|
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=471 |
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 322
THOMAS DE AQUINO. ROBERTUS DE ORFORD. THOMAS DE SUTTON ANGLICUS. GUILELMUS DE LA MARE. RICHARDUS KNAPWELL. ALANUS AB INSULIS. PETRUS PICTAVIENSIS. ROBERTUS GROSSETESTE
Pergament 182 Bl. 320×230 Italien und Klosterneuburg (?), 13. bis 14. Jh.
Handschrift aus 3 Teilen zusammengesetzt: 1 (1-76) Italien, Wende 13./14. Jh.; 2 (77-166) Italien (?), 2. Hälfte 13. Jh.; 3 (167–182) Klosterneuburg (?), Anfang 14. Jh.
Volldigitalisat
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík II 81–84. — Thomson 1940, 44. — Sententiae Petri Pictaviensis 1. By Ph. S. Moore and M. Dulong. 2. By Ph. S. Moore, J. N. Garvin and M. Dulong (Publications in medieval studies 7 und 11). Notre Dame 1943 und 1950; die Handschrift erwähnt in Bd. 1, S. LII und LVI. — F. Pelster, Thomistische Streitschriften gegen Aegidius Romanus und ihre Verfasser: Thomas von Sutton und Robert von Orford O. P. Gregorianum 24 (1943) 135–170, zur Hs. 161–163. — P. Glorieux, L’auteur de la Somme „Quoniam homines‟. Recherches de théologie ancienne et médiévale 17 (1950) 29–45, zur Hs. 29. — P. Glorieux, La somme „Quoniam homines‟ d’Alain de Lille. Archives d’histoire doctrinale et littéraire du moyen âge 28 (1953) 113–362, nennt die Hs. 117 und 118. — Alverny, Alain de Lille, 61. — A. P. Vella, Les premières polémiques thomistes: Robert d’Orford, Reprobationes dictorum a fratre Egidio in primum Sententiarum. Edition critique (Bibliothèque thomiste 38). Paris 1968, 17–18.
Hs. enthält 1 Fragment
alle Initien
Weitere Literatur zur Handschrift (Anzahl: 21)
| Teil 1 | 1-76 Pergament Italien, Wende 13./14. Jh. |
| Teil 2 | 77-166 Pergament Italien (?), 2. Hälfte 13. Jh. |
| Teil 3 | 167–182 Pergament Klosterneuburg (?), Anfang 14. Jh. |
Hs. enthält 1 Fragment
| VS | 1 Pergament Klosterneuburg, 14. Jh. |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! 
---------------
"Pfeiffer–Černík II", "Thomson 1940", "Alverny, Alain de Lille", "RS", "Kaeppeli", "Bloomfield", "CALMA", "PL", "PG", "RB", "CAVT"
alle Initien
| (1ra-1vb) | Thomas de Aquino
  : Scriptum super lib. II Sententiarum, nur bis d. 1 q. 1 a. 1 s. c. 3 reichend (Ed. Mandonnet. Paris 1929, 1–12. RS 846 II). 1 |
| 1ra | Spiritus eius ornavit caelos et obstetricante manu eius eductus est coluber tortuosus. Iob XXXVI. Creaturarum consideratio pertinet ad theologos et ad philosophos sed diversimode... — ...et nullum tale est principium primum. Si autem[ |
| (2ra-6ra, 10vab) | : Commentarius in lib. II Sententiarum, Auszug (RS 747. Kaeppeli 3539). Die Liste der Quaestiones bei Pelster 1943, 161f., A. 61. 33 |
| 2ra | D. 1 q. 1. — An creatio sit. Videtur quod non. Quia si sic, creatio est. Tunc fit aliquod de nihilo, sed hoc est impossibile... |
| 2rb | D. 1 q. 4. An creatio conveniat deo. Videtur quod non. Quicquid nobilitatis est in creaturis deo attribuitur... |
| 2rb | D. 1 questio 8. — An mundus fuit ab aeterno. Et videtur quod sic. Quia sicut dicitur in XI Metaphysicae quod potentia in eodem praecedit actum... |
| 2va | Responsio 9 (?) questionis huius videlicet: — An mundum incepisse sit articulus fidei. Dicendum est quod est articulus fidei... |
| 2va | D. 3 q. 2. An in angelis sit materia. Videtur quod sic. Quia in quibus est proprietas materiae est et materia... |
| 3ra | D. 3 questio precedens questionem penultimam. — An diabolus sit malus naturaliter. Videtur quod sic. Quia homo potest esse malus naturaliter... |
| 3ra | D. 3 questio penultima. — An voluntate potuit fuisse malus a principio suae creationis. Videtur quod sic. Quia in Io.: Ille erat homicida ab initio... |
| 3rb | D 9 q. 1. — An sunt plures hierarchiae angelorum. Videtur quod non. Quia multitudo angelorum est optime disposita... |
| 3rb | D. 4 q 3. — An angelus potuit praescire casum suum et confirmationem suam. Videtur quod sic. Quia ipsi potuerunt praescire quae circa nos fienda sunt... |
| 3va | D. 13 q. 2 in responsione secunda. — Dicendum ergo quod cum lux sit in aere... |
| 3va | D. 21 q. 1, prima pars q. 561. — An deus vel diabolus temptat hominem. Videtur quod non. Quia temptare est sumere experimentum scientiae alterius... |
| 3vb | D. 21 q. 7. — An temptatio carnis sit fortior temptatione diaboli. Videtur quod temptatio diabolo. Quia quanto fortior est impugnans tanto fortior est motus... |
| 3vb | D. 21 q. 2; Prima pars q. 563. — An omnia peccata ex diaboli temptatione contingant. Videtur quod sic. Quia Christus potest dicere modo ad peccatores quod olim dixit ad Iudaeos... |
| 4ra | D. 21 q. 8 (?). — An peccatum Adae fuerit gravissimum. Videtur quod sic. Quia est gravius punitum, quia ex ipso mors introivit in hunc mundum... |
| 4ra | D. 22 q. 2. — An Eva voluit esse similis deo. Videtur quod non. Quia est volitum (?) nisi sit prius apprehensum... |
| 4ra | D. 22 q. 3. — An peccatum Adae fuerit gravius peccato Evae. Videtur quod sic. Quia Adam peccavit ex industria, Eva ex ignorantia... |
| 4rb | D. 24 q. 2. — An liberum arbitrium sit actus vel habitus vel potentia. Videtur quod sit actus. Quia liberum arbitrium est liberum iudicium... |
| 4rb | D. 24, q. 4. — An liberum arbitrium sit voluntas. Videtur quod non. Quia actus eorum sunt diversi, scilicet velle et eligere... |
| 4va | D. 29, q. 3. — An habuisset passiones animae in isto statu. Videtur quod non. Quia per has passiones concupiscit caro adversus spiritum... |
| 4va | D. 30 q. 4. — An peccatum originale sit concupiscentia. Videtur quod non. Quia multae passiones consecutae sunt ex peccato originali... |
| 4va | D. 31 q. 6. — An Eva peccante et Adam non contraxissent filii peccatum originale. Videtur quod sic. Quia genuissent filios mortales... |
| 4vb | D. 36 q. 1, prima secunde 410. — An peccatum sit causa peccati. Videtur quod non. Quia quod non est, non potest esse causa alterius... |
| 4vb | D. 36 q. 3. — An sit poena sine culpa. Videtur quod sic. Quia Christus poenam maximam sustinuit cum non sit iniquitas inventa in eo... |
| 5ra | D. 36 q. 4. — An passio sit culpa. Videtur quod non. Quia culpa est voluntaria illa non... |
| 5ra | D. 37 q. 1. — An malum sit substantia vel natura vel res alia. Videtur quod non. Iohannes: Sine ipso factum est nihil... |
| 5rb | D. 37 q. 3. — An malum sit a deo. Videtur quod sic. Secundum philosophum in 5 Physicorum istud idem quod est causa salutis, est causa periculi et per consequens omnis mali... |
| 5rb | D. 37 q. 6. — An malum poene sit a deo. Videtur quod non. Quia non mortem fecit... |
| 5va | D. 38 q. 1. An voluntas bona vel mala sit ex fine pensanda. Videtur quod non. Quia si est bona actio vel voluntas propter finem... |
| 5vb | D. 38 q. 2; Prima secundae q. 1 a. 4. — An sit aliquis finis ultimus. Videtur quod non. Quia finis habet rationem boni... |
| 5vb | D. 39 q. ultima, prima secunde q. 19, articulus 6. — An talis conscientia excuset, hoc est an voluntas concordans rationi erranti sit bona. Quod sic videtur. Conscientia errans obligat... |
| 6ra | D. 42 q. ultima. — An peccatum unum sit maius alio. Videtur quod non. Peccatum consistit in privatione (?)... |
| 10va | D. 24 q. 6. — An conscientia sit potentia. Videtur quod sic. Quia nihil est peccati subiectum nisi potentia... |
| 10vb | D. 28 q. ultima. — An homo potest praeparare se ad gratiam. Videtur quod sic. Quia si non indiget gratia... — ...praeparat se mediante libero arbitrio et hoc spiritu sancto movente. |
| (6ra-7rb) | Contradictiones S. Thomae (RS 871). 1 |
| 6ra | Tit.: Articuli in quibus frater Thomas melius in Summa quam in Scriptis dixit. — In primo libro in prologo articulo 4o in pede dicit quod ens divinum cognoscibile per inspirationem est subiectum theologiae... — ...quia minima gratia potest resistere cuilibet concupiscentiae (?) et mereri vitam aeternam. |
| (7rb-10va) | Concordantiae S. Thomae (Ed. P. Mandonnet, Sancti Thomae opuscula omnia V. Paris 1927, 444–474. RS 867). Der Text in der Handschrift vom demjenigen Mandonnets leicht abweichend. (7va) Cap. 1 und 2 zusammengezogen. (7vb) Cap. 6 (5) gekürzt, Expl.: ...et non ut habens diversas naturas. (8ra) Cap. 15 (14) gekürzt, Expl.: ...ut patet de forma substanciali in igne et de calore. – Die Kapitelzählung nur bis 25 (= Mandonnet, cap. 26) durchgeführt. 1 |
| 7rb | Pertransibunt plurimi et multiplex erit scientia. In Dan. XII. In visione prophetica quae usque ad opus (!) statutum signari et claudi praecipitur... — ...et in aliquo placet deo in quo alius non placet in passione .g. |
| (11ra-17vb) | Thomas de Sutton Anglicus
: Tractatus contra pluralitatem formarum (Ed. P. Mandonnet, Sancti Thomae opuscula omnia V. Paris 1927, 308–346; Sancti Thomae Aquinatis opera omnia 7. Aliorum medii aevi auctorum scripta 61 curante R. Busa [Indicis Thomistici Supplementum]. Stuttgart–Bad Cannstatt 1980, 570–577. Kaeppeli 3870 [nennt die Hs.]). Der vorliegende Text von der Edition Mandonnets vielfach abweichend. 1 |
| 11ra | Quoniam sanctum est honorare veritatem prae ceteris amicis, ut dicit philosophus I Ethicorum, ideo virtuosi viriliter impugnant ea quae reputant contraria veritati... — ...quam creat et tribuit corpori summa essentia quae est forma prima et actus purus primus et exemplar omnium. Cui sit gloria in saecula. Amen. |
| (17vb-18ra) | Guilelmus de la Mare OFM
: Correctorium fratris Thomae (Ed. P. Glorieux, Les premières polémiques thomistes I. Le correctorium corruptorii „Quare‟ [Bibliothèque Thomiste 9; Section historique 9]. Le Saulchoir 1927, 1–5. RS 889). redactio 1. 1 |
| 17vb | Quaestione 12 articulo 2 quaerens utrum divina essentia videatur ab intellectu creato... — ...non est cognoscibilis a creatura nec per creaturas, sed solum a se ipsa et per se ipsam. |
| (18ra-74va, 76ra-vb) | : Correctorium "Quare" (P. Glorieux, Les premières polémiques thomistes I. Le correctorium corruptorii „Quare‟ [Bibliothèque Thomiste 9; Section historique 9]. Le Saulchoir 1927, 5-432. Kaeppeli 3475 [nennt die Hs.]). 1 |
| 18ra | Quare detraxistis sermonibus veritatis cum ex vobis non sit qui possit me arguere ... in stultitia personabit Iob. 6. Quaestio proposita optime in persona fratris Thomae de Aquino doctoris eximii... — ...pro orbe (!) terrarum instructione dignatus est sua clementia exaltare, cui est honor et gloria. |
| (73avb) | Nota de sensu quadruplici sacrae scripturae. Nachtrag des 14. Jh. 1 |
| 73avb | Apostolus ... Quadruplex enim est sacrae scripturae sensus, scilicet historicus scilicet quando factum narratur. Unde Isidorus libro etymologiarum... — ...historice Ierusalem est civitas terrena, tropologice anima sancta, allegorice militans eclesia, anagogice aeterna patria. |
| (74va-75vb) | Verzeichnis der Articuli des Correctorium corruptorii. Mit Verweis auf die fortlaufende Nummer des Correctorium corruptorii im Text der Handschrift und die Artikel bzw. Quaestiones bei Thomas. 1 |
| 74va | 1. Utrum essentia divina videatur ab intellectu mediante aliqua specie vel similitudine... — ...122. An anima habens meliora naturalia plus recipiat de gratia. Sa. .21. or. 1. d. 17. q. 5. |
| (77ra-84vb) | Alanus ab Insulis
: Summa "Quoniam homines" (Ed. Glorieux, Somme, 119–163. Bloomfield 4946; CALMA I ALAN 10, S. 99, Nr. 38). Nur Nr. 1–25a umfassend. 1 |
| 77ra | Quoniam homines a vera suae rationis dignitate degeneres lethaeo ignorantiae poculo debriati... — ...nihil aliud est tempus quando quam collatio alicuius[ |
| (85ra-166vb) | Petrus Pictaviensis
: Sententiae (PL 211, 789–1280; Lib. I und II ed. Ph. S. Moore and M. Dulong, 1–317. RS 679 [nennt die Hs.]). 2 |
| 85ra | In deserto manna colligentes alius integrum gomor alius plus alius minus pro sua quisque aviditate colligebat (Ex 16,17). Nobiscum bene agitur si post magnum laborem de eo quod aliis residuum est... |
| 85rb | Invisibilia dei a creatura mundi per ea quae facta sunt intellecta conspiciuntur. Creatura mundi homo dicitur... — ...faciendi enim libros nullus erit finis. Deum time et mandata eius observa. Hoc est omnis homo. |
| (117vb) | Bonaventura
: Breviloquium, Exzerpte aus pars I, cap. 8 und 9 (Ed.: Sancti Bonaventurae opera ommnia 5. Quaracchi 1891, 216 und 218, Sp. b). 2 |
| 117vb | De sapientia divina quomodo nominatur sic tenenda sunt scilicet quod ipsa divina sapientia limpidissime cognoscit omnia... — ...stat libertas et vertibilitas voluntatis cum praedestinatione et praescientia. (Ed.: Sancti Bonaventurae opera ommnia 5. Quaracchi 1891, 216) |
| 117vb | Cum ergo damnat vel reprobat operatur secundum iustitiam, quando vero praedestinat secundum gratiam... — ...minus gratiae largiatur quam alteri oportet silentium teneri. (Ed.: Sancti Bonaventurae opera ommnia 5. Quaracchi 1891, 218, Sp. b) |
| (166vb) | Notae. 3 |
| 166vb | Synderesis est quaedam vis motiva animae quae semper nata est... |
| 166vb | Nota: Deus est in anima fideli sicut sponsus in thalamo, rex in regno, turris in civitate... |
| 166vb | Nota quod verba David dicuntur esse ita prolata.. |
| (167r-182v) | Testamentum duodecim patriarcharum. Translatio Roberti Grosseteste (PG 2, 1038–1150. RB 87,7; CAVT 118, zur lateinischen Übersetzung des Robertus Grosseteste vgl. S. 86). Häufig kürzere Auslassungen und Textvarianten gegenüber dem Text der PG, eine umfangreichere Textauslassung und -stellung z. B. im Cap. 5 und 6 des Testamentum Isachar auf 175r (PG 2, 1087 und 1090) mit gleichfalls lückenhafter marginaler Textergänzung von der Hand des Korrektors. (178r) Das Testamentum Nephthalim nach kurzer Einleitung erst mir Cap. 5 einsetzend. (179v) Im Testamentum Aser die zweite Hälfte des Cap. 1 und die Cap. 2–6 zur Gänze ausgelassen. Das Testamentum Beniamin gleichfalls gekürzt. . 1 |
| 167r | Tit.: Incipiunt testamenta duodecim patriarcharum filiorum Iacob. In quibus sunt aptissime et pulcherrime de Christo prophecie. Transtulit magister Rudbertus Grossum Caput Lingoniensis (verbessert zu Linconiensis) episcopus de greco in latinum. |
| (167r-182v) | Robertus Grosseteste
: Testamentum duodecim patriarcharum. Translatio Roberti Grosseteste (PG 2, 1038–1150. RB 87,7; CAVT 118, zur lateinischen Übersetzung des Robertus Grosseteste vgl. S. 86). Häufig kürzere Auslassungen und Textvarianten gegenüber dem Text der PG, eine umfangreichere Textauslassung und -stellung z. B. im Cap. 5 und 6 des Testamentum Isachar auf 175r (PG 2, 1087 und 1090) mit gleichfalls lückenhafter marginaler Textergänzung von der Hand des Korrektors. (178r) Das Testamentum Nephthalim nach kurzer Einleitung erst mir Cap. 5 einsetzend. (179v) Im Testamentum Aser die zweite Hälfte des Cap. 1 und die Cap. 2–6 zur Gänze ausgelassen. Das Testamentum Beniamin gleichfalls gekürzt. . |