Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=588 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 426
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN TEXTEN (lateinisch/deutsch)
Olim: l 73; 46    Papier   XXV, 274 Bl.    290×213   3. Viertel 15. Jh.
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (I-XXV) um 1470; 2  (1-60) um 1450; 3  (61-178) 6. Jz. 15. Jh.; 4  (179-274) 6./7. Jz. 15. Jh.
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Einzelbilder: fol. XV, XIX, 6, 9, 34, 35, 45, 48, 65, 67, 121, 122, 126, 151, 152, 171, 176, 179, 180, 227, 229, 249, 250.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík II 202-204 (online).
Foliierung: I-XXV in römischen Zahlen, in schwarzer Tinte einer Hand aus dem 18. Jh.; 1-8 in roter Tinte, 9-C76 in schwarzer Tinte, in Seitenmitte oben in einer Hand aus dem 15. Jh.; arabische Nummerierung von 177 bis 274 in schwarzer Tinte moderner Hand

Teil 1I-XXV   Papier   um 1470
unbeschriebene Vorsatzlagen
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Ausstattung: Rankeninitiale(n)   Fleuronnéeinitiale(n)   
Auf VBv, Rankeninitiale in der schwarzen Tinte der Urkunde. Auf IIr, Fleuronnéeinitiale in roter Tinte. Sonst nur Schriftspiegel vorgezeichnet.
Teil 21-60   Papier   um 1450
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien
Schriftspiegel. 2 Schreiber: 1) 1r-24v; 2) 25r-60r. Weniger Marginalien im 2. Teil
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rote Lombarden. Intensive Rubrizierung. Auf 12r, kleine Fleuronnéeinitiale in schwarzer Tinte. Großbuchstaben als Marginalien. Auf 5v, Zeigehand.
Teil 361-178   Papier   6. Jz. 15. Jh.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien
Schriftspiegel. Auf 173v und 175v, die zweite Spalte wurde vertikal geschrieben. -- Mehrere Schreiber. Wenig Marginalien; auf 165v-176r, keine.
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Rote Lombarden. Intensive Rubrizierung, darunter auch rote Seitenüberschriften. Verzierte Initialen z.B. auf 61r, 103r, 118r, 167r; auf 131r, 5-zeilige rote Fleuronnéeinitiale. Zeigehand auf 131v, 132v, 133v, 157r und 158r.
Teil 4179-274   Papier   6./7. Jz. 15. Jh.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien
Schriftspiegel. -- Ein Schreiber (?). Wenig bis keine Marginalien
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Lombarden, schwarze Lombarden oder Platz für Initiale leer gelassen. Rubrizierung auf 179r, 191r-195v, 203r-211r, 214r-216r und 239r-251v.

Hs. enthält 2 Fragmente
VI   Pergament   1468
NI*   Pergament   15. Jh.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck   Schmucklos        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel in Golddruck: Dünkelspichl. XIV. Schnitt gelblich gefärbt. Alte und neue Vor- und Nachsatzblätter vorhanden. Auf VBr, altes Titel- und Signaturschild mit Abklatsch des alten Einbandes: l 73 Tres partes penitentie dinkelspuchl Quatuor novissima Haselpach Quinque sensus eiusdem Sex opera misericordie eiusdem Tractatulus de pluralitate beneficiorum De septem horis canonicis De Regimine sacerdotum secularium De monachis proprietariis Octo sermones de corpore Christi Tracatulus de reformacione hominis Etc. Darüber in roter Tinte das Datum: Anno etc. 1469. Rostspur einstiger Ankettung (?) auf I*v.


Kein Besitzvermerk der Bibliothek. Olim-Signaturen: (VBr, auf dem ursprünglichen Titelschild) l 73 (2. Hälfte 15. Jh.); (VBr, in schwarzer Tinte) 46 (17-18. Jh.).
Beschreibung: Edit A. Lukacs; Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík II", "Madre", "Bloomfield", "Lhotsky, Ebendorfer", "Kaeppeli"
alle Initien
(VBv-I*r) Littera missarum fundatarum Wolfgangi et Afrae Jörger a.1468 (Fragment).
Teil 2
(1ra-42va) Nicolaus de Dinkelsbühl Tractatus de tribus partibus paenitentiae (Madre 183).
   1
1ra Tit.: (rot) Tractatus de tribus partibus paenitentiae
Ecce nunc tempus acceptabile. 2 Cor. VI. Duo sunt tempora hominis, unum iustitiae quod incipit in hominis morte, in quo non habet operari merendo aut paenitendo ... — ... (42va) contra triplex ius, naturale, ecclesiasticum et divinum, a quo nos custodiat quae sine fine vivit et regnat. Amen. (SCHLUSSCHRIFT) Explicit quadragesimale Reverendi magistri N(icolai) Dinkhelpuchell.
(42vb-59vb) Nicolaus de Dinkelsbühl (?) Tractatus de paenitentia (Madre 286; Bloomfield 6032). rec. A.
   1
42vb Ductus est Iesus in desertum a spiritu ut temptaretur a diabolo. Matth. 4. Circa istam partem ut temptaretur a diabolo est notandum secundum magistrum Sententiarum primo, distinctione 21 ... — ... (59vb) gravitas satisfactionis, etc. Deo gratias. (SCHLUSSCHRIFT) Expliciunt tres partes penitencie Reverendi magistri N(icolai) Dinkhlspuchl.
(60r-v) Leer (außer kurzes Additamentum, durchgestrichen, auf 60ra).
Teil 3
(61ra-94rb) Gerardus de Vliederhoven OT Tractatus de quatuor novissimis.
   1
61ra Memorare novissima tua, in aeternum non peccabis. Eccl. 7. Sicut dicit Augustinus in libro Meditationum plus vitanda est solius peccati foeditas ... — ... (94rb) ut saperent et intellegerent ac novissima providerent. Etc. Amen. Deo gratias.
(94va-122ra) Thomas Ebendorfer De operibus misericordiae (Lhotsky, Ebendorfer, 82 Nr. 90).
   1
94va Beati misericordes quoniam ipsi misericordiam consequentur. Matth. 5to. Dominus noster Iesus Christus cupiens nos invitare ad agendum opera pietatis et misericordiae et ad fugiendum peccata in hoc mundo ... — ... (122ra) unde iam non revertentur de quo sit bendictus deus in saecula saeculorum Amen. Etc. Deo gratias.
(122va-124vb) Duo sermones de cathedra Petri.
   1
122va Tit.: Kathedra Petri
Tibi dabo claves regni caelorum. Quodcumque sol ligaveris super terram, erit et ligatum in caelis, et quodcumque solveris super terram, erit et solutum in caelis. Matth. 16. In quibus verbis innitur maxima dignitas et potestas ... — ... (224vb) sacerdotibus quos ad hoc elegit, commisit. Ideo bene dicit apostolus Petrus: Vos estis genus electum.
(125ra-130vb, 174va-176rb) Thomas Ebendorfer De poenis inferni (Lhotsky, Ebendorfer, 73 Nr. 34).
   1
125ra Salvator tangit de poenis et tristitiis inferni specialiter in hoc quod dicit: Ibi erit fletus ... — ... (176rb) Hiis igitur attentis fortiter peccatis resistamus ut aeterna praemiati gloria ista mala divina gratia adiuvante vincamus. Amen. (SCHLUSSSCHRIFT) Hec ex sermonibus magistri Thome Haselpach in parte hyemali de tempore in evangelio Cum descendisset Iesus de monte.
(131ra-174rb) Thomas Ebendorfer (?) De quinque sensibus (Lhotsky, Ebendorfer, 81 Nr. 89; Madre 325: 2. Fassung).
   1
131ra Quanta mala incurrant qui exteriores suos quandoque sensus non habent in custodia, describitur nobis ... — ... (174rb) utiliter dictis a legentibus ad dominum devotas expostulo preces pro mercede. Deo gratias. Amen.
(176v-178v) Leer.
Teil 4
(179ra-186vb) Tractatus de pluralitate beneficiorum.
   1
179ra Cum turbae vellent dominum nostrum Iesum Christum facere regem... Ipse dominus vere et non ficte declinavit honorem regni...
(186vb-194ra) Henricus de Bitterfeld OP De horis canonicis (Kaeppeli 1716).
   1
186vb Septies in die laudem dixi tibi, scribitur Psalmo 118. Reverendi patres et domini venerabiles. Quamvis omnipotens deus semper ... — ... (194ra) et iam passidebit. Quod ille benigne nobis concedat qui sine fine vivit et regnat, deus glorificus et in saeculorum saecula benedictus. Amen. (SCHLUSSSCHRIFT) Explicit tractatus de horis canonicis per solvendis, etc. Deo gratias.
(194va-197rb) Henricus de Langenstein (de Hassia) (?) Regula sacerdotum saecularium.
   1
194va Multi sunt sacerdotes religiosorum regulas deridentes, nec se regulam habere putantes ... — ... (197rb) Et sic ut spero post hanc miseriam merebuntur coronari corona immarcessibili in aeternum. Amen.
(197va-202va) Tractatus de proprietariis monachis.
   1
197va Monachus dicitur persona oboedientiam, paupertatem et castitatem professa... ... — ... (202va) qui in trinitate vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. (SCHLUSSSCHRIFT) Explicit tractatulus bonus de proprietariis religiosis ordinum approbatorum.
(203ra-224rb) Sermones octo de corpore Christi.
   1
203ra Tit.: (rot) De corpore Christi
Probet autem seipsum homo et sic de pane illo edatur. I Cor. ii. Karissimi, hodierna dies de bonitate et gratia dei nobis illuxit, in qua ostendit nobis maximam caritatem ... — ... (224rb) qui primo Christum cum ramis palmarum honorifice susceperunt et postea ipsum turpiter eiecerunt, etc. Sequitur.
(224va-226vb) Sermo de novo sacerdote (unvollständig).
   1
224va Cuius est imago haec? Caesaris. Verba proposita scripta sunt in evangelio Matthaei et possunt esse cuiuslibet fidelis animae contemplando dignitatem et honorem et pulchritudinem ... — ... (226vb) secundum aeternitatem, unde Iohannes 11: Ego resurrectio et vita, etc. quam vitam ipse homine...
(227r-238v) Leer.
(239ra-241rb ) Sermo de visitatione BMV (unvollständig) .
   1
239ra Exurgens Maria, abiit in montana. Luc. 1. In illo evangelio tria principaliter exponentur ... — ... (241rb) sic etiam nos possumus cum ipsa regina misericordiae...
(241va-252vb) Thomas a Kempis CRSA De imitatione Christi, lib. 1.
   2
241va Tabula contentorum
241vb Qui sequitur me, non ambulat in tenebris, dicit dominus. Haec sunt verba Christi, quibus admonemur quatinus vitam eius et mores imitemur ... — ... (252vb) tantum proficias, quantum tibi ipsi vim intuleris. Tu autem, domine, miserere nobis. (SCHLUSSSCHRIFT) Explicit tractatus de reformatione hominis.
(253r-274v) Leer.
(I*v) Versus varii argumenti.