Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=659 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 489
NICOLAUS DE LYRA. GREGORIUS I. NICOLAUS DE GORRA. VARIA (lateinisch/deutsch)
Papier   268 Bl.   293×210   14. Jh. (Wien, 1385)   
Handschrift aus 7 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-12) 2. Hälfte 14. Jh.; 2  (13-30) 2. Viertel 14. Jh.; 3  (31-62) 3. Viertel 14. Jh.; 4  (63-95) 14. Jh.; 5  (96-103) 2. Hälfte 14. Jh.; 6  (104-127) 9. Jahrzehnt 14. Jh.; 7  (128-268) Wien, 1385
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7  |  Einzelbilder: fol. 3, 9, 13, 28, 37, 38, 60, 62, 69, 71, 75, 79, 80, 86, 87, 91, 95, 98, 111, 113, 130, 131, 145, 148, 179, 180.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík III 262-264 (online).
Foliierung: mittelalterliche Tintenfoliierung in brauner Tinte bis 130, moderne Tintenfoliierung in schwarzer Tinte ab 131 bis 268.

Lagen: (V+II)12 + (XII-I)23 + VII30 + 2.XII54 + VI-I59 + 2.VI73 + VIII-I80 + 2.VIII96 + VIII-I103 + 13.VI259 + VIII267 + I268(+ 1)
Dat. 1385 (268r). Papier in den ersten zwei Lagen brüchig, Größe des Papiers in der zweiten Lage unterschiedlich vom Rest. – Kustoden auf 128r-268r.
Schrift:
Schreiber: Bartholomeus – Schriftart: Jüngere Kursive
Braune und schwarze Tinte mit wenig Rubrizierung. – Verschiedene Schreiberhände.
Ausstattung:
Auf 1r, gezeichnete, aber nicht bemalte Initiale. – Zeigehand auf 92r.
Teil 11-12   Papier   2. Hälfte 14. Jh.
Lagen: (V+2)12
Einzelblätter: 1 und 2. – Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Teil 213-30   Papier   2. Viertel 14. Jh.
Lagen: Lagenzusammensetzung nicht feststellbar. – Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Teil 331-62   Papier   3. Viertel 14. Jh.
Lagen: XII54 + IV62
Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Teil 463-95   Papier   14. Jh.
Lagen: V72 + III78 + (V-3)85 + (IV+2)95
Nach 80 fehlen drei Blätter. Einzelblätter: 86 und 95. – Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Teil 596-103   Papier   2. Hälfte 14. Jh.
Lagen: IV103
Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Teil 6104-127   Papier   9. Jahrzehnt 14. Jh.
Lagen: 2.VI127
Datierung nach Wasserzeichenbefund.
Teil 7128-268   Papier   Wien, 1385
Lagen: 11.VI259 + (VI-3)268
Nach 268 fehlen drei Blätter. – Reklamanten.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel: Sermones LXXV M.S. 489. Altes Titelschildchen auf VDS geklebt: Dicta super Lambacus Super liber Generationis Super dec. Omelia Gregorii Dicta Gorre super Iohannem. Schnitt weist spurenweise Gelbfärbung auf.


Besitzvermerke aus dem 15. Jh. (1r, 124r) Liber beate Marie virginis in Neuburga claustrali und aus dem 17. Jh. (1r) Can. Reg. Claustroneoburg. Bibliothecae inscriptus 31 Octob. 1656 – Keine früheren Signaturen.
Beschreibung: Edit A. Lukacs, Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "RB", "Schneyer"
alle Initien
Teil 1
(1r-12v) Expositio in Lamentationes Ieremiae (RB 9444. – Parallelüberlieferung in Klosterneuburg, CCl 768, 1r-42r und CCl 776, 45r-47r (unvollständig). Hier bricht der Text in Buchstabe Chof ab.).
   1
1r Et factum est postquam in captivitatem ductus. Nota ad intellectum sequentium quod sicut patet 3 Regum 12 quod post mortem Salomonis divisim fuerit regnum Iudaeorum tempore Roboam et Ieroboam… Syn. Audierunt me omnes. Ista versus et sequens sunt finis primi alphabeti et per consequens primi capitula et isti due versus pertinent ad preceduntem (!) versum, ubi propheta interpellabit auxilium Dei… ... — ... (12v) Ego Caldeis rebellavi negando eis tribute, et hoc consisus auxilio amicorum, id est Aegyptorum.
Teil 2
(13r-30v) Nicolaus de Lyra Quaestio de adventu Christi (unvollständig) (Nicolaus de Lyra, Quaestiones Iudaicam perfidiam in Catholica fide improbantes, in Glossa ordinaria. Venedig 1601, Bd. 6, 1694-1714. – Parallelüberlieferung in CCl 361, 181r-199r.).
   1
13r Quaeritur utrum ex scripturis a Iudis (sic) receptis posset efficaciter probari salvatorem nostrum fuisse Deum et hominem. Et arguitur quod sic. ... — ... (30v) et libere remunerari, libere agere, libere in demeritum cadere et ex hoc consequi indignationem.
Teil 3
(31r-62v) Commentarius super Matthaeum (RB 9445-9446).
   1
31r Liber generationis Iesu Christi filii David Matthaeus 1. In ipso exordio Matthaeus evangelista satis ostendit quod de humanitate Christi dicturus sit cum a carnali ... — ... prolata te ipso cooperantem et sermonem confirmante sequentibus signis, etc. (62r-v) Nota quare Christus ascendit… semper maneamus. Amen.
Teil 4
(63r-95v) Themata et excerpta sermonum (lat./dt.).
   2
63r Nota quod inter omnes ecclesiae catholicae fidei solemniter celebratur festum Sancti Spiritus... (63r) Spiritus Sanctus, (63v) De sancto Iacobo, de sancto Martino, de sancto Thoma... (64v) Quod Maria comparatur amore, etc. ... — ... (95v) et merito de condigno praemiare ergo rectam.
93r Leer
Teil 5
(96r-103v) Lumen animae beatae Mariae (Parallelüberlieferung von Texten aus derselben Tradition in CCl 382, 1r-23v; CCl 384, 1r-179r; CCl 483, 119r-184r; CCl 518, 119r-v).
   1
96r Lumen animae incendere cupientes. Dicta naturalia divinis applicamus quia spiritus rationalis corpore clausus ... — ... (103v) sed tunc per lumen impediens seu interveniens mundana foelicitas.
Teil 6
(104r-105v) Guilelmus Peraldus OP Sermo super Iac 1:22 (Schneyer 2, 547.182).
   1
104r Estote factores et non auditores tantum. Iac. 1. In epistola hodierna incitat fides ad quatuor: primo ad obedientiam ... — ... (105v) Illuc manus tua deducet me et tenebit me dextera tua, etc. Ecce finis istius.
(106r-126v) Gregorius Magnus Homilia I Lectio Evangelii secundum Lucam XXI, 25-32 und Homilia X Lectio Sancti Evangelii secundum Mattheum II, 1-12.
   1
106r In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: Erunt signa in sole, et luna, et stellis…. Dominus et redemptor noster, fratres charissimi, paratos nos invenire ... — ... (126v) Hi profecto ei thus offerunt, sed offere etiam aurum [nolunt].
(127r-127v) Nota.
   1
127r-v Cives sanctorum et domestici Dei advenerunt hodie ... — ... in tabernacula existentes.
Teil 7
(128r-268r) Nicolaus de Gorra Commentarius super Evangelium Iohannis (Ed.: Commentaria Nicolai Gorrani in quatuor Evangelia. Köln: P. Quentel, 1537, 493-586. – RB 5782 (ohne diese Hs.)).
   1
128r Ecce intelliget servus meus et exaltabitur et sublimus erit valde. Quia commendatio auctoris redundat in opus et commendatio operis ... — ... (268r) quae Dominus ipse promisit ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum Amen. – (Schlussschrift, Datierung) Expliciunt dicta Gorrani super Evangelium Iohannis finita in civitate Wienne per manus Bartholomei conscripta fideliter et continuata anno Domini etc. 85°.