Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=715 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 539
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT: NICOLAUS DE DINKELSBÜHL. IOHANNES GERSON. VARIA (lateinisch/deutsch)
Olim: 75, 1389    Papier   328 Bl.   306×210   um 1430/1434
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-62) um 1430; 2  (63-328) um 1430/34
hebraica.at – Hebräische Fragmente in dieser Handschrift: fol. I ; fol. II ; fol. I*
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. 10, 21, 68, 73, 93, 99, 183, 319, 327.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík III 398-401 (online).
Foliierung: 1-60 in mittelalterlicher Hand in Seitenmitte oben; ab 61, moderne Tintenfoliierung in schwarzer Tinte

Teil 11-62   Papier   um 1430
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien
Spalten vorgezeichnet; keine Linierung. Mehrere Schreiber, wenig Marginalien.
Ausstattung: Rubriziert   
Papier durchgängig guter Qualität. Riß im Bl. 2. -- Rote Initialen. Unterstreichungen, Satzanfänge, Satzzäsuren in roter Tinte. Gesicht in Initiale auf 1r.
Teil 263-328   Papier   um 1430/34
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien
Spalten vorgezeichnet; keine Linierung. -- Mehrere Schreiber. Wenig Marginalien, welche vertikal auf den Blattrand aufgetragen.
Ausstattung: Rubriziert   
Papier durchgängig guter Qualität. Wurmfraß an Bl. 66-72. Zwischen Bl. 63 und 64, getrocknete Blume in der Fälze. -- Rubrizierung wie in Teil 1. Initiale mit Fisch auf 131r. Verzierte Initialen z.B. auf 63r, 175r, 182r, 202r und 303r. Zeigehand auf 268v.

Hs. enthält 3 Fragmente
VaI   Pergament   
Ausstattung:
Marginalien, Unterstreichungen in roter Tinte.
VbII   Pergament   
Ausstattung:
Marginalien rot unterstrichen; einige auf Deutsch.
NI*   Pergament   
Ausstattung:
Recto-Seite des Blattes schwarz verfärbt. Marginalien in roter Tinte bzw. rot unterstrichen; einige auf Deutsch.

Einband: um 1840     Golddruck        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel in Golddruck: Sermones CXXV. Buchblock beschnitten. Schnitt einst gefärbt. Vier Lesezeichen am langen Schnitt. Zusätzlich zu den neuen Schutzblättern vorne zwei, hinten ein Schutzblatt - fragmenta Hebraica - aus dem 14. Jh. Rostspuren von vier Schutzbuckeln und zwei Schließen. Einst blauer Einband (Fragment des Originaleinbandes auf dem Rücken erhalten) (?).


Vorbesitzer: (IIv) Dominus Leopoldus Maydl canonicus (Beginn 16. Jh.). Frühere Signaturen: (1r, in Tinte) 75 (17.-18. Jh.); (Iv, in Bleistift) 1389 (18. Jh.).
Frühere Beschreibung ergänzt von Edit A. Lukacs; Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Madre", "Bloomfield", "Lhotsky, Ebendorfer", "Glorieux VIII"
alle Initien
(I, II, I*) Shelomoh ben Yitshak Commentarius in Talmud (Fragment). Traktat Hagiga.
Teil 1
(1ra-4ra) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Iohannes Baptista (Madre 239).
   1
1ra Tit.: (rot) De sancto Iohanne
Quis putas puer iste erit ... Cum parentes ac cognati et vicini beati Ioannis Baptistae vidissent ... — ... (4ra) donec videamus deum deorum in Syon caelesti quo nos perducat qui sine fine vivit et regnat. Amen.
(4ra-6va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Maria Magdalena (Madre 240).
   1
4ra Tit.: (rot) De sancta Maria Magdalena
Rogabat Iesum quidam ... — ... (6va) Christum multum et fortiter diligebat.
(6va-8vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Iacobus (sermo 1) (Madre 241).
   1
6va Tit.: (rot) Sermo de sancto Iacobo apostolo
Tunc accessit ad eum mater... Iudaei messiam per prophetas promissum ... — ... (8vb) paratum est a patre meo.
(8vb-11vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Iacobus (sermo 2) (Madre 242).
   1
8vb Tit.: (rot) Secundus sermo de beato Iacobo
Postquam caepi vobis loqui de divinis praeceptis intervenit festum beati Iacobi apostoli huius ecclesiae patroni ... — ... (11vb) sed perducit ad gloriam aeternam quam et nobis largiatur Iesus Christus dominus noster.
(11vb-13ra) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de BMV: Assumptio BMV (sermo 1) (Madre 222).
   1
11vb (rot) Sequitur sermo de assumptione. Intravit Iesus in quoddam cestellum (!) cuius nomen Lucas non meminit, sed Iohannes exprimit vocans Bethaniam. Et mulier quaedam Martha ... — ... (13ra) suscepta est in coeli palatio.
(13ra-17ra) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de BMV: Assumptio BMV (sermo 2) (Madre 223).
   1
13ra Tit.: (rot) Sermo secundus de beata virgine
Sicut beatus Augustinus commemorat in principio cuiusdam sermonis de praesenti festivitate ... — ... (17ra) assistere unigenito filio tuo, domino nostro Iesu Christo, qui cum patre et sancto spiritu vivit et regnat, unus deus in saecula benedictus. Amen.
(17ra-22ra) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de BMV: Assumptio BMV (sermo 3) (Madre 225).
   1
17ra Tit.: (rot) Tertius sermo de beatissima virgine Maria
Maria optimam partem elegit, scribitur Lucae decimo et legitur in evangelio hodierno. Beata dei genitrix ... — ... (22ra) Iesus Christus filius tuus qui est deus super omnia in saecula benedictus. Amen.
(22ra-25rb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de BMV: Nativitas BMV (sermo 2) (Madre 229).
   1
22ra Tit.: (rot) In die nativitatis Marie virginis
Liber generationis Iesu Christi, filii David, filii Abraham, etc. Matthaeus primo. Locuturi et audituri verbum dei in hac sacra solemnitate ... — ... (25rb) felicius Christum mente quam carne gestasset.
(25rb-30va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de BMV: Nativitas BMV (sermo 1) (Madre 227).
   1
25rb (rot) Sequitur alter sermo de beatissima virgine Maria. Maria optimam partem elegit quae non aufertur ab ea. Lucae decimo. Omnipotens dominus in multis excellentiis et praerogativis ... — ... (30va) Mariae filius, dominus noster Iesus Christus, qui cum patre et sancto spiritu vivit et regnat, unus deus in saecula benedictus. Amen.
(30va-35ra) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Michael (sermo 1) (Madre 236).
   1
30va (rot) Sequitur sermo primus de sancto Michaele. Angeli eorum in caelis semper vident faciem patris mei qui in caelis est, etc. Matthaeus xviii. Et legitur in hodierno evangelio quamvis non videamus apparitionem angelorum ... — ... (35ra) immobile decus, regnum solidum et permanens in saecula saeculorum. Amen.
(35ra-42rb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Michael (sermo 2) (Madre 237).
   1
35ra Tit.: (rot) Alter de sancto Michaele
In illa hora accesserunt discipuli ad Iesum dicens: Quis putas maior est in regno caelorum? Etc. Matthaeus 18uo. Hoc evangelium habet ... — ... (42rb) huiusmodi disputatio angeli. Vide de hoc in priori sermone de hac festivitate.
(42rb-47va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Omnes sancti (sermo 1) (Madre 231).
   1
42rb Tit.: (rot) Primus sermo de omnibus sanctis
Videns Iesus turbas, ascendit in montem et cum sedisset, accesserunt ad eum discipuli eius et aperiens os suum, docebat eos, etc. Matthaeus 5to. Secundum beatum Ambrosium in tractatu super primo Psalmo ... — ... (47va) redemptor noster qui cum patre et sancto spiritu vivit et regnat, unus deus in saecula benedictus. Amen.
(47v-56r) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Omnes sancti (sermo 2) (Madre 233).
   1
47vb (rot) Sequitur secundus sermo de omnibus sanctis. Gloriosa dicta sunt de te, civitas dei. Psalmo octagesimo sexto. Memini me in priori sermo ... — ... (56rb) et laudare faciat sancta trinitas et inseparabilis unitas, pater et filius et spiritus sanctus, in aeternum benedictus. Amen.
(56va-60va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de sanctis: Omnes sancti (sermo 3) (Madre 234).
   1
56va Tit.: (rot) De omnibus sanctis
Quod sancta mater ecclesia diversorum sanctorum festa instituit per anni circulum diversis diebus ... — ... (60va) et postremo omne aliud quod delectare posset molestum ut vult Bernardus in quadam epistola.
(60v) Versus memoriales de sex peccatis in Spiritum sanctum.
   1
60v Sex sunt peccata quae sunt
(60va) Oratio ante sermonem.
(60vb) Anselmus Cantuariensis OSB Consilia circa hominem moriturum servanda.
(61ra) Registrum sermonum.
(61ra) Versus de BMV.
   1
61ra Reginae caeli qui serviunt mente fideli
(61rb) Versus memoriales, deutsch.
   1
61rb Nicht sundt auff gotz parmhertzichait
(61va-b) Tabula epistolarum dominicalium per circulum anni.
(62ra) Versus de casibus reservatis.
   1
62ra Ad papam clerum
(62rb) Versus de octo beatitudinibus.
   1
62rb Et mundus corde
(62rb) Versus pro ministrantibus.
   1
62rb Tu qui servis arae
(62rb) Versus de peccatis in Spiritum sanctum.
   1
62rb Invidus inpugnans
(62va) Versus de septem virtutibus. Alia.
   1
62va Tres sunt theologicales
(62vb) Auctor de curru animae. Ovidius. Alia.
Teil 2
(63ra-94rb) Nicolaus de Dinkelsbühl De oratione dominica (Tractatus octo III). Madre 177.
   1
63ra (rot) Primus sermo de oratione dominica sequitur. Si quid petieritis patrem in nomine meo, dabit vobis. Iohannis 16°. Sanctus Chrysostomus super illo Matthaei septimo: Petite et dabitur vobis, dicit ... — ... (94rb) in Sion id est in caelesti patria. Quo nos perducat qui cum patre et sancto spiritu vivit et regnat, verus deus in saecula benedictus. Amen
(94v) Unbeschrieben (bis auf 3 durchgestrichene Zeilen).
(95ra-135rb) Nicolaus de Dinkelsbühl De dilectione Dei et proximi (Madre 165; Bloomfield 767).
   1
95ra Tit.: (rot) De decem preceptis decalogi
Scribitur Matthaei 22 quod cum quidam legis doctor interrogasset deum dicens ... — ... (135rb) et beatificae fruitionis nos participes efficiat Iesus Christus dominus noster, qui cum patre, etc.
(135rb-181va) Nicolaus de Dinkelsbühl De decem praeceptis decalogi (Madre 171; Bloomfield 1969).
   1
135rb Praeter praecepta legis naturae communia, ut sint illa: omne bonum est faciendum, nullum malum est faciendum ... — ... (181va) praemio gloriae sempiternae ad quam nos perducere dignetur sancta trinitas et indivisa unitas, pater, filius et spiritus sanctus, cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum. Amen.
(182ra-215rb) Nicolaus de Dinkelsbühl De octo beatitudinibus (Madre 189).
   1
182ra (rot) Sequitur tractatus de octo beatitudinibus reverendi magistri Nicolai de Dingkelsphuel sacre pagine professoris, etc. In evangelio quod legitur in festo omnium sanctorum ... — ... (215rb) et mereamur pervenire ad beatitudinem aeternam, largiatur nobis omnipotens dominus. Amen.
(215va-226vb) Nicolaus de Dinkelsbühl De septem donis Spiritus sancti (Madre 203; Bloomfield 1904).
   1
215va Tit.: (rot) De septem donis spiritus sancti
Egredietur virga de radice Iessae et flos de radice eius descendet... Ex hac auctoritate et aliis sacra scripturae ... — ... (226vb) non solum trahit ad multiplicem et subtilem cognitionem, sed magis ad pias affectiones, etc.
(227ra-297va) Nicolaus de Dinkelsbühl De vitiis et virtutibus (Madre 193).
   1
227ra (rot) Sequitur tractatus de viciis et virtutibus eius oppositis reverendi magistri, etc. Nunc dicendum est de vitiis et aliquibus virtutibus eis oppositis. Et est per illa notandum quod ut docet magister 2° Sententiarum distinctione prima ... — ... (297va) nolite quiescere lucrari Christo quia lucrati estis a Christo. Haec ille.
(297va-298va) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermo de oblationibus (Madre 250-252; vgl. auch Lhotsky, Ebendorfer 82, Nr. 92).
   1
297va (rot) Sequitur sermo de oblationibus. Ratione relapsi nuper combusti possent aliqui simplices errare et credere numquam offerendum esse, aut dubitare an offerre teneantur aliquando, vel licitum sit an non ... — ... (298vb) saeculari iudicio sunt relinquendi.
(299ra-306rb) Nicolaus de Dinkelsbühl De septem peccatis capitalibus (Confessionale) (Madre 200).
   1
299ra Tit.: (rot) Confessionale
Secundum magistrum et doctores in 4° distinctione sextagesima, tres sunt partes verae paenitentiae quae rite peractae pergant animam a peccatis ... — ... (306rb) vivis et defunctis preces fundere neglexerit.
(306va-313va) Nicolaus de Dinkelsbühl De dilectione Dei et proximi (Sermo 12a) (Madre 165; Bloomfield 767. Bloomfield 2039).
   1
306va Tit.: (rot) De accidia
Postremo inter vitia capitalia dicendum est de accidia, pro quo notandum primo quoad accipiendo ... — ... de quo sepe superbire incipit praeferendo se ex hoc aliis qui talia ignorant.
(313vb-316vb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de tempore: Dominica XIX post Pentecosten (b). Sermo de poenis animarum.
   1
313vb (rot) Sequitur sermo de penis animarum in inferno. Sex solent enumerari ex quorum quolibet et tutius ex omnibus simul ... — ... (316vb) possumus aeterna gaudia promereri auxiliante domino nostre Iesu Christo qui, etc.
(316vb-320rb) Nicolaus de Dinkelsbühl Sermones de tempore: Dominica XIX post Pentecosten (b). Sermo de morte.
   1
316vb Tit.: (rot) Secundus sermo de morte et quibusdam mortem concernentibus
De uno ex sex praedictis, ex quibus fideli animae ... — ... (320rb) et nullo modo ex dei amore non mereantur gloriam, sed potius poenam.
(320va-323rb) Iohannes Gerson De arte audiendi confessiones (Ed.: Glorieux VIII, 10-17, Nr. 401. -- Bloomfield 2030).
   1
320va Etsi virtus, quam assuefacio ... — ... (323rb) et orando quam legendo erudetur atque proficiet, et tantum, etc.
(323va-324rb) Tractatus de praeceptis spectantibus ad sacrificium missae.
   1
323va Sacerdotes de novo celebraturi multa indigent circumspectione
(324va-327ra) Sermo in festo annuntiationis BMV.
   1
324va Haec dies boni nuntii est... Hodie celebramus diem sicut gloriosa virgo primo facta est genitrix vivi dei ... — ... (327ra) in hac die veniet ad iudicandum. Rogemus ergo etc.
(327va-b) Auctoritates patrum.
(328r) Ritus introducendi novum plebanum.
(328ra-b) Vocabula aliquot (lat./dt.).
(328va-b) Nota de octo beatitudinibus, de septem donis Spiritus sancti, de vitiis et virtutibus et aliae.
(328vb) Nomina Beatae Mariae Virginis.