Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=41512 
Melk, Benediktinerstift, Cod. 1918 (783, O 19 [1])
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN TEXTEN AUS DEM UMKREIS DER MELKER REFORM
Papier   381 Bl.   215×150   Melk, Wien (?), 2. Viertel 15. Jh. (Melk, 1434 und Wien [?], Mitte 15. Jh. [1451])   
Handschrift aus 15 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-36) Melk, 1434; 2  (37-60); 3  (61-68); 4  (69-117); 5  (118-129); 6  (130-176); 7  (177-231); 8  (232-259); 9  (260-281); 10  (282-305); 11  (306-309) 1436-1451; 12  (310-333) 1451-1454; 13  (334-346); 14  (347-370) 1442; 15  (371-381)
 Volldigitalisat



 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7, Teil 8, Teil 9, Teil 10, Teil 11, Teil 12, Teil 13, Teil 14, Teil 15  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7, Teil 8, Teil 9, Teil 10, Teil 11, Teil 12, Teil 13, Teil 14, Teil 15  |  Einzelbilder: fol. 5, 28, 40, 51, 63, 83, 99, 109, 120, 145, 147, 153, 157, 158, 165, 179, 182, 235, 246, 255, 262, 265, 276, 306, 307, 311, 323, 326, 360, 363, 371, 375.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 24)

Foliierung des 15. Jh. – Zahlreiche Fragmente (lat., hebr.) in den Fälzen sowie als Verstärkung um die äußeren Blätter der Lagen.

Teil 11-36   Papier   Melk, 1434
Lagen: (VI+1)12+ 2.VI36. Nach fol. 3 wurde ein kleineres Blatt eingefügt, heute mit 3a gezählt. – (12v) Reklamat.
Schrift:
(1r-33v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schreiber: Conradus de Geisenfeld   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Möglicherweise von Conradus de Geisenfeld geschrieben (Schriftvergleich).
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rubriken, rote Lombarden, vereinzelt Fleuronéeinitialen.
Teil 237-60   Papier   
Lagen: 2.VI60.
Nach Wasserzeichenbefund: Mitte 15. Jh.
Schrift: 5 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(37r-54r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schreiber: Conradus de Geisenfeld   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Möglicherweise von Conradus de Geisenfeld geschrieben (Schriftvergleich).
Schrift 2(54v-55r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 3(55r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Vgl. Schrift 2, Teil 3, Schrift 2, Teil 5 und Schrift 2, Teil 9.
Schrift 4(55v-56v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Vgl. Schrift 2, Teil 3 und Schrift 2, Teil 4.
Schrift 5(57r-60v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rubriken, rote Lombarden, vereinzelt Fleuronéeinitialen.
Teil 361-68   Papier   
Lagen: IV68.
Nach Wasserzeichenbefund: um 1440.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(61r-68r) Schreiber: Conradus de Geisenfeld   Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Möglicherweise von Conradus de Geisenfeld geschrieben (Schriftvergleich).
Schrift 2(68r/v) Schriftart: Bastarda
Vgl. Schrift 3, Teil 2, Schrift 2, Teil 5 und Schrift 2, Teil 9.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rubriken, rote Lombarden, Fleuronéeinitialen.
Teil 469-117   Papier   
Lagen: 4.VI117. 88 bei Zählung übersprungen. – Reklamanten.
Nach Wasserzeichenbefund: um 1451/1453.
Schrift:
(69r-117v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schreiber: Fridericus de Lichtenfelß – Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Geschrieben von Fridericus de Lichtenfels (vgl. 117v). Fridericus de Lichtenfels, auch Fridericus Fabri (Student in Heidelberg, 1444 in Erfurt, Kleriker von Würzburg; wohl als Berufsschreiber für die Klöster Benediktbeuren und Regensburg, St. Emmeram [Krämer, Scriptores]) ist in zahlreichen Codices als Schreiber nachgewiesen (Krämer ohne diese Melker Hs.).
Ausstattung: Fleuronnéeinitiale(n)   
Rote Lombarden.
Teil 5118-129   Papier   
Lagen: VI129.
Nach Wasserzeichenbefund: 6. Jz. 15. Jh.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(118r-128v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(129rv) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Vgl. Schrift 3, Teil 2, Schrift 2, Teil 3 und Schrift 2, Teil 9.
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriziert, rote Lombarden.
Teil 6130-176   Papier   
Lagen: 4.VI176. Auf 147 folgt 147a. – (163v) Reklamant.
Nach Wasserzeichenbefund: um 1455/1465.
Schrift: 4 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(130r-133v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 2(134r-135r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Schrift 3(135r-147r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 4(147v-175v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rubriziert, rote Lombarden, (130r) Fleuronéeinitliale.
Teil 7177-231   Papier   
Lagen: 4.VI223 + IV231. Auf 186 folgt 186a. – Lagenzählung: (187v) 1us. (223v) Reklamant.
Nach Wasserzeichenbefund: 2. Jz. 15. Jh.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(177r-187v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(188r-230r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriken, rote Lombarden.
Teil 8232-259   Papier   
Lagen: 2.V251 + IV259. – Reklamanten.
Nach Wasserzeichenbefund: um 1430/1435.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(232r-248v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(248v-259v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriken, rote Lombarden.
Teil 9260-281   Papier   
Lagen: VI271 + V281.
Nach Wasserzeichenbefund: um 1451/1453.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(260r-275v, 280r-281r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Schlaufenlose Bastarda
Schrift 2(276r-279v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Vgl. Schrift 3, Teil 2, Schrift 2, Teil 3 und Schrift 2, Teil 5.
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriken, rote Lombarden.
Teil 10282-305   Papier   
Heute in Melk, Cod. 800, Bl. 86-109
Teil 11306-309   Papier   1436-1451 (?)
Lagen: II309.
Nach Wasserzeichenbefund: Anfang 15. Jh.
Schrift:
(306r-309r) Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriken, rote Lombarden.
Teil 12310-333   Papier   1451-1454
Lagen: 2.VI333.
Nach Wasserzeichenbefund: Mitte 15. Jh.
Schrift: 3 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(310r-321r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(321v-322r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Gotische Kursive
Schrift 3(322v-333v) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Teil 13334-346   Papier   
Entfernt, heute in Cod. 800.
Teil 14347-370   Papier   1442
Lagen: 2.VI370. – Lagenzählung: 2 ( 347r) und 3 (349r). (348v) Reklamant.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(347r-368r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Schrift 2(369v-370r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriken, rote Lombarden.
Teil 15371-381   Papier   
Lagen: VI381. Auf 373 folgt 373a.
Nach Wasserzeichenbefund: 2./3. Jz. 15. Jh.
Schrift:
(371r-381r) Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda
Ausstattung:
Rote Lombarden.

Hs. enthält 2 Fragmente
VDS   Pergament   um 1160/1180
Überklebt. Als Umschlag um die erste Lage gebunden. Zu HDS gehörig.
Ausstattung: Rubriziert   
HDS   Pergament   um 1160/1180
Als Umschlag um die letzte Lage gebunden. Zu VDS gehörig.
Ausstattung: Rubriziert   

Einband: Gotisch     Streicheisenlinien        
Brauner Ziegenledereinband über Holz mit Streicheisenlinien. Zwei Riemenschließen (beide verloren). – (VD) Titel- und Signaturschilder erhalten; Titelschild stark abgerieben, daher beinahe unleserlich.


Bl. 282-305 fehlen und befinden sich heute in Melk, Cod. 800 (vgl. dazu die Notiz in der Handschrift mit Verweis auf die alte Signatur P 57), Bl. 86-109 (Teil VIII der Handschrift); dort auch die hier fehlenden Bl. 334-346 als Bl. 22-34 (Teil V) eingebunden. – (1r) Melker Besitzvermerk und Signatur des 16. Jh. – (1r, 381v) Melker Besitzstempel (Melk Inventar I, Tafel XIV, Abb. 36 und 39). – Im Katalog von 1483 unter der Signatur F 48 genannt (MBKÖ I 241, Z. 16 - 242, Z. 10), im Katalog von 1517 unter der Signatur C 87.
Christine Glaßner/Maria Stieglecker, Juni 2020
"Melk Inventar I", "MBKÖ I", "PL", "SBO", "BGOC", "VL", "Pez BA VIII", "Hubalek 1963", "Santiago Otero 1987", "Schneyer", "Distelbrink", "Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII", "Hölzel 1998", "Glorieux VIII", "Kaeppeli", "Frank 1966", "Du Pin, Gerson IV", "RB", "CC", "CPPM", "CCPM", "Duellius 1723", "CPL", "Franz, Messe", "Caplan 1934", "Caplan 1936", "Glückert 1930", "Eilenstein 1936", "Lhotsky, Ebendorfer", "Walter 1901", "Glaßner-Haidinger 1996"
alle Initien
(VD-Spiegel) Tabula codicis (15. Jh.).
Teil 1
(1r-14r) Bernardus Claraevallensis OCist De praecepto et dispensatione (PL 182, 859-894; Ed.: SBO III [1963], 253-294).
   1
1r Tit.: (Rot) Epistola in librum de dispensatione et precepto editum a beato Bernardo abbate Clarevallensis.
Domino abbati Columbensi frater Bernardus abbas dictus de Claravalle... Qua mente iam tacebo ... — ... quod et studium satisfacere voluntati. – (14r Datierung) Finivi die sancti Mauri etcetera 34o [15.1.1434].
(14v-22v) Bernardus Claraevallensis OCist Apologia ad Guillelmum abbatem (PL 182, 895-918; Ed.: SBO III [1963], 81-108).
   1
14v Tit.: Sermo excusationis. (Rot) Apologia beati Bernardi. Incipit.
Venerabili patri ... frater Bernardus fratrum qui in Claravalle sunt ... — ... omnino precor et supplico. Valete. (22v Schlussschrift, Datierung rot) Explicit apologia. Incepi die Fabiani finivi die Vincentii .34. [20.1.-22.1.1434].
(22v-54r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistolae (PL 182, 67-716; Ed.: SBO VII-VIII [1974-1977]).
(22v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistolae (prologus).
   1
22v Frater Robertus sancti Bernardi monachus
(22v-25v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 1 (Ed.: SBO VII [1974], 1-11).
   1
22v Bernardus abbas Claravallensis Roberto adolescenti
(25v-26v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 4 (Ed.: SBO VII [1974], 24-27).
   1
25v Domino abbati Arnoldo frater Bernardus de Claravalle spiritum compunctionis
(26v-27r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 5 (Ed.: SBO VII [1974], 28f.).
   1
26r Tua mihi satis comperta humilitas
(27r-v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 6 (Ed.: SBO VII [1974], 29f.).
   1
27r Domino Brunoni viro illustri et dilecto suo... Ex quo dudum Remis
(27v-31v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 7 (Ed.: SBO VII [1974], 31-46).
   1
27v Si maneres in caritate
(31v-34r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 107 (Ed.: SBO VII [1974], 267-276).
   1
31v Thomae dilecto filio Bernardus quod filio. Quid opus est verbis
(34r-v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 108 (Ed.: SBO VII [1974], 277-279).
   1
34r Carissimo filio suo Thomae... Bene facis agnoscens debitum tuae promissionis
(34v-35r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 104 (Ed.: SBO VII [1974], 261-263).
   1
34v Saepe meum animum dulcissima tui subeunte memoria
(35r-v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 105 (Ed.: SBO VII [1974], 264f.).
   1
35r Bernardus abbas Claravallensis Romano suo, quod suo. Bene fecisti, carissime, tui nobis per litteras et renovans dulcem memoriam
(35v-36r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 109 (Ed.: SBO VII [1974], 280-282).
   1
35v Dilectis fillis G. et sociis eius B. ... Sermo qui insonuit aedificat multos
(36r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 110 (Ed.: SBO VII [1974], 282 f.).
   1
36r Si filium vestrum facit Deus et suum
(36r) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 112 (Ed.: SBO VII [1974], 286 f.).
   1
36r Doleo super te, fili mi Gaufride
(36r-v) Bernardus Claraevallensis OCist Epistola 111 (Ed.: SBO VII [1974], 283-285).
   1
Sola causa, qua liceat non oboedire parentibus
Teil 2
(37r-54r) Petrus Venerabilis OSB Epistola ad s. Bernardum super improperatione rigoris ordinis sui non servati (PL 189, 112. – BGOC 19, Nr. 9685).
   1
37r Tit.: (Rot) Epistola venerabili Petri abbatie Cluniacensis ad sanctum Bernardum super improperacione rigoris ordinis sui non servati
Pro meritis venerabili, pro affectu ergo nos dilectissimo domino Bernardo ... Diu est, frater carissime ... — ... remota omni invidiae rubigire confirmetur. (Rot) Explicit.
(54v-55r) Iohannes Keck OSB Epistola responsoria consultationis super expeditione cuiusdam alchimistae in foro conscientiae (1445 IV 1 [?], Tegernsee) (Nicht gedruckt. – Lit.: VL IV [1983], Sp. 1096, Nr. 21 [H. Rossmann] mit weiterer Überlieferung).
   1
54v Tit.: Epistola responsiva [gestrichen: super] consultacionis super expedicione cuiusdam alchimiste in foro conscienso [!]
Venerabili patri sacri iuris canonici licenciato domino Iohanni Tulbechk [Tulbeck] praeposito Sancti Viti extra muros Frisingenses etcetera. Omni quam habet facultate peccatoris oratio praemissa. Venerabilis per praesentem baiuli causam audivi vestra paternitas mandatis obtemperatis hortatus suum adolescentem ... — ... nec non pater amicissime vale me semper ut es solitus immaturus. Ex Tegernsee die Iovis infra mensem Aprilis anno etcetera XLV° [1.4.(?)1445] per vestri paternitatis fratrem Iohannem Keck sui cum humili subiectione.
(55r) Rotula Understorfensium [= Indersdorf] (a. 1464) de obitu infra paucos dies plurium.
   1
Tit.: De obitu infra paucos dies plurium qui denunciantur
Reverendae (!) religiosique patres domini et fratres in Christo honorandi. Licet ex humana fragilitate non immerito conqueri de domini severitate ... — ... pro eo absque dubio nobis ostendentes singularem caritatem vicissitudine perpetua recompensandam. Ex Understorff etc. 1464.
(55v-56v) Responsiva consultationis, utrum homo in statu innocentiae mori potuisset.
   1
55v Tit.: Responsiva consultacionis utrum scilicet homo in statu innocencie mori potuisset
Venerabilis pater et domine licentiae venerande. Materia de qua scribitis longa est et lata et difficile videtur scribendo tollere scrupulos fratris ... — ... et alios defectus patimur ex naturali conditione etcetera.
(57r-58r) Correptio fraterna cuiusdam.
   1
57r Tit.: Cuiusdam correpcio fraterna
Venerabilis domine frater ac fautor carissime. Iudicastis me heri aversum a vobis et recte iudicastis ... — ... Reddite ad cor et pensate quae dicuntur dum tempus habetis.
(58v-59v) Epistola encyclica Tegernseensium de obitu domini Caspari Ayndorffer olim abbatis in Tegernsee (1461 I 20, Tegernsee) (Druck: Pez BA VIII [1725], 589-595).
   1
58v Tit.: De obitu domini Caspar [!] abbatis et reformatoris in Tegernsee. Ad Mellicum
In Iesu omnium salvatore. Post luctus et lamenta praesentis miseriae vera futurae beatitudinis gaudia feliciter assequi sempiterna. Reverende pater honorabilesque religiosi patres et fratres. Cum sit versa in luctum cythara nostra ... — ... En patres et fratres quia amor eius de quo sermo sed et dolor pro eodem nos vobis [!] excedere fecit quod quidem caritas vestra benignius velit interpretari. Fratres prior et conventus monasterii Tegernsee heu oves sine pastore heu heu.
(59v-60v) Bernardus de Waging OSB Epistola ad Iohannem Schlitpacher de Casparo abbatis obitu et electione Conradi huius nominis V. abbatis Tegernseensis (1461 II 2, Tegernsee) (Druck: Pez BA VIII [1725], 595-600. Hubalek 1963, 244-249 Nr. 132, mit vorhergehendem Regest).
   1
59v Tit.: De successore electo prefati monasterii Tegernsee domino Caspar [!] prelibato defuncto ad fratrem Iohannem de Weilhaim
In Iesu Christo cum orationibus devotis et recommendationibus solitis filialem sincerissimum affectum. Reverende cordialissime pater nunc inter mortales unice et singularissime dilecte immo super omnes amantissime. Vestrae reverendae paternitatis pridie a me scripta recepta ... — ... ut quemadmodum cepimus proficiendo cottidie in melius finem tandem optatum et optimum feliciter assequamur. Amen. Valentini LXI [14.2.1461]. Frater Bernhardus prior in Tegernsee.
Teil 3
(61r-68r) Iohannes de Palomar De esu carnium monachorum ad Iohannem [de Ochsenhusen] abbatem Scotorum Viennae (Santiago Otero 1987, 147 f.).
   1
61r Tit.: (Rot) Prefatio in tractatum de esu et abstinencia carnium monachorum magistri Iohannis de Palomar doctoris deretorum auditoris sacri apostolici pallacii qui floruit tempore concilii Basiliensis
Amantissimo patri domino Iohanni abbati monasterii sanctae Mariae ordinis sancti Benedicti Viennae Scotorum vulgariter nuncupati Iohannes de Palomar ... Cum primum vestrae paternitatis ... Surgent in iudicio filii Rechab. Homines ex illo carnali populo sub umbra legis vivente ... — ... sed etiam cuiuslibet melius sentientis. Deo gratias.
(68r-v) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Quaestio utrum monachis sanis et fortibus Ordinis sancti Benedicti esum carnium concesserit papa Benedictus XII constitutionum capitulo 26 de esu carnium (Parallelüberlieferung: Basel UB, Cod. A VIII 59, 358r [mit Zuschreibung an Schlitpacher]. – Lit.: VL VIII [1992] Sp. 734 Nr. III [nicht sicher, ob der vorliegende Text gemeint ist]).
   1
68r Tit.: [ohne Titel] (Im zeitnahen Inhaltsverzeichnis, VD-Spiegel, nicht genannt)
Est quaestio an monachis sanis et fortibus ordinis sancti Benedicti esum carnium concesserit papa Benedictus XII constitutionum suarum capitulo XXVIo. Pro responsione ad praesens dubium praemittitur talis suppositio: Sanis et fortibus monachis esus carnium est in regula sancti Benedicti universaliter prohibitus ut patet ex capitulo 36 et 39 regulae suae ... — ... Graviter autem aegroti non cadunt sub praefato rigore. Pluribus omissis haec sufficiant causa brevitatis.
Teil 4
(69r-117v) Guibertus Tornacensis OFM De laude melliflui nominis domini nostri Iesu Christi (Schneyer 2, 307 f.; Distelbrink Nr. 202 [= Ps. Bonaventura]).
   1
69r Tit.: (Rot unterstrichen) Incipit pulcherrimum et devotissimum opusculum de laude melflui [!] nominis domini nostri Ihesu Christi editum a devoto domino Bonaventura ordinis fratrum minorum doctore eximio in sacra pagina quondam sancte romane ecclesie presbytero cardinali. Prologus huius operis
Mulier Chanaanaea precibus importuna sed verius opportuna salutem filiae petiit ... (69v) Sicut aqua fontis exigui leviter evaporans ... — ... qui tui cottidie memores sumus in terris. Amen. -- (117v Schreibername, rot unterstrichen) Finitum per manus Friderici de Lichtenfels.
Teil 5
(118r-128v) Bonaventura OFM De quinque festivitatibus pueri Iesu (Ed.: Bonaventura, Ed. Quaracchi VIII, 88-95. Decem opuscula. 2. Aufl. 1965, 181-199. – Distelbrink 20 f., Nr. 15).
   1
118r Tit.: (Rot) Incipit tractatus Bonaventure de quinque festivitatibus domini nostri Ihesu Christi secundum quod fuerat puer
Cum secundum virorum venerabilium quos in ecclesia Dei divina irradiatio plus illustravit ... — ... dulcedinem revocasti. Quam nobis concedat Iesus Christus Mariae filius qui cum patre et filio et Spiritu sancto vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.
(129r-v) Henricus Toke de Bremen Quaestio disputata in concilio Basiliensi 1433 (De recte intelligendis canonibus) (In VL IX [1995] Sp. 964-971 [H. Hölzel] dieses Werk nicht genannt, in Hölzel 1998 nicht nachgewiesen).
   1
129r Tit.: Magister Henricus Toke in questione quam disputavit in concilio Basiliensi anno domini 1433o existens ambasiator archiepiscopi Magburgensis [!] primatis Alamannie
Diligenter advertendum est quod decreta patrum sobrium lectorem et circumspectum intellectorem requirunt qui patienter ferre sciat ... — ... qui territus de insolita visione nescivit quid diceret et ipsi diaboli ipsum strangulantes suffocaverunt. Haec magister H[enricus] Toke.
Teil 6
(130r-147r) Iohannes Gerson De mystica theologia practica (Ed.: Glorieux VIII 18-47, Nr. 402).
   1
130r Tit.: (Invocatio) In nomine domini Ihesu. Amen. (Rot) Tractatus magistri Iohannis Gerson de 12 mistice theologie industriis
Tractantes in lectionibus nostris iam a multo quamvis interrupto tempore de theologia mystica ... (130v, [Rot] Prima industria) Dei vocationem attendere. Vocat Deus ad salutem omnes homines ... — ... subinde dic: O anima gratulabunda. Dilectus meus mihi et ego illi. Explicit. – (147r Schlussschrift, Werkdatierung nach einer Leerzeile, rot unterstrichen) Explicit de duodecim industriis tractatus ad contemplacionem recensitus ab actore (!) anno Mo CCCCo vicesimo secundo in novembri in civitate Lugdunensi.
(147v-160v) Henricus de Bitterfeld OP De formatione et reformatione Ordinis Praedicatorum, Excerpta (Kaeppeli 1709).
   1
147v Tit.: (Rot) Incipit excerptum tractatus reverendi magistri Henrici de Pitterveld doctoris sacre theologie ordinis predicatorum de reformacione status cenobitici
Lex peribit a sapientibus et consilium a senioribus (Ez 7,26). Ab exordio mundi fuit in qualibet re publica ... — ... salvo semper iudicio meliori in his et aliis cui semper humiliter me submitto. (Rot unterstrichen) Explicit.
(161r-175v) Leonardus Huntpichler de Valle Brixinensi OP Tractatus de divinis praedicationibus (Frank 1966, 365 f. Nr. 26).
   1
161r Tit.: (Rot) Tractatus domini Hugonis cardinalis de divinis predicacionibus cum postilla
Doctor egregius totius primus bibliae postillator Hugo cardinalis quendam edidit tractatum brevem et admodum manuductorium de divinis praedicationibus. Hunc tractatulum declaravit ut potuit de sua parvitate frater quidam ordinis Praedicatorum lector conventus Wiennensis in Austria ... Qualiter sentiendum sit ac loquendum de divinis personis ... Iuxta sanctorum traditionem quaedam quae unum sunt tria esse dicuntur ... Haec Hugo. Dubium hic oritur circa verba auctoris ... — ... de qua utrumque balbutiendo tenuem habuimus sermonem. Ipsa eadem praestante quae super omnia benedicta et laudabilis et gloriosa est in saecula. Amen. Ierusalem dicitur filia Sion metaphorice (?) et ceteris.
(176r-v) Leer.
Teil 7
(177r-182v) Chronica ordinis Carthusiensis.
   1
177r Tit.: (Rot) Incipit cronica ordinis Carthusiensis
Laudemus viros gloriosos parentes nostros in generationibus suis ... (Sir 44,1). Verba ista sunt haec scripta loco praefationis et prooemii opusculi subsequentis ... Anno dominicae incarnationis Mo LXXXIIo [1082] vel id circa dum sollemne studium floreret Parisius ... — ... placidissimo fine quievit in domino. Cui est honor et gloria in aeternum. Amen.
(182v-229r) Guilelmus de Hyporegia OP/OCart Tractatus de origine et veritate ordinis Carthusiensis (Kaeppeli 1507).
   1
182v Tit.: (Rot) Incipit tractatus libelli qui intitulatur defensio ordinis Carthusiensis. (Nachtrag 1. Drittel 18. Jh. durch Bernhard Pez) Gullerini de Hypporegia
Satelles -is dicitur minister crudelitatis miles tyranni maleficiorum socius latronum domesticus ... Veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium (Prv 8,7). In verbis istis Salomon promittit se futurum duplex opus sapientiae ... — ... circa ipsum aliquam facere novitatem. Et haec de ista materia sufficiant. – (229r Schlussschrift nach einer Leerzeile) Hunc librum composuit et compilavit pro defensione ordinis Carthusiensis magister Gullerinus de Ypporegia cognomento Crassus qui fuit generalis quasi (?) in omni scientia. Primo existens in ordine predicatorum per XXX annos postea in ordine Carthusiensium per XXIII annos et ibi feliciter obdormivit in domino.
(229r-230r) Boso OCartEpistola 1 ad Clementem V. papam.
   1
229r Tit.: [ohne Titel]
Sanctissimo et supervenerabili patrum patri domino Clementi ... Refulgens in maiestate vestra divinae virtutis omnipotentia ... — ... qui stat bene non moveatur.
(230r-v) Boso OCartEpistola 2 ad Clementem V. papam.
   1
230r Tit.: [ohne Titel]
Sanctissimo ac venerabilissimo in Christo patri ac domino domino Clementi ... Quia non solum meo sed etiam sociorum meorum iudicio ... — ... valeat semper in domino vestrae excellentiae maiestatis per tempora longiora. Datum Cartusiae VI Kalendis octobris.
(231rv) Leer.
Teil 8
(232r-248v) Petrus de Alliaco Meditatio super septem Psalmos paenitentiales (Druck z. B. [unter dem Namen des Iohannes Gerson]: Du Pin, Gerson IV, 1-26. – RB 6408). Mit zahlreichen Korrekturen einer anderen Hand. – Dt. Fassung: Melk, Cod. 1397, p. 183-214.
   1
232r Tit.: (Rot) Exposicio 7. psalmorum Petri episcopi Cameracensis. (rot unterstrichen) Prefacio super septem Psalmos penitenciales a domino Petro de Eliaco episcopo Cameracensi postmodum tunc sancti Crisogoni presbytero cardinali
Paenitentia vera velut scala quaedam est qua homo peccator qui secundum evangelicam parabolam descendit de Ierusalem in Iericho ... Primus itaque gradus est timor poenae a quo primus Psalmus incipit ... (232v Meditacio devota super primo Psalmo) Domine Iesu Christe future iudex saeculi qui bonos (233r) in caeleste regnum tuum malos vero in ignem aeternum missurus ... — ... quo me finaliter deduci et finaliter ascendere et tecum habitare perenniterque regnare tu misericorditer praestare digneris qui vivis et regnas in saecula saeculorum. Amen etc.
(248v-252v) Directorium praelatorum.
   1
248v Tit.: (Rot) Directorium prelatorum
Ad laudem sanctae et individuae trinitatis patris et filii et Spiritus sancti et in honorem sanctae intemeratae virginis Mariae Dei genitricis totiusque curiae caelestis in salutem corporis et animae et ad profectum atque correptionem omnium praelatorum subscriptas auctoritates legentium praesens opusculum ex diversis dictis sanctorum doctorum edidi et compilavi ... Primo igitur videndum quomodo se quivis praelatus in norma monasticae conversationis ... Consuetudo namque est quorundam officialium ... — ... plenius poterit reformare. Quam salutem nobis praestare dignetur Iesus Christus. Amen.
(252v-256r) Iohannes Herolt OP (Discipulus) Sermo de tribus essentialibus.
   1
252v Tit.: (Rot) Sermo ex Discipulo de tribus substantialibus religionis
Ascendens Iesus in naviculam transfretavit (Mt 9; Mc 2; Lc 5). Deus omnia elementa creaverat munda sed ex usu habitantium sunt facta immunda ... — ... Et postquam mutatus est mente tunc anima eius a corpore soluta est.
(256v-259v) Sermo in cathedra s. Petri factus ad clerum Moguntiae in facie synodi.
   1
256v Tit.: (Rot) Sermo in kathedra sancti Petri factus Maguncie ad clerum in facie synodi
Exaltent eum in ecclesia plebis et in cathedra seniorum laudent eum (Ps 106,32). Hoc verbum Psalmi propheta de beatissimo Petro ac summo eructavit ... — ... in gloriam Dei omnipotentis et salutem animarum vestrarum. Quod nobis facere concedat trinitas beatissima quae imperat et regnat. Amen. – (259v Schlussschrift) Hic sermo factus est Maguncie ad clerum in facie sinodi.
Teil 9
(260r-275v) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 36-45: Homiliae decem ad monachos.
(260r-261r) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 36 = Ad monachos I (PL 50, 833-835; CC 101 A, 419-424. – CPPM I, 4653, 4404* [Ps. Caesarius], 4591 [Ps. Eucherius]).
   1
260r Tit.: (Rot) Sermo de metu futuri iudicii et infernalis miserie
Exhortatur nos sermo divinus ut curamus dum lucem habemus priusquam tenebrae nos comprehendant lucem habemus ... — ... per exercitia iustitiae et misericordiae. Quae cum ita sint quid per tot errores festinamus ad mortem qui tot vias accepimus ad salutem.
(261r-262r) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 37 = Ad monachos II (PL 50, 835-836; CC 101 A, 427-430. – CPPM I, 4654, 2149*, 4415, 4592).
   1
261r Tit.: (Rot) Sermo secundus quid sit ruminare quod mundis animalibus convenit
Quid salubritatis carissimi etiam in praesenti conferant licite occupationes scire debemus ... — ... ad regna caelorum conscendit. Ad quae nos perducere in suo viventes timore dignetur qui regnat in saecula saeculorum. Amen.
(262r-264v) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 38 = Ad monachos III (PL 50, 836-841; PL 58, 883-887; CC 101 A, 435-449. – CPPM I, 4655).
   1
262r Tit.: (Rot) Sermo tercius
Instruit nos atque hortatur sermo divinus qualiter nos attingere debeamus ad inquirenda promissa sua et obtinenda illa bona quae nec visu capi nec auditu percipi nec cogitatu comprehendi possunt ... — ... ut his spiritualibus quibusdam gradibus ascendere mereamur ad promissa domini nostri Iesu Christi. Amen.
(264v-266v) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 39 = Ad monachos IV {= Melk: Caesarius, Homilia II ad monachos} = Ps. Caesarius Arelatensis, Sermo 6 (PL 67, 1056-1059; CC 101 A, 455-464. – CCPM I 4379, 4401, 4594, 4656 und 4763).
)
.
   1
264v Tit.: (Rot) Exhortacio ad audiendum verbum dei affectuose sermo quartus
Sicuti a nobis dominus pro suscepti officii necessitate loquendi poscit officium ita a vobis carissimi audiendi requirit affectum ... — ... ut quod contulit nobis iudicatus integrum in nobis inveniat iudicaturus.
(266v-269r) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 40 = Ad monachos V {= Melk: Caesarius, Homilia IV ad monachos} = Ps. Caesarius Arelatensis, Sermo 8 (PL 50, 844-848; PL 67, 1062-1066; CC 101 A, 469-482. – CPPM I, 4381, 4395 und 4657).
   1
266v Tit.: (Rot) Sermo quintus
Scimus quidem spiritualis militiae cui nos mancipavimus magnam esse in futuro remunerationem ... — ... qui ad palmam consummationis perseverando pervenerit.
(269rv) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 41 = Ad monachos VI {= Melk: Caesarius, Homilia V ad monachos} = Ps. Caesarius Arelatensis, Sermo 9 (PL 50, 848-849; PL 67, 1066-1067; CC 101 A, 487-492. – CPPM I, 4658).
   1
269r Tit.: (Rot) Sermo sextus
Ad hoc ad istum locum convenimus fratres ut domino nostro vacare possimus ... — ... ad munera sua ipso invitante veniamus.
(269v-270r) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 42 = Ad monachos VII (PL 50, 849-850 B, 852 D - 855 A; CC 101 A, 497-505. – CPPM I, 4659).
   1
269v Tit.: (Rot) Sermo septimus
Qui inter multos vitam agere constituunt aut cum grandi fructu aut cum grandi periculo ... — ... dum in saeculo viveremus ita ut fiant posteriora peiora prioribus.
(270v-273r) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 43 = Ad monachos VIII (PL 50, 850-852 D; CC 101 A, 511-516. – CPPM I, 4660).
   1
270v Tit.: (270r rot) Sermo octavus
Si quando terrae operarius et ruris cultor agrum suum seminibus praeparat ... — ... inviolata iustitia inconcussa securitas ac sempiterna felicitas.
(273r-274r) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 44 = Ad monachos IX {= Melk: Caesarius, Homilia VI ad monachos} = Ps. Caesarius Arelatensis, Sermo 10 + Sermo 23 (PL 50, 855-856; PL 67, 1067-1069; CC 101 A, 521-530. – CPPM I, 4661).
   1
273r Tit.: (Rot) Sermo nonus
Videte vocationem vestram carissimi venire ad eremum summa perfectio est non autem perfecte in eremo vivere summa damnatio est ... — ... in praesenti vita ornamentum sitis et in futura praesidium.
(274r-275v) Ps. Eusebius Emesenus (Eusebius 'Gallicanus')Sermo 45 = Ad monachos X (= Augustini sermo app. 262) (PL 39, 2229-2231; PL 50, 857-859; CC 101 A, 535-542. – CPPM I, Nr. 4662).
   1
274r Tit.: (Rot) Sermo decimus
Ait quodam loco sermo divinus: In diebus sollemnitatum vestrarum affligite animas vestras. Quare hoc dixit ... — ... et gaudiorum praemia gaudia sine fine durarent praestante domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per infinita saecula. Amen. -- (275v Schlußschrift) Expliciunt decem omelie Eusebii Emiseni alibi autem intitulantur sermones Cesarii episcopi Arelatensis.
(276r-277r) Conradus (Pistoris) de HallstattResponsio ad quaestionem an novitius stans ultra annum probationis suae in aliquo monasterio, qui est distinctus in scissura, colore vel forma ad habitu professorum, censeatur tacite professus (Von Kaeppeli irrtümlich unter der Nr. 767 Conradus Halberstadiensis zugewiesen).
   1
276r Tit.: [ohne Titel]
Non incaute pro conscientiae serenitate ac cautela quaesitum extitit: An novitius stans ultra annum probationis suae in aliquo monasterio in habitu novitiorum qui est distinctus in scissura colore vel forma ab habitu professorum censeatur tacite professus ... Quia illud dubium in se plures continet partes ... — ... saniori consilio melius sentientis. – (277r Schlussschrift, Autorname) Hec magister Conradus de Hallstat decretum doctor studii Wyennensis.
(277v) Stephanus de Landskron CRSA Responsio ad epistolam scrupulosi (Epistola qua respondetur ad scrupulosam consultationem, qua quis timuit ordinari ab episcopo quem reputavit Simoniacum) (Ed.: Duellius 1723, 217-220. – Lit.: VL IX [1995], Sp. 297 [B. Schnell, E. Weidenhiller]). Druck nach dieser Handschrift; VL mit dieser als einziger Handschrift.
   1
277v Tit.: Consultacio scrupulosa qua quis timuit ordinari ab episcopo quem reputavit simoniacum
Religiose dilecteque frater. Rescripsissem dudum vobis super propositis dubiis si aliquis occurrisset qui vobis haec deferre voluisset de quibus per me tantillum cupitis informari ... — ... in ea absconditos evadere possitis. Frater Stephanus monasterii sanctae Dorotheae Wiennae praepositus.
(278r) Passio s. Gorgonii et sociorum eius. Hier nur der Anfang, vgl. Melk, Cod. 16, 51v-53r (Magnum Legendarium Austriacum).
   1
Tit.: [ohne Titel]
Magnum summopere studium in perquirendis sanctorum martyrum passionibus nobis est habendum quia pretiosa
(278r) Hilarius Pictaviensis De trinitate: 17 Zeilen aus Lib. X,53 (CPL 433).
   1
278r Tit.: Hilarius X° de trinitate
Quodsi contuentibus solis claritatem virtus intenti luminis obstupescit
(278v-279v) Paulus de HönningenResponsio ad diversa quaesita canonica de excommunicatione ob percussionem clerici.
   1
278v Tit.: Responsio domini Pauli de Hoenigen doctoris iuris canonici
Quaesivit vestra paternitas primo an iniiciens manus violentas aut temerarias in clericum publice in loco publico an talis sit excommunicatus iuxta tenorem canonis ... — ... vel ipsius incarnationem vel similem. Et haec de praedictis ex parvitate mei ingenii.
(280r-281r) Iohannes Schlitpacher de Weilheim OSB Tractatus de missa et eius compositoribus (= Honorius Augustodunensis OSB, Gemma animae, gekürzte Auszüge aus Cap. 112, 86, 88, 90 und 111) (Lit.: Franz, Messe 580. – Lit.: VL VIII (1992), Sp. 734 Nr. III [F. J. Worstbrock]).
   1
280r Tit.: (Rot) Tractatulus de composicione misse
Missa dividitur in quattuor partes scilicet obsecrationes orationes postulationes gratiarum actiones ... Missam dominus Iesus imprimis secundum ordinem Melchisedech instituit quando ex pane et vino ... — ... et hunc negligentes anathemati subdidit.
(281v) Leer.
Teil 10 (heute in Cod. 800)
(282r-305v) Siehe oben unter Kodikologie.
Teil 11
(306ra-309rb) Ars praedicandi (Caplan 1934 und Caplan 1936, Nr. 102. – Parallelüberlieferung: Klosterneuburg, Cod. 306, 279r-290r).
   1
306ra Tit.: (Rot) Compendium de arte predicandi
Versus: Notifico thema subdivido comprobo pono auctorem ... Ad dilatandum thema et inveniendas diversas vias in themate notandum quod haec quattuor inquirenda sunt ... — ... secundum usum est gladius acutus ad occidendum diabolum.
(309v) Leer.
Teil 12
(310r-321v) Iohannes de Lambaco OSBLectura in librum II Sententiarum (Glückert 1930, 176; Eilenstein 1936, 32 Nr. 103).
   1
310r Tit.: (Rot) Prologus patris et magistri Iohannis de Lambaco sacre theologie doctoris in lecturam 2i sentenciarum ... (313r rot, Datierung) Secunda lectio anno domini 1454
Quia omne datum optimum et omne donum perfectum desursum est descendens a patre luminum ut habetur Iacobi primo capitulo. Idcirco lecturus secundum librum Sententiarum magistri Petri Lombardi episcopi Parisiensis pro meo pariter et vestro exercitio ... — ... sunt plures sensus ut dictum est et tantum de ista quaestione. Sequitur lectura seu divisio textus [bricht ab].
(321v-322r) De sensibus scripturae sacrae.
   1
321v Tit.: [ohne Titel]
Nota sensus scripturae alius est litteralis alius mysticus ... — ... (322r Datierung) Per fratrem Iohannem abbatem in Runa [Iohannes Aichstetter, Abt von Stift Rein 1433-1436] sabbato in octava ... anno 1436 in Basilea.
(322v-333v) Guido de Pisis OCartTractatus de electionibus priorum ordinis Carthusiensis.
   1
322v Tit.: [ohne Titel]
In nomine Dei patris et filii et Spiritus sancti. Amen. Anno domini 1377 de mense Ianuarii cum essemus in civitate Bononiae reclusi propter guerras et mihi vacaret tempus ego frater Guido de Pisis monachus domus de Bononia Cartusiensis ordinis aliquantulum laboris assumpsi ... — ... non autem quantum ad superiorem etcetera. Explicit. – (333v Datierung rot) 1451.
Teil 13 (heute in Cod. 800)
(334r-346v) Siehe oben unter Kodikologie.
Teil 14
(347r-368r) Thomas Ebendorfer de Haselbach Sermo de excommunicatione (Gründonnerstag 1442) (Lhotsky, Ebendorfer, 85 Nr. 137).
   1
347r Tit.: (Rot) Incipit denuncciacio in die cene edita per egregium doctorem sacre theologie magistrum Thomam de Haselpach plebanum in Perchtolstorff
Salvator noster Matthaei 18 cum dixisset collegio sanctorum apostolorum quodcumque ligaveritis super terram erit ligatam et in caelis ... — ... et non sunt absoluti legitime auctoritate episcopali. – (368r Schlussschrift und Werkdatierung von anderer Hand) In die cene denunciacio eddita (!) per egregium doctorem sacre theologie magistrum Thomam de Haselpach plebanum in Perchtolstorff in die Tiburcii et Valeriani anno domini 1442o [14.4.1442].
(368v-369r) Leer.
(369v-370r) Quaestiones confessarii.
   1
369v Tit.: [ohne Titel]
Quaerat primo an velit liberari ab omnibus suis criminibus ... — ... Septimo: Informa de sigillo confessionis etcetera. ...
(370v) Leer.
Teil 15
(371r-378v) Bernardus Ayglerius OSB Speculum monachorum, pars I, cap. 10: Quaestio utrum omnia quae sunt in regula sint praecepta (Ed.: Walter 1901, 97-122).
   1
371r Tit.: Questio secundum Bernhardum Cassinensem in glosa super regulam beati Benedicti
Utrum omnia quae continentur in regula sint praecepta. Hac igitur quaestione sic quaeritur: An omnia sint praecepta quae in beati patris nostri regula continentur ... — ... vertuntur in usum et consuetudinem. Amen.
(379r-380v) Sermo de passione domini.
   1
379r Tit.: (Rot unterstrichen) Sermo de passione domini
Tradetur enim gentibus ... (Mt 20,19). Hic notatur triplex passionis Christi acerbitas ... — ... tertiam qui plagas et vulnera confert.
(380v-381r) Ps. Anselmus Cantuariensis OSBAdmonitio morienti (PL 158, 685-688).
   1
380v Tit.: (Rot unterstrichen) Interrogacio domini Anshelmi Cantuariensis episcopi circa infirmum hominem moriturum. Sic debet homo proximus morti interrogari et sic respondeat
Homo laetaris quod in fide christiana morieris ... — ... et securus moriatur cui ista dicuntur quia mortem non videbit in aeternum etcetera
(381v) Leer.
Fragment
(HD-Spiegel) Sakramentar-Fragment; Melk, um 1160-1180; 'Lektionar-Schreiber' (2. Sakramentar), rubriziert (Glaßner-Haidinger 1996, 99).