Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=7491 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 406
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: II 1 F 9 S. 2    Pergament   230 (VII+223) Bl.   106/129×75/92   Stams, 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 5, 84-89 (online).
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(1-224) Schriftraum: 90/95 × 65/70    Zeilenzahl: 23   
Schriftart: Textualis – Marginalien – Glossen
Mehrere Hände.
Schrift 2(I-VIII) Schriftraum: 96/113 × 70/75    Zeilenzahl: 23   
Schriftart: Textualis
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Hs. enthält 1 Fragment
VDS   Pergament   1339
Schrift:
Schriftraum: 74 × 70    Zeilenzahl: 13   
Schriftart: Notula

Einband: Stams     14. Jh.     Gotisch     Schmucklos        


Im Stamser Katalog von 1341 noch nicht nachweisbar. In der 1. Hälfte des 18. Jahrhunderts jedenfalls Teil der Stamser Stiftsbibliothek (Signatur, Urkunde, Katalogeintragung). Im Roschmann-Katalog von 1739 (Innsbruck, TLMF, Dip. 1089/VI) und im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) eingetragen unter der Signatur L 11 als "Liber asceticus". 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der Lycealbibliothek Innsbruck (heute ULB Tirol) übergeben.
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift , bis 1808, L 11
Bearbeitung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol; Katalogbeschreibung: Daniela Mairhofer, Gabriela Kompatscher Gufler 2008
Digitalisierung und Dateneingabe: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol: Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 5", "Album Stamsense", "GW", "Bloomfield", "Glorieux RT", "Distelbrink", "Mohan", "Schneyer", "Hain", "Kaeppeli", "Schulte GQ II", "Walther, Initia"
alle Initien
(VDS) Schenkungsurkunde des Abtes Ulricus de Rietz für "Haintzlein unserm Gastchnecht" aus dem Jahr 1339 (s. Album Stamsense Nr. 84). Tiroler Mundart.
(VDS-VIIIr) Exzerpte und Sentenzen.
(VDS-Ir) Exzerpte aus den Kirchenvätern Augustinus Hipponensis, Bernardus Claraevallensis, Isidorus Hispalensis. Teilweise Textverlust.
   1
VDS-Ir Augustinus. Qua[...] ... — ... Ideo [...] oblitamenta[
(Iv) Seneca, L. Annaeus 26 Sentenzen aus L. Annaeus Seneca d. J. (benef., nat., epist., clem., Tro., Ag., dial. [de otio]) bzw. Ps.-Seneca (mor., quat. virt., rem. fort., prov.).
   2
Iv Tit.: Excerpta ex floribus Senece cum quibusdam interp[retationibu]s.
Seneca. Mors incerta pervenit; omnis itaque dies velut ultimus ordinandus est. Oratorem te puta si tibi ante omnes quod oportet persuaseris ... — ... [Neutrum faciendum est; utrumque enim vit]ium est et omnibus credere et n[ulli].
Iv Sanctius est malis propter bonis quam bonis obesse propter malos (nicht zuordenbar)
(IIr) Dicta Philosophorum. Namentlich aus: Aristoteles, Varro, Socrates, Diogenes, Plato, Anaximenes, Ps.-Caecilius Balbus, Pubilius Syrus, L. Annaeus Seneca d. J.
   1
IIr Aristoteles in libro Ethicorum. Corrumpitur castitas a superfluitate et [...]tia a mediaetate autem salvatur. Facile quidem ... — ... Si ad naturam vives numquam eris pauper; si ad opiniones [dives num]quam eris. Exiguum enim natura desiderat, opinio immensum.
(IIv) Leer.
(IIIr-IIIv) Cicero, Marcus Tullius Exzerpte (off. 1-3, Cato, de orat. 2, parad. 1 und 5, Phil. 5, inv. 1, Tusc. 3 und 4, nat. deor. 3, Marcell., p. red. in sen., dom. / Ps.-Cicero (in Sall.).
   2
IIIr Tit.: Hic sunt interposita excerpta ex floribus Marci Ci[ceronis].
Fundamentum iustitiae est ne cuiquam noceatur, deinde ut communi utilitati serviatur. Totius iustitiae nulla fraus capitalior quam eorum qui cum maxime fallunt, id agunt quod boni viri videantur ... — ... ex hac vita discedit tamquam ex hospitio et non ex domo. Commorandi enim devorsorium natura nobis dedit non habitandi.
IIIr Omnis sapiens liber, omnis stultus servus. (nicht zuordenbar)
(IIIr-VIIIr) Seneca, L. Annaeus Sententiae (epist., clem., benef., off., nat., Thy., Herc. f., Oed., Ag. / Seneca d. Ä.: contr. / Ps.-Seneca: quat., virt., rem. fort.).
   1
IIIr Tit.: Ex floribus Senecae.
Haec inter se raro convenit ut eadem nox sit dulcis et solida. Non acerba sed blanda verba timeas. Dicenti esto tacitus requirenti benignus, contendenti facile cede ... — ... Quis non intellegat omnia consuetudine vim suam perdere.
(VIIIv-3r) Religiöser Traktat. Vergleich der Sonne mit Christus anhand von Bibelzitaten.
   1
VIIIv Sol est Christus quia igneae naturae. Deut. IX (recte: 4,24) Deus ignis consumens est. Exo. IIII (recte: 3,2?). Vidit Moyses rubum ardentem ... Item sol est Christus quia non crescit vel decrescit. Ioh. 1 (9) Erat lux vera ... — ... Ysa. VIII (18) Ecce ego et pueri mei quos dedit mihi dominus in signum et etiam portentum qui habitant in Syon quasi longe porrectum.
(1r-136r) Guilelmus de Lanicea OFM Diaeta salutis (Druck unter den Werken des Bonaventura: GW 4720–4735. S. Bonaventurae Opera VI. Rom 1596, 285–348. – Bloomfield Nr. 2301. Glorieux RT Nr. 305dd. Distelbrink Nr. 124. Mohan 169).
   1
1r Incipit via vel diaeta salutis edita a fratre Guillelmo de Lanicea Equitanico de ordine minorum
(136v-150v) Guilelmus de Lanicea OFM Distinctiones e tractatu "Diaeta salutis" (Schneyer II 472-475. Parallelüberlieferung: z. B. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 73, 1ra–75vb und 352, 90r–99r. Teilweise Übereinstimmung zwischen Cod. 406 und Cod. 73 in Abweichungen gegenüber Schneyer).
   1
136v Tit.: Incipiunt themata sermonum dominicalium per circulum anni et etiam de sanctis communia ad quae prudens lector colligere potest ex materiis dietarum predicarum ut habeat sermonem.
(136v) Sermo (Schneyer Nr. 1). Dnca 1. adv. dni.
   1
136v Tit.: Dominica prima prima (!) in adventu domini
(136v) Sermo (Schneyer Nr. 2). Dnca 2. adv.
(137r) Sermo (Schneyer Nr. 3). Dnca 3. adv.
   1
137r Tit.: Dominica quarta
Reges consueverunt domicelli sui et milites multum alacriter et honeste antecedere ...
(137r) Sermo (Schneyer Nr. 4). Dnca 4. adv.
   1
137v Tit.: Dominica tertia
(137v) Sermo (Schneyer Nr. 5). Dnca infra octav. nativ. dni.
(137v) Sermo (Schneyer Nr. 6). Dnca infra octav. epiph. dni.
(138r) Sermo (Schneyer Nr. 7). Dnca 2. post epiph.
   1
138r Tit.: Dominica prima post epiphaniam
(138r) Sermo (Schneyer Nr. 8). Dnca 3. post epiph. dni.
   1
138r Tit.: Dominica secunda
(138r) Sermo (Schneyer Nr. 9). Dnca 4. post epiph.
   1
138r Tit.: Dominica tertia
(138v) Sermo (Schneyer Nr. 10). Dnca 5. post epiph. dni.
   1
138v Tit.: Dominica quarta
(138v) Sermo (Schneyer Nr. 11). Dnca in Septuagesima.
(138v) Sermo (Schneyer Nr. 13). Dnca in Quinquagesima.
   1
138v Tit.: Dominica in Quinquagesima
Caritas patiens est. 1. Cor. 12 (recte: 1. Cor. 13,4). Decet utique reginam regium habere ...
(138v) Sermo (Schneyer Nr. 12). Dnca in Sexagesima.
   1
138v Tit.: Dominica in Sexagesima
(139r) Sermo (Schneyer Nr. 14). Dnca 1. in Quadrages.
(139r) Sermo (Schneyer Nr. 15). Dnca 2. in Quadrages.
(139v) Sermo (Schneyer Nr. 16). Dnca 3. in Quadrages.
(139v) Sermo (Schneyer Nr. 17). Dnca 4. in Quadrages.
   1
139v Tit.: Dominica in media Quadragesima
(139v) Sermo (Schneyer Nr. 18). Dnca 1. in passione dni.
(140r) Sermo (Schneyer Nr. 19). Dnca in psalmis.
(140r) Sermo (Schneyer Nr. 20). Dnca in octava paschae.
(140v) Sermo (Schneyer Nr. 21). Dnca 2. post pascha.
(140v) Sermo (Schneyer Nr. 22). Dnca 3. post pascha.
(141r) Sermo (Schneyer Nr. 23). Dnca 4. post pascha.
(141r) Sermo (Schneyer Nr. 24). Dnca 5. post pascha.
(141v) Sermo (Schneyer Nr. 25). Dnca infra octav. ascensionis dni.
   1
141v Tit.: Dominica prima post ascensionem
(141v) Sermo (Schneyer Nr. 26). Dnca 1. post pent.
(142r) Sermo (Schneyer Nr. 27). Dnca 2. post pent.
   1
142r Qui odit fratrem suum homicida est. 1a. Iohannis 4 (recte: 1. Ioh. 3,15). Secundum leges saeculares ...
(142r) Sermo (Schneyer Nr. 28). Dnca 3. post pent.
(142r) Sermo (Schneyer Nr. 29). Dnca 4. post pent.
   1
142r Consueverunt homines accipere pro parte sua...
(142v) Sermo (Schneyer Nr. 30). Dnca 5. post pent.
   1
142v Magne divitiae sine magno labore vix aquiruntur ...
(142v) Sermo (Schneyer Nr. 31). Dnca 6. post pent.
(143r) Sermo (Schneyer Nr. 32). Dnca 7. post pent.
(143r) Sermo (Schneyer Nr. 33). Dnca 8. post pent.
(143v) Sermo (Schneyer Nr. 34). Dnca 9. post pent.
(143v) Sermo (Schneyer Nr. 35). Dnca 10. post pent.
(143v) Sermo (Schneyer Nr. 36). Dnca 11. post pent.
   1
143v Gratia Dei sum id quod sum et gratia eius in me vacua non fuit. 1. Cor. 3 (recte: 15,10). Naturaliter arbor ...
(144r) Sermo (Schneyer Nr. 37). Dnca 12. post pent.
(144r) Sermo (Schneyer Nr. 38). Dnca 13. post pent.
   1
144r Quemadmodum equus praeceps indiget freno, sic pronitas ex cuncupiscentia nostra indiget iustitiae praecepto ...
(144r) Sermo (Schneyer Nr. 39). Dnca 14. post pent.
   1
144r Caro concupiscit ... (Gal. 5,17). Tempus guerrae est valde periculosum ...
(144v) Sermo (Schneyer Nr. 40). Dnca 15. post pent.
(144v) Sermo (Schneyer Nr. 41). Dnca 16. post pent.
(145r) Sermo (Schneyer Nr. 42). Dnca 17. post pent.
   1
145r In caritate radicati et fundati. Eph. 4 (recte: 3,17). Sicut radix arborem portat et sicut fundamentum aedificium sustentat ...
(145r) Sermo (Schneyer Nr. 43). Dnca 18. post pent.
(145v) Sermo (Schneyer Nr. 44). Dnca 19. post pent.
(145v) Sermo (Schneyer Nr. 45). Dnca 20. post pent.
   1
145v Nolite inebriari vino... Eph. 5 (18). Medici corporales vinum summae prohibent infirmis quia summae accendit materiam febris ...
(145v) Sermo (Schneyer Nr. 46). Dnca 21 post pent.
   1
145v State succincti lumbos... Eph. 4 (recte: 6,14). Consueverunt antiqui et prompti milites...
(146r) Sermo (Schneyer Nr. 47). Dnca 22. post pent.
   1
146r Tit.: Dominica XXIa (!)
(146r) Sermo (Schneyer Nr. 48). Dnca 23. post pent.
   1
146r Tit.: Dominica XXIIa (!)
Quorum venter Deus est... Phil. 4 (recte: 3,16). Nutrix in conspectu pueri consuevit...
(146v) Sermo (Schneyer Nr. 49). Dnca 24. post pent.
   1
146v Tit.: Dominica XXIIIa (!)
Faciet iustitiam et iudicium in terra. Ier. 25 (recte: 22,3): Bonus paterfamilias ...
(147r) Sermo (Schneyer Nr. 50). De s. apostolis.
   1
147r Tit.: De apostolis et evangelistis
Maiorem dilectionem hac nemo habet... 2 Ioh. 25 (recte: Ioh. 15,13). Consuetum est in ecclesia ...
(147r) Sermo (Schneyer Nr. 51).
   1
147r Tit.: Item unde supra
Estote prudentes sicut serpentes... Mt. 10 (16). Miles bonus et strenuus debet esse armatus...
(147v) Sermo (Schneyer Nr. 52).
   1
147v Tit.: Item unde supra
(147va) Sermo (Schneyer Nr. 53).
   1
147va Tit.: Item unde supra
Hoc est praeceptum meum... (Ioh. 15,12). Magister quando vult scolares suos bene instruere solet...
(148r) Sermo (Schneyer Nr. 54). De pluribus martyribus (!).
   1
148r Tit.: De uno martyre
Iustus ut palma florebit. Ps. (91,13). Solet agricola arbores generosas eligere ut eas possit in suo virgulto plantare...
(148r) Sermo (Schneyer Nr. 55). De uno martyre.
   1
148r Tit.: Item de uno martyre
(148v) Sermo (Schneyer Nr. 56). De pluribus martyribus.
   1
148v Sancti per fidem vicerunt regna. Hebr. XI (33). Merito reputantur strennui (!) milites quando paucissimi...
(148v) Sermo (Schneyer Nr. 57).
   1
148v Tit.: Item de pluribus martyribus
(149r) Sermo (Schneyer Nr. 58). De pluribus martyribus (!).
   1
149r Tit.: De uno confessore pontifice
Assimilatur filio Dei... Hebr. 5 (recte: 7,3). Satis commendatur res...
(149r) Sermo (Schneyer Nr. 59). De pluribus confessoribus.
   1
149r Tit.: De uno confessore et doctore
Os iusti meditabitur... Ps. (36,30). Naturaliter os hominis ad duo ordinatur quia scilicet gustando probat...
(149v) Sermo (Schneyer Nr. 60). De pluribus confessoribus (!).
   1
149v Tit.: De uno confessore non pontifice
(149v) Sermo (Schneyer Nr. 61). De pluribus virginibus.
   1
149v Sicut lilium inter spinas... (Cant. 2,2). Amatores saeculi consueverunt amasias (recte: amicas) suas laudibus extollere...
(150r) Sermo (Schneyer Nr. 62). De pluribus virginibus.
   1
150r Tit.: Item de virginibus
(150r) Sermo (Schneyer Nr. 63). De pluribus virginibus.
   1
150r Tit.: Item de virginibus
(151r-169r) Tabula. Umfassend Bl. 1r-136r (Diaeta salutis). Aufschlüsselung der einzelnen Kapitel und ihrer Glieder, der Reihenfolge im Text entsprechend, mit Blattangabe.
   1
151r Tit.: Incipit tabula viae et diaetae salutis in qua sunt diaetae et capitula earum notatae et divisiones membrorum uniuscuiusque capituli et litterae et numerus, locum et folium ubi unumquodque membrum inveniatur demonstrantes.
(169r-171v) Iohannes de Friburgo OP Summa confessorum (Drucke: Hain 7365 u. a.; Lyon 1518 u. ö. – Kaeppeli Nr. 2344. Bloomfield Nr. 4938 und 5256). Auszüge aus den Kapiteln De restitutione (L. II, tit. XIV, qu. LXIV-LXIX) und De emptione et venditione (L. II, tit. XXX, qu. VII-XII).
   2
169r [C]um secundum Augustinum (epist. 153) non dimittatur peccatum nisi restituatur ablatum bellaque multae sequuntur rapinae notanda sunt hic aliqua de restitutionibus ... — ... facienda est aestimatio secundum tempus in quo plus valuit.
171r Deinde mihi specialiter videndum est de emptione, vere primo quaero quae sit natura ... — ... propter diversitates et in opere rerum per vires habundat magis consueverunt esse mensurae maiores.
(172r-218v) Iohannes de Friburgo OP Confessionale (Tractatus de instructione confessorum) (Druck: Hain 9248. – Bloomfield Nr. 5755. Kaeppeli Nr. 2346, mit Nennung von Cod. 406. Schulte GQ II 422).
   4
172r Tit.: Incipit prologus super confessionale fratris Iohannis Theutonici ordinis fratrum Predicatorum.
172r Simpliciores et minus experti (!) confessores de modo audiendi confessiones informare cupiens, aliqua in hoc tractatu ad horum instructionem ...
173r Tit.: Incipit confessionale. Capitulum primum de ammonitionibus in generali.
194r Tit.: Incipit liber II. de instructione confessoris quam habere debet in inquisitionibus circa aliqua peccata spiritualia quae fiunt a quibusdam personis spiritualiter. Prologus.
(216v) Memorialverse de casibus reservatis compositi (Walther, Initia Nr. 15482).
   1
216v Versus: Qui facit incestum deflorans aut homicida, / sacrilegus, patrum percussor vel sodomita, / transgressor voti, periurus sortilegusque / et mentita fides, faciens incendia, prolem / occidens, haeresis plasphemus (!), nothus, adulter, / pontifices adeant et qui vaga reddere debent.
(218r-223r) Canones poenitentiales. Anweisungen für den Priester die Beichte und Exkommunikation betreffend, wohl in Anlehnung an Iohannes Theutonicus Friburgensis, Summa confessorum, L. III.
   1
218r Tit.: Incipiunt canones cum aliquibus notabilibus excerptis ex directorio iuris.
Ut autem confessor circa paenitentias dispensando cautius arbitretur scire debet canones in quibus certe paenitentias imponuntur quis si ignoret ... — ... et tunc a peccatis omnibus absolvatur.
(223r-224r) Casus episcopales et papales. Reservatfälle.
   1
223r [P]rimo coiens cum moniali consecrata virgine vel non virgine. Item mulier cum religioso. Item verberans patrem vel matrem ... — ... Item predones stratarum publicarum. Nota etiam quod confessor quolibet tempore infirmum ad decimas compellere solvendas.
(224r) Anweisung für den Priester bei der Krankensalbung.
   1
224r Quid faciet sacerdos si infirmus petiit sacerdotem et interim quando venit obmutuit vel factus est amens vel freneticus ... — ... et tunc a peccatis omnibus absolvatur.