Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41387
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1763 (60, B 25)
IOHANNES SCHLITPACHER DE WEILHEIM (lateinisch/deutsch)
Papier   XI, 222, I* Bl.   143×108   Melk, 1465-1466; Nachträge von 1474 und 1475   
Abbildungen von VorderdeckelVorderdeckel-SpiegelI/1rI/1vI/2vXrXIrXIv2r10v17r20v22v27v30v40v45v49v60v62r66v70v80v82r90v93v100v110v111r120v130r133av140v147r154r159v166r170v190v195v200r201r205r208v210r210v211r220vI*rI*vHinterdeckel-SpiegelHinterdeckel
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 15)

"Walther, Proverbia", "Walther, Initia", "Friedberg II", "Díaz y Díaz"
alle Initien
(VD-Spiegel) Notiz über Gewichte und Hohlmaße.
   1
VD-Spiegel Tit.: [ohne Titel]
Stater id est loth, uncia continet duos stateres
(VD-Spiegel) Matthias Corvinus Apparatus et processus contra Turcos a. 1475 (compendium) (Ausg. der dt. Fassung: J. Chmel, Actenstücke und Briefe zur Geschichte des Hauses Habsburg im Zeitalter Maximilian's I. Aus Archiven und Bibliotheken [Monumenta Habsburgica I,2]. Wien 1855, 78 f. Nr. V). Lit.: A. Huber, Geschichte Österreichs III. Gotha 1888, 233.).
   1
VD-Spiegel Tit.: [ohne Titel]
Notandum quod de processu mirabili et magnifico domini Matthiae regis Hungariae contra Turcos anno domini 1475 facto vulgariter late descripto sententialiter continentur quod de Buda exierunt circa LXX milia virorum ... — ... Item omnis populus paratus ad huiusmodi <..., 1 Wort unleserlich> provisus est cum alimentis. Haec sententialiter.
(VD-Spiegel) Sentenz.
   1
VD-Spiegel Tit.: [ohne Titel]
Utinam spes sit maior in auxilio divino quam in brachio humano.
(VD-Spiegel) Spruch (Priamel): Selig und noch seliger (6 Verse), dt. (Druck: K. Euling, Hundert noch ungedruckte Priameln [Göttinger Beiträge zur deutschen Philologie 2]. Paderborn 1887, 65, Nr. XXXIX).
   1
VD-Spiegel Tit.: [ohne Titel]
Selig ist der nymmer u/ebel spricht aber seliger ist der nymmer sein nachsten vernicht ... — ... allerseligst der obleit an dem iungsten gericht.
(VD-Spiegel) Sentenz, dt.
   1
VD-Spiegel Tit.: [ohne Titel]
Aigner nucz verporgner neid und unczeittiger rat haben zersto/ert manig gu/et landt und scho/ene stat.
(VD-Spiegel) Nota.
(I/1 und I*) Sakramentar-Fragment. Melk, um 1310/15 (in Schrift und Ausstattung zu Cod. 461 gehörig); Fleuronnéeinitialen.
(I/1r) Tabula codicis von der Hand des Iohannes Schlitpacher.
(I/1r) Vers (Walther, Proverbia 1853, V. 1 = Walther, Initia 1881).
   1
I/1r Tit.: Oracius
Aut prodesse volunt aut delectare poetae.
(I/1r) Versus (Walther, Initia 13211).
   1
I/1r Tit.: Idem
Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci.
(I/1r) Versus (Walther, Initia 12361).
   1
I/1r Tit.: Quidam.
Nulla libris erit apta manus ferrugine tincta ... — ... non tenet una domus.
(I/1r) Versus (Walther, Initia 3728).
   1
I/1r Cum quis namque piam sine qui coniunge putas ... — ... Prosperitas ludus carmina forma puer.
(I/1r) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
I/1r Tit.: [ohne Titel]
Haec dictio: Nomen habet decem ... versus ... — ... Designat ...
(I/1v) Nota.
(I/2r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Gemma Bibliae: Canon brevis = Prologus (Lit.: VL VIII (1992) 739 Nr. VII.1.b (F. J. Worstbrock).
   1
I/2r Tit.: (Rot) Canon brevis pro maiori intellectu sequentis opusculi
Pro aliquali sequentis opusculi intellectu est sciendum quod quilibet eius versuum principales duas duorum aut tres trium perstringit Bibliae materias ... — ... in ipso opusculo pulchre insinuatur proximorum ad profectum et Dei honorem. Cui laus et gratiarum actio aeternaliter benedicto. Amen. [Nachtrag:] Sequitur: Includit etc.
(I/2r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Versus de sex aetatibus mundi (Walther, Initia 640).
   1
I/2r Tit.: [ohne Titel]
Aetas mundi prima velut scriptura docet nos
Milia sexcentos quingenos [am Rand: 1656] sex tenet annos ... — ... Ad Christum natum totalis summa resultat
Anni mille ter octingenta cum quadraginta [am Rand: 3840]. -- (I/1r, Schlußschrift) Iste probabilis est calculus ut reputo. 3840. (I/1r Lokalisierung und Werkdatierung rot) Cella Marie cepit opus Melk perficit ipsum 1447.
(I/2v-Xr) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Gemma Bibliae (534 Hexameter) (In RB nicht verzeichnet. -- Walther, Initia 9255 Lit.: VL VIII 1992) 739 Nr. VII.1.b F. J. Worstbrock).
   1
I/2v Tit.: (Invocatio und Datierung) In Christi nomine. 65. (Unterer Rand Tagesdatierung) 25 octobris [25.10.1465]. (Rot) Prefaciuncula gemme biblie
Includit puto Biblia si tollas nisi septem / Exceptis et Psalmis mille ducenta capitula ... / Actis rebus flumina currunt et duo peccant ... — ... Sed Babylon cecidit alleluia caniturque / Vinctus abit Satan urbs nova fit sex lege fructus [eingeschoben: bis]. -- (Xr, Schlussschrift rot) Fert quingenta trigintaque 4or hec metra gemma. (Werkdatierung schwarz) Hoc dictatur opus Cristi quando numerasti annos mille quatercentum quadragintaque septem [1447].
(Xv) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Forma vitae honestae metrica (14 Verse, mit Akrostichon 'Frater Iohannes') (Walther, Initia 6772 Lit.: VL VIII 1992) 742 F. J. Worstbrock).
   1
Xv Tit.: (Rot) Personale tene quod sequitur regimen
Formae vivendi quo tendas praefice finem Recta fides firma spes sit dilectio vera ... — ... Escis potu somno vestibus utere parce Sensus cor custodi patiens humilis.
(Xv) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Versus ad Deum, BMV et angelum custodem (Walther, Initia 4501).
   1
Xv Tit.: (Rot) Hiis lecto metris parce benigne Deus
Diligo te Deus affectu verbo simul actu Propter te cunctas volo quae tibi sunt bonitates ... — ... Tutor apostole mi defende tuere precor me Deprime tres hostes tutor apostole mi.
(XIr) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Calculus probabilis de duratione mundi ab Adamo usque ad Christum.
   1
XIr Tit.: Prima etas... Secunda etas... Tercia etas
Adam cum esset annorum 130 genuit Seth... Abraham centum annorum genuit Isaac ... — ... Puto tamen quod praecisa duratio mundi nemini mortalium sit certa sed sufficit calculus probabilis. -- (Vers) Anni mille ter octo C14 quater ante Iesum sunt. -- (XIr Tagesdatierung) 8 [?] Februarii [8.2.].
(XIv(=1v)-200r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Summarium de continentia Bibliae (In RB nicht nachgewiesen Lit.: VL VIII 1992) 736 Nr. V.3 F. J. Worstbrock).
   1
XIv = 1v Tit.: (Rot) Prefatio in summarium de continencia biblie. (Unterer Rand rot Tagesdatierung in einer Invocatio) Dulcis Apollinaris memoraberis mis [23.7.]. -- (2r rot Datierung) 1465 (Invocatio) In Cristi nomine. (Unterer Rand Wiederholung der Datierung und Tagesdatierung in einer Invocatio) 1465. Martir Apollinaris memor esto mei [23.7.1465]. (I/1r zeitnahe Zuweisung an Schlitpacher) Summarium biblie patris Iohannis Slitpacher de Weylhaim [?]. (Auch auf dem Titelschild Schlitpacher zugewiesen).
Quaecumque scripta sunt ad nostram doctrinam scripta sunt etc. ut ait apostolus ad Romanos XV capitulo [Rom. 15,4]. Dictis verbis habetur concors et pulchra sententia 2e ad Timotheum 3 [2. Tim. 3,16]. Ex quibus clarum fit quod divina scriptura ad nostram doctrinam edita est salutarem... -- ... (Versus) Autor scripturae sacrae quaeso Deus alme / Hoc opus exiguum da fore proficuum. (Rot Invocatio) Dulcis Apollinaris memorabere mis. (2r Genesis, Datierung: Summula perstringit praesens quae biblia claudit 1465. Invocatio: In Christi nomine) In principio creavit Deus caelum et terram etcetera (Gen. 1,1). Primum libri Genesis capitulum in quo de mundi et partium eius agitur creatione obscurum est et variae expositiones reperiuntur ... — ... Ecce ex campo scripturarum paucis spicarum collectis sententiis studio principaliter brevitatis ac ex oblivione et angustia temporis magni manipuli materiarum in dominico agro remanserunt. Pro fine huius summarium de continentia Bibliae sit laus Deo omnipotenti et gratiarum actio sempiterna Amen. -- (Zwei Schreiberverse) Consummatur opus mis quarta parte sub anni / Adiutore Deo cui gloria laus honor omnis. (Darauf folgt eine Invocatio in kleinerer Schrift mit Tagesdatierung) Pro me sancte pium Luca precare Iesum [18.10.]
(154r unterer Rand) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Nota.
(111ar (Schaltzettel)) Tractatus de philosophia morali.
   1
111ar Tit.: [ohne Titel]
Philosophia moralis est scientia principaliter considerans de homine felicitate et operibus
(133av-r [!] (Schaltzettel)) Nota de prophetis minoribus.
(200v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Notula de fluxu temporum ab Adam usque ad Christum (de duratione quinque aetatum mundi).
   1
200v Tit.: (Rot) Notula de duracione quinque etatum mundi
De fluxu temporis ab Adam usque ad Christum dominum natum ex virgine sunt valde contrariae opiniones amplius quam in mille annis [am Rand eingefügt: aliquae] ab invicem differentes ... — ... non continent 4or milia annorum ut patet ex dictis salva correctione.
(200v) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
200v Tit.: Versus
Ad Christum natum fluxerunt mille ter anni Octingenti viginti quoque quattuor anni. Alias: Necnon ut puto bis duodeni sicut ego puto.
(201r-204v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Materiale Psalterii (= kürzende Bearbeitung der Summa Psalmorum materialis) (vgl. RB 4953 [Summa materialis Psalmorum]). Vgl. VL VIII 1992) 735 Nr. V.1.c F. J. Worstbrock), zur 'Summa materialis Psalmorum'.).
   1
201r Tit.: (Rot) Materiale psalterii veri [?]. Materiale breve psalterii sequitur
Beatus vir etc. (Ps. 1,1). Primus Psalmus inducit ad studium sacrae scripturae in Psalterio sub laude Dei contentae eius fructum assignando ... — ... Laudate dominum in sanctis eius (Ps. 150,1). Psalmus finalis totius Psalterii conclusio est invitatio ad laudem Dei secundum statum beatorum. Et sic per musica instrumenta magnitudo iocunditatis caelestis designatur. Quam donet nobis quem laudat spiritus omnis. Amen. -- (Invocatio und Tagesdatierung, in kleinerer Schrift) Ursula regina me virgo tuere benigna [21.10.].
(204v) Versus (Walther, Initia 19209).
   1
204v Tit.: [ohne Titel]
Ter quinquagenos David canit ordine Psalmos Versibus bis mille sex centos sex canit ille.
(204v) Versus (Walther, Initia 9895).
   1
204v Tit.: (Rot, nach dem Vers) Versus de materia quinque librorum decretalium
Iudex iudicium clerus sponsalia crimen.
(205r-208r) Descriptiones titulorum quinque librorum Decretalium.
   1
205r Tit.: (Rot) Descripciones titulorum primi libri decretalium
Non tres dicimus esse deos sed unum Deum omnipotentem invisibilem incommutabilem qui totus ubique est ... — ... Regula etiam quandoque dicitur diffinitio compendiosa rerum complectens universitatem unde dicitur regula quae rem breviter enarrat ff. de regula iuris. Regula.
(208v-209v) Divisio corporis iuris et nomina doctorum theologiae, quae in iure alligantur et modus legendi iura in breviaturis (= Modus legendi iura) (Aus drei Teilen: Einteilung des Rechts und Namen der Rechtsbücher, Namen der Rechtsgelehrten, Rechtsabkürzungen mit anschließendem Abkürzungsverzeichnis).
   1
208v Tit.: [ohne Titel]
Sciendum quod corpus iuris dividitur in ius canonicum et ius civile. Ius canonicum dividitur in Decretum et Decretales... Visis libris restat videre de dictionibus et litteris... (209v) Gratianus monachus fuit compositor Decreti cuius dicta non sunt authentica ... — ... et debet sic allegari Extravagans 'De invidia' quae fuit Urbani vel Extravagans 'Detestandi' quae fuit Bonifatii et sic de aliis.
(210r) Iodocus Gartner de Berching OFM Vocabularius consanguineorum (Identisch mit dem Vokabular am Ende des Iodocus Gartner de Berching zugeschriebeneen Traktats 'De cognatione spirituali', überliefert in Melk, Cod. 680, 172v).
   1
210r Tit.: Vocabula consangineorum
Fratrueles sunt filii duorum fratrum consobrini filii duarum sororum ... — ... propior sobrinus id est patris mei frater patruelis etcetera.
(210r) Versus (De electione) (Walther, Initia 3165).
   1
210r Tit.: [ohne Titel]
Congregat inquirit in scriptis vota redegit ... — ... Si quid omittatur electio mox reprobatur.
(210r) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
210r Tit.: [ohne Titel]
Defectus pendens paupertas gratia servans Casibus his poneris plures retinere praebendis.
(210r) Verse (Bei Walther nicht nachgewiesen).
   1
210r Tit.: [ohne Titel]
Crimen debilitas indoctus et vulgaris [?] Scandala plebs datur tollunt sedes dominorum ... — ... Arbitrium sequitur substantia [?] cetera [?] patris Olim quarta fuit Sidonis qui tertio nec est.
(210v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Tractatulus de annis ab exitu filiorum Israel de Aegypto usque ad annum quartum regni Salomonis (In VL nicht nachgewiesen).
   1
210v Tit.: (Invocatio) In Cristi nomine. (Am Rand Datierung) 1466
Tempus ab exitu filiorum Israel de Aegypto usque ad quartum annum regni Salomonis fuit 480 annorum ut claret 3ii Regum capitulo 6to in principio (3.Reg. 6,1) ... — ... quia optarem in hac diffinite a peritioribus edoceri. -- (210v Tagesdatierung) Hec die sancti Rudberti episcopi [27.3.1466].
(210ar (Schaltzettel aus Pergament)) Bonifatius VIII. papa Liber Sextus (Exc.) = VI 3.14.3 (Ed.: Friedberg II, 1052).
   1
210ar Tit.: (Datierung) 1474. Bonifacius libro 6to de regularibus et transeuntibus ad religionem
Constitutionem Innocentianam quae prohibet conversorum professionem recipi ante annum probationis elapsum ... — ... In aliis autem religionibus professio expresse vel tacite fieri potest licite infra annum. Haec ille ibi. -- (Schlußschrift) Hec decretalis bene notetur propter ignaros eiusdem.
(210av (Schaltzettel)) Gregorius IX. papa Decretalium libri V ('Liber extra'): X 5.38.5 (Ed.: Friedberg II, 885).
   1
210av Tit.: (Rot) De penitenciis et remissionibus libro 5to capitulum Quod quidam
Quod quidam ad confessionem de criminibus veniunt ... — ... est paenitentia indicenda [Ende der Dekretale, darauf folgt vermutlich die Glosse] id est opera bona... -- ... quia indigne fieret. Vide glossam. Libro 5to.
(211r-220v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Descriptio summorum pontificum, cardinalium, patriarcharum, etc. ordinis sancti Benedicti qui in conventu Nurnbergensi ad sanctum Aegidium OSB depicti sunt (Lit.: VL VIII (1992) 744 Nr. IX.3 (F. J. Worstbrock).
   1
211r Tit.: (Invocatio und Datierung) In Cristi nomine 1474 (am Rand) Fabiani et Sebastiani [20.1.1474]
Sciendum quod in conventu Nürnbergensi ad sanctum Aegidium ordinis sancti Benedicti depicti sunt omnes summi pontifices cardinales patriarchae archiepiscopi et episcopi monachi et conversi de ordine sancti Benedicti nec non sanctae moniales canonisati ... — ... Tandem XV abbatissae ac sanctimoniales subiunguntur.
(220v) Michael Lochmair de Heideck Quaestiones duae: De prioratu et de aetate abbatis eligendi (Exc.).
   1
220v Tit.: [ohne Titel]
Utrum suscipiens prioratum in alio monasterio fiat ineligibilis. Responsio duplex est: Prioratus unus conventualis habens annexam dignitatem... -- ... (Hinweis auf den Codex, aus der die Quaestio exzerpiert wurde [?], in kleinerer Schrift) In libello ubi Floretus decreti. -- Utrum eligendus in abbatem ordinis sancti Benedicti debeat esse triginta annorum. Responsio: Non sed sufficit quod sit XXV annorum ... — ... et propter necessitatem. (Hinweis auf den Codex, aus der die Quaestio exzerpiert wurde [?], in kleinerer Schrift) In Psalterio glosato [!] maiori. -- (Schlußschrift) Ad illas questiones respondit plenius egregius vir magister Michael Lochmair sacre theologie et iuris canonici doctor.
(221r-222v) Leer.
(I*r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Excerpta.
(I*v) Schreibervers.
   1
I*v Festo Cecilie consummatur [oberhalb davon: et (?) in ligatura] liber ille 1465 Cum qua mater clemens sis misero mihi clemens [22.11.1465].
(I*v (Exc. aus Lib. V, cap. 39)) Isidorus Hispalensis Etymologiarum sive Originum libri XX (PL 82, 73-728; Ed.: W. M. Lindsay, Isidori Hispalensis episcopi etymologiarum sive originum libri XX. Oxford 1911. - CPL 1186; RB 5164; Díaz y Díaz 122).
   1
I*v Tit.: [ohne Titel]
Nota quod Isidorus 5to Etymologiarum prope finem scribit quod Cleopatra duobus annis regnaverat
(HD-Spiegel (Exc.)) Iohannes de Rupescissa OFM Liber Ostensor (Kurzfassung) (Nicht gedruckt Lit.: Halleux 1981, 142-156, 229-231 Beschreibung der Vaticana-Hs.).
   1
HD-Spiegel Tit.: (Datierung) 1475. Ex prophecia fratris Iohannis de Ripascissa [!] pauperis incarcerati
In nomine domini. Amen. Intentio Dei prima est totum saeculum in unam fidem catholicam ecclesiae generalis Romanae sub oboedientia unici Romani pontificis ... — ... Nisi conversi fueritis gladium suum vibravit arcum suum tentendit [!, recte: tetendit]. -- (HD-Spiegel, Schlußschrift und Tagesdatierung) Hec breviter perscripta sunt ex prophetia sive fantasia predicta satis prolixa. In die 8va assumpcionis [22.8.(1475)].