![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=73 |
Teil 1 | 1-144 Papier um 1437/39 |
Lagen: 12.VI144 | |
Dat. 1415-03-15, Konstanz (134r) = Vorlagendatierung. Kustoden. Papier guter Qualität, nur auf 108v-109r Flecken | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 1 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien – Gotische Choralnotation Schriftspiegel, Blindlinierung. Capitalis rustica und gotische Choralnotation in einigen Fälzen (Fragment aus dem 12. Jh.). Mehrere Schreiber (A: 1r-41v; B: 49r-72r, 87v-144v; C: 73r-87r); häufiger Tintenwechsel. | |
Ausstattung: Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
Rote Lombarden. Einige kleine, grün-rote Fleuronnéeinitialen; andere nur verziert. Abwechselnd intensive Rubrizierung. Manche Marginalien in roter Tinte. Auf 95v, Zeigehand. | |
Teil 2 | 145-202 Papier 4. Jz. 15. Jh. |
Lagen: 4.VI192+V202 | |
Kustoden | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 1 | |
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien Schriftspiegel, Blindlinierung. Mehrere Schreiber (D: 145r-175r, 193r-202r; E: 175v-176v; F: 176v-180v; G: 181r-192v). | |
Ausstattung: Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
Eine rot-schwarze Fleuronnéeinitiale auf 145r, daneben Blumen herreichende Hand. Gesicht in Initiale auf 154r. Zeigehand auf 163v und 165r. | |
Teil 3 | 203-310 Papier 1438 |
Lagen: 9.VI310 | |
Dat. 1438 (275r). Flecken entlang des langen Schnitts. | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 1 | |
Schriftart: Humanistica – Marginalien Schriftspiegel, Blindlinierung. Mehrere Schreiber (H: 202v-207v, 311r-318r; I: 208r-275r; J: 287r-308v); 203r-207v und 287r-308v in Bastarda geschrieben. | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Rot-grüne Rubrizierung auf 208v-275r. Auf 287r-301r, zahlreiche Marginalien. | |
Teil 4 | 311-322 Papier 1438 ? |
Lagen: VI322 | |
Dat. 1438 (316v) = Vorlagendatierung ? | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 1 | |
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien Schriftspiegel, auf 319v-321r überschrieben. Drei Hände: 1) 311r-318r; 2) 319v-321r; 3) 321v. | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Intensive Rubrizierung. Rubrizierung fehlt auf 315v-316r und 318r. |
VS | I Pergament 13. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Frühgotische Minuskel – Marginalien | |
NS | I* Pergament |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Frühgotische Minuskel – Marginalien |
Einband: Gotisch Streicheisenlinien Golddruck Schmucklos |
Blaues Rohleder über Holzdeckel. Altes Titelschildchen mit Golddruck: C. Jo: Lusini: tract: de clavibus. Alle Schutzbuckel, Schließen und Kette entfernt. Buchblock beschnitten, Größe trotzdem uneinheitlich; Papier am Rande gelb gefärbt. Auf VDS und HDS, Bibliotheksstempel. Vor- und Nachsatzblatt aus Pergament des 13. Jh., verkehrt eingebunden. |
Besitzvermerke der Klosterneuburger Stiftsbibliothek: (1r) Liber iste est monasterii beate Marie in Newburga (321v); Iste liber est monasterii beate Marie virginis in Newburga (15. Jh.); (VDS) Sum ex Bibliotheca Claustroneoburgensi Can: Reg: 28 Iunii 1656. Olim-Signaturen: (VDS, 1r) d 7 subtus (2. Hälfte 15. Jh.); (VDS, Bleistift) 808 (18. Jh.). |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(Ir-I*v) | Sophismata (Fragment). | |
(1r-17v) | Tractatus de audientia confessionum (Teildruck: Hain 7966, 8400 unter dem Namen des Henricus de Hassia der Abschnitt 'Quinto oportet scire regulas quod sit peccatum mortale'. -- Kaeppeli 2416; Hohmann, 419 Nr. 229; Bloomfield 6019). 1 ![]() | : |
1r | Tit.: (Rot) Tractatus de clavibus ecclesie magistri Iohannis Cusini Ordo Praedicatorum Tibi dabo claves regni caelorum. Matthaeus 10. Verbum hoc cuilibet dicitur confessori qui absolvendo ... — ... (17v) | |
(17v-18r) | Casus excommunicationis. 1 ![]() | |
17v | Tit.: Nota casus excommunicationis soli pape reservatos ex Decretalibus collectos et Clementinis | |
(18r-19r) | Dicta de fraude et falsitate. Extracta ex Tractatu de emptione et venditione. 1 ![]() | : |
18r | Tit.: (Rot) Secuntur nobilia bona extracta ex dictis Magistri Nycolai Dinkelspuchl et primo de fraude et falsitate que fiunt in emptione et venditione Nota quod tripliciter potest fieri falsitas in vendendo et emendo. Primo quando quis vendit specie falsa ut quando quis vendit auricalcum pro auro ... — ... (19r) pro tanta pecunia quanta valet et in nullo plus. | |
(19r-24r) | Nota de contritione et confessione. 1 ![]() | |
19r | Tit.: Nota de contritione Deinde notandum quod absque originali peccato, duplex est genus peccatorum: mortale et veniale. ... — ... (24r) non ex se, sed ex merito Christi, etc. | |
(24r-27v) | Casus totius iuris in quibus aliquis est excommunicandus. 1 ![]() | |
24r | Tit.: (Rot) Casus totius iuris in quibus aliquis est excommunicandus Praemittendum est itaque quod generaliter pro quolibet mortali et pro contumacia ... — ... (27v) Idem est in similibus observandum ut... | |
(27v-35v) | Confessionale, ohne Prolog (Kaeppeli 2346 (ohne diese Hs.) Parallelüberlieferung in CCl 194, 190vb-196va; CCl 422, 246r-257v; CCl 836, 1r-47r). Tractatus de instructione confessorum. 2 ![]() | : |
27v | Registrum capitulorum | |
28r | Tit.: Primo de ammonitionibus generalibus Cum aliquis petit suam confessionem audiri, quem ante non novisti et cuius status est tibi ignotus ... — ... (35v) talem poenitentiam inponas quam servare poterit. | |
(36r-41v) | Pönitentialwesen (Bloomfield 0038 (ohne diese Hs.) -- Parallelüberlieferung in CCl 194, 213ra-218ra). Notiz De novem peccatis alienis. 1 ![]() | |
36r | Tit.: (Rot) Sermo brevis de ix alienis peccatis Ab occultis meis munda me, dulcissime Iesu Christe, et ab alienis parce servo tuo. Ps. Illa verba sunt prophetae David et petit duo in verbis istis ... — ... (41v) ordinat nativitatis modum et mortis cognoscit occasum, etc. | |
(42r-48v) | Leer. | |
(49r-72r) | Opusculum tripartitum (Druck: L. E. Du Pin, Iohannes Gerson, Opera omnia I. Antwerpen 1706, 425-450. Ed. des Widmungsbriefs: Glorieux 1960/73, nur teilweise gedruckt: II 74 f., Nr. 18. Ed. der französischen Fassung: Glorieux 1960/73, VII 193-206, 393-400, 404-407. -- Bloomfield 734. -- Zahlreiche Parallelüberlieferungen in Klosterneuburg). 1 ![]() | : |
49r | Tit.: (Rot) Incipit opusculum tripartitum de preceptis de confessione de scientia mortis magistri Iohannis Gerson Christianitati suus qualiscumque zelator pro spiritu ad virtutes ... — ... (72r) sicut in domo dei parisius laudabiliter observatur, concedat benignitas salvatoris cunctis hoc opusculum intendentes cum pleniori intelligentia vehementiorem salutis in utroque homine profectum. (Rot) Explicit. | |
(72v) | Leer (nur Incipit) . | |
(73r-86v) | De septem peccatis capitalibus (Madre 200). Confessionale. 1 ![]() | : |
73r | Tit.: (Rot) Sequitur tractatus compendiosus de confessioni Reverendi magistri Nycolai Dinkelspuchel, videlicet qualiter debeat fierfi confessio de vii vitiis capitalibus et de filiabus eorundem. Iste tractatus est valde bonus, utilis pro omnibus expurgare conscientiam volentibus Secundum magistrum et doctores in quarto distinctione 16a, tres sunt partes verae poenitentiae quae rite peracte purgant animam a peccatis ... — ... (86v) an parentibus aut aliis benefactoribus vivis et defunctis preces fundare neglexerit. | |
(87r-98v) | De praeparatione ad missam (Ed.: Glorieux IX, 35–50, Nr. 425. -- Parallelüberlieferung in CCl 358, 95ra-102rb; CCl 819, 140r-154r). 1 ![]() | : |
87r | Tit.: (Rot) Incipit tractatus de trepidantibus celebrare et de pollutionibus nocturnis editus per Reverendum Magistrum Iohannem Gerson doctoris theologie Dubitatum est apud me frequenter et diu praesertim post susceptum sacerdotium siquis nocturno tempore pollutus ... — ... (98v) non obmittens. Hoc est omnis homo, etc. Explicit. | |
(99r-105v) | Tractatus de probatione spirituum (Ed.: Glorieux IX, 177–185, Nr. 448. -- Parallelüberlieferung in CCl 358, 46va-50va). 1 ![]() | : |
99r | Tit.: (Rot) Lectio magistri Iohanni Gerson de probatione spirituum et de visionibus Probate spiritus si ex deo sunt. Iubet discipulus ille quem diligebat Iesus ... — ... (105v) huius temporis datum est experiri et practicare omnia quae dicta sunt. | |
(105v-110v) | De remediis contra temptationes spirituales (Ed.: Glorieux IX, 518–524, Nr. 459. -- Parallelüberlieferung in CCl 358, 50va-53va). 1 ![]() | : |
105v | Tit.: (Rot) Tractatus magistri Iohannis Gerson continens certa remedia contra aliquas temptationes spirituales specialiter de visionibus quibus nonnumquam spirituales viri falluntur Ad honorem dei dicam aliqua remedia contra aliquas temptationes spirituales ... — ... (110v) et sic domino iuvante ipsas superabis, etc. | |
(111r-134r) | De mystica theologia practica (Ed.: Glorieux VIII, 18-47, Nr. 402. Parallelüberlieferung in CCl 358, 51va-71va). 1 ![]() | : |
111r | Tit.: (Rot) Sequitur tractatus reverendi magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de contemplatione et continet duodecim industrias Tractantes in lectionibus meis iam a multo quamvis interrupto tempore de theologia mystica ... — ... (134r) dilectus meus mihi et ego illi. Ammen. (SCHLUSSSCHRIFT, Datierung, nach der Vorlage) Explicit, etc., anno 1415 feria sexta post diem Cinerum Constantiae in concilio. | |
(134v-141v) | Tractatus de arte audiendi confessiones (Ed.: Glorieux VIII, 10–17 Nr. 401. -- Bloomfield 2030. Zahlreiche Parallelüberlieferung, darunter CCl 358, 53va-57va). 1 ![]() | : |
134v | Tit.: (Rot) Incipit secundus tractatus Magistri Iohannis Gerson de cautelis confessoris erga confitentem servandis Et si virtus quam assuefatio gignit ... — ... (141v) bona fide processerit ille plus exercendo et orando quam legendo erudietur atque proficiet. | |
(141v-144v) | De remedio contra recidivum peccati (Ed.: Glorieux VIII, 67–70 Nr. 406. Bloomfield 2270. -- Parallelüberlieferung in CCl 327, Nr. 10; CCl 358, 71va-73rb). 1 ![]() | : |
141v | Tit.: (Rot) Tractatus Magistri Iohannis Gerson cancellarii Parisiensis de remediis contra recidivum in peccatum Habet hoc proprium ars quaelibet ut facilior compendio ad finem ducat optatum ... — ... (144v) tempus, locus, modus, numerus, mora, scientia, etas, etc. | |
(145r-171v) | Speculum artis bene moriendi (Drucke: GW 592, 592a, 2597-2614. -- Rudolf 75-82; Madre 292-295; Bloomfield 1076; VL IX (1995) 40-49. -- Mehrere Parallelüberlieferungen). 1 ![]() | : |
145r | Tit.:Prohemium de arte bene moriendi. (Rot) Hoc modo Cum de praesentis exilii miseria mortis transitus ... — ... (171v) foelici iocunditate cum beatis sanctis tuis perpetuo commemorandum; Amen, etc. (SCHLUSSCHRFIT) Et sic est finis huius Tractatus et libelli De arte bene moriendi. (Rot) Tractatus bonus, etc. | |
(172r-v) | Leer (nur Schriftspiegel) . | |
(173r-201r) | Dialogus rationis et conscientiae (Drucke: Hain 5803–5808; Ed.: Seńko–Szafranski 1974, 367–409. -- Bloomfield 3136. -- Parallelüberlieferung in CCl 358, 122va-135va). 1 ![]() | : |
173r | Multorum tam clericorum quam laicorum querela est non modica, occupatio gravis et quaestio dubiosa ... — ... (201r) est nobis corpus domini nostri Iesu Christi, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat, deus in saeculorum saecula benedictus Amen. Explicit Tractatulus bonus de celebratione misse, etc. | |
(201v-202r) | Regula sancti Benedicti (Exzerpt) . 1 ![]() | |
201v | In primis, dominum deum diligere ex toto corde, de tota anima, de tota virtute. ... — ... (202r) et facere semper quod bonum est, etc., etc. | |
(202v) | Homelia (Exzerpt) . 1 ![]() | : |
202v | Tit.: (Rot) Leo papa (Notizen am oberen Rand) Magnum hodie, fratres carissimi, diem festum suscepimus | |
(203r-206v) | Sermo de ascensione domini (a. 1438). 1 ![]() | |
203r | Tit.: (Rot) Sermo de ascensione domini anno 1438 Reversus est sol per gradus quos descenderat. 4ti Regum 20, et Isaias 38. Scripta et ob gaudiosam solemnitatem ascensionis domini nostri Iesu Christi ... — ... (206v) ab aeterno praedestinatis, quod et nobis ipse praestare dignetur qui olim pro nobis iudicandus advenit, pro nobis etiam utinam iudicaturus adveniat Iesus Christus, dominus noster, in saecula benedictus Amen. | |
(206v-207v) | Additamenta. | |
(208r-275r) | Speculum humanae salvationis (Ed.: Lutz–Perdrizet 1907, 2–99. -- Walther, Initia 15390; Bloomfield 4597; RB 11765. -- Parallelüberlieferung in CCl 392, 278ra-314vb; und CCl 578, 1ra-51vb). 3 ![]() | |
208r-209r | Tit.: (Rot) Tabula in speculum humane salvationis | |
209r-213r | Tit.: Tabula metrica | |
213r | Tit.: (Rot) Incipit prologus super speculum humane salvationis Qui ad iustitiam erudiunt multos / fulgebunt quasi stelle in perpetuas aeternitates ... — ... (275r) Quod nobis omnibus praestare dignetur dominus Iesus Christus/ Qui cum patre et spiritu sancto est in perpetuum benedictus Amen. (SCHLUSSSCHRIFT, Datierung) (Rot) Explicit liber qui dicitur Speculum humane salvationis / In quo continetur modus nostre reparationis anno domini 1438. (Sequitur nota.) | |
(275v-286v) | Leer. | |
(287r-295v) | Sermo de Leopoldo III marchione Austriae monasterii Claustriburgensis fundatore. 1 ![]() | |
287r | Tit.: Proverbiorum 21 Cor regis in manu dei, etc. (Rot) Sermo de pio marchione Leopoldo Quaesivit sibi dominus virum iuxta cor suum et praecipit ei ut sit dux super populum suum. Scribitur 1 Regum 13, etc. Karissimi, predilecti in Christo. Sicut vestris reverentiis constituit, nos hodie peragere anniversarium nostri fundatoris, pii marchionis Leopoldi ... — ... (295v) quam nobis praestare dignetur Iesus Christus, Mariae perpetue virginis, nostrae patronae, unicus filius, qui cum patre in unitate spiritus sancti ac regnat in aeterna saecula, benedictus deus Amen. | |
(296r-300v) | Alius sermo de Leopoldo III. 1 ![]() | |
296r | Tit.: (Rot) Alius sermo de pio marchione, fundatore nostro In memoria aeterna erit iustus, ab auditione mala non timebit. Scribitur Psalmo 111. Sciendum, dilectissimi, quod opera nostra quanto sunt meliora, tanto abundantiori gratia ... — ... (300v) et Augustinus dicit de opera monachorum, citius exauditur una obendientis oratio quam 1000 contemptoris, etc. | |
(300v) | Nota historica. 1 ![]() | |
300v | Nota. Anno domini 1114 fundatum est nostrum monasterium, et anno 1142 fundator obiit. Anno 1155 monasterium scotorum fundatur. Anno 1192 Richardus rex Anglie capitur a duce Leopoldo in oppido Erpurkch prope Wiennam, ... | |
(301r-308v) | Sermo de Leopoldo III marchione Austriae monasterii Claustriburgiensis fundatore. 1 ![]() | |
301r | Mansuetudo mea multiplicavit me. Scribitur ad litteram 2° Regum 22 capitulo. Transsumptive vero scribitur Psalmo 17. Quae quidem verba, licet ad litteram ipse sanctus propheta David de se dixerit ... — ... (308v) et in aeterno patria multiplicabit me per gloriam, quod nobis concedere dignetur pater et filius et spiritus sanctus Amen. (Sequitur nota.) | |
(309r-310v) | Leer (nur Schriftspiegel) . | |
(311r-316r) | Sermo in dominica IVa de misericordia. 1 ![]() | |
311r | Tit.: (Rot) Quinta beatitudo est misericordia de qua dominus dicit: Beati misericordes quoniam ipsi misericoridiam consequentur Estote ergo misericrodes, etc. Lucas 6. Pro quo notandum quod secundum beatum Agustinum 9° de civitate dei et secundum sanctum Thomam 2a 2ae, questione 30 Misericordia est comparatio vel dolor de aliena miserio vel de alieno malo... (315r, Rot) Sequitur sexta beatitudo. Sexta beatitudo est munditia cordis ... — ... (316r) Tertium requisitum ad munditiam cordis est depuratio ipsius a malis vanis et (...) | |
(316v-317r) | Sermo in dominica IIa post Penthecostes (a. 1438) (unvollständig). 1 ![]() | |
316v | Tit.: (Rot) Dominica 2a post octavam Penthecostes anno 1438 Dominus noster Iesus Christus, qui venit in hunc mundum peccatores salvos facere quamdiu fuit in mundo, laboravit in conversatione et praedicatione ... — ... (317r) respectu dulcedinis creaturarum sicut mare respectu unius guttae. Exemplum (Rot) de monacho qui oravit deum sibi revelari aliquod gravum coeli... in silva et extra monasterium. | |
(317v) | Leer (nur Schriftspiegel). | |
(318r) | Sermo (nur Anfang). 1 ![]() | |
318r | Iacob genuit Ioseph, virum Mariae, de qua natus est Iesus qui vocatur Christus. Originaliter Matthaeo 1° et recitative in evangelio principaliter lectio | |
(318v-319r) | Leer (nur Schriftspiegel) . | |
(319v-321r) | Canones paenitentiales. 1 ![]() | |
319v | Ut sacerdos circa paenitentias imponendas cautius arbitretur, nominandi sunt casus ... — ... (321r) et capitulo 'Sicut episcopi'. | |
(321v) | Tabula codicis. 1 ![]() | |
321v | Tit.: Tabula huius libri quem dominus Ambrosius, canonicus monasterii beate Marie virginis in Newburga comparavit | |
(322r-v) | Leer (nur Schriftspiegel). |