | Ars memorativa (Heimann-Seelbach 2000, 56 f., Nr. 2.4). 1 |
| p. 780 | Tit.: [ohne Titel] Quidam magister Lipcensis studii tradens artem memorandi eandem commendat auctoritatibus Aristotelis Senecae Tullii sancti Thomae de Aquino et postea dicit quod ista ars pluribus congruit ... — ... Tandem dicit quod maius exercitium requiritur in septem artibus liberalibus quam in aliis tribus facultatibus. Unde Aristoteles: Memoriam autem duo salvant scilicet positio sub ordine et frequens meditatio. Deo gratias. |
| (p.784-788) | Leer. |