|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=429 |
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 278
HENRICUS DE MERSEBURG. THOMAS DE AQUINO. IOHANNES DE DEO. PAULUS WANN. BARTHOLOMAEUS METLINGER. VOCABULARIA (lateinisch/deutsch)
Pergament und Papier II, 315, I* Bl. 292×208 Wien oder Niederösterreich, 8. Jahrzehnt 15. Jh. (1478)
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1 (II, 1-230) 8. Jz. 15. Jh. (nach 1474); 2 (231-315) 1478
Abbildungen von
Vorderdeckel;
Vorderdeckel-Spiegel;
Ir;
Iv;
1r;
1v;
14r;
82r;
190v;
191r;
206r;
221v;
230v;
231r;
299r;
299v;
301v;
302r;
307v;
308r;
314v;
I*r;
I*v;
Hinterdeckel;
V-Schnitt Schnitt, vorne
Wasserzeichen: Metadaten zu Teil 1, Teil 2 | Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2 | Einzelbilder: fol. 5, 33, 56, 138, 139, 193, 194, 210, 211, 232, 288, 291, 303, 313, 314.Literatur zur Handschrift: Lackner 2012, 237-246 (online).
Hs. enthält 2 Fragmente
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 26)
| Teil 1 | II, 1-230 Papier 8. Jz. 15. Jh. (nach 1474) |
| Vorlagendatierung 1474 (190v) | |
| Teil 2 | 231-315 Papier 1478 |
| Dat. 1478 (314v) |
Hs. enthält 2 Fragmente
| VS | I Pergament Mitte 15. Jh. |
| NS | I* Pergament Mitte 15. Jh. |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Lackner 2012", "VL", "Sharpe", "PL", "Bloomfield", "Walther, Initia", "Hohmann", "Chevalier", "Mohan", "Schneyer–Hödl", "Schneyer, Wegweiser"
alle Initien
| (Irv, I*rv) | Laßmännchen. | |
| (IIr-v) | Leer. | |
| (1ra-82ra) | Henricus Merseburgensis
  : Summa iuris canonici (Teiledition ["Dokumentation"] von X 3.31-3.37: L.-A. Dannenberg, Das Recht der Religiosen in der Kanonistik ds 12. und 13. Jahrhunderts [Vita regularis. Ordnung und Deutung religiosen Lebens im Mittelalter 39]. Münster 2008, 439-447 [nennt die Hs. S. 436]. Doucet 313; W. Jürgensen, Artikel "Heinrich von Merseburg" (Magdeburg), in: VL III 797–799.). 2 | |
| 1ra | Sicut dicit lex C. de veteri iure enucleando omnium memoriam | |
| 1va | Quid est fides. Est substantia fundamentum rerum sperandarum argumentum non apparentium ... — ... et quae corrigenda viderit corrigat et emendet. (In Rot:) Super quinque libris decretalium compendiosa summula explicit. | |
| (82rab) | Modus legendi abbreviaturas in iure canonico. 1 | |
| 82ra | Ac Accursius. Aut. Authentica. Al Albertus. Ar Argumentum. Ala Alanus ... — ... Ul Ulricus. § paragraphus. | |
| (82rb-82vb) | De libris iuris canonici. 4 | |
| 82rb | Decretum dicitur quod dominus apostolicus vel alii sancti patres ad servandum statuerunt. Et illum librum composuit Gratianus... | |
| 82rb | Librum autem secundum ius canonicum (!) scilicet decretales composuit Gregorius nonus colligens illic per suum capellanum magistrum Raimundum epistolas decretales... | |
| 82va | Tertius liber iuris canonici et sextus decretalium qui non dicitur sextus ... qui allegant librum septimum cum constitutiones (!).... | |
| 82va | Haeae autem constitutiones Clementinae dividuntur in quinque libros decretalium penes materiam... — ...in his litteris sunt multae breviaturae difficiles et diversae etc.... | |
| (83ra-190va) | Thomas de Aquino
: Quodlibeta I-XII (Ed. Leonina XXV/1–2, 7–171, 177–430). 1 | |
| 86ra | Quaesitum est de deo angelo et homine. De deo quaesitum est quantum ad divinam naturam et quantum ad humanam assumptam... - Secundo de poena aeterna. Utrum anima separata a corpore naturaliter ab igne corporeo patiatur. Respondeo sicut supra in uno quodlibeto videlicet III q. XXIII.... | |
| (83ra-85va) | Tabula alphabetica ad Quodlibeta. 1 | |
| 83ra | Absolvere utrum possit in foro paenitentiae non habens curam animarum XII XV... — ...autoritate doctissimorum virorum comprobatur.... | |
| (130vab) | Iohannes Peckham
: Quodlibet IV "de natali" (Ed. G. J. Etzkorn, F. Delorme, Fr. Ioannis Pecham Quodlibeta quatuor [Bibliotheca Franciscana Scholastica 25]. Grottaferrata 1989, 128–129. Sharpe Nr. 839, S. 293). 1 | |
| 130va | Quaeritur si carnalis copula sit de substantia matrimonii. Et ostenditur quod sic... — ...et hoc propositum habebat dicendo virum non cognosco. Hanc quaestionem nonnulli non habent.... | |
| (191ra-206rb) | Iohannes de Deo
: Summa de paenitentia, abbreviatio (Teiledition PL 99, 1085–1108; Lib. II ed. P. J. Payer, The origins and development of the later 'Canones Penitentiales'. Medieval Studies 61 (1999) 97–105, Ed. 98–105. Bloomfield 5690 [= 0238]). Der vorliegende Text im Vergleich zur Überlieferung in CCl 374, 81ra–101rb eine gekürzte Bearbeitung. 1 | |
| 191ra | Sic tene quod subtiliter astute debes ab infirmis inquirere... — ...non enim solum in operibus sed in amplitudine caritatis etc. etc.... | |
| (207ra-208vb) | Sermo. cena domini (?). 1 | |
| 207ra | Probat autem se ipsum homo... (I Cor 11,18). Si humani generis decursum multiplicem secundum varietatem hominum velimus contemplari invenimus quattuor alimenta ei propinata... — ...id est homo qui utitur ratione iudicabit peccata sua.... | |
| (208vb-211rb) | Casus paenitentiales. 1 | |
| 208vb | Possit homo quaerere: Quid est excommunicatio? Ad hoc respondetur: Excommunicatio est duplex, maior et minor... — ...unde dicit Ps.: Perit memoria eorum cum sonitu. In nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen.... | |
| (211va-213va) | Tractatus contra compactata exprobans LXXX articulos erroneos Bohemorum. 1 | |
| 211va | Tempore electissimo felicissimoque cum nostra inclinata terra Bohemiae a gentilitatis errore eversa est et fidem baptismi suscepit... — ...omni tamen tempore praesto sunt parati oboedire sedi apostolicae.... | |
| (213vb-218vb) | Dialogus Salomonis et Marcolfi (Ed. W. Benary, Salomon et Marcolfus. Kritischer Text mit Einleitung, Anmerkungen, Übersicht über die Sprüche, Namen- und Wörterverzeichnis (Sammlung mittellateinischer Texte 8). Heidelberg 1914, 1–45). | |
| (219ra-221rb) | Dubia de ieiunio. 1 | |
| 219ra | Cum ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae tristes. Sancti Matthaei sexto (Mt 6,16). Circa quam propositionem intendo movere XX dubia ut haec propositio possit eo melius reserari. Primum dubium quid sit ieiunium et quod duplex sit et unde dicatur... — Quantum ad primum dubium quo quaerebatur quid sit ieiunium respondetur quod dupliciter potest describi... — ...Simeon id est hypocrita virtus id est iustus.... | |
| (221va) | Versus de virtutibus et vitiis (Walther, Initia 7257). lateinisch-deutsch. 1 | |
| 221va | Superbia. Glorior et sperno calcansque singulaque cerno. Ich pyns dy hochfart auff dem plan darumb versmach ich yedem man... — ...Acedia. Mens mea tota piget ad agenda singula tedet. Gütter sach der acht ich nicht zw frumchait pin ich gar enwicht.... | |
| (221va-222ra) | Henricus de Langenstein (de Hassia)
: Versus memoriales de morte (Walther, Initia 5150; Hohmann 56). 1 | |
| 221va | Ecce status hominum mors constans admonet omnes. Incitat et retrahit... Quis pacem neglegit ergo in eius menti consonet ergo... — ...Mors est a tergo sit cantus (!, recte: cautus) quilibet ergo.... | |
| (222ra) | Nota de spiritu. 1 | |
| 222ra | Spiritus est aequivocum ad plura. Primo dicitur flatus id est ventus... — ...Mt: Spiritus quidem promptus est caro autem infirma.... | |
| (222rb) | : De contemptu mundi (PL 184, 1314–1316 [Str. 5–7, 11–14]. Chevalier 4146; Mohan 277; Bloomfield 1287). 1 | |
| 222rb | Cur mundus militat sub vana gloria cuius prosperitas est transitoria... — ...felix qui potuit mundum contemnere.... | |
| (222va-230rb) | Iohannes Geuss
: Sermo de indulgentiis (Schneyer–Hödl, Nr. 28; F. J. Worstbrock, Artikel "Geuß, Johannes", in: VL III 37–41, zum Sermo vgl. 40, B. d). 1 | |
| 222va | Quodcumque solveris super terram (Mt 16,19). Haec verba Christus dominus noster dixit de beato Petro ut patet ibidem. Et secundum sanctum Thomam et alios doctores circa dis. 20 quarti Christus dominus beato Petro dedit vel adminus promisit sibi se daturum potestatem solvendi... — ...dicunt enim quod soli episcopi et superiores scilicet archiepiscopi possent indulgentias facere etc. etc.... | |
| (230vab) | Nota de numero angelorum novem angelorum chororum. 1 | |
| 230va | Notandum de novem choris angelorum. Item ad primum chorum a terra sunt XV miliaria VI C. et XXXVI miliaria et in isto choro habitant angeli qui dicuntur famulatores... tot fuerunt angeli qui de celo ceciderunt. Centum 100, mille 1000... - ...thurma 1000000000. | |
| (231ra-289vb) | Paulus Wann
: Sermones de tempore de evangelio a dominica I adventus usque ad dominicam IV quadragesimae (Nach Schneyer, Wegweiser 62 gedruckt Hagenau 1490 [Hain 16143]. Schneyer, Wegweiser 62, 192). 22 | |
| 231ra | Ecce rex tuus venit tibi mansuetus (Mt 21,5). Matthaei 21 et orginaliter Zachariae 9o. In praecedentibus dominicis et per totam aestatem usque hodie audistis diebus dominicis in evangelio multa miracula et quandoque comminationes magnas... - Ecce... Praesens evangelium quod ad litteram pertinet ad Christi passionem et ideo legitur in die palmarum... — ...istarum tamen quaestionum solutionem videri potest in quaestionibus quas scribsit magister Nicolaus de Dinkel. de adventi (!) domini in carnen (!).... | |
| 237ra | Caelum et terra transibunt verba mea autem non transibunt (Lc 21,33). In praecedenti dominica et tota illa praecedenti hebdomada peregimus adventum domini in carnem qua valde misericorditer venit ad homines... - Caelum... Praesens evangelium distingui solet in tres partes, secunda ibi: et tunc videbunt filium hominis venientem in nube... — ...ite benedicti in vitam aeternam. Quam nobis praeparare dignetur Iesus Christus iustus iudex in saecula benedictus. Amen.... | |
| 240rb | Beatus qui non fuerit scandalizatus in me (Mt 11,6). In proxima dominica audistis terribilia satis de extremo iudicio hoc est finali iudicio. Plura etiam audistis signa evangelica quae praecedent diem iudicii... - Beatus... Breviter praesens evanglium dividitur in duas partes, secunda ibi: illis autem abeuntibus... — ...venite benedicti patris mei percipite regnum. Quod vobis concedere dignetur Iesus Christus ... adiutor in saecula benedictus.... | |
| 243va | Ego vox clamantis in deserto dirigite viam domini (Io 1,23). In proxima dominica audistis quomodo Iohannes praecursor salvatoris nostri misit discipulos suos ad Christum ut interrogarent eum si esset verus Messias... - Ego... Praesens evangelium breviter volo dividere in tres particulas breves, secunda ibi: dixerunt ergo ei... — ...et tandem mergat in profundum inferni. A quo nos liberet dominus noster Iesus Christus pro nobis humanatus passus et mortuus in saecula benedictus. Amen.... | |
| 246va | Cum esset desponsata mater Iesu inventa est in utero habens de spiritu sancto (Mt 1,18). Cum esset desponsata mater Iesu Maria Ioseph antequam convenirent, inventa est in utero habens ... salvum faciet populum suum a peccatis eorum (Mt 1,18—21). His iam diebus praecedentibus per totum adventum audistis de quadruplici adventu Christi domini salvatoris nostri. Primo de adventu in carnem... - Cum... In praesenti evangelio evangelista tangit tria et secundum hoc dividi potest in tres partes. Primo enim evangelista ostendit fuisse matrimonium inter Mariam et Ioseph... — ...ut et ipse nos hic custodiat mentes nostras erigat crimina relaxat et gloriam sempiternam nobis concedat finaliter. Amen.... | |
| 249vb | Maria peperit filium suum primogenitum et pannis eum invollvit et reclinavit eum in praesepio quia non erat ei locus in diversorio (Lc 2,7). Heri audistis qualiter virgo gloriosa et sanctus ille Ioseph pater putativus sive nutritius Iesu sint desponsati... - Exiit edictum a Caesare Augusto etc. (Lc 2,1). Praesens evangelium dividi potest in duas partes, secunda ibi: et pastores erant in regione eadem etc... — ...hodie ipsum Marie virginis filium concipimus in nobis spiritualiter. Quod nobis largire dignetur ipse dominus et salvator noster in saecula benedictus. Amen.... | |
| 252vb | Erant pater et Maria mater Iesu mirantes super his quae dicebantur de illo (Lc 2,33). Postquam audistis in praecedentibus praesertim in die nativitatis domini quomodo eius nativitas gloriosa sit manifestata pastoribus simplicibus per angelos... - Erant... Praesens evangelium breviter decrevi dividere in duas partes, secunda ibi: et erat Anna prophetissa etc... — ...ne tandem cum eis incurrent finalem damnationem et sempiternam confusionem absit. Amen.... | |
| 255va | Vocatum est nomen eius Iesus ab angelo priusquam in utero conciperetur (Lc 2,21). Postquam audistis Christi domini mirabilem nativitatem de Maria virgine ante partum in partu et post partum virgine permanente... - Vocatum... In hoc evangelio breviter tangit duo. Primo ponit circumcisionem salvatoris factam in die octavo... — ...hodie possitis cum Christo Iesu spiritualiter circumcidi et a peccatis mundari et pro (!) meritum acerbissimae suae passionis in aeternitate secum regnare. Amen.... | |
| 259ra | Ecce Magi venerunt ab oriente Ierusalem. Dominus ubi est qui natus est rex Iudaeorum (Mt 2,1). Proxime in festo circumcisionis audistis quare circumcisio fuerit in veteri lege instituta quis eius effectus et quam rationabiliter factum est ut ipsa cessaret... - Ecce... Praesens evangelium brevius decrevi distinguere in duas partes, secunda ibi: tunc Herodes clam vocatis Magis... — ...ut sic diabolus posset homines fixos in credendis talibus et tandem secum perducere in aeternam damnationem. Absit. Amen.... | |
| 261vb | Descendit Iesus cum Maria et Ioseph de Ierusalem in Nazareth et subditus erat illis (Lc 2,51). In proxima dominica videlicet infra nativitatem domini audistis plura quomodo videlicet plures instruuntur personae per idem evangelium... - Descendit... Praesens evangelium tangit evangelista (!) quomodo parentes Iesu perdito puero magnam diligentiam habuerunt in quaerendo eum nobis in exemplum... — ...his itaque peractis eramus virtuosi quoad nos saporosi quoad deum et gratiosi quoad proximum.... | |
| 264ra | Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae (Io 2,1). In proxima dominica audistis quomodo Iesus infantia sua (!) cum esset duodecim annorum fuit in templo audiens et interrogans doctores legis qui etiam mirabantur super prudentia et responsis eius... - Nuptiae... Praesens evangelium distinguere decrevi breviter in duas partes, secunda: et deficiente vino... — ...sed sic utantur coniugio ut in aeternis nuptiis possint vivere cum gaudio. Quod nobis concedere dignetur dominus noster Iesus Christus. | |
| 266va | Domine si vis potes me mundare (Mt 8,2). In proxima dominica audistis quomodo dominus Iesus suam praesentiam (!) honoraverit nuptias licet non tales quae modo fiunt cum omni lascivia... - Domine... Praesens evangelium habet duas partes secundum quod in ipso fit mentio de duobus miraculis Christi... — ...et non permittat eos inclinari et cadere ad malum. Hoc ipsis et nobis concedat ipse caelestis et aeternus imperator Christus dominus in saecula benedictus. Amen.... | |
| 269va | Sed quia hodie colitur festum conversionis sancti Pauli non incongrue prima pars evangelii praedicti puta de mundatione leprosi exponi potest de sancto Paulo... — ...ut sic ipsius sequentes conversionem et paenitentiam mereamur secum habere caelestem gloriam. Amen.... | |
| 270rb | Domine salva nos peribimus (Mt 8,5). In proxima dominica audistis duo miracula quae fecit Iesus videlicet curando leprosum et sanandum (!) servum centurionis paralyticum... - Domine...Istud evangelium breviter continet duas partes, secunda ibi: Et dicit eis: Quid timidi estis etc... — ...pro gubernaculo crucem pro nauta Christum pro vento spiritum sanctum.... | |
| 271vb | Venite ad me omnes qui laboratis... (Mt 11,28). In proxima dominica audistis miraculum quod dominus fecit in mari commovendo aquas maris ut per hoc etiam ostenderet se dominum maris... - Venite... Istud evangelium continet duas partes breviter. In prima parte respondet tacitae quaestioni... — ...Sapientiae 10: Reddet deus mercedem laborum suorum sanctorum et deducet illos in via mirabili etc.... | |
| 273rb | Dicit dominus procuratori vineae: Voca operarios... (Mt 20,8). Postquam in praecedentibus dominicis plura audistis quomodo Christus dominus suis miraculis dignatus est nos illuminare in fide ut in eum crederemus... - Cum sero dicet (!) dominus procuratori vineae... Praesens evangelium decrevi distinguere in tres partes, secunda ibi: Conventione autem facta ex denario diurno... — ...recipiamus a domino denarium diurnum hoc est vitam eternam. Quam nobis prestare dignetur dominus noster Iesus Christus in secula benedictus. Amen.... | |
| 277ra | Exiit qui seminat seminare semen suum (Mt, Mc, Lc 8,). In proxima dominica audistis quomodo Christus descripsit statum ecclesiae militantis per parabolam de operario (!) conducente operarios in vineam... - Exiit... Praesens evangelium breviter dividitur in duas partes, secunda ibi: haec dicens clamabat etc... — ...Lucae VI: Beati qui audiunt verbum dei et custodiunt illud etc.... | |
| 279rb | Filius hominis tradetur gentibus... (Lc 18,32). In praecedenti dominica audistis plura de semine verbi dei quomodo solum quarta pars fructum fecit et multi sunt qui audiunt verbum dei... - Filius... Nunc enim ecclesia continue recitat ea quae passus est Iesus usque in diem resurrectionis... — ...Iesu praeceptor miserere mei. Quod nobis praestare dignetur pater filius et spiritus sanctus. Amen.... | |
| 281va | Ductus est Iesus in desertum... (Mt 4,1). In proxima dominica audistis quomodo dominus et salvator noster suis discipulis praedixit suam acerbissimam passionem quam sustinuit pro nobis miseris peccatoribus... - Ductus... Praesens evangelium breviter dividitur in duas partes, secunda ibi: et accedens temptator etc... — ...in tertia parte cum agitur de satisfactione. Ibi plura scripsi de ieiunio quae nunc brevitatis causa transeo etc.... | |
| 284va | Miserere mei domine fili David (Mt 15,22). In proxima dominica audistis quomodo dominus noster Iesus Christus ductus est a spiritu in locum desertum ut diabolus haberet occasionem eum temptandi... - Miserere... Illud evangelium breviter tangit duo. Primo quomodo quaedam mulier Chananea venit ad Christum et petivit se exaudiri... — ...audire hanc dulcissimam salvatoris nostri sententiam: Venite benedicti patris mei possidete paratum vobis regnum.... | |
| 286va | Erat Iesus eiciens daemonium... (Lc 11,14). Postquam in praecedenti dominica audistis quomodo quilibet homo in suis necessitatibus puta temptationibus adversitatibus sive infirmitatibus principaliter haberet recursum ad deum... - Erat... Licet praesens evangelium dividi posset in plures partes propter plures eius saluberrimas doctrinas... — ...quae homo aperit in confessione. Plura de hac materia videri potest circa di. 22 4. Sententiarum.... | |
| 288rb | Abiit Iesus trans mare Galilaeae quod est Tiberiadis. Accepit Iesus panes et cum cum gratias egisset... (Io 6,1). In proxima dominica audistis miraculum quod fecit Iesus liberando daemoniacum a daemone qui etiam erat caecus et mutus non a natura sed ex arte daemonis... - Accepit... Praesens evangelium breviter continet in se duas partes, secunda ibi: Cum sublevasset etc... — ...videlicet inspectio praecedentium sanctorum qui nobis proponuntur in exemplum imitationis[... | |
| (288r, unterer Freirand) | Exemplum. aus Caesarius von Heisterbach (?). 1 | |
| 288r | In dioecesi Traiectensi quidam piscator fornicator notorius timens in synodo accusari confessus est peccata sua sacerdoti. Cui dixit sacerdos quod secure posset si accusaretur negare et examen candentis ferri sustinere... - ... ille enim solum habuit voluntatem recidivandi et adhuc actum peccati exterius non commiserat et tam graviter a deo punitus erat. Patet etiam ex evangelio supra quia novissima hominis in recidivante fuerint (?) peiora prioribus etc. | |
| (290ra-299ra) | Vocabularius Ex quo (Ed. K. Grubmüller et al., 'Vocabularius Ex quo'. Überlieferungsgeschichtliche Ausgabe 2. Tübingen 1988, 3, A.1–446, C.233.5). Redaktion K, A bis Catharacta. 1 | |
| 290ra | A id sine. Aaron est proprium nomen viri magnus vel fortitudo interpretatur... — ...catharacta via subterranea qua aqua sub terra currit.... | |
| (299va) | Bartholomaeus Metlinger
: Ein Regiment der jungen Kinder (Druck: Inkunabeln verzeichnet bei Klebs 682.1–5; weitere Drucke s. VL VI 462. G. Keil, Artikel "Metlinger, Bartholomäus", in: VL VI 460–467). 1 | |
| 299va | Constantinus spricht so die frucht in die welt geporen wuert so sol die hebam dem kchind greyffen an seinen mund ... — ... ... — ...sy in iren gesundhaitten beleyben mugen. Da mit sich das vierd capitel und das puchlein endet durich got den almechtigen er und wird gesagt sey und seiner werden mueter der iunkchfrawn Marie. Amen. Anno etc. 78. | |
| (302ra-302vb) | Synonyma latina praesertim biblica. 1 | |
| 302ra | Improperium id est confusionem. Infigar id est macular. Figmentum id est terreum... — ...suffragari id est succurrere. Discerpe id est discrepare.... | |
| (302vb-303ra) | Expositio allegorica alphabeti hebraici. 1 | |
| 302vb | Aleph beth gimel. Notandum hae dictiones secundum diversos diversimode exponuntur. Et quidam (?) dicunt quod sint propria nomina civitatum et locorum... Aleph id est doctrina beth dominatio... — ...thaw signum crucis carens parte superiori.... | |
| (303ra-303va) | Synonyma latina. 1 | |
| 303ra | Expositio subsequentium. Hymnus graece laus latine. Aye (!) id est Christus. Accingere stropheo deitatem circumdare humanitati. Interpolet id est intercedat... — ...reboat id est resonat. Ascivit id est vocavit.... | |
| (303va-305va) | Liber ordinis rerum (P. Schmitt, 'Liber ordinis rerum' (Esse-Essencia-Glossar). Tübingen 1983, 705-753). Kap. 231-250, Auszug. 1 | |
| 303va | Quaesitiva communia. Utrum an ob. Numquid nonne ist es nicht also ... — ... ad bestias et etiam pastorum quae tamen numquam vel raro reperiuntur in idiomate latino. | |
| (305vb-307ra) | Verba composita, lateinisch-deutsch. 1 | |
| 305vb | Amputo sneiden, deputo geben, imputo vorublhaben, subputo tragen ... — ... interpello pitten, appello ruffen. | |
| (307v) | Neun Engelchöre, lateinisch-deutsch. 1 | |
| 307v | Cherubin thunstiger Seraphin entczunder Throni richter ... — ... virtutes chrefftiger lober — tertia hierarchia et infima et ultima. | |
| (307v) | Nota de quinque civitatibus in regione circa Iordanem. 1 | |
| 307v | Nota quinque civitates sunt in regione circa Iordanem... Sodomiticum est vir in virum et econverso mulier in mulierem ... — ... Hieronymus: Sodomis deus non miserebitur. |