Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=668 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 497
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT (lateinisch/tschechisch)
Olim: l 30, l 47    Papier   299 Bl.   290×212   14. bis 15. Jh.
Handschrift aus 8 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-10) um 1427/28; 2  (11-16) 4. Jz. 15. Jh.; 3  (17-64) um 1440; 4  (65-160) um 1360; 5  (161-170) 8. Jz. 14. Jh.; 6  (171-206) 8. Jz. 14. Jh.; 7  (207-253) 1444; 8  (254-299) um 1416/1417
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7, Teil 8  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4, Teil 5, Teil 6, Teil 7, Teil 8  |  Einzelbilder: fol. 8, 10, 12, 16, 23, 63, 64, 80, 81, 93, 94, 161, 162, 165, 169, 183, 184, 205, 231, 234, 252, 253, 256, 257.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík III 286-287 (online).
Foliierung: moderne Tintenfoliierung in schwarzer Farbe. Auf 65–299 mittelalterliche Foliierung in brauner Farbe (Nummern 1 bis 233) auch vorhanden

Teil 11-10   Papier   um 1427/28
Lagen: V10
Schrift:
Schriftart: Jüngere Kursive – Marginalien
Eine Spalte. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung: Rubriziert   
1r-4v rubriziert, 5v-6r nicht rubriziert.
Teil 211-16   Papier   4. Jz. 15. Jh.
Lagen: III16
Schrift:
Schriftart: Jüngere Kursive – Marginalien
Eine Spalte. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung: Rubriziert   
Teil 317-64   Papier   um 1440
Lagen: 4.VI64
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung: Rubriziert   
Intensive Rubrizierung. Leseizeichen bei 41r.
Teil 465-160   Papier   um 1360
Lagen: VI76+V86+6.VI158+I159
Kustoden auf Bl. 76-158
Schrift:
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung: Rubriziert   
Rote Lombarden. Wenig Rubrizierung am Text. Lesezeichen bei 65r. Grob gezeichnete Zeigehände: 69r, 70r, 72r-v, 73r, 74r-v, 80r, 125r, 140r, 158r-v, 159v
Teil 5161-170   Papier   8. Jz. 14. Jh.
Lagen: (V+1)170
Zusammensetzung unsicher!
Schrift:
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Blindliniierung. – Auf 160r-164r, ergiebige Marginalien; mehrmaliger Titenwechsel.
Teil 6171-206   Papier   8. Jz. 14. Jh.
Lagen: 2.VI194+II196+IV204+II206
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung:
Auf 171r, Platz für Initiale p leer gelassen. Keine Rubrizierung, kein Dekor
Teil 7207-253   Papier   1444
Lagen: VI218+(VI-1)229+2.VI253
Dat. 1444 (247v). – Kustoden auf Bl. 218-229.
Schrift:
Schriftart: Bastarda – Marginalien
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung: Rubriziert   
Auf 209v, Fleuronnée. Auf 222v-227v fehlen die Initialen. Rote Lombarden, Unterstreichungen in Rot.
Teil 8254-299   Papier   um 1416/1417
Lagen: 2(V+1)275+VI287+II289+V299
Schrift:
Schriftart: Bastarda
Zwei Spalten. Schriftspiegel, Blindliniierung.
Ausstattung: Rubriziert   
Es fehlen teilweise die Initialen. Wenig Rubrizierung.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck        
Werkstatt: Klosterneuburg
Verzierter Rücken, darauf Titel: Sermones LXXXIII. Santiloquium Sermones varior. De confessione Decalogi expos. M.S. 497. – Spuren einstiger Ankettung auf 299v.


(1r) Liber sancte Marie in Newnburga claustrali (140r, 299v) Liber sancte Marie virginis in Newnburga. Alle drei Besitzvermerke aus dem 15. Jh. sind auf der Seite oben angelegt. – Auf 247v, Schlusschrift: Illo anno scilicet 1444 Mathias Khlinsler disposuit ligari illum librum. – Olim-Signaturen: (1r) l 30, l 47 (15. Jh.). – Im Ausleiverzeichnis um 1470 (Gottlieb, Mittelalterliche Bibliothekskataloge Österreichs. Bd. 1: 119-120) steht folgender Hinweis: "D(ominus) Thomas Harder subscriptarum usum habet necessitatum... Vulpeculam."
Vorbesitzer: Matthias Khlinsler (Klinsler) CRSA
Beschreibung: Edit A. Lukacs; Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Madre", "Zumkeller"
alle Initien
Teil 1
(1r-3r) Sermo.
   1
1r (Rot) Ecce rex tuus venit in mansuetus Mattheus 21 et Zacharie 9 scriptum : … domini nostri Iesu Christi sit mecum et cum omnibus … sanctorum. Dilecta in Christo humana ratio edocet et communis usus habet quod praelato vel principi suam terram ingredienti a subditis modo processorum solit occurri. ... — ... (3r) separavit hominem.
(3r-4v) Casus papales et episcopales.
   1
3r Notandum quod excommunicatio est a Deo et a communione fidelium separatio... Falsificatores litterarum papalium et scienter utentes ... — ... (4v) nos autem immunes coram Deo. ... qui vivit et regnat in saecula saeculorum Amen.
(5r) Leer .
(5v-6r) Sermo (unvollständig).
   1
5v Attendite a falsis prophetis qui veniunt ad vos in vestimentis ovium. Intrinsecus autem sunt lupi rapaces, a fructibus eorum cognoscetis eos. ... — ... (6r) et de talibus proprie intelligitur praesens evangelium.
Teil 2
(6v-11r) Leer (nur Schriftspiegel).
(11v-15r) Sermo de nativitate BMV (unvollständig).
   1
11v Audite disciplinam et estote sapientes et nolite abicere eam Proverbiorum 8; et transumptive in epistola hodiernae festivitatis. Et proposita sunt haec verba pro laude et veneratione praesentis solemnitatis nativitatis… ... — ... (15r) Hoc non pertinet ad praesentem festivitatem.
(15v-16v) Leer .
Teil 3
(17ra-63vb) Sanctilogium contra haereticos sive Vulpecula (Parallelüberlieferung in CCl 1129, 131r-303r (Explicit abweichend)).
   4
17ra-19rb Tabula (Audientia bis Utrum haeretici)
19v Leer
20ra Incipit Sanctilogium contra haereticos compositum quid alio nomine Vulpecula intitulatur. Bernardus super Cantica sermone 66 super illo verbo: Capite nobis vulpeculas ... — ... (63vb) Iuxta illud: Diliges Deum tuum et proximum sicut teipsum etc. Haec Hugo ubi supra. (SCHLUSSSCHRIFT, rot, anhand der böhmischer Vorlage?) Atut gest konez.
40v Leer
(64r-v) Leer.
Teile 4, 5 und 6
(65ra-204rb) Sermones.
   2
65ra Relinquamus ubique signa laetitiae. Sapientia 2. Sicut morborum corporalium curatio fit per eorum opposita ... — ... (204rb) Venite, mittamus lignum in panem eius.
168v-170v Leer
(204v-206v) Leer.
Teil 7
(207ra-247va) Nicolaus de Dinkelsbühl De tribus partibus paenitentiae (Madre 183. – Parallelüberlieferung in zahlreichen Handschriften).
   1
207ra Ecce nunc tempus acceptabile. 2 Corinthios 6. Duo sunt tempora hominis, unum iustitiae quod incipit in hominis morte… ... — ... (247va) … contra triplex ius, naturale, ecclesiasticum et divinum, a quo nos custodiat qui sine fine vivit et regnat Amen (Schlussschrift, Datierung, Rot) Anno 1444. Illo anno scilicet 1444 Mathias Khlinsler disposuit ligari illum librum.
(248r-253v) Leer.
Teil 8
(254ra-297va) Henricus de Frimaria OESA De decem praeceptis (Madre 330. Zumkeller 397).
   1
254ra (Anfang fehlt.)… cum dicit quod omnes supra se ipsam rapitur. Tertio requiritur sui ipsius ... — ... (297va) quod laetificat Deum et homines, ut scribitur Iudith. Quid vinum nobis meritis gloriosae virginis praestare dignetur eius Filius benedictus, qui cum Patre et Spiritu Sancto est unus deus benedictus in saecula saeculorum Amen.
(297va-299vb) Additamenta (unvollständig).
   1
297va Ut autem in hoc tractatu contenta legenti provitius occurrant, hinc est puncta nobiliora in praesenti tabula servianti studui recolligere et in quolibet praecepto sub certis quaestionum titulus designare ... — ... (299vb) utrum liceat alicui interficere alium per rerum suarum conservationem sicut…