|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=469 |
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 320
IOHANNES GUALLENSIS. ISIDORUS HISPALENSIS. SERMONES
Papier 211 Bl. 303×230 Klosterneuburg (?), um 1380/1382 (nach Wasserzeichenbefund)
Abbildungen von
1r;
1v;
2r;
2v;
3r;
3v;
4r;
4v;
5r;
5v;
107r;
107v;
116v;
117r;
117v;
118r;
118v;
139r;
139v;
140r;
140v;
141r;
141v;
142r;
142v;
201v;
202r;
202v;
203r;
203v;
207r;
207v;
208r;
208v;
209r;
209v;
210r;
210v;
211r;
211v
Wasserzeichen: Metadaten | Vorschau Bilder | Einzelbilder: fol. 16, 170, 171, 173, 188, 209.
Wasserzeichen: Metadaten | Vorschau Bilder | Einzelbilder: fol. 16, 170, 171, 173, 188, 209.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 6)
| Lagen: 13.VI156 + V166 + 3.VI202 + (VI-3)211. Gegenblätter fehlen zu: 203-205 |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Hain", "Schönberger", "Glorieux RT", "Glorieux, RA", "Bloomfield", "Sharpe", "PL", "CC", "CPL", "Schneyer"
alle Initien
| (1ra-107rb) | Iohannes Guallensis
  : Communiloquium sive Summa collationum (Druck: Hain 7440-7446; weitere Drucke Schönberger I2890-50/20 und I2890-50/25. Glorieux RT 322a; Glorieux, RA 234a [nennt die Hs.]; Bloomfield 1086, 5842 [nennt die Hs.], 6130 [nennt die Hs.]; Sharpe Nr. 958, S. 338). 3 |
| 1ra | Tit.: Summa colleccionum magistri Iohannis Salensis secundum numerum foliorum distincta. Summa collationis huius quae potest dici Summa collationum (über der Zeile korrigiert zu: collectionum). Sunt VII partes ad maiorem evidentiam processus et cuiuslibet capituli... - qui vero dignetur respicere hanc collationem per horum capitulorum inspectionem potuerit (!) sequentium deprehendere processum. |
| 3rb | Cum doctor sive praedicator evangelicus sapientibus et insipientibus debitor sit salvatoris de mandato praedicare evangelium... - ...septima pars de admonitione omnium ut sint parati in morte de exspectantibus illam etc. |
| 5ra | Sed quoniam res publica, ut dictum est, est velut quoddam corpus compaginatum ex membris, princeps enim velut dominans obtinet locum capitis... - ...sic inspiciens processum huius colleccionis (?, ursprünglich: collacionis) subtiliora, doctiora et utiliora salvatoris gratia illuminante studeant adimplere. Explicit (sic !). |
| (107rb-116vb) | Tabula alphabetica zum Communiloquium. 1 |
| 107rb | Ista sequens tabula per alphabetum est super communiloquium quod primo dividitur in partes, secundo pars dividitur in distinctiones, 3o dividitur distinctio in capitula ... — Notandum quod alicubi etiam ponitur prologus distinctus per litteras. — Ab aratro ducti sunt Arilius ad consulatum, Quint... ad dictandum parte prima distinctione 2a capitulo 3o... - ...Yononis filius indisciplinatus nasum perscidit patri ... Ysisdorus Ethicorum libro 3o c. 3 etc. |
| (116vb-117rb) | Tractatus de Sibyllis (Text weitgehend abweichend von PL 90, 1181–1186 und E. Sackur, Sibyllinische Texte und Forschungen. Pseudomethodius, Adso und die Tiburtinische Sibylle. Halle 1898, 177-187). 1 |
| 116vb | Sibyllae dicuntur omnes feminae sacrae lingua graeca, nam syos elico sermone (?) deus, beleu (?) Graeci mentem nuncupant, quasi dei mentem providere... - ...in aquarum profunditate unius (?) hoc sine peccato esse potuerit etc. |
| (117va-139va) | Isidorus Hispalensis
: Sententiarum libri tres, Exzerpte, aus I,1,2-III,52,5 (Vollständiger Text: PL 83, 537–738; CC 111, 7–330. CPL 1199). Der Text in der vorliegenden Handschrift nur ein Auszug; Text mit demselben Incipit und Explicit z. B. in Graz, UB, Ms 606, 103r–123v und Innsbruck, ULBT, Cod 608, 1ra–40vb. 2 |
| 117va | In nomine domini nostri Iesu Christi praemittendae sunt tabulae capitulorum librorum partialium libri Sententiarum beati Isidori episcopi... — ...secundum praemissarum continentias (?) tabularum servata formae verborum auctoris identitate. |
| 118ra | Solus deus dicitur immortalis quia solus est incommutabilis. Nam et anima moritur dum sese recte deo de bono in malum mutatur (sic !)... - ...de quibus bene per prophetam dicitur: Ducunt in bonis dies suos et in puncto ad inferna descendunt. Amen. |
| (117va-118ra) | Kapitelverzeichnis. 1 |
| 117va | In nomine domini nostri Iesu Christi praemittende sunt tabulae capitulorum librorum partialium libri Setentiarum beati Isidori episcopi sive eiusdem doctoris libri de summo bono partialiter tripartitae. Tabularum capitulorum primi libri primum capitulum ostendit quod deus summus et immutabilis sit... - ...ultimum de vitae exitu. Praemissis in nomine Christi librorum tabulas sive capitulorum titulis sequuntur ex eis ex arte notabiliores ... 2m praemissarum continetcias (?) tabularum servata formae verborum auctoris identitate. |
| (139va-206vb) | Sermones "spirituales" de tempore, de sancti et de diversis. |
| (139va-140rb) | : Sermo de Maria Magdalena (Schneyer IV 737, Nr. 191). 1 |
| 139va | Tit.: De sancta Maria Magdalena. Mulierem fortem quis inveniet etc. (Prv 31,10). Huic quaestioni usque ad tempus veri Salomonis scilicet Christi non poterat responderi, sed ipse qui virginem sanctificavit et Magdalenam a peccatis mundavit... - ...Surge amica mea sponsa mea et veni in foraminibus petrae etc. |
| (140rb-141ra) | Sermo de trinitate. 1 |
| 140rb | Tit.: De sancta trinitate. Benedicat nos deus deus noster (Ps 66,8). In hoc verbo Psalmista (?) in persona ecclesiae tria proponit circa festum sanctissimae trinitatis. Primo enim describit personarum trinitatemn et earum distinctam proprietatem... - ...illa ergo benedictione nos benedicat deus verus trinus et unus qui est in saecula benedictus. Amen. |
| (141ra-141va) | Nota de sancta trinitate. 1 |
| 141ra | Tit. Notula de sancta trinitate. Quod deus unus est secundum substantiam patet multis rationibus quia et philosophi in cognitionem primi principii pervenerunt... - ...te hoc est thema. |
| (141va-142ra) | Sermo de nativitate domini. 1 |
| 141va | Tit.: De nativitate Christi. Verbum caro factum et habitavit in nobis (Io 1,14). Hic tangitur spiritualis nativitas in anima quae est delectabilis quia per hanc anima coniungitur deo... - ...talis consideratio habenda est circa nativitatem domini spiritualem in anima etc. |
| (142rb-143ra) | Nota de adventu domini spirituali. 1 |
| 142rb | Tit.: Notula de adventu domini spirituali. Notandum: Adventus spiritualis Christi in animam comparatur imbri quia sicut imber temporaneus iacta semina crescere facit... - ...qui est naturalis vitae defectio. Unde apostolus: vivo ego iam non ego etc. |
| (143ra-143va) | De gradibus contemplationis. 1 |
| 143ra | Tit.: De contemplacione. Contemplationis quattuor sunt gradus: Primus diligentia inquisitionis, secundus vehementia apprehensionis, tertius constantia inhaesionis, quartus abundantia degustationis... - ...demum bibet de cellario cordis (?) summam caritatem. Quaere in fine sermonis Mulierem fortem tali signo + folio secundo. |
| (143va-145vb) | Sermo de amore humano et divino. 1 |
| 143va | Tit.: De amore humano et divino. Ascendamus ad montem domini etc. (Is 2,3). Dicit beatus Bernardus quod magna res est amor. Et sunt in eo decem gradus per quos nos contingit ascendere a statu praesentis vitae ad caelestem patriam... - ...quia multi sunt amici mensae et dona tribuentis sed paucissimi in articulo necessitatis etc. |
| (145vb-147rb) | Thomas de Aquino
: Sermo de omnibus sanctis (Schneyer V 582, Nr. 37). 1 |
| 145vb | Beati qui habitant in domo tua domine etc. (Ps 83,5). Unam esse societatem dei hominum et angelorum nullus recte sentiens ignorat, de qua 1 Cor. 1: Fidelis deus per quem vocati estis... - ...hic munus, hic fructus, hic actus est omnibus sic et vita aeterna communis. Ad quam nos etc. |
| (147rb-148rb) | Sermo de contemplatione. 1 |
| 147rb | Tit.: De contemplacione. Inc.: Vidit Iacob scalam (Gn 28,12). Numquid poterant (!) comedi insulsum aliquid quod non est sale conditum (Iob 6,6). In hoc verbo insulsum quod non est sale conditum est verbum sive sententia (?) prolatum quod non potest comedi... - ...Absalon mansit duobus annis in Ierusalem et faciem regis non vidit 2 Reg. 3. Nota alibi. |
| (148rb-149ra) | Sermo de sancto Iohanne evangelista. 1 |
| 148rb | Tit.: De sancto Iohanne ewangelista spiritualis. Exaltavit illum apud proximos suos (Sir 15,4). Scilicet Iohannem quem innumeris dotavit privilegiis et specialiter septem, primo quia volentem nubere de nuptiis revocavit... - ...et sol omnibus luminibus sic caritas omnibus virtutibus etc. |
| (149ra-150va) | Sermo de epiphania. 1 |
| 149ra | Tit.: De epiphania spirituali. Venit lumen tuum (Is 60,1). Istud (?) scribitur in Isaia et recitatur in epistola hodierna Surge illuminare Ierusalem, et sequitur: et videbis et afflues et dilatabitur (?) et mirabitur cor tuum. Haec omnia debent istae (!) moraliter, in homine spirituali debet enim esse primo Ierusalem... - ...et alienatio in aspectu essentiae simplicitatis etc. |
| (150va-151rb) | Sermo spiritualis. 1 |
| 150va | Tit.: Sermo spiritualis. Formans me etc. (Is 49,5). Quid est quod illi animae deficit in qua totum formatum est quod in deo. Responsio: Quidam dicunt quod omnia quae sunt in deo sunt in anima... - ...qui dicit: O deus meus, si contemplari te nitor incomprehensibilis es. |
| (151rb-151va) | Sermo spiritualis de contemplatione. 1 |
| 151rb | Tit.: Sermo spiritualis de contemplacione. Surge illuminare (Is 60,1). Item ascende in montem (Ex 24,12). Item ascendens in altum cum Christo (Eph 4,8). Nota quod novem sunt elevationes surgentis vel ascendentis quibus oportet animam contemplativam sursum ferri (?)... - ...quod se non sustinet sed tota ab isto sustinetur. |
| (151va-152rb) | Sermo de amore divino. 1 |
| 151va | Tit.: Sermo de amore divino. Inc.: Accedite ad eum et illuminamini (Ps 33,6). Secundum Dionysium perfectio sive nobilitas creaturae accenditur penes prope esse vel distare a suo principio (?)... - ...est illuminatio intus et affectus etc. Quod nobis etc. |
| (152rb-152vb) | Sermo de sancta Maria Magdalena. - Vgl. Schneyer VIII 774, Nr. 128. 1 |
| 152rb | Tit.: De sancta Maria Magdalena spiritualis. Inveni quem diligit anima mea tenui nec dimittam (Ct 3,4). Inveni in sacramento (?) inveni in sepulchro. Dicitur communiter quod qui deum habet, omnia habet. Ergo qui eum amisit debet ipsum exemplo Mariae quaerere... ...et si vis ipsum solum habere oportebit te omne creabile (?) abdicare. |
| (152vb-153ra) | Sermo spiritualis. – Vgl. Schneyer VIII 774, Nr. 127. 1 |
| 152vb | Tit.: Spiritualis sermo. Quae sursum sunt quaerite (Col 3,1). Si quaeritis quaerite (Is 21,12). Quaerit enim maestus solacium, festus (?) quietem et nimium delicatus locum mundum. Talia autem non sunt bona inferiora sed temporalia... - ...omne quod in eo est, deus est. Ergo quae sursum sunt quaerite. |
| (153ra-153va) | Sermo spiritualis. 1 |
| 153ra | Tit.: Spiritualis sermo. Quae sursum sunt quaerite (Col 3,4). Hic tanguntur duo, scilicet obiectum incomprehensible, ibi: quae sursum, et desiderium infatigabile, ibi: quaerite. Sicut enim summum bonum est inperscrutabile... - ...ut ipsum proprie possit invenire. |
| (153va) | Sermo de sancta Maria Magdalena (?). – Vgl. Schneyer VIII 774, Nr. 129. 1 |
| 153va | Inveni quem diligit anima mea tenui nec dimittam (Ct 3,4). Communiter quod qui deum habet (sic !), omnia habet. Si ergo eum aliquis amisit sic sollicite quaerat ut inveniat... - ...nisi noceat animae tuae quia occupatum circa ea. |
| (153va-153vb) | Collatio de amore divino. 1 |
| 153va | Tit.: De amore divino collacio. Dilexit multum (Lc 7,47). Sed miror quare addidit multum. Ubi enim multum, ibi possibile et paucum, ubi enim multum et paucum, ibi maximus (!) et minimum. Sed in dilectione non habet locum maximum... - ...et esse cum Christo applica ad Mariam. |
| (153vb-154ra) | Sermo de amore divino (?). 1 |
| 153vb | Dilexit multum (Lc 7,47). Qui non diligit manet in morte (I Io 3,14). Ergo dilectio est vita. Est enim vita qua cor diligens vivit in se, item qua diligens vivit in dilecta re... - ...qui non diligit manet in morte, ergo dilectio est vita sicut supra. |
| (154ra-154rb) | Collatio de amore divino. – Ein Sermo mit diesem Incipit auch in Basel, UB, Cod. B IX 13, 105r. 1 |
| 154ra | Tit.: De amore divino collacio. Sitivit anima mea ad deum etc. (Ps 41,3). Verba ista sunt animae sanctae quae aliquando refocillata divina dulcedine fontis vivi sed minime satiata quia eius dulcedo sitim provocat... - ...et regem in decore suo desiderat contemplari, unde: Sitivit anima mea ad etc. |
| (154rb-154vb) | Sermo de amicitia. 1 |
| 154rb | Tit.: Sermo de amicitia. Amice ascende superius (Lc 14,10). Hic tria tanguntur, scilicet gratiosa invitatio, ibi: amice, fructuosa instructio, ibi: ascende, item vaga limitatio, ibi: superius... - ...ibi remansisti si autem dixisti sufficit peristi. |
| (154vb-155rb) | Sermo de amore divino. 1 |
| 154vb | Tit.: Sermo de amore divino. Manducaverunt et saturati sunt (Mc 8,8). Hic tanguntur tria, quia secundum philosophum appetitus naturalis non est frustra sed ipsa natura appetit alimentum propter deperditi restaurationem... - ...nullius indigentiam habentes. O quam gloriosa dicta sunt de te. |
| (155rb-155vb) | Sermo de fideli anima. 1 |
| 155rb | Tit.: Sermo de fideli anima. Dilectus meus descendit in hortum suum ad areolam aromatum (Ct 6,1). Verba ista competunt fideli animae cui verbum caro factum est per experientiam (?) salutis et habitabit in ea per influentiam suae dilectionis... - ...et hi sunt horti spirituales in sancta anima et devota. |
| (155vb) | Collatio de fideli anima. 1 |
| 155vb | Tit.: De fideli anima collacio pulchra. Audi filia et vide etc. (Ps 44,11). Tres sunt status fidelis animae, sub primo est captiva, sub secundo libera, sub tertio beata. Captiva est quando sub servitute diaboli opprimitur... - ...a miseria ad opulentiam, a morte ad gloriam, de victoria certaminis ad coronam. |
| (155vb-156ra) | Sermo de fideli anima. 1 |
| 155vb | Audi filia et vide etc. (Ps 44,11). Dilectae deo animae appellantur filiae, quia quod parentes dilectis faciunt filiabus hoc deus sibi caris facit animabus... - ...unde Ecclesiastici 25: Brevis omnis malitia super malitiam mulieris. Et hoc de mala muliere. |
| (156rab) | Sermo de anima sancta ipsius hominis. Vgl. Schneyer VIII 622, Nr. 7. 1 |
| 156rab | Tit.: De anima sancta ipsius hominis. Apertum est templum in caelo et visa est arca testamenti (Apc 11,19). Per templum hoc loco significatur anima. Apostolus: Templum sanctum dei quod estis vos... - ...per manna significatur refectio dulcedinis, scilicet quod anima novam dulcedinem a caelestibus suscipit. |
| (156vb) | Sermo de transfiguratione Christi. Vgl. Schneyer VIII 772, Nr. 79. 1 |
| 156vb | Tit.: De transfiguracione Christi. Assumpsit Iesus etc. (Mt 17,1). Natura hominis in tantum est infra deum quod ipsum nullo modo potest attingere. Et ideo ad ipsum cupiens attingere debet se ipsum transcendere et totum relinquere... - ...maneant cum Iesu semper et faciunt tria tabernacula etc. |
| (156vb) | Sermo de quiete mentis. 1 |
| 156vb | Tit.: Sermo de quiete mentis. Videbo visionem ignis in rubo (Ex 3,3 [?)] Fecunditas in virginitate est sui similis generativus. Ergo fecundus rubus est propter veritatem sive viriditatem laetificativus... - ...discalceatus admittitur per calceamenta facta mortalis per pedes affectus. |
| (156vb-157rb) | Sermo de paupertate. Sermones mit diesem Incipit in Basel, UB, Cod. B VI 15, 49r, Cod. B IX 13, 88v; B X 19, 148ra. 1 |
| 156vb | Tit.: Sermo de paupertate. Relinquimus (!) omnia (Mt 19,27). Beda: Paucorum perfectorum est omnia relinquere, hoc est mundi curas postponere. Cunctorum autem fidelium est renuntiare omnibus... - ...omnia enim arbitratus est ut stercora etc. |
| (157rb) | Sermo de paupertate. Vgl. Schneyer VI 545, Nr. 130. 1 |
| 157rb | Tit.: De eodem. Sequatur me (Mt 16,24). Nota, in omni motu sunt duo termini, scilicet a quo et ad quem. Qui ergo reliquit omnia propter illum qui est super omnia... - ...qui sequitur me non ambulat in tenebris sed habebit lumen vitae etc. |
| (157rb-157vb) | Sermo de perfectione vitae. Vgl. Schneyer VI 545, Nr. 129. 1 |
| 157rb | Tit.: Sermo de perfeccione vite. Tollat crucem suam (Mt 16,24). Chrysostomus: Haec sunt verba Christi ad Petrum quasi dicens: Tu increpas me passionem sustinere volentem. Ego autem dico tibi... - ...Gregorius: In via dei non progredi regredi est, sic et stare est retrocedere etc. |
| (157vb-158va) | Sermo de virginitate. 1 |
| 157vb | Tit.: Sermo de virginitate. Nostra conversatio in caelis est (Phil 3,20). Congrue in caelis illius conversatio esse debuit qui raptus ad tertium caelum exstitit. Est autem caelum super omnia et extra omnia corruptibilia... - ...quae ergo sursum est Ierusalem libera est. Ad quam nos. |
| (158va-159vb) | Sermo. Vgl. Schneyer VIII 775, Nr. 138. 1 |
| 158va | Maria stabat (Io 20,11 [?]). Ut anima possit in eremo contemplationis soli deo vacare, probatur per Thomam, qui dicit sic: Deus meus desideraveram et cogitaveram ad hoc dare operam... - ...propter Christum oblita fuerat et ideo immobiliter stabat etc. |
| (159vb-160rb) | Sermo de adventu domini. 1 |
| 158vb | Tit.: De adventu domini. Rex tuus venit tibi (Mt 21,5). Tanguntur tria, scilicet venientis auctoritas: rex, item familiaritas: tuus, item humilitas: venit, item utilitas: tibi... - ...licet sit infinitus hoc tamen est possibile. |
| (160rb) | Sermo de adventu domini. 1 |
| 160rb | Tit.: De adventu Christi. Regnabit rex et sapiens erit et faciet iudicium etc. (Ier 23,5). Volens propheta annuntiare mundo excellentiam domini et regis nostri Christi tria insinuat in hoc verbo... - ..propheta pronuntiat eius regiam potestatem cum ait: Regnabit rex. |
| (160rb-161vb) | Sermo in dnca 18 post pentecostes. 1 |
| 160rb | Tit.: Sermo ex ewangelio dominice 18. Diliges dominum deum tuum etc. (Mt 22,39). Nihil vobis (?) desit in ulla gratia (I Cor 1,7). Horum duorum verborum primum scriptum est in evangelio dominicali Matthaei 22, ultimum vero in epistola Corinthios 1, in (!) quo quam sancte, quam pie et quam utiliter apostolus ad statum perfectionis hortatur... - ...diligamus ergo deum ut possimus venire ad splendorem, dulcorem et honorem perpetuum etc. |
| (161vb-163ra) | Sermo in dnca 1 adventus. 1 |
| 161vb | Veniet desideratus cunctis gentibus (Agg 2,8). In prima dominica agitur de adventu domini in carnem. Unde dicit: Ecce rex tuus etc., in secundo de adventu ad iudicium, quia tunc videbunt etc... - ...haec igitur omnia sancta anima admiratur. Ad quod nos etc. |
| (163ra-164va) | Sermo in dnca 2 adventus. 1 |
| 163ra | Caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur (Mt 11,5). Iohannis 22: Ambulate dum lucem habetis (Io 12,35). Sapientia dei multiplicabilis ad bonitatem et artifex ad salutem quae secundum Dionysium 4. c. de divinis nominibus (?) providet universis... - ...sicut solares radii ab inferioribus non patiuntur. Ad illam sanitatem nos perducat. |
| (164va-166ra) | Sermo in dnca 4 adventus. 1 |
| 164va | Medius autem stetit quem vos nescitis (Io 1,26). Verbum istud ad litteram est Iohannis sed est sapientiae ut preedicantis et annunciantis sacramentum dominicae incarnationis... - ...et veneremur redemptorem nostrum in medio, ut ipsum habeamus remuneratorem in caelo. Quod nobis. |
| (166ra-167rb) | Sermo de nativitate domini in galli cantu. 1 |
| 166ra | Tit.: In gallicantu sermo. Evangelizo vobis gaudium magnum (Lc 2,10). Egressus es in salutem populi tui (Hab 3,13). Reparatur nobis revolutione annua huius egressus salutiferi sacramentum ab initio repromissum, in fine redditum, sine fine permansurum, in quo illuxit, ut cantat ecclesia, dies redempcionis... - ...salvator est fortis in protegendo, promptus in subveniendo, liberalis in remunerando etc. |
| (167rb-168va) | Sermo in vigilia nativitatis. 1 |
| 167rb | Tit.: In vigilia nativitatis Christi. Sanctificamini cras enim faciet dominus inter vos mirabilia (Ios 3,5). In hoc verbo ad dignam futurae festivitatis celebrationem primo debita praeparatio nobis indicitur, cum dicit: Sanctificamini... - ...sanctificamini ergo quae facta haec omnia sunt pro nobis. |
| (168va-169ra) | Sermo de nativitate domini. 1 |
| 168va | Cantate domino canticum novum quia mirabilia fecit (Ps 97,1). Verbum hoc in isto festo recitatur in quo duo tanguntur, scilicet mentis singularis (?) exsultatio, ibi: cantate domino, et exultationis ratio: quia mirabilia fecit... - ..aliquis homo posset damnari sic iste est conversus. |
| (169ra-171rb) | Sermo de epiphania domini (?). 1 |
| 169ra | Gloria domini apparuit in nube (Ex 16,10). Secundum philosophum mundus iste continuus et continguus est superioribus corporibus... - ...alio anno omni abundantia plenus. Ps. Satiabor cum apparuerit gloria tua etc. |
| (171rb-171va) | Sermo de circumcisione domini. 1 |
| 171rb | Apparuit benignitas et humanitas salvatoris etc. (Tit 3,4). Tria festa concinnat ecclesia de his quae gesta sunt circa infantiam salvatoris secundum triplicem eius manifestationem qua apparuit in salutem nostram... - ...respiciamus auxilium deprecantes et gratiam implorantes etc. |
| (171va-172ra) | Sermo de circumcisione domini. 1 |
| 171va | Tit.: De eadem. Postquam consummati sunt dies octo ut circumcideretur... (Lc 2,21). Hoc quidem evangelium quamvis in littera sit breve verbisque videatur comprehendere modicum in sententia tamen prolixum est et profundum quia totum admiratione plenum... - ...et in evangelio: qui crediderit et baptizatus fuerit salvus erit. Quod nobis. |
| (172ra-173va) | Sermo de epiphania domini. 1 |
| 172ra | Tit.: De epiphania domini forte. Ubi est qui natus est rex Iudaeorum (Mt 2,2). Hic duo tanguntur, primo difficultas inveniendi, ibi: ubi est, secundo utilitas inventi, ibi: qui natus est. Puer enim natus est nobis. In quocumque gradu constitutus exteriora quaerens solacia... - ...ibidem non est deus dissensionis sed pacis. Ubi est ergo qui natus est. |
| (173va-174rb) | Sermo de epiphania domini. Vgl. Schneyer VIII 770, Nr. 34. 1 |
| 173va | Tit.: De epiphania ut credo. Venimus adorare eum (Mt 2,2). Quid est venimus nisi motus libertas. Quid est adorare nisi actus humilitas (sic !). Et quid est eum nisi intentionis rectitudo... - ...et super caput pueri Iesu apparuit. |
| (174rb-176ra) | Sermo in dnca 2 post epiph. 1 |
| 174rb | Tit.: Dominica prima post octavas epiphanie. Tu servasti vinum bonum usque adhuc (Io 2,10). Verbum hoc scribit Iohannes in evangelio et agitur in eo de vino miraculose ex aqua facto et per Christum in nuptiis exhibito ad quas Christus cum matre benedicta vocatus fuit... - ...exemplum de sancto Ludovico qui dixit: Melius est rex debilis quam ebrius etc. |
| (176ra-176va) | Sermo in dnca 2 post epiph. 1 |
| 176ra | Nuptiae factae sunt etc. (Io 2,1). Quid per nuptias istas nisi futuri status iocunditas designatur. Simile enim est regnum caelorum homini regi qui fecit nuptias filio suo. Et secundum hoc in verbis istis tria notantur... - ...unde omni habenti dabitur, et qui nihil habet id ipsum etc. |
| (176va-177ra) | Sermo in dnca in Septuagesima. 1 |
| 176va | Tit.: Dominica in LXXa sermo de fideli anima. Simile est regnum caelorum (Mt 20,1). Nota quattuor quibus operandum est in vinea, id est fideli anima quae est quasi palmes quae colitur ut uvas, id est virtutem (?) conversationis faciat... - ...decorat mores et omnium operum est magistra. |
| (177ra-178ra) | Sermo in dnca in Sexagesima. 1 |
| 177ra | Tit.: Dominica in LXa. Semen est verbum dei (Lc 8,11). In hoc verbo insinuatur nobis modus divinae dispositionis et providentiae in operando salutem nostram et hoc quantum ad tria, ad progressum et quantum ad ipsius consummationem... - ...venerunt latrones eius et fecerunt sibi viam per me. Proverbiorum 23: Insidiatur in via quasi latro. |
| (177rab) | Collatio in dnca in Sexagesima. 1 |
| 177rab | Tit.: De eadem dominica collacio. Sufficit tibi gratia mea (II Cor 12,9). Verbum hoc dictum fuit apostolo petenti a se carnis stimulum amoveri. Ubi nota quod dei gratia sufficit ad omnia quae requirit vita spiritualis... - ...aliud nisi gratia. Et sic patet qualiter sufficit gratia. |
| (178rb-181va) | Sermo in dnca 1 Quadragesimae. 1 |
| 178rb | Tit.: Dominica 1a in XLa. Ecce nunc tempus acceptabile etc. (II Cor 6,2). Hic commendatur tempus gratiae, et primo in se, secundo in suo effectu. In se autem commendabile est respectu temporis legis... - ...post misericordem invenire minime valebit etc. |
| (181va-182ra) | Sermo in dnca 1 Quadragesimae. 1 |
| 181va | Tit.: De eadem dominica. Illi soli servies (Mt 4,10) Et quaeritur quare (?) nemo potest duobus dominis servire et maxime si sint adversarii. Deus autem et mundus maxime adversantur, quia deus aeternus, mundus temporalis... - ...qui in hoc servit Christo placet deo. ... enim placet simili. Quod nobis concedat. |
| (182ra-182va) | Sermo in dnca 1 Quadragesimae. Vgl. Schneyer VIII 771, Nr. 72. . 1 |
| 182ra | Tit.: De eadem dominica. Dominum deum tuum adorabis (Mt 4,10). Nota, pauper implorat divitem, captivus potentem, infirmus medicum et sapientem. Sed quis est adeo dives... - ...qui contenti solis necessariis totam mentem et desiderium figunt in caelestibus. |
| (182va-183vb) | Sermo in fer. 3 post dncam 1 Quadragesimae. 1 |
| 182va | Tit.: Feria 3a post Invocavit. Domus mea domus etc. (Lc 19,46). Dominus in die palmarum a laetantibus angelis deductus venit ... in templum et videns ibi domum orationis fieri domum negotiationis... ...in infinitum melior est omni delectatione creato (!) bonitatis. Ad quam etc. |
| (184ra-184va) | Sermo in fer. 4 post dncam 1 Quadragesimae. 1 |
| 184ra | Tit.: Feria quarta post Invocavit. Surge (III Rg 19,7). Nota quod hoc tempore omnia surgunt et ad caelum se erigunt, scilicet vermis de terra, piscis in aqua, aves in aera. Huius autem causa est calor solis... - ...dixit praedicto sacerdoti se iam liberatum, unde mox ascendit in caelum. Ad quod nos per etc. |
| (184va-186rb) | Sermo in fer. 6 post dncam 1 Quadragesimae. 1 |
| 184va | Tit.: Feria VIa post Invocavit. Anima quae peccaverit ipsa morietur (Ez 18,20). Sicut dicit Augustinus contra Faustum c. 45 peccatum est dictum vel factum vel concupitum aliquid contra aeternam legem. Lex vero aeterna ratio divina... - ...quia et mors vivit et finis semper incipit et defectus deficere nescit etc. |
| (186rb-187ra) | Collatio in dnca 2 Quadragesimae. Vgl. Schneyer VIII 772, Nr. 81. 1 |
| 186rb | Tit.: Dominica secunda in XLa collacio. Reminiscere miserationum tuarum (Ps 24,6). Tria notantur, primo paenitentis humilitas: reminiscere, item petiti utilitas: miserationum tuarum et ducis auctoritas: domine... - ...sic facta est salus huic domui de secundo principali, scilicet quod debes defectum tuum (?) conqueri etc. |
| (187ra-187va) | Sermo in fer. 2 post dncam 2 Quadragesimae. 1 |
| 187ra | Tit.: Feria secunda post Reminiscere. In peccato vestro moriemini (Io 8,21). Ita scribitur in Iohanne et tanguntur tria, scilicet culpae deformitas, ibi: in peccato, item arbitrii libertas, ibi: vestro, item poene acerbitas, ibi: moriemini... - ...quod audiens nigromanticus conversus est et mansit apud illum etc. |
| (187va) | Sermo in fer. 3 post dncam 2 Quadragesimae. 1 |
| 187va | Tit.: Dominica (!) 3a post Reminiscere. Surge (III Rg 17,9). Ita scribitur in epistola hodierna. Surge a peccati contagio quia imago et similitudo dei es. Surge ab inferni carcere scilicet (?) proprietate et iugo... - ...exsurge a mortuis et illuminabit te Christus. Potes singula prosequi si placet. |
| (187vb-188rb) | Sermo in fer. 6 post dncam 3 Quadragesimae. 1 |
| 187vb | Tit.: Feria VIa ante Letare. Da mihi hanc aquam (Io 4,15). Dic evangelium et specialiter expone illud quod mulier relicta hydria cucurrit ad villam quia gustato spiritu desipit omnis caro et obliviscitur homo quod temporale est... - ...aeterno supplicio inferni et tu modicam devotionem expo... (?) fortunae propter aeternum gaudium etc. |
| (188rb-189vb) | Sermo in dnca 4 Quadragesimae. Vgl. Schneyer VIII 773, Nr. 100. 1 |
| 188rb | Tit.: Dominica IIIIa in XLa. Est puer unus hic etc. (Io 6,9). In hoc evangelio ostendit materiam de qua Christus pavit turbas. 2o ostenditur numerus manducantium et discubuerunt (korrigiert aus discumbencium !)... - ...quando apostoli coeperunt docere omnes gentes variis linguis. |
| (189vb-190va) | Sermo in dnca 4 Quadragesimae. 1 |
| 189vb | Tit.: De eadem dominica. Illa quae sursum est Ierusalem libera est quae est mater nostra (Gal 4,26). Ad excitandum devotionem nostram et inflammandum desiderium illius supernae et caelestis Ierusalem quattuor nobis in his verbis circa ipsam consideranda insinuantur... - ...omnium bonorum mater est etc. |
| (190va-192ra) | Sermo in dnca 4 Quadragesimae. 1 |
| 190va | Tit.: Eadem dominica. Illa quae nunc est servit Ierusalem cum filiis suis que autem sursum est libera est (Gal 4,25-26). Isidorus dicit De summo bono libro 3 c. 10: Tunc sermo dei infusus est auribus ad cordis intima pervenit quando dei gratia mentem interius ut intelligat tangit... - ...ergo merces tua magna quam nec oculus vidit nec auris audivit etc. Hanc nobis prestet. |
| (192ra-192vb) | Sermo in feria 6 post dncam 4 Quadragesimae. Vgl. Schneyer VIII 773, Nr. 106. 1 |
| 192ra | Tit.: Feria VIa post Letare. Domine quem amas infirmatur (Io 11,3). Dic evangelium et postea quod tria sunt in eo, primum quod deus est verus dominus et amat omnia, secundo quod ipse hominem quantumcumque infirmum... - ...quod videns diabolus confusus recessit. Sic ergo valet oratio et commendatio (?). |
| (192vb-193ra) | Iohannes de Castello (?)
: Sermo in dnca 5 Quadragesimae (Schneyer III 385, Nr. 141). Vgl. auch Schneyer VII 321, Nr. 89. 1 |
| 192vb | Tit.: Dominica in passione collacio. Iesus abscondit se et exivit de templo (Io 8,59). Notandum est quintuplex templum quod exivit Iesus abscondendo se. Primum est intellectuale aeternitatis templum... - ...Christus exit expulsus per manus lapidantium et abscondit se sub nube peccati etc. |
| (193ra-193vb) | Sermo de cena domini. 1 |
| 193ra | Tit.: De cena domini. Cum dilexisset suos qui erant in mundo in finem dilexit eos (Io 13,1). Quandoque (?) possumus notare duo. Primum est amor electorum, ibi: cum dilexisset, scilicet omnes electorum a principio mundi usque in finem... - ...debet alia postponere, in se ipso quiescere et solum divinorum contemplationi et amori vivere oratio etc. |
| (193vb-194va) | Collatio in die paschae. 1 |
| 193vb | Tit.: In die pasce collacio. Haec est dies quam fecit dominus gaudemus et laetemur in ea (Ps 117,24). Est quaedam dies quam fecit dominus mediante creato lumine sicut dies naturae. Item est dies quam fecit diabolus mediante peccati crimine (?) scilicet dies culpae... - ...deus autem hodie nos se ipso cibavit, redemit et regnum caelorum contulit. Ergo etc. |
| (194va-195ra) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 194va | Tit.: Feria Va pasce. Conversa Maria vidit Iesum (Io 20,14). Quaeritur quomodo fugientibus Iohanne et Petro a sepulchro Maria perstitit. Per Iohannem enim cognitio et per Petrum dilectio significatur. Istis ergo recedentibus et fugientibus... - ...item sui ipsius dicere et ideo non nisi a spiritu elevato potest audiri etc. |
| (195ra-195va) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. Vgl. Schneyer VIII 775, Nr. 142. 1 |
| 195ra | Tit.: De eadem. Raboni (Io 20,16). Hoc est verbum Magdalenae ad Iesum. Ubi nota quod dum staret ad monumentum et angelos inspiceret Christus stetit retro quia deus absconditur menti quae creaturis occupatur... - ...debet soli deo in mentis libertate vacare et eius dilectioni intendere. Quod nobis etc. |
| (195vb-196va) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. Vgl. Schneyer VIII 775, Nr. 143. 1 |
| 195vb | Rabboni (Io 20,16). Id est magister. Et cuius magister? Certe recti amoris, verae cognitionis et omnis perfectionis. Proba sicut supra. Ergo: Magister amoris doce me diligere... - ...sed nondum perfecte nudata fuit et ideo immediate tangere non potuit. |
| (196va-197ra) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 196va | Rabboni (Io 20,16). Id est magister, scilicet amoris, doce me diligere te, magister cognitionis doce me intelligere te, magister perfectionis doce me omnia dimittere propter te... - ...Rabboni ut videamus te, scilicet qui lumen es in lumine quod tu es. Quod nobis etc. |
| (197rab) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. Vgl. Schneyer VIII 775, Nr. 144. 1 |
| 197ra | Rabboni (Io 20,16). Hoc Maria dixit quam veritas (?) divinae doctrinae sic magistraverat (?) quod nihil aliud praeter deum in sua intentione remanserat. Mira res. Maria vidit Iesum et putabat hortulanum... - ...quod 33 annis ab humana conversatione sequestrata fuit. |
| (197rb-198rb) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 197rb | Rabboni (Io 20,16). Dictum est supra de magistro bonitatis sive dilectionis, item de magistro veritatis et cognitionis. Restat videre de magistro omnis perfectionis... - ...sed ecce deus erit nobis omnia in omnibus, ergo propter ipsum dimittenda sunt omnia. Quod nobis etc. |
| (198rb-199rb) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. Vgl. Schneyer VIII 775, Nr. 140. 1 |
| 198rb | Tit.: De eadem.Maria stabat (Io 20,11). Quaeritur quare discipulis recedentibus Maria non recessit. Respondeo: Quia amor eam fixerat, item quia praeter mortuum Iesum nihil aliud desiderabat... - ...Unde dictum est ei: Nondum ascendi ad patrem meum scilicet (?) in corde tuo. Ad quem. |
| (199rb-200ra) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 199rb | Tit.: De eadem. Maria (Io 20,11 [?]). Quod interpretatur illuminata, mundi domina, maris stella, ergo vere magna (?) erat, cuius mentem sic iste qui est lux vera illuminavit (?)... - ...quod totaliter a terrenis elevata quietem habuit in eternis. |
| (200rb) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 200rb | Maria (Io 20,11 [?]). Quod interpretatur sicut supra. Unde de ipsa dicitur in Iohanne quod quaerens Iesum venit ad monumentum. Nota quod in omni motu qui vult accedere ad terminum... - ...impossibile est nude videre id quod deus est. |
| (200rb-201ra) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 200rb | Maria (Io 20,11 [?]). Nota, Maria quaesivit. Unde et apparuerunt duo. Quaesivit mortuum et apparuerunt vivi, quaesivit hominem scilicet Iesum et apparuerunt angeli... - ...quarto ibi est sufficientia absque omnis (!) plus habendi desiderio. |
| (201ra) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. Vgl. Schneyer VIII 775, Nr. 137. 1 |
| 201ra | Maria (Io 19,25) Stabat ad pedes plena contritione, ad crucem plena dilectione, ad monumentum plena fidelitate... - ...accedens ad servitutem dei sta in iustitia et timore. |
| (201ra-201va) | Sermo in feria 5 post dncam paschae. 1 |
| 201ra | Maria (Io 19,25). Stabat ad pedes Christi in sui conversione, iuxta crucem in Christi passione, ad monumentum in Christi sepultura et resurrectione, in eremo transacta Christi ascensione... - ...possum te habere solum ut te possideam totum etc. |
| (201va-202rb) | Aldobrandinus de Tuscanella (?)
: Sermo in dnca 3 post paschae (Schneyer I 257, Nr. 442). 1 |
| 201va | Tit.: Dominica secunda post octavas pasce. Modicum et iam non videbitis me (Io 16,16). Dominus in serie huius evangelii licet sub surditate (?) quadam quattuor proponit, primo beneficia caritatis quae sunt beneficia passionis, resurrectionis et ascensionis... - ...qui in laetitia et gaudio dilatamur et impinguamur quia spiritus iocundus flor. (?) in aeternum facit (?). |
| (202rb-203rb [?]) | Sermo de annuntiatione BMV. 2 |
| 202rb | Tit.: De annunciacione und Notabilia. Ne timeas (Lc 1,30). Tria (?) ut videtur cohibet scilicet secundum Damascenum verecundiae qui est in turpi actu... (?) - ...quae erit apta sacrosancta conceptui. |
| 202rb | Tit.: Item. Ecce ancilla domini (Lc 1,38). Ecce promptitudo oboedientiae ancillae (?) humilitas ad serviendum deum (?) prudentia ad reverendum (?)... - ...caelum pro cella, aeternitatem pro saeculo et pro libro solum deum et pro magistro habebat. |
| (203rb-203va) | Sermo de annuntiatione BMV. 1 |
| 203rb | Ave gratia (Lc 1,28) Numquam (?) devenitur ab extremo ad extremum nisi per medium, unde Dionysius, quod infima ad superiora per media deducuntur... - ...ego dominus humiliavi omne lignum sublime et exaltavi humile etc. |
| (203vab) | Sermo de assumptione BMV. 1 |
| 203vab | Tit.: De assumpcione. Muliplicatae sunt aquae et levaverunt archam in sublime (Gn 7,17). Haec verba congruunt hodiernae festivitati ubi commendatur Maria a tribus, a gratiae plenitudine, a regali hospitii dignitate, a gloriae sublimitate... - ...dulcis est refectio. Ad quam nos perducat. |
| (203vb-204va) | Sermo de assumptione BMV (?). 1 |
| 203vb | Elevata est nubes de tabernaculo foederis... (Nm 10,11). Item legitur Geneseos 8: Cum non inveniret columba ubi requiesceret pes eius reversa est ad Noe in archam (Gn 8,9). Columba simplex et immaculata est. Virgo beata ... una est columba... - ...quod sentire et experiri praestet nobis Iesus ... etc. |
| (204va-205ra) | Sermo de assumptione BMV. Vgl. Schneyer VIII 658, Nr. 43. 1 |
| 204va | Tit.: De eodem. Quae est ista quae ascendit de deserto (Ct 8,5). Ad loquendum de gloria gloriosae virginis imbecilles sunt cuncti sermones nostri, sed de tanta sollemnitate loqui potius esset angelorum (?) quam hominum... - ...quod invenit se rubum ardentem sine detrimento. |
| (205rab) | Sermo de assumptione BMV. Vgl. Schneyer VI 542, Nr. 75. 1 |
| 205rab | Tit.: De eodem. Requievi (Sir 24,15). Requiescunt naturalia in loco proprio animalia in esse (?) completo... - ...oportebat ipse defectuose sibi (?) vivere et per consequens cum ipsa perire. |
| (205rb-205va) | Sermo de assumptione BMV. Vgl. Schneyer VI 542, Nr. 78. 1 |
| 205rb | Qui creavit me (Sir 24,12). Mira res quomodo requiescit qui semper operatur. Item quare requiescit qui numquam lassatur... - ...ergo est similitudo deitatis, imago trinitatis et speculum aeternitatis. |
| (205vab) | Sermo de assumptione BMV. 1 |
| 205vab | Tit.: Item. Maria optimam (Lc 10,42). Si ista (?) optimam partem elegisse dicitur quae verbum de ore domini audivit, multo amplius quae verbum aeternum et increatum in virginali utero gestavit... - ...non erat locus superior in terris virginalis uteri thalamo etc. |
| (205vb) | Nota. 1 |
| 205vb | Nota, otiosus est qui sibi non proficit, proximo non subvenit, deo non servit. |
| (205vb-206ra) | Sermo de assumptione BMV (?). 1 |
| 205vb | Dixit deus: Fiat lux etc. (Gn 1,3). Dicuntur tria, lucis formatio, ... bonitatis, lucis acceptio... - ...quando fuit ad caelos asumpta. |
| (206ra) | Sermo. 1 |
| 206ra | Abrahae dictae sunt promissiones (Gal 3,16). Ex laudibus prolis (?) resultat... - ...filio dei est gravidata. |
| (206ra-206vb) | Sermo. 1 |
| 206ra | Tit.: Item. Deus creavit hominem ad imaginem et similitudinem (Gn 2,23). Ut veniet desideratus iste chirographum damnationis meae destruet... — Expl.: ...qui ad incarnandam suam imaginem et similitudinem creavit hominem virginem gloriosam (?). |
| (207ra-208rb) | : Tractatus de valore contractuum quorundam fraternitatis s. Martini Claustroneoburgi. 1 |
| 207ra | Reverendissime pater humili recommendatione et obaedientia condigna praemissis. Quia ut quod nuper quasdam litteras contractuum perspiciendas et diiudicandas mihi Hiltgrimo licentiato commisistis has diligenter vidimus... - ...ut si per poenalitatem aliqua obtinuerint quod restituant et id laeso satisfaciant. |
| (208vab) | Nota. 1 |
| 208vab | Nota iudico meo quattuor concurrunt vel quinque quae inducunt ut pro quo petitur faciliter concedatur. Primum est petentis et eius a quo petitur et e contra afectio et benevolentia... - ...qui non baiulat crucem, scilicet cottidie, non est me dignus . |
| (208vb) | Nota. 1 |
| 208vb | Nota triplex paradisus, caelestis et hunc ante Christi ascensionem nullus intravit, terrestris de quo Adam eiectus est... - ...quia deitatem Christi perfecte contemplabatur. |
| (208vb) | Nota. 1 |
| 208vb | Nota, corpus Christi digne sumenti delet peccata venialia... - ...venit ad Basilium postulans Christi signaculum cum tota sua familia quod factum (?) est. |
| (209ra-210rb) | Sermo de BMV (?). 1 |
| 209ra | Sapientia aedificavit sibi domum excidit columnas septem (Prv 9,1). Sapientia increata unigenitus dei patris ante omnia saecula de patre sublimiter genita sicut scribitur Eccelsiastici 24: Ego sapientia... - (209rb) Sapientia aedificavit etc. In his verbis quattuor consideravi, primo creatoris omnium ingenten dignacionem... - ...pater multarum gentium. |
| (210rb) | Nota. 1 |
| 210rb | Nota, quinque proprietates amicitiae sunt quibus Christus ostendit se amicum nostrum fuisse in cruce... - ...praebeat aurem ad audiendum iuxta illud: Inclina aurem tuam et audi verba mea. |
| (210v-211v) | Sermo de trinitate. 1 |
| 210v | Tres sunt qui testimonium dant in caelo, pater, verbum et spiritus sanctus, et hii unum sunt (I Io 5,7). Ad id cognoscendum est laborandum ferventius et aliqualiter cognitum excipiendum devotius et retinendum tenacius et reverendum sollicitius... - ...appropinquatur per verum cultum adorationis et summae diclectionis. Quod ipse praestat. |
| (211v) | Nota. 1 |
| 211v | Ebur est res solida candida res frigida munda rubicunda et fit de ossibus elephantis... - ...candidiores nive, rubicundiores ebore antiquo saphiro pulchriores. |