Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=500 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 349
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: HENRICUS DE HASSIA. HUGO DE SANCTO CARO. BONAVENTURA. HUGO DE ­SANCTO VICTORE. VARIA. MATTHIAS DE IANOVA. HENRICUS DE ­FRIMARIA. THOMAS EBENDORFER DE HASELBACH
Papier   221 Bl.   290×210   Klosterneuburg (?), 1. Jahrzehnt 15. Jh. (nach Wasserzeichenbefund)   
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-187) 1. Jahrzehnt 15. Jh.; 2  (188-222) 1. Jahrzehnt 15. Jh.
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. 2, 44, 45, 72, 107, 116, 119, 120, 140, 150, 171, 180, 207, 208, 214, 216.
Literatur zur Handschrift (Anzahl: 14)


Teil 11-187   Papier   1. Jahrzehnt 15. Jh.
Lagen: 6.VI72 + (VI-1)83+ 2.V103 + 7.VI187. Gegenblatt fehlt zu: 74.
Ausstattung: Illuminiert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Teil 2188-222   Papier   1. Jahrzehnt 15. Jh.
Lagen: VI199 + V209 + VI221
Ausstattung: Illuminiert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Erschließung: Katrin Janz-Wenig; Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Bauer 1985", "RB", "Hohmann", "Lang 1966", "Franz, Messe", "Bloomfield", "Kaeppeli", "CCCM 25", "PL", "Walther, Initia", "Hain", "Riedner 1907", "Schlussschrift", "CPL", "Distelbrink", "Glorieux RT", "RS", "Schlosser 1993", "Goy", "Kybal 1909", "Spunar", "GW", "Madre", "Zumkeller", "Schneyer–Hödl"
alle Initien
Teil 1
(1ra-124vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Lectura super prologo bibliorum (Teiled. zu 166rb–168vb unter dem Titel 'Quaestio de translatione Jeronimi ad finem lecturae magistri Heinrici de Hassia super prologo biblie Jeronimi in Penthateucum': Bauer 1985. – RB 3187, Hohmann 1976, Nr. 100).
   1
1ra In principio creavit Deus caelum et terram (Gn 1,1). Ita scribitur in capite totius divinae scripturae ... — ... ex praemissis. Et sic est finis huius. –Conclusio responalis: Wir sein all gerecht, dye Iuden sint ungerecht etc. — (124vb Schlussschrift, Schreiberspruch) Conclusio responalis. Wir sein all gerecht dye Iuden sint ungerecht etc. (Rot) Hec data per egregium sacrosancte ac divinalis scripture professorum magistrum Hainricum de Hassia.
(125ra-130ra) Henricus de Langenstein (de Hassia) De verbo incarnato (Ed.: Lang 1966, 373-390).
   1
125ra Quis mihi det verbum quo semiverbius ego aliquid loquar de verbo illo ... — ... et clare repraesentat omnia complexe et incomplexe sicut verbum divinum etc. — (130ra) (Schlussschrift) Explicit tractatus de verbo incarnato moltum profundus ab eximio sacrosancte scripture editus professore magistro Hainrico de Hassia, pie memorie defuncto.
(130rb-139ra) Henricus de Langenstein (de Hassia) Expositio missae (Franz, Messe 1902, 517–519; Hohmann 1976, Nr. 165).
   1
130rb Cum brevis fuerit missa in verbis et caerimoniis quam Christus celebrando sacramentum eucharistiae instituit ... — ... de aliis accidentalibus officii missae satis patet in primo tractatu, ideo sufficient, quae dicta sunt de missa. — (139ra) (Schlussschrift rot) Datum per venerabilem magistrum Hainricum de Hassia.
(139rb-145vb) Henricus de Langenstein (de Hassia) Tractatus de oratione dominica (RB 3203; Hohmann 1976, Nr. 200; Bloomfield 8180 [mit Angabe der Inkunabeldrucke] und 9022).
   2
139rb (Epistola ad Eckhardum episcopum Wormatiensem)
Reverendo in Christo patri ac domino domino Eckhardo episcopo Wormatiensi, Henricus de Hassia suum ut sequitur dicendum Pater noster. Divina sapientia rebus omnibus decorem cordis congruenter distribuens ... — ... expositionem legere non spernat vestra dignatio veneranda.
140ra Dei filius Iesus Christus imago patris homo factus, ut paternum in terra beneplacitum fieret ... — ... a quibus nos custodiat miseratio divina, qui sine fine vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. — (154vb) (Schlussschrift:) Explicit exposicio super Pater noster et Ave Maria eximii sacre scripture professoris magistri Hainrici de Hassia.
(145vb-147va) Hugo de Sancto Caro OP Tractatus super missam sive Speculum ecclesiae (Ed.: G. Sölch, Hugonis a St. Caro Tractatus super missam seu Speculum ecclesiae [Opuscula et textus historiam ­ecclesiae eiusque vitam atque doctrinam illustrantia, series liturgica, fasc. 9]. Monasterii 1940, 8–52. – Hohmann 1976, Nr. 107, den Opera dubia des Henricus de Langenstein zugerechnet; Kaeppeli 1990). Verkürzte Bearbeitung.
   1
145vb Tit.: (Rot) Incipit de indumentis
Induite vos armatura Dei (Eph 6,11). Quae armatura est vestis sacerdotalis ... — ... sed in missa pro defunctis dicitur: requiescant in pace i.e. adoptetur eis requies aeternae vitae. Amen. — (147va) (Schlussschrift rot) Finitur per doctorem preallegatum.
(147va-vb) Petrus Pictor Fides catholica de essentia divina (CCCM 25, 67–70; PL 171, 1417A–1418 unter den Werken des Hildebertus Cenomanensis. – Hohmann Nr. 59; Walther, Initia 5550). Ende abweichend.
   1
147va Tit.:Nota versus bonos et profundos de deitate.
Esse, quod est ex se, Deus est, per quem datum esse ... — ... Postea de poena me duc ad gaudia plena. Amen. (Rot) Per praefatum finitum.
(148ra-151rb) Ordo iudiciarius (Drucke: Hain 12066–12073 u.ö.; Ed.: Riedner 1907, 5–48 sowie http://repertorium.at/roem_kan_recht/ordo_iudiciarius/ordo_spirensis.html).
   1
148ra Antequam dicatur de processu iudicii videndum est quid sit iudicium ... — ... sed magis profectum illorum, quos informat etc. – (151rb Schlussschrift rot) Hec magister Hainricus de Hassia.
(151va-152rb) Conradus de Ebraco, Henricus de Langenstein (de Hassia), Henricus de OytaGutachten der theologischen Fakultät der Universität Wien über vier Glaubenssätze (Allwissensheit Gottes, Bestand und Unfehlbarkeit des katholischen Glaubens als einzigem Weg zum Heil, Gegenwart Christi in der Eucharistie, Verdammnis der im Zustand der Todsünde Verstorbenen (1398 VIII 18, Wien).
   1
151va Quia fidelium vita multis temptationibus et impugnationibus est exposita ... — ... sine fine punietur. — (152rb) (Schlussschrift:) Datum Wienne anno Domini 1398 decima octava die mensis augusti per nos Chunradum de Hebraco, abbatem Morimundi, Hainricum de Hassia et Hainricum de Oyta, sacre theologie professores, licet minimos et indignos in facultate theologie studii Wiennensis, actu regentes. Sigillis nostris, quibus utimur, hic inferius subappositis in testimonium, quod in omnibus premissis perhibemus veritati. Et quamvis premissorum omnium veritas testimonium habeat, sufficiens et irrefragibile sacrarum scripturarum sanctorum, doctorum et ecclesie sacrosancte ita, ut nostro, quantum in se est, non egeat testimonio, propter quosdam tamen infirme consciencie scrupulosus ad nos perductos rogati instanter et permoti breviter sine allegationibus et racionibus summavimus supradicta etc.
(152va-153va) Guilelmus Alvernus Tractus de fide et legibus, Exzerpt (Ed.: Guilelmi Alverni Opera omnia I. Paris 1674, Exzerpte aus 18–102).
   1
152va Nota quattuor sunt symbola ... — ... Fantasias delirant. — (153va) (Schlussschrift) Hec Wilhelmi de legibus.
(153va-156rb) Ps. Leo I. papaSermones: Contra errores Eutychetis et aliorum haereticorum (PL 54, 477A–487A. – CPL 1658).
   1
153va Tit.: Incipit epistola Leonis pape.
Leo papa primae sedis episcopus. Ad filios ecclesiae instruendos ... — ... assumptum in gloria.
(156va-163vb) Bonaventura Itinerarium mentis in Deum (Ed.: Bonaventura, Opera omnia V, Quaracchi 1891, 295–313. – Distelbrink Nr. 19; Bloomfield 2653; Glorieux RT, Nr. 305m; RS 119).
   1
156va In principio primum principium a quo cunctae illuminationes descendunt tamquam a patre luminum a quo est omne datum optimum et omne donum perfectum ...(157ra) Beatus vir cuius est auxilium (Ps 83,6). Cum beatitudo nicil aliud sit quam summi boni fruitio et summum bonum sit supra nos ... — ... ab omnibus absolutus ascendas. — (163vb) (Schlussschrift rot) Explicit tractatus utilis et profundus ac multum ad devocionem excitans, editus a fratre et domino Bonaventura, cardinali etc.
(164ra-169va) Bonaventura De triplici via (Ed.: Bonaventura, Opera omnia VIII, Quaracchi 1898, 3–18; Schlosser 1993, 94–175. – RB 10717; Bloomfield 1856, Distelbrink 22f., Nr. 18)).
   1
164ra Ecce descripsi eas tibi tripliciter (Prv 22,20). Cum omnis scientia gerat trinitas insigne vestigium et praecipue illa que docetur in sacra scriptura ... — ... et haec Seraphim. Bernhardus super Canticum. — (169va) (Schlussschrift) Explicit intinerarium mentis in seipsam (Rot) editum per dominum Bonaventuram cardinalem.
(169vb-170va) Dicta patrum.
   1
169vb Tit.: Nota, Ieronimus que secuntur
Omnis virtutes in psalmis invenies si obtinueris a Deo ut tibi revelat secreta psalmorum
(170va-173rb) Hugo de Sancto Victore Soliloquium de arrha animae (PL 176, 951B–970D. – Goy 1976, 294, Nr. 108). Prolog gekürzt.
   1
170va Tit.: Soliloquium de arra anime, ut discamus, ubi nos oportet verum amorem querere et quemadmodum debeamus corda nostra spiritualium studio meditacionum ad superna gaudia excitare.
Loquar secretae animae meae ... — ... totis praecordiis concupisco. Amen. — (173rb) (Schlussschrift) Explicit soliloquium beati Augustini, episcopi et doctoris eximii, de arra anime.
(173v) Leer.
(174ra-185rb) Matthias de Ianova Determinationes doctorum de frequenti susceptione sacramenti eucharistiae (Regulae Veteris et Novi Testamenti, Lib. 3, tract. 3) (Ed.: Kybal 1909, 69, 20–139. – Spunar 1985, 432, 6c).
   3
174ra Tit.: (Rot) Determinacio quarta que inter alias determinaciones decem poni
Determinatio venerabilis viri magistri Adalberti Ranconis magistri in artibus et doctoris in theologia Parisiensis ... — ... vomitemus quod remittit scilicet carnalis concupiscentiae etc. (Schlussschrift) Determinacio magistri Mathei de Cracovia doctoris in theologia sancte universitate Pragensis.
175ra Ratio aliud est habere desiderium aliud est habere desiderii perceptionem ... — ... hoc deligentiam suam pro opportunitate loci, temporis et virium etc.
175va Tit.: (Rot) Incipit determinaciones
Ista itaque erit aptissima regula ad propositum ... — ... qui dat vitam mundo, Iesus Christus dominus noster. Amen. — (185rb) (Schlussschrift) Explicit determinationes sanctorum et aliorum doctorum, que sunt hic collecte pro cottidiana vel crebra communione sacramenti altaris a plebeis christianis.
(185va-186ra) Notae de praeparatione sacerdotis ad missam (Merkhilfen für den Ablauf der Messe, mit zahlreichen Distinctiones).
   1
185va Presbyter volens celebrare divinum officium videlicet officium missae, primo dico quindecim gradus: Ad dominum cum tribularer et cum sequentibus
(186v-187v) Leer, Vorzeichnung des Schriftraums.
Teil 2
(188ra-214rb) Henricus de Frimaria OESADe decem praeceptis (Drucke: unter Nicolaus de Lyra, Hain 10400–10407; GW 12199–12212. – Madre 1965, 330; Zumkeller Nr. 325; RB 3172; Hohmann 1976, Nr. 19; Bloomfield 526 und 2679 sowie Suppl. Nr. 526; Schneyer–Hödl Nr. 138–149).
   1
188ra Audi, Israel, praecepta Domini. In verbis istis propositis spiritus sanctus circa divina praecepta tria tangit ... (190ra) Intendentes igitur, pro communi exhortatione fidelium ... (190va) Primum praeceptum appropriate respicit potentiam patris ... — ... quod vinum nobis meritis gloriose virginis praestare dignetur eius filius, qui cum patre ...
(214va-220va) Thomas Ebendorfer Sermo in dominica XVI post pentecosten (Schneyer–Hödl Nr. 222).
   1
214va Cum intraret Iesus in domum (Lc 14,1). Sicut doctus piscator ... Cum intraret ... Evangelium praesens in se continet tria puncta, primo adventum Christi ad convivium
... — ... ab eo sicut dicitur proverbiorum 29 humilem spiritu suscipiet gloria, cuius nos participes faciat Christus dominus benedictus in saecula saeculorum, amen.
(221r) Leer.
(221v) Notae de praeparatione sacerdotis ad missam et ad horas.
   1
221v Nota, quod haec sunt a quolibet sacerdote ante missam habenda ac consideranda, primo habenda est intentiones discissio