![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=451 |
Teil 1 | 1-30, 32-61 Papier 9. Jahrzehnt 14. Jh. |
Lagen: 5.VI61. Bei Zählung übersprungen: 31 | |
Außenblätter Pergament. | |
Teil 2 | 62-67 Papier um 1390 |
Lagen: II65 + I67 | |
Teil 3 | 68-195 Papier um 1390 |
Lagen: Lagenzusammensetzung unklar | |
Teil 4 | 196-257 Papier um 1374 |
Lagen: 2.II203 + IV211 + II215 + VI227 + V237 + VI249 + IV257 | |
Teil 5 | 258-289 Papier um 1390 |
Lagen: IV265 + + 2.VI289 |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(1ra-55vb) | Thesaurus pauperum, littera R. 1 ![]() |
1ra | Ratio. Nota, quod in scriptura invenitur ratio sequenda, docenda, reddenda, discenda. Dico sequenda et sic ratio accipitur pro superiori portione animae... - ...et devoravit eum (IV Rg 1,12). Sufficit. Vide ubi iterum et ubi revertere et supra de retro et retrorsum et similia. Exxplicit littera R, sequitur littera S.... |
(62r-65r) | Commentarius in librum I Sententiarum: pars prologi (RS 690 I und 1048 [hier die Hs. genannt]; Kaeppeli 3340). 1 ![]() | :
62r | Utrum theologia sit scientia. Arguitur quod non. Ad primum sic proceditur. Omnis scientia est de solis intellegibilibus. Theologia non est de solis intellegibilibus. Ergo non est scientia... - ...Littera penuria. Penuria dicit defectum. |
(65r-67v) | Commentarius in librum I Sententiarum: prologus, excerpt. (RS 334 I [nennt die Hs.]). 1 ![]() | :
65r | Cupientes. Huic totali libro magister praemittit prologum in quo tangit causas suscepti operis. Et principaliter tria facit. Primo reddit auditores benivolos, secundo dociles causas huius operis assignando, ibi: Horum... - ...quia singulis libris praemittit capitula ad faciliorem quaestionum inventionem. Et in hoc terminatur summa prologi. |
(68r-195r) | Expositio litteralis super quattuor libros Sententiarum (Teiledition von Lib. I, dist 17, Lib. IV, dist. 14 in: A. Zumkeller, Erbsünde, Gnade, Rechtfertigung und Verdienst nach der Lehre der Erfurter Augustinertheologen des Spätmittelalters [ 35]. Würzburg 1984, 531–536. RS 413 [nennt die Hs.]; Zumkeller 532 [nennt die Hs.]; Sharpe 271, Nr. 763). | :
(68r) | Marginalglosse; entspricht dem Beginn Henricus Totting de Oyta: Commentarius in librum I Sententiarum, prologus auf 65r. (RS 334 I). 1 ![]() |
68r | Huic totali libro Magister praeponit prologum in quo tangit causas suscepti operis et principaliter tria facit, primo reddit auditores benevolos...... |
(196r-228v) | Sermones de tempore: pars aestivalis (Schneyer IV 727, Nr. 43, 730–731, Nr. 83–102; Kaeppeli 3326). Teilweise bearbeitet; dieselbe (vollständige) Bearbeitung der Sermones in Kremsmünster, Stiftsbibliothek, Cod. 280, 245vb–280vb, vgl. Fill I 322–324. 12 ![]() | :
196r | Christus passus est pro nobis (I Pt 2,21). Passus est autem pro nobis ut tria tolleret timenda, tria daret retinenda, tria doceret imitanda... - ...nam si me milies rependeret (?). |
197v | Spiritu ambulate (Gal 5,16). Spiritus de superius est, caro autem de terra et ideo ad illa trahit quae inferius sunt... — ...stipendia enim petere mors, sicut dicit apostolus Ro. 8.... |
199r | Cum iret Iesus in Ierusalem (Lc 17,11). Iesus intrans Ierusalem trans per mediam Samariam et Galilaeam (sic !). Ita quicumque vult ad pacem supernae visionis pertingere... - ...dixit: Nos sumus fratres sed parabsides non sunt sorores. |
200v | Cum iret Iesus in Ierusalem (Lc 17,11). Iesus Ieusalem iens, id est praesentem (sic !) mundum pro nostra salute veniens transibat per mediam Samariam... - ...Sit simplex humilis confessio pura fidelis vera frequens nuda discreta volens verecunda integra secreta lacrimabilis accelerata fortis et accusans. |
202r | Alter alterius onera portate (Gal 6,2). Sunt autem quinque onera, scilicet culpae, poenae, morum incompositorum, necessitatum, sollicitudinum...... |
204r | In caritate radicati (Eph 3,17). Est caritas increata, data. Caritas increata est deus, id est Io. 4: Deus caritas est. Caritas creata est virtus...... |
210v | Diliges dominum deum tuum (Mt 22,37). Tria hic notantur, primo quia datur mandatum de diligendo unum deum...... |
212r | Renovamini spiritu mentis vestrae (Eph 4,23). Notabiliter autem dicitur spiritu mentis non carne. Circa istam renovationem carnis frustra laboratur...... |
214v | Videte quomodo caute ambuletis (Eph 5,15). Primo caute ambulandum (?) est ne erretis, ne cadatis, ne deficiatis, ne periculum incidatis...... |
216v | Ligatis pedibus et manibus (Mt 22,13). Hoc iussit rex ministris... - ...impaenitentes per superbiam eiciuntur in tenebras exteriores etc. . |
223r | Hoc oro ut caritas vestra (Phil 1,9). Abundet caritas in deum ei adhaerendo, in proximum ei subveniendo, in se ipsum poenas paenitens patienter sustinedo... — ...et sine offensa in proximis in diem Christi.... |
225v | Nostra conversatio in caelis est (Phil 3,20). Et merito quia ibi est dominus noster thesaurus noster patria nostra... |
(228v-256r) | Sermones de epistolis dominicalibus, in teilweiser Bearbeitung, zumeist offensichtlich stark gekürzt (Schneyer II 766-769, Nr. 128-187). 59 ![]() | :
228v | Hora est (Rm 13,11). Cum sit brevis vita, Iob: Breves dives (!) hominis etc... — ...quia cecidi consurgam. Item de eodem epistola.... (vgl. Schneyer, Nr. 128) |
229r | Abiciamus opera tenebrarum (Rm 13,12). Peccata debemus abicere, quia gravia, primo grave (!) gravitate sunt... - ...ac ille obmutuit. |
229v | Quaecumque scripta sunt (Rm 15,4). Tria, scilicet de deo, de proximo, de se ipso ad nostram doctrinam scripta sunt... - ...homo est vadens scilicet per se et non rediens scilicet per se. (vgl. Schneyer, Nr. 129) |
230r | Gaudete in domino semper (Phil 4,4). Quasi dicit (?): Non ad horam. Is. LXX: Gaudens gaudebo in domino... - ...nolite timere pusillus grex. Mt: Venite benedicti etc. |
230v | Apparuit gratia cum et salvatoris nostri (sic !) (Tit 2,11). Nota quod gratia cum et salvatoris (?) nostri (sic !) apparuit. Magna cum dedit... - ...et adventum gloriae magni, dicitur Phi III: Salvatorem exspectamus. |
230v | Apparuit benignitas (Tit 3,4). Scilicet in passione. Marci VIII: Misereor super turbam, quia et Lu. XIX: Videns Iesus civitatem... - ...et faciatis eius voluntatem. |
231r | Apparuit benignitas (Tit 3,4). Nota quod benignitas salvatoris nostri apparuit in peccatore, quod recepit eum misericorditer... - ...Qui autem perseveraverit usque in finem etc. (vgl. Schneyer, Nr. 136) |
231v | Multifariam multisque modis olim loquens patribus in prophetis (Hbr 1,1). Scilicet de futura conversatione consolatione, Is. LI: Ego ipse consolabor... - ...Matthaei VI: Primum quaerite regnum dei. |
231v | At ubi venit plenitudo temporis (Gal 4,4). Tempus gratiae dicitur plenitudo temporis propter gratiae plenitudinem... - ...Is 19: Clamabunt ad deum a facie tribulantis et mittet eis salvatorem et propugnatorem qui liberet. (vgl. Schneyer, Nr. 135) |
232r | Ambulabunt gentes (Apc 21,24). Id est peccatores gentiliter viventes. In lumine tuo, scilciet lumine fidei... - ...Amos 6: Nihil compatiebatur super contritione Ioseph. (vgl. Schneyer, Nr. 137) |
232r | Obsecro vos per misericordiam dei fratres (Rm 12,1). Idem (!) oboediendum est apostolo quia dulciter obsecrat, unde: Obsecro vos... — ...Ps: Ego dixi in abundantia mea. Sequitur: Avertisti faciem tuam.... (vgl. Rudbertus, Schneyer–Hödl, Nr. 27) |
233v | Providentes bona (Rm 12,17). Supple non sitis tantum coram domino etc. Nota quod tantum coram domino debemus providere bona... - ...esto exemplum fidelium in verbo in conversatione in fide et in castitate. (vgl. Schneyer, Nr. 140) |
234r | Plenitudo legis est dilectio (Rm 13,10). Quasi dicat: Qui diligit legem adimplevit. Ubi enim est caritas quid est quod possit deesse... - ...Can. 8: Veni de Libano, qui candidatio interpretatur, ...veni coronaberis. (vgl. Schneyer, Nr. 141) |
236v | Libenter gloriabor etc. (II Cor 12,9). Nota quod boni gloriantur in conscientiae puritate... — Expl.: ...qui propter unam escam vendidit primogenita. Ecce IIIIm (?).... (vgl. Rudbertus, Schneyer–Hödl, Nr. 37) |
238r | Nunc autem manet fides spes et caritas tria haec (I Cor 13,13). Ista tria sunt quasi tres milites quibus tres animae hostes superantur... — Expl.: ...Si linguis hominum loquar et angelorum.... (vgl. Schneyer, Nr. 144) |
238v | Hortamur vos (II Cor 6,1). Scilicet qui peccare non erubescitis. Ie. 3: Frons mulieris meretricis facta est tibi et noluisti erubescere... - ...Tren. 1: Dederunt quaeque pro cibo ad refocilandam animam. (vgl. Schneyer, Nr. 145) |
239v | Haec est voluntas dei sanctificatio vestra (I Th 4,3). Quantum multipliciter (?) postulatis. Mc 7: Fiat voluntas tua... - ...humiles vero receptibiles in camino humiliationis. |
239v | Haec est voluntas dei sanctificatio vestra (I Th 4,3). Nota quod multiplex est voluntas dei... ...I Cor 3 et XI: Imitatores mei etc.... (vgl. Schneyer, Nr. 146) |
240r | Estote imitatores mei sicut et ego Christi (I Cor 11,1). Estote imitatores dei in humilitatis perfectione. Mc XI: Discite a me quia... - ...Ps: Dominus pars hereditatis mee. Idem: Dedisti hereditatem etc. |
240r | Eice ancillam et filium eius (Gal 4,30). Narrata historia quam habes in Geneseos 21. Nota quod caro et (?) carnis voluptas vel sensualitas ancilla dicitur... - ...I Cor 5: Caro et sanguis regnum dei possidere non possunt etc. (vgl. Schneyer, Nr. 148) |
241r | Christus assistens pontifex futurorum bonorum (Hbr 9,11). Nota quod pontifex tria magna facit. In populo orat sicut Christus oravit. Oravit enim pro amicis... - ...Propheta: Beatus populus cuius dominus deus eius. (vgl. Schneyer, Nr. 149) |
241v | Hoc enim sentite in vobis etc. (Phil 2,5). Quasi dicat: Cum sitis membra Christi sentite experimento scilicet eius flagella libenter patientiam faciendo... - ...bonorum laborum gloriosus est fructus. (vgl. Schneyer, Nr. 150) |
241v | Pascha nostrum immolatus est Christus (I Cor 5,7). Nota quod antiquitus agnus paschalis comedebatur, nunc autem Christus immolatus est pascha nostrum et agnus noster paschalis... - ...Cavete a fermento Pharisaeorum et Saducaeorum ... intellexerunt quod non dixit a fermento pa(nis) (?) sed a fermento Pharisaeorum. (vgl. Schneyer, Nr. 151) |
242v | Tres sunt qui testimonium dant in caelo (I Io 5,7). Quasi dicat: Tres sunt in caelo qui testimonium deitatis dant... - ...I Cor 9: Castigo corpus meum etc. (vgl. Schneyer, Nr. 152) |
243r | Christus passus est pro nobis etc. (I Pt 2,21). Cum ecclesia repraesentet gaudium resurrectionis, cur hodie memoria passionis agitur? Ut Christum imitari studeamus... - ...Ruben effusus es sicut aqua non crescas. De his tribus Prov. 13: Tria sunt difficilia mihi etc. (vgl. Schneyer, Nr. 153) |
243v | Obsecro vos tamquam advenas (I Pt 2,11). Advena est quae (!) in terra aliena commoratur peregrinus qui de loco ad locum transiit... - ...Ioel 1: Computruerunt iumenta etc. Apo. 18: Hi sunt etc. (vgl. Schneyer, Nr. 154) |
244v | Sit omnis homo velox ad audiendum etc. (Iac 1,19). Scilicet praedicationem, ut adimpleat Ia 1: Estote factores verbi etc... - ...Ps: In pace factus est locus etc. (vgl. Schneyer, Nr. 155) |
245r | Estote factores verbi et non auditores (Iac 1,22). In hac epistola docet nos beatus Iacobus ut verbum dei approbemus quod facere debemus, ne a deo reprobemur... - ...multum enim valet deprecatio iusti assidua. Require supra. (vgl. Schneyer, Nr. 156) |
245v | Ascendens in altum (Eph 4,8). Nota quod Christus ascendit in altum ut se filium altissimi comprobaret, Lu 1: Hic erit magnus et filius altissimi vocabitur... - ...Ps: Gratiam et gloriam dabit dominus. Gratiam in praesenti et gloriam in futuro. (vgl. Schneyer, Nr. 158) |
245v | Videntibus illis elevatus (Act 1,9). Sed quare videntibus illis, ut ascensionis eius testes essent... - ...Mt X: Qui vos recipit etc. (vgl. Schneyer, Nr. 159) |
246r | Apparuerunt illis dispertitae linguae tamquam ignis (Act 2,3). Sed quo tempore? Post Pascha, id est post transitum de vitiis ad virtutem... ...modesta suadibilis bonis consentiens plena misericordiae (!) etc.... (vgl. Schneyer, Nr. 161) |
247r | Gratia domini nostri Iesu Christi etc. (II Cor 13,13). Iohannis X (?): Gratia et veritas per Iesum Christum facta... - ...leo fortis (!) est. Ia. 2: Nonne divites (?). Requiem habebant animalia. Apoc. 4. (vgl. Schneyer, Nr. 163) |
247v | Requiem non habebant animalia (Apc 4,8). Ista quattuor animalia quattuor genera hominum designant... - ...unus est altissimus. (vgl. Schneyer, Nr. 164) |
248r | Si diligamus invicem (I Io 4,7). Quod facere debemus quia fratres sumus... - ...deus caritas est. (vgl. Schneyer, Nr. 165) |
248r | Nolite mirari fratres si odit vos mundus (I Io 3,13). Id est mundi amatores, I Io 3, quia caeci lucem fugiunt... ...Oseae VIII: Argentum suum et aurum fecerunt.... (vgl. Schneyer, Nr. 166) |
248v | Humiliamini sub potenti manu dei (I Pt 5,6). Scilicet corde, quia sicut dicit Ps: Cor contritum... - ...Is. LX: Ponam visitationem tuam pacem. (vgl. Schneyer, Nr. 167) |
249r | Non sunt condignae passiones huius temporis ad futuram etc. (Rm 8,18). Quasi dicat: In afflictione non desiniatis (!), quia non sunt condignae, id est sufficientes... - ...quae immittitur, ad futuram gloriam quae promittitur 1 Pe. 3. |
249v | In hoc vocati estis (I Pt 3,9). Nota quod vocati sumus. Abraham ad temporale gaudium perveniens, Gn 22... - ...Luc: Eduxit autem foras in Bethaniam et elevatis oculis (!) benedixit. (vgl. Schneyer, Nr. 168) |
249v | Christus resurgens ex mortuis (Rm 6,9). Nota quod Christus resurrexit velociter, quoniam post tres dies. Mc 16: Surgens autem... - ...potestatem daemonum allegando Ia 4: Resistite diabolo etc. |
249v | Stipendia peccati mors (Rm 6,23). Glossa: Peccatum est rex. Ro VI: Non regnet peccatum... - ...Ps: Mors depascit eos. (vgl. Schneyer, Nr. 169) |
250r | Debitores sumus (Rm 8,12). Debitores sumus scilicet deo, cui debemus quattuor: Gloriam... - ...I Pe II: Novit dominus iustos de temptatione eripere. (vgl. Schneyer, Nr. 170) |
250r | Qui se existimat stare etc. (I Cor 10,12). Scilicet de conversatione confidendo... - ...Visitabo super viros. (vgl. Schneyer, Nr. 171) |
250v | Nemo potest dicere (I Cor 12,3). Non est vere dominus Iesus nisi in spiritu sancto. Legitur enim dixisse Iesus scilicet filius Sirach... - ...Quod bonis operibus eum ornet. Iob 27: Spiritus domini etc. (vgl. Schneyer, Nr. 172) |
250v | Gratia dei sum id quod sum (I Cor 15,10). Hic monet apostolus peccatores ut non de venia desperent sicut fecit Cayn... - ...Mulier gratiosa. Ro 6: Gratia dei vita aeterna. (vgl. Schneyer, Nr. 173) |
251r | Sufficientia nostra (II Cor 3,5). Scilicet quam habemus in temporali substantia... - ...Gloriam sapientes possidebunt. (vgl. Schneyer, Nr. 174) |
251v | Deus unus est (Gal 3,20). 2 Cor 8: Securus quia nullus nisi unus (!)... - ...Non ex operibus iustitiae quae fecerimus nos. (vgl. Schneyer, Nr. 175) |
252r | Qui sunt Christi carnem suam crucifixerunt (Gal 5,24). Supple: Qui sunt Christi recogitatores. Tren 4: Recordare pauperis... - ...Eze. 2: Fili hominis etc. (vgl. Schneyer, Nr. 176) |
252r | Bonum autem facientes etc. (Gal 6,9). Scilicet humiliter, ut deo placeamus... ...Gn XV: Deus Abraham ego protector tuus.... (vgl. Schneyer, Nr. 177) |
252v | Huius rei gratia (Eph 3,14). Ne deficiatis a fide et bona operatione. Flecto genua mea etc. Sciendum quod a multis diversimode oratur. Quidam genua flectendo... - ...Ecc. 25: Ne despicias. (vgl. Schneyer, Nr. 178) |
253r | Unus deus (Eph 4,6). Unus deus, supple: Qui unitatem vult et concordiam... - ...Mt 21: Venite benedicti patris mei etc. (vgl. Schneyer, Nr. 179) |
253r | Gratias ago tibi domine (I Cor 1,4). Cum cordis humilitate. E contra Lu. 18... - ...II Pe. I: Gratias debemus semper agere pro vobis. (vgl. Schneyer, Nr. 180) |
253v | Nolite locum dare diabolo (Eph 4,27). Scilicet a bono cessando. Huius exemplum habetis... ...Pe.: Sobrii estote.... (vgl. Schneyer, Nr. 181) |
253v | Videte quomodo caute ambuletis (Eph 5,15). Can 3 et q (sic !) ambulat qui diligenter ad pedes respicit... - ...Luc. ultimo: Qui sunt hi sermones. (vgl. Schneyer, Nr. 182) |
254r | Confortamini in domino (Eph 6,10). Nota quod tria genera hominum praecipue solent a domino confortari... - ...I Io 1: Si confiteamur peccata, fidelis et iustus est deus etc. (vgl. Schneyer, Nr. 183) |
254r | Confidimus in domino Iesu etc. (Phil 1,6). Confidendum est in domino qui nos instruit ad resistendum... - ...1 Cor 12: Libenter gloriabor in infirmitatibus et ita complaceo mihi. (vgl. Schneyer, Nr. 184) |
254v | In omni tempore (!) bono fructificantes etc. (Col 1,10). Supple: Sitis. De hac fructificatione bonorum operum hominis... - ...quae post se dimittunt benedictionem. (vgl. Schneyer, Nr. 186) |
255r | Hoc est nomen quod vocabunt eum (Ier 23,6). Dominus vocatur contra delinquentes ut timeant et se corrigant... — ...Phil 3: Salvatorem exspectamus.... (vgl. Schneyer, Nr. 187) |
255v | Date et dabitur vobis (Lc 6,38). Tria debemus domino: cor ad amandum, os ad laudandum, aures ad oboediendum. De 1o Eccelsiasticus: In omni veritate dilige eum... - ...quia super merita et super omnium sensuum remunerabit. Ascendam in palmam et. Can. 2. |
255v | Ascendam etc. (Ct 7,8). Fit autem ... gradus ascensus, primus gradus humilitatis qua mundus contemnitur. Hanc Christi crux operatur... - ...et deficit spiritus meus, id est voluntas etc. |
(258r-289r) | Quaestiones in secundum librum Sententiarum (RS 331 II). Unvollständig, gekürzte Bearbeitung (?), nur die beiden ersten Quaestionen in der Formulierung mit der Parallelüberlieferung in München, BSB, 11591, 227ra ff. übereinstimmend. 11 ![]() | :
258r | Circa principium secundi libri Sententiarum quaero istam quaestionem: Utrum deus summe necesse (?) esse nullam ad intra admittens contingentiam cuiuslibet causabilis (recte: creabilis) entitatis sit producturus per propriam sufficientiam. Et arguitur primo quod quaestio sit falsa...... |
261r | Circa primam distinctionem huius secundi libri quaero secundo: Utrum in qualibet actione rerum mundi a deo de non esse producti in esse divinum agere coeffetive concurrere sit necesse. Et arguitur primo quod quaestio sit falsa... ... |
267r | Utrum spiritus angelici sint in loco. Arguitur primo quod non...... |
269r | Utrum spiritus angelicus in primo instanti sui potuerit peccare. Arguitur quod non...... |
273r | An spiritus hierarchici sint localiter mobiles. Arguitur quod non...... |
275r | An actualis cognitio angelorum ipsarum .... specierum... |
276v | Utrum unus spiritus apprehendat intellectualiter mentem (?) alterius. Arguitur quod non...... |
276v | An spiritus superiores intellectualiter illustrent inferiores... |
278v | An primi parentes fuerint temptationi serpentis mortaliter (?!) consentientes. Arguit quod non...... |
280r | An peccatum primorum parentum fuerit finitum. Arguitur primo quod non...... |
281r | An primi parentes peccaverint peccato remissibili. Arguitur quod non... - ...alias non obligaretur ad fugendum eam sigillatim. Igitur pari ratione. |