Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41420 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1801 (825, P 11)
SAMMELHANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN TEXTEN
Papier   302 Bl.   220×145   Melk, 1427
 Volldigitalisat



hebraica.at – Hebräische Fragmente in dieser Handschrift: fol. 1r-2v ; HDS (Abklatsch)
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 13, 15, 17, 49, 51, 66, 74, 76, 157, 163, 247, 261, 271, 293, 296.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 5)

Lagen: 8.VI96 + VII110 + 2.VI134 + 3(VI+1)179 + VI191 + VII205 + VIII221 + 7.VI302. Auf 34 folgt 34a, auf 154 154a und 154b, auf 233 233a, auf 252 252a und auf 283 382a; in Zählung übersprungen: 57; Zählung springt von 168 auf 179; Einzelblätter: 147, 157 und 162a.
Moderne Bleistiftfoliierung. Kustoden A – Z, ab T (244v) zusätzlich mit schwarzen Punkten in rotem Kreis versehen, aufsteigend von 1 bis 5 Punkten (Kustode Z [290v]), danach eine Lage ohne Buchstabenkustode, jedoch mit 6 Punkten (302v). Mehrere Lagen mit getrennter Zählung zusammengefasst: (13–47) primus – tercius, (48–110) primus – [quintus], (111–179) primus – quintus, damit Ende diese Art der Zählung.
Schrift:
Schriftraum: 152-155 × 93-112    Spaltenzahl: 1    Zeilenzahl: 28   
Schriftart: Bastarda
Lokalisiert und datiert in Melk am 22.1.1427 auf 228v und am 20.10.1427 auf 293v. – Eine Hand. Der Schreiber könnte möglicherweise identisch mit jenem von Cod. 746 sein.
Ausstattung: Rubriziert   

Hs. enthält 1 Fragment
Falz   Pergament   
Ausstattung: Illuminiert   Rankeninitiale(n)   
Im Falz vor Bl. 153 ein Fragment mit Rankeninitiale.

Einband: nach 1427     Streicheisenlinien        
Spätgotischer Einband: Rauhleder über Holz mit Streicheisenlinien. Melk, bald nach 1427 (unter der Voraussetzung, dass die Notiz über die Weihe der Altäre der neuen Stiftskirche im Jahr 1429 auf dem ehemaligen HD-Spiegel zeitnah eingetragen wurde). – Je 5 kreisrunde Beschläge, 1 verloren. 2 Langriemenschließen (Riemen verloren). – (VD) Titelschild erhalten, Signaturschild verloren. – Auf den Deckelspiegeln Abklatsche hebräischer Fragmente (heute abgelöst und als Fragm. hebr. XXI/1-2 einsigniert). Fälze aus mindestens zwei verschiedenen Handschriften des 13. und 15. Jh.


(1r) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. (1r) Melker Stempel Bibliotheca Mellicensis (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 36); (1r, 4r, 302r, 302v) Melker Stempel Bibliothek des Stiftes Melk (Melk Inventar I, Tafel XIV Abb. 39). – Im Katalog von 1483 unter der Signatur C 116 genannt (MBKÖ I 190, Z. 23-26), im Katalog von 1517 unter der Signatur K 65.
Christine Glaßner; Wasserzeichen: Maria Stieglecker, Juli 2019
"Melk Inventar I", "MBKÖ I", "GW", "Hain", "Kaeppeli", "Bloomfield", "RB", "PL", "Franz, Messe", "CPL", "Díaz y Díaz", "Damerau 1969", "Binder 1965", "RS", "Jeudy 1991.2", "CSEL", "CC", "BHM", "Madre", "CPPM", "Roth 1991", "PLS", "Zumkeller", "Schramb 1702"
alle Initien
(VDS) Hebräisches Fragment (Abklatsch). Das Fragment ist abgelöst und trägt die Signatur Fragm. hebr. XXI/1.
(1r-3v) Tabula codicis (15. Jh.). Vom Schreiber der Handschrift. Verweissystem auf Buchstaben und römische Ziffern, die den einzelnen Teilen überschrieben sind, sowie auf verstreute Exzerpta aus der Summa Pisana: A. Exposicio Haymonis super epistolas Pauli ... (3r) I. De sexto precepto ... VI. Et questiones. Et questio ubi debeat missa celebrari. (3v) Ex suma Pisani. A. De ignorancia ... ... – ... B. Quod sit scandalum passivum.
(4r ff. u. ö.) Guilelmus Peraldus OP Summa vitiorum (Drucke: GW 12051-12057 = Hain 12383-12392. - Kaeppeli 1622 A; Bloomfield 6045 [Tabula] und 1628). Die unter dem Titel 'Florilegium asceticum' angesetzten Teile der Handschrift stammen vermutlich überwiegend daraus.
(4r-12v) Florilegium asceticum.
   4
4r Notandum quod praesens vita plena est poenalitatibus defectibus adversitatibus et miseriis ... — ... et pugitivis conspersa.
9v Tit.: (Rot) De negligencia
Neglegentia utrum sit peccatum mortale. Respondetur secundum Thomam Secunda Secundae quaestione 54: Duplex potest esse mortale
(Vgl. Innsbruck UBLT, Cod. 612, 224v)
10r Tit.: (Rot) Multiplex malum provenit ex indiscreto fervore
Notandum quod detestationem indiscreti fervoris potest valere si ostendamus mala ... — ... bonam diaetam.
12r Tit.: (Rot) De ignorancia
Ignorantia utrum sit peccatum. Respondetur secundum Thomam Secunda Secundae quaestione 76: Ignorantia eorum quae quis tenetur scire ... — ... cui non facile creditur.
(4r) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermo de signis, per quae noscitur, utrum unus sit in caritate, Exc. Beginn des in Melk, Cod. 653, 199v-202r und Cod. 1407, 177v-180v Nicolaus de Dinkelsbühl zugeschriebenen Sermonesexzerpts (möglicherweise aus De dilectione Dei et proximi).
   1
4r Tit.: [ohne Titel]. A.
Notandum quod nemo potest hac in vita per certitudinem scire se esse in caritate ... — ... delicata enim quis intelligit
(darin 4r-9r) Haimo Altissiodorensis OSB (?) In divi Pauli epistolas expositio, Exc. (RB 3101-3114).
   1
4r Quid enim tam facile ut Origenes dicit, quid tam leve ... — ... sed vitae meritum. (PL 117, 417A-C etc., endet mit PL 117, 379)
(13r-47r) Iohannes magisterExpositio in Summa sacrificiorum (Versus Hildeberti de missa [PL 171, 1177-1196]) (Parallelüberlieferung: Admont, Cod. 163, 108r-157v [dat. 1408]; Graz UB, Cod. 523, 167v-234r [dat. 1417], ebd. Cod. 548, 123r-184r; Wien ÖNB, Cod. 4645, 271r-309r [15. Jh.]; Wilhering, Cod. 90, 1r-28r [14. Jh.]; München BSB, Clm 26894, 102-158. – Lit.: Franz, Messe 499-502).
   1
13r Tit.: (Rot) Exposicio misse. L[ittera] b
Dubium est utrum cottidie sit celebrandum, ad quod respondet Innocentius dicens: In perceptione corporis et sanguinis Christi magna est nobis adhibenda discretio ... Ex isto sequitur aliud dubium. Sint duo quorum unus cocti die celebret ex devotione et amore, alter interdum vacet ex reverentia et timore ... — ... Post sumptum eucharistiae sacramentum sacerdos digitos abluit et perfudit ... sive quod agitur per ignorantiam, negligentiam et industriam ad quorum mundatione offertur sacrificium salutare. Et propter hoc etiam quidam missa finita exutis sacris vestibus iterum lavant manus.
(32v-47r passim) Guilelmus Duranti Rationale divinorum officiorum, Exc.
(47v-51v) Florilegium asceticum.
   12
47v Tit.: (Rot) De scandalo
Si autem intendit eum inducere ad peccandum venialiter ... — ... qui ex se scandalizaret.
48r Tit.: (Rot) 3. C. De confessione quedam dubia et de fornicacione
Utrum aliquo casu teneatur quis confessionem iterare. Responditur secundum Petrum iterare tenemur in quattuor casibus
48r Tit.: (Rot) De crapula
Crapula est gravamen spiritus unde dominus in evangelio: Attendite autem vobis ne forte gravetur corda vstra in crapula et ebrietate
48v Tit.: (Rot) De ebrietate
Vinum et mulieres faciunt apostatare sapientes (Sir 19,2) ... — ... ingenii impendit.
48v Tit.: (Rot) Peccatum contra naturam
Peccatum contra naturam fit duobus modis
49v Tit.: (Rot) De fornicacione religiosorum
Nota quod vita claustralis est angelica vita, quia angelicam vitam imitari debet in puritate vel castitate ... — ... ut oculi.
50r Tit.: (Rot) Fornicacio sanctimonialium
Sequitur peccatum carnis in sanctimonialibus. Quidem adeo grave est in sanctimonialibus quod non solum fornicatio est ibi sed etiam adulterium, incestus et struprum et quasi peccatum contra naturam ... — ... quia in habitu suo sepeliuntur.
50v Tit.: (50r, Rot) De hiis que prestant occasionem huic peccato
Sequitur de his quae praestant occasionem huic peccato quae sunt octo
50v Tit.: (Rot) De peccato vetularum
Sequitur de peccato vetularum. Multa autem sunt per quem magnitudo huius peccati ostendi potest ... — ... ipse diabolus.
50v Tit.: (Rot) De aspectu mulierum
Ecclesiastes 7,27: Inveni amariorem morte mulierem quae laqueus venatorum est et sagena cor eius ... Hoc ideo dicitur ut iste qui in manu eius benetur sciat se iam esse in vinculis diaboli
51r Tit.: (Rot) De colloquio
Sequitur de colloquio mulierum. Quidem valde timendum est primo per hoc quod primo ... — ... quasi gladius biceps.
51r Tit.: (Rot) De auditu
Sequitur de auditu cantilenarum amatoriarum et turpiloquiorum instrumentorum musicorum ... — ... quam talia perpetrare.
(52r-61v) Florilegium asceticum de avaritia.
   12
52r Tit.: D. (Rot) De avaricia
Cum anima secundum naturam sublimior sit et purior caelo tamquam Deo similis exaltata debet esse a terrenis istis ... — ... manifestare potest etcetera.
52r Tit.: (Rot) Sequitur de hiis que reprehensiva sunt circa acceptores munerum que sunt V
Primum est quando aliquis qui non indiget accipit quod pauperibus dari debuit ... — ... Maledictus homo qui facit opus Dei fraudulenter.
52r Tit.: (Rot) De prodigalitate
Hieronymus: Paria sunt histrionibus dare et daemonibus sacrificare ... — ... Unde Iohannes octavo (8,54): Si ego glorifico meipsum gloria mea nihil est.
52v Tit.: (Rot) De mercatoribus
Octo vero mala sunt qui habundant in mercatoribus. Primum est vendere quanto carius possunt vel emere quanto vilius possunt ... — ... odit lucem.
53v Tit.: (Rot) De accepcione munerum
Primum est quod munera excaecan eos. Secundum quod eos mutos reddunt ... — ... Dextera eorum repleta est muneribus (Ps 25,10).
55r Tit.: (Rot) De mercenariis
Quomodo mercenarii habenat se ad gregem ostenditur in Ezechiele 34 ubi sic dicitur eis: Lac comedebatis, et lanis operiebamini, et, quod crassum erat, occidebatis ... (Ez 34,3-4) ... — ... coram hominibus.
56r Tit.: (Rot) Concursus ad numos
Sequitur de ultimo signo avaritiae quod est concursus ad nummos horarios et processiones et cetera loca in quibus solet offerri ... — ... caelestibus iungi.
57v Tit.: (Rot) De avaricia sciencie
Bernardus: Non minus pium est animae docere scientiam quam dare copori escam. Et Augustinus: Non est magnum pascere ventres morituros ... — ... vel susceptum non bene gerit.
58v Tit.: (Rot) De peccato lusorum
Possunt vero ibi accidere XIV peccata. Primum peccatum est cupiditas quae est radix omnium malorum ... — ... Deum esse blasphemandi.
59r Tit.: (Rot) De prodigalitate
Hieronymus: Paria sunt histrionibus dare et daemonibus sacrificare ... — ... Si ego glorifico meipsum lgoria mea nihil est (Io 9,54).
59v Tit.: (Rot) Utrum peccet quis audiendo detractionem. Responsio
Secundum Thomam Secunda Secundae quaestione 73: Si aliquis detractiones audiat absque resistentia videtur detractori consentire ... — ... quia timor humanus quandoque potest esse peccatum mortale.
59v Tit.: [ohne Titel]
Ieremias 8(,6): Nullus est qui agat paenitentiam super peccato dicens: Quid feci ... — ... cum ipse sit debilis etc.
(60r-62v) Florilegium asceticum de acedia, de temporis conservatione, de somno, de vitio dilatationis.
   6
60r Tit.: E. (Rot) De accidia
Apocalypsis 3(,15-16): Utinam frigidus esses et calidus, sed quia tepidus es, incipiam te emovere ex ore meo ... — ... et sunt ocot quae possunt valere ad hoc.
60v Tit.: (Rot) De temporis conservacione
Primo possunt valere ad haec verba sacrae scripturae quibus monemur ad temporis conservationem ... — ... et peccatorum suorum remissionem, Dei gratiam et gloriam aeternam.
61r Tit.: (Rot) De sompno
Primo nimietas somni ad hoc pertinet quod legitur in Proverbiorum 6(,9): Usquequo piger dormis ... — ... mitte nos in gregem porcorum.
61v Tit.: (Rot) De vicio dilacionis
Duae autem sunt species dilationis quae multum nocent hominibus, scilicet dilatio conversionis et confessionis ... — ... nisi dominus magnam gratiam facere voluerit.
62r Tit.: (Rot) De impedimentis in morte
Item ad difficultatem conversionis facit hoc quod homo habet circa mortem multa impedimenta ... — ... homines peccata sua.
62v Tit.: (Rot) De dilacione confessionis
Ecclesiasticus 17(,27): Vivus et sanus confiteberis et laudabis Deum et glorificaberis in miserationibus illius ... — ... mansiones multae sunt.
(63r-71r) Florilegium asceticum de superbia, de praesumptione, de pulchritudine scripturae, de superbia cantus, de consuetudine aliquarum ecclesiarum, de superbia ministrorum ecclesiae, de somniis, de inoboedientia, de speciebus hypocrisis.
   10
63r Tit.: F. (Rot) De superbia
Legitur in Iob 41. Gregorius: Evidentissimum signum reproborum est superbia et humilitas electorum ... — ... ut dicatur hypocrita non est.
65r Tit.: (Rot) De presumpcione
Notandum quod dominus aliquando viros sanctos permittit in aliquod manifestum et mortale cadere peccatum
66r Tit.: (Rot) De pulchritudine scripture
Notandum quod quasi spirituale adulterium est quando amore amplectuntur pulchritudinem scripturae
66v Tit.: (Rot) De superbia cantus
Sequitur de superbia cantus: Notandum ergo quod Notandum ergo quod circa cantum haec sunt reprehensibilia. Primo reprehensibile est cum quis nimis blandam vocem quaerit
67r Tit.: (Rot) De consuetudine aliquarum ecclesiarum
Nota quod tangendum est aliquid de consuetudine illarum ecclesiarum quae nolunt canonizare nisi nobiles
67v Tit.: (Rot) De superbia ministrorum ecclesie
Notandum ergo est quod superbia multum timenda est ministris ecclesiae quinque de causis. Primo quia habent causas superbiendi
68v Tit.: (Rot) De sompniis
Non est credendum somniis, quia quo impulsu fiant facile non elucet
69r Tit.: (Rot) De inobediencia
Sequitur de inobedientia eorum qui sollemnitates non celebrant. Notandum ergo quod quattuor sunt quae pertinent ad observantiam sollemnitatum. Primum est a terrenis operibus cessare
70r Tit.: (Rot) De inobediencia
Sequitur de obedientia eorum qui contemnunt quando ab ecclesia excommunicantur. Et notandum in primis quod duae sint species excommunicationis, scilicet maior et minor
71r Tit.: (Rot) De speciebus ypocrisis que sunt tres
Sequitur de speciebus hypocrisi et possunt distingui tres species ipsius. Prima est quando aliquis coram hominibus simut se oboedire Deo et in occulto non timet offendere Deum ... — ... illo cui detrahit.
(71v-72r) Florilegium asceticum de invidia, de quattuor quae suadent nobis dilectionem fraternam.
   1
71v Tit.: F (Rot) De invidia
Unde Cyprianus loquens de invidia dicit: Huic vultus
(72v-84r) Florilegium asceticum de ira, de remediis contra iram etc.
   1
72v Tit.: (Rot) Qui non wlt odium dimittere ... De speciebus ire ... (73r) G. De ira
Nota quod ille qui habet rancorem in corde et odium, cum ipse dicit dominicam orationem maledicit sibi ipsi ... Notandum ergo quod est quaedam ira quae bona est ... — ... quae tollatur tam in praesenti quam in futuro.
(84v) Gregorius I. Magnus OSB Moralia in Iob, Excerpta.
   1
84v Tit.: (Rot) Gregorius in Moralibus
Nos enim quia infirmi homines sumus cum de Deo hominibus loquimur ... — ... quae nos ante accepimus pervenire
(85r-91r) Isidorus Hispalensis Sententiarum libri III, Excerpta (lib. II, cap. 28-30, 34-44; lib. III, cap. 1, 2, 3, 4, 5) (PL 83, 537-738. – CPL 1199; Díaz y Díaz 111). Aus PL 83, 628-661, leicht gekürzt. Gregorius zugeschrieben.
   1
85r Tit.: H (Rot) Item ex dictis Gregorii
Per sensus carnis morbus intelligitur mentis ... — ... ut tamen oporteat. – (Nach einer Leerzeile) Murumur est oblocutio indebito modo facta contra Deum vel contra praelatum vel factum alicuius.
(91v-96v) Guilelmus Peraldus Summa de vitiis (GW 12051 und 12052. – Kaeppeli 1622).
   1
91v Tit.: (Rot) De duobus modis debet se unusquisque irreprehensibilem exhibere coram deo et hominibus
Debet unusquisque quantum potest irreprehensibilem se exhibere. Primum quidem coram Deo ... — ... debent in eo delectari
(97r-v) De confessione et peccato, Excerpta aus Bernardus Claraevallensis.
   1
97r Tit.: I. (Rot) De confessione et peccato
Et quia a Deo peccandi recessi nisi per veram confessionem ad illum redire non possum ... — ... quoniam plus nocet domesticus hostis.
(98r-105v) Nicolaus de Dinkelsbühl Lectura Mellicensis, Exc. (Teiledition: Damerau 1969, 235-291 [Liber IV, distinctio IX, quaestio 3]; Ed. des Prologs: Binder 1965. – RS 569).
   1
98r Tit.: I. (Rot) Ex libro 4o sentenciarum secundum magistrum Nycolaum de Duenkelspuechel
Est notandum quod tripliciter contigit aliquem esse in peccato mortali. Primo scilicet quod tunc peccat mortaliter actualiter peccato interiori vel exteriori ... — ... ne mutetur ordo sacrificii.
(106r-110v) Exemplum contra proprietarios (Auch überliefert in München BSB, Clm 3576, 82r-83v [Katalogbeschreibung]).
   1
106r Tit.: K. (Rot) Contra proprietarios
Legitur in vitas patrum quod quidam senior dixit cuidam iuniori neligenti qui petiit ut pro se oraret: Impossibile est diabolum a te discedere aliis pro te orantibus ... — ... Ad quintum et ultimum quo etiam mala volntus dici potest ... quia secundum propriam voluntatem vadit.
(110v) Excerpta de paenitentia.
   1
110v Tit.: (Rot) De penitencia
Profecto verus paenitens, bonus oboediens, amabilis socius ... — ... ostende illi malitiam adversariorum tuorum.
(111r-132v) Excerpta sententiarum de diversis.
   1
111r Tit.: L. (Rot) Excerpta sentenciarum de diversis
Hieronymus: Cuiuscumque aedificii Christus fundamentun non fuerit destruetur ... Seneca: Per exempla iustorum multi proficiunt ... — ... Sunt multi qui intrant ecclesiam ... Verum Christi templum anima est credentis, ut ait apostolus: Templum Dei sanctum est, quid estis vos.
(132v-135v) Remigius Altissiodorensis OSB Liber de divinis officiis (cap. 40: De oratione dominica) (PL 101, 1265-1269 [unter dem Namen des Alcuin]; PL 208, 1074-1079 [unter dem Namen des Martinus Legionensis]; Ed.: J. C. Vives, Expositio in Orationem dominicam. Appendix. Rom 1903, 237-240. - Bloomfield 8366 und 8351; vgl. Jeudy 1991.2, Nr. 4).
   1
132v Tit.: L. (Rot) Dominica oracio
Pater noster etc. Haec autem obsecratio dominica vocatur, quia eam dominus docuit et a domino oratio dominica ... ... — ... sed sacietas aeterna electorum de contemplatione Dei omnipotentis.
(135v-136r) Excerpta patrum.
   2
135v Tit.: (Rot) Augustinus de civitate
De his qui propter malos loca mutant quasi non possint inter malos esse ... — ... Sir 19(,2): Vinum et mulieres faciunt apostatare sapientes.
136r Tit.: [ohne Titel]
Alter alterius onera portate (Gal 6,2). Sunt onera alicuius ponderis et sunt onera peccatorum ... — ... ut diligatis invicem.
(136v-139v) Hieronymus In Ieremiam prophetam libri VI, Exc. (PL 24, 705–936; CSEL 59, 3–440; CC 74, 1–347. – CPL 586. BHM 211). Hier: PL 24, 702 D ff. und weitere Exzerpte.
   1
136v Tit.: (Rot) Jeronimus super Iheremyam
Cumque, inquit, fuero misertus tui ne iustum te esse putes, sed semper memento iniquitatis tuae et scito quia in dominum fornicatus sis ... — ... ut loquerer in auribus vestris omnia verba haec.
(139v-144v) Ps. HieronymusIn Lamentationes expositio in III libros distributa, Exc. (PL 111, 1183 A 1–1268 D 2. – RB 7055; BHM 462). Hier: PL 111, 1234 A ff.
   1
139v Tit.: (Rot) Exposicio beati Ieronimi in lamentaciones Ieremie
Propter peccata enim nostra, et iniquitates patrum nostrorum, Ierusalem et populus tuus in opprobrium sunt omnibus ... — ... in die iudicii.
(145r-v) Iohannes magisterExpositio in Summa sacrificiorum (Versus Hildeberti de missa [PL 171, 1177-1196]) (Parallelüberlieferung: Admont, Cod. 163, 108r-157v [dat. 1408]; Graz UB, Cod. 523, 167v-234r [dat. 1417], ebd. Cod. 548, 123r-184r; Wien ÖNB, Cod. 4645, 271r-309r [15. Jh.]; Wilhering, Cod. 90, 1r-28r [14. Jh.]; München BSB, Clm 26894, 102-158. – Lit.: Franz, Messe 499-502). Hier nur Expositio canonis, Exc.
   1
145r Tit.: M (Rot) Exposicio misse
Te igitur clementissime pater etc. Primo sciendum quod ista coniunctio igitur est illativa praecedentium quia refertur ad sanctos quasi diceret: Cum tu dominus sis sanctus, tum caeli et terra pleni sunt tua gloria
(146r-147v) Hieronymus In Ieremiam prophetam libri VI, Exc. (PL 24, 705–936; CSEL 59, 3–440; CC 74, 1–347. – CPL 586. BHM 211).
(148r-149v) Nicolaus de Dinkelsbühl Commentarius in Sententias, Exc.
   1
148r Tit.: N (Rot) Item continentur excerpta ex libro Sentenciarum secundum magistrum Nycolaum
Consuesce ubicumque a superioribus comperis in capitulo sive extra, quod statim flexis genibus culpam dicas
(150r-154av) Nicolaus de Dinkelsbühl De tribus partibus paenitentiae (Tractatus octo IV) (Madre 180-187). Madre 184.
   1
150r Tit.: (Rot) Magistri Nyciolay de penitencia et contricione
Ezechiel 18 legitur: Quicumque homo peccator conversus fuerit
(154br-157v) Excerpta patrum. Genannt sind Thomas von Aquino und Haimo.
   1
154br Tit.: (Rot) Sanctus Thomas de noctura pollucione ... Quattuor virtutes cardinales ...
Nota quod pollutio nocturna non est peccatum mortale ... Prudentia, temperantia, fortitudo, iustitia. Quattuor virtutes appellantur cardinales
(158r-191v) Nicolaus de Dinkelsbühl De tribus partibus paenitentiae (Tractatus octo IV) (Madre 180-187). Nr. 9-15 (Madre 184).
   1
158r Tit.: O (Rot) De penitencia
Expeditur de prima parte paenitentiae quae est contritio et cum hoc de restitutione quae est quoddam paraeambulum necessarium ... — ... contra triplex ius, naturale, ecclesiasticum et divinum, a quo nos custodiat qui sine fine viti et regnat. Amen.
(162av) Hugo Ripelin de Argentina OP Compendium theologicae veritatis, Excerpta (Ed.: P. Jammy, Alberti Magni opera XIII. Lyon 1651 [online]; A. et Ae. Borgnet, Alberti Magni opera XXXIV. Paris 1895, 1-270 [online]. – Kaeppeli 1982; Bloomfield 6399).
(191v) Excerpta de paenitentia.
   1
191v Tit.: (Rot) De penitencia
Genesis 18 (recte 4,13): Dixit Cain ad dominum: Maior est iniquitas mea quam ut veniam merear
(192r-199v) Ps. Bernardus Claraevallensis OCistDe interiori domo, capp. 1-28 (= Ps. Augustinus, Liber de bono conscientiae) (PL 184, 507-538. – Bloomfield 1787; CPPM II 3089). Hier Cap. 1-11 (PL 184, 507-517 A).
   1
192r Tit.: P (Rot) Incipit liber de consciencia sancti Bernhardi
Domus haec, in qua habitamus, ex omni parte sui ruinam nobis minatur ... — ... se alia, vocatur scientia. C[... bricht ab].
(200r-205v) Hugo Ripelin de Argentina OP Compendium theologicae veritatis, Excerpta (Ed.: P. Jammy, Alberti Magni opera XIII. Lyon 1651 [online]; A. et Ae. Borgnet, Alberti Magni opera XXXIV. Paris 1895, 1-270 [online]. – Kaeppeli 1982; Bloomfield 6399). Hier Borgnet S. 102 ff.
   1
200r Tit.: Q (Rot) Ex summa theologice veritatis
Sciendum quod peccatum veniale numquam potest mortale fieri ... — ... quod est irremissibile.
(206r-v) Excerpta de superbia.
   3
206r Tit.: Q (Rot) Superbia: De hiis que deberent cohibere mulieres a nimio amore pulchritudinis
Quicumque vero sunt qui deberent mulieres cohibere a nimio amore pulchritudinis. Primum est vanitas ... — ... est occasio mortis aeternae.
207r Tit.: (Rot) De superbia prelatorum
Primo quia monet eos sacra scriptura ad hoc ... — ... in regnum caelorum.
207v Tit.: (Rot) De peccato procurii
Notandum quod ille qui iuramentum illicitum facit
(208r-221r) Summa vitiorum, Excerpta de simonia, conscientia, inoboedientia etc.
   4
208r Tit.: R (Rot) De symonia ex summa viciorum
Octo sunt quae valent ad detestationem simoniae. Primum est istud verbum Damasi papae
213v Tit.: (Rot) Anshelmus
Quaeritur quod est debitum quod Deo debemus. Anselmus: Omnis voluntas rationis creaturae subiectae
215r Tit.: (Rot) De consciencia ... Diffiniciones naturales magistrales consciencie sunt iste
Conscientia est cognitio sui ipsius. Item conscientia est habitus animi agendorum ... — ... non sit nimia etc.
216r Tit.: (Rot) De inobediencia
Notandum ergo quod inoboedientia primo hominem facit idolatram
(221v) Leer.
(222r-228v) Ps. AugustinusSpeculum peccatorum (PL 40, 983-992 = Roth 1991, 183-226 [gemeinsam mit einer oberdeutschen u. mittelniederdeutschen Übersetzung]. PLS 2, 1366. – Vgl. CPL 386; BHM 616; CPPM II 3076).
   1
Tit.: S (Rot) Speculum peccatoris
Quoniam, fratres carissimi, in via uius saeculi fugientis sumus ... — ... vitam aeternam possideas. Quid tibi concedat lle qui est in saecula saeculorum benedictus. – (228v Datierung, Lokalisierung rot) Explicit speculum peccatoris in die sancti Vincencii anno 27 in Mellico etc. [22.1.1427].
(229r-230v) Antonius Rampegolus OESA Biblia aurea, Excerpta (Drucke: Hain 13877-13879, 13681-13683, 1385, 1387. – RB 1419; Zumkeller 115).
   1
229r Tit.: (Rot) De sacra scriptura
Sacra scriptura continet testamentum vetustatis contentivum figurarum, sacramentum novitatis expressivum doctrinarum ... — ... Nam cum Christus temptaretur a diabolo tribus verbis se defendit (Mt 4).
(230v-233v) Excerpta de infirmitate hominum, de timore, de scandalo.
   3
230v Tit.: (Rot) De infirmitate hominum
Nota quod infirmitas hominem ad patientiam inclinat
232r Tit.: (Rot) Timor
Timor: Utrum timor sit peccatum. Responditur secundum Thomam secunda secundae
232v Tit.: (Rot) Circa distinccionem quarti libri sentenciarum de scandalo
Est notandum primo quod duplex est scandalum unum activum aliud passivum
(233ar-293v) Nicolaus de Dinkelsbühl De decem praeceptis decalogi (Tractatus octo II) (Madre 169-175; Bloomfield 5860). Madre 172.
   1
233ar Tit.: T (Rot) .X. precepta. Ex sermone primi precepti secundum magistrum Nycolaum
Sunt autem triplicia bona nostra. Prima sunt spiritualia ut anima et bona quae eidem insunt ... — ... ut huiusmodi mandatorum observantia sit Deo accepta et digna gloriae sempiternae. Ad quam nos perducere dignetur sancta trinitas et indivisa unitas, pater et filius et Spiritus sanctus cui est honor et gloria virtus et potestas per infinita saecula saeculorum. Amen. – (293v Lokalisierung, Datierung rot) Explicit finitus est in monasterio Mellicensi in octava sancti Colomanni anno 27 [20.10.1427].
(294r-v) Excerpta de delectatione et derisione.
   1
294r Tit.: V
Notandum ergo quod si aliquis cooligat herbam medicinalem cum symbolo divino vel oratione dominica vel scribat in charta symbolum vel dominicam orationem ... Delectatio ... (294v) Utrum derisio sit spirituale peccatum
(295r-302v) Thomas de Aquino OP Excerpta.
   1
295r Tit.: VI (Rot) Thomas de Aquino de materia sacramenti eukaristie
Notandum est quod generans generat sibi similem in specie ... — ... quandoque veniale.
(302v) Excerpta de caecitate mentis.
   1
302v Tit.: (Rot) De cecitate mentis
Gregorius in Moralibus ponit caecitatem mentis inter vitia ... — ... non est peccatum.
(HDS) Hebräisches Fragment (Abklatsch). Das Fragment ist abgelöst und trägt die Signatur Fragm. hebr. XXI/2.
(ehemals HDS [auf dem hebr. Fragment]) Historische Notiz zur Weihe der Altäre der gotischen Melker Stiftskirche im Jahr 1429 (Vgl. Schramb 1702, 372-374). Nota dominica Oculi videlicet III Kalendas Marcii dedicata sunt VII altaria. Et II Kalendas Marcii quinque altaria. Et Kalendas Marcii dedicata ... apostolorum Petri et Pauli una cum altari sancti Colomanni martyris. Et 6 Nonas Marcii dedicatum est altare sancte Anne et sancte ... et cripta et chori ... omnia ad eandem pertinencia sunt reconciliata eadem die ... anno 29 [1429] ... [Rest unleserlich].