Beschreibung ausdrucken Permalink: https://manuscripta.at/?ID=7512
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 427
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: II 2 A 8    Papier   II, 334 Bl.   300×200   Süddeutscher Raum (Dillingen?), 1471Datierung in Teil 2   
Provenienz/Letztbesitzer: Hall, Jesuiten (?)
Handschrift aus 2 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-252) um 1466/1468; 2  (253-334) 1471
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

Abbildungen von 284r332v
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2  |  Einzelbilder: fol. 3, 11, 27, 29, 209, 210, 253, 254, 280, 281, 291, 307, 315.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 5, 232-236, Abb. 26 (Stempel) (online).

Teil 11-252   Papier   Süddeutschland (Dillingen ?), um 1466/1468
Lagen: 21.VI252
Wasserzeichenbefund: 7./8. Jz. 15. Jh. Lage 2-21 Kustoden in arabischen Ziffern am Lagenanfang.
Schrift: 2 verschiedene Schriften/Schreiber
Schrift 1(1ra-204vb) Schriftraum: 207/209 × 160/163    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 36-40   
Schriftart: Bastarda cursiva
Schriftraum von Tintenlinien gerahmt. Zirkelstiche. Zwei Hände.
Schrift 2(205ra-252ra) Schriftraum: 220 × 145    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 41-42   
Schriftart: Bastarda cursiva
Schriftraum von Tintenlinien gerahmt. Zirkelstiche. Eine Hand.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Lombarden. Initialen mit Aussparungen oder einfachem Fleuronée.
Teil 2253-334   Papier   Süddeutschland (Dillingen ?), 1471
Lagen: 6.VI325 + (VI-3)334
Wasserzeichenbefund: 7./8. Jz. 15. Jh. Bl. 264v und 276v Reklamanten.
Schrift:
Schriftraum: 200 × 145    Zeilenzahl: 37-39   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien – Glossen
Zirkelstiche. Beginn der Absätze in Textura hervorgehoben. Durchgehend kurze Anmerkungen von anderer Hand am Blattrand.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Einfache Lombarden. Bl. 253 Initiale mit Aussparungen und Verzierungen.

Einband: Dillingen     15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien   Blindstempel        
Einband restauriert
Im 19. Jh. erneuerter Einband: Einband von dunkelbraunem Papier überzogen, durch welches sich die darunterliegenden Stempel abheben. Streicheisenlinien und Stempel mit vegetabilen Motiven. Spuren von Schließen.


Aufgrund des Einbandes möglicherweise aus Dillingen bzw. dessn Jesuitenkolleg stammend, in diesem Fall später wohl in der Bibliothek des 1569 gegründeten Jesuitenkollegs in Hall und 1780 nach der 1773 erfolgten Aufhebung des Haller Jesuitenkollegs der UB übergeben.
Vorbesitzer: Dillingen, Jesuitenkollegium (?)

Corrigendum zum gedruckten Katalogband 5: S. 233, zu „41vb“: „Ierusalem“ statt “Iersualem“

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 5", "Schneyer", "Lhotsky", "RB", "Friedberg I", "Walther"
alle Initien
(IIr-v) Eingefügtes Blatt aus einem Inkunabeldruck. IIra am unteren Blattrand handschriftliche Notiz in Bastarda 15. Jh.: Alte orate cum transfers pro civitate / Habe pelletrice lege longissime misse / Mitte vade quomodo vade murmuri non cure / Et fac redire cum venire cum portare nolle / Cum venire et portare esto episcopus ipse / Habe tria capita habebis singula bona.
(Schneyer Nr. 9). Dnca 4. adv.
(1r-125r) Thomas Ebendorfer Sermones de epistolis de tempore (Lhotsky 75, Nr. 38). Auswahl.
(1ra) (Schneyer II, Nr. 7). Dnca 3. adv.
   1
1ra Itaque nolite ante tempus iudicare etc. Prima Cor. 4 (5). Multi proni sunt ad iudicandum facta aliorum ... — ... et periit pudor etc. imminet exitium.
(2va) (Schneyer Nr. 8). Dnca 4. adv.
   1
2va Gaudete in domino semper ... Ad Philippenses 4to capitulo (4,4). Satis mirandum est sensatis hominibus quando vident ... — ... Ideo bene dicit apostolus Modestia vestra nota sit omnibus ut in praesenti epistola de qua pauca dicenda etc.
(5vb) (Schneyer Nr. 9). Dnca 4. adv.
   1
5vb Gaudete in domino semper ... Ad Philippenses quarto capitulo. Quanta sit differentia inter gaudere in domino et gaudere in hiis quae mundi sunt ... — ... hoc ergo sanctissimo tempore orandum est ut pax Dei custodiat animas nostras a malo Amen.
(8rb) (Schneyer Nr. 11). In nativitate dni.
   1
8rb Apparuit gratia Dei et salvatoris nostri etc. Ad Titum 2o (2,11). Augustinus in sermone quodam de nativitate domini qui incipit ut sequitur Nos exhortando ... — ... sentiant omnes tuum uniamen (?) qui filii tui celebrant nativitatem.
(15vb) (Schneyer Nr. 14). In nativitate dni.
   1
15vb Apparuit benignitas ... Ad Titum 3o (3,4). Quando devota mente nostram mirabilem reparationem a lapsu, quem fecimus in nostris primis parentibus ... — ... ut ab accidia hodie pro nobis Deus homo natus etc. Dicamus gloria tibi domine etc.
(20ra) (Schneyer Nr. 16). In nativitate dni.
   1
20ra Apparuit benignitas ... Ad Tytum 3o (3,4). Licet nullus possit presumere, quantumcumque doctus aut facundus sit, ut digne possit hodiernum virginis partum ... — ... et suos concives misericorditer faciat in gaudiis caelestibus Amen.
(24rb) (Schneyer Nr. 15). In nativitate dni.
   1
24rb Multifarie multisque modis olim locutus Deus patribus in prophetis etc. Ad Hebr. primo (1,1). Hodie ecclesia recolit illud miraculum maximum illud donum excellentissimum ... — ... excipitur ab ista maledictione Evae in dolorem paries filios etc.
(28ra) (Schneyer Nr. 18). In circumcisione dni.
   1
28ra Priusquam veniret fides, sub lege custodiebamur etc. Ad Gal. 3o 4o capitulis (3,23). Quo tempore Deus creavit humanum genus et etiam postquam cecidit in peccatum ... — ... sed multi spreverunt misericordiam, motus misit filium qui eos iustificaret per fidem.
(33rb) (Schneyer Nr. 19). In circumcisione dni.
   1
33rb Priusquam veniret fides sub lege custodiebamur. Ad Gall. 3o (3,23). Misericors pater et Dominus pius caelestis a principio semper habuit curam de salute aeterna ... — ... et graviori poena plectendo de consecratione distinctione Xa et capitulo Quibus etc.
(37rb) (Schneyer Nr. 20). In circumcisione dni.
   1
37rb At ubi venit fides, iam non sub paedagogo sumus ... Ad Gal. 3o (3,25). Si statum veteris legis attendimus, diligenter invenimus, quod fuit status servitutis ... — ... in qua laudare possumus ipsum in saecula Amen.
(41vb) (Schneyer Nr. 21). In epiphania dni.
   1
41vb Surge, illuminare Ierusalem etc. Ys. 6o (recte: 60,1). Quoniam pro fide Christi non debeamus fugere pericula ... — ... revertamur in regionem nostram caelestem patriam Amen.
(46ra) (Schneyer Nr. 22). In epiphania dni.
   1
46ra Surge, illuminare Ierusalem ... Ys. 60 (60,1). Et in hodierna epistola legitur in ecclesia in officio missae quod salvator dominus noster Iesus Christus ab infantia ... — ... et in quo gratia non vivit bonus non est.
(51ra) (Schneyer Nr. 23). In epiphania dni.
   1
51ra Surge, illuminare Ierusalem ... Is. 60° capitulo (60,1). Et sic incipit epistola hodierna. Intelligere possumus carissimi quantas Deo debemus gratiarum actiones ... — ... sic ad Coll. 3o Mortificate membra vestra.
(54ra) (Schneyer Nr. 25). Dnca infra octav. epiph. dni.
   1
54ra Obsecro vos itaque per misericordiam Dei etc. Ad Rom. 12 (12,1). In se quilibet experitur veritatem huius quod dicit apostolus ... — ... cum proximis humiliter conversando utque in sequenti epistola.
(57vb) (Schneyer Nr. 37). Dnca in Sexagesima.
   1
57vb In laboribus conplurimis in carceribus abundantius 2. Cor. XIo (2. Cor. 11,23). Sunt multi qui tempore prosperitatis benedicunt Deum ... — ... vide in sermone de S. Augustino circa corona (?) etc.
(61rb) (Schneyer Nr. 43). Dnca 2. in Quadrages.
   1
61rb Scitis enim quae praecepta dederim vobis per Iesum Christum. Prima Thess. 4o (1. Thess. 4,2). Quae et quot sint obstacula ne conformemus nos divinae voluntati ... — ... Deus pater suscipit et peccata remittit secundum Wilhelmum Parisiensem de sacramentis.
(65rb) (Schneyer Nr. 45). Dnca 3. in Quadrages.
   1
65rb Estote imitatores Dei sicut filii carissimi. Ad Eph. Vo (5,1). Multi audientes quod Christus est pro nobis relinquens exemplum ... — ... et plus fetet in naribus Dei quam canis putrefactus in naribus hominum secundum Augustinum.
(69ra) (Schneyer Nr. 47). Dnca 4. in Quadrages.
   1
69ra Et quid dicit scriptura, eice ancillam et filium eius etc. Gal. 4o (4,30). Quanta mala inducant et nocumenta carnalia desideria, satis nobis ostendit beatus Petrus ... — ... elatio cordis et nimia delectatio in peccato.
(73ra) (Schneyer Nr. 49). Dnca 1. in passione dni.
   1
73ra Christus assistens pontifex ... Ad Hebr. 9 (9,11). Prae omnibus, quae homini multas affert utilitates et custodit ad statum praesentis vitae ... — ... quare confessio instituta est forte mutile foret necessarium forte necessarium talem confessionem facere etc.
(77rb) (Schneyer Nr. 51). Dnca 2. in passione dni.
   1
77rb Hoc sentite in vobis quod est in Christo Iesu. Ad Philipp. 2o (2,5). Beatus Leo papa in sermone de passione qui incipit ut sequitur ... — ... portavit iugum ab adolescentia sua.
(80vb) (Schneyer Nr. 56). Dnca resurrectionis dni.
   1
80vb Expurgate vetus fermentum ... Prima ad Corinthios 5to (1. Cor. 5,7). Augustinus sermone quinquagesimo praesentis festivitatis invitat nos, quatenus hodie ipsam festivitatem ... — ... Quae ergo ad peccatum implicant necesse est ut post conversionem animus non recreat.
(85rb) (Schneyer Nr. 60). Dnca 2. post pascha.
   1
85rb Christus passus est pro nobis ... Prima Petri 2o (1. Petr. 2,21). Dominus noster Iesus Christus rex est et sacerdos nobis est ut dicit Augustinus ... — ... ita et nos pro propriis culpis voluntale debemus assumere paenitentiam.
(89va) (Schneyer Nr. 61). Dnca 2. post pascha.
   1
89va Stabunt iusti in magna constantia etc. Sap. 5to (5,1). Quod mali dominantur et affligunt iustos in hoc mundo Dei permissione valde commendat Dei bonitatem ... — ... Mortuus est autem octavo Neronis anno et sepultus Alexandriae succedente sibi Aviano habet Ieronimus apostolica legenda.
(93rb) (Schneyer Nr. 75).
   1
93rb Pone domine custodiam ori meo ... Sic petit sanctus propheta David in Psalmo 140o (Ps. 140,3). Sciens, quia lingua in lubrico posita est, ideo os lubricum operatur ruinas Prov. 26o Sicut nobis praeceptum est ... — ... sed temerarius transgressor etiam solvendo poenam non evadit culpam iuxta praedicta.
(95va) (Schneyer Nr. 65). In ascensione dni.
   1
95va Primum quidem sermonem feci de omnibus etc. Act. 1o (1,1). Videmus aput homines, quando quis filius regis magnus bellator legatus ad certum regnum obtinendum complevit ... — ... ne nobis ut reis des supplicia sed ut iustis aeterna praemia Amen.
(100ra) (Schneyer Nr. 66). In ascensione dni.
   1
100ra Videntibus illis elevatus est ... Act. primo capitulo (1,9). Hodie sancta mater ecclesia festivat Christi ascensionem ... — ... Ideo laete decantemus Christus surrexit mala nostra texit etc.
(105rb) (Schneyer Nr. 67). In ascensione dni.
   1
105rb Primum quidem sermonem etc. ubi supra (Act. 1,1). Ex hiis quae in praesenti epistola dicta sunt plura sunt quae Christus hodie fecit ... — ... quae praeductis gradibus correspondetur. Rogemus Christum ut nos ad se perducat.
(109ra) (Schneyer Nr. 68). In ascensione dni.
   1
109ra Igitur qui convenerant, interrogabant eum ... Actuum primo capitulo (1,6). Magnum hodie, fratres carissimi, diem festum suscepimus, inquit Leo papa in sermone praesentis festivitatis ... — ... relucent effectus ultimi sicut dicitur Iob 12mo Interroga iumenta etc.
(112vb) (Schneyer Nr. 71). Dnca pentecostes et de Spiritu Sancto.
   1
112vb Cum complerentur dies pentecostes Actuum 2o (2,1). Non dubito, dilectissimi, vos scire et non ignorare causam hodiernae sollemnitatis, quia hodie novum testamentum confirmatum est ... — ... isti patres omnia septem dona spiritus sancti habuerint quia non separantur de communi lege etc.
(119rb) Sermo (Thomas Ebendorfer? nicht bei Schneyer).
   1
119rb Cum audissent apostoli qui erant Ierosolimis ... Act. 8 capitulo (8,14). Multi postquam Deus ipsos tribulari et ad damna permittit ... — ... affinitas quae impedit matrimonium et dirimit contractum. Rogemus etc.
(122vb) (Schneyer Nr. 127). Dnca 24. post pent.
   1
122vb Imitatores mei estote etc. Ad Philippenses 3 (3,17). Quod homo cautus sit in conversatione sua cum hominibus ... — ... Et ferit alta manus sit cautus quilibet ergo, et periit pudor etc. imminet exitium.
(125va-160r) Conradus Holtnicker de Saxonia OFMSpeculum BMV (RB 2017). Auch unter den Namen Bonaventura, Aegidius Romanus und Altertus Magnus überliefert.
(160vb-252ra) Thomas Ebendorfer Tractatus de sex operibus misericordiae (Lhotsky 74, Nr. 37).
   1
160vb Tit.: Incipit tractatus de sex operibus misericordiae magistri Thomae de Haselbach.
Dominus noster Iesus Christus cupiens nos invitare ad agendum bona opera ... — ... a legentibus ad dominum devotas expostulo preces pro mercede.
(253r-259v) Iohannes AndreaeLectura super arboribus consanguinitatis et affinitatis (Friedberg I 1427-1436).
(260r-332v) Anonymer Kommentar zu Iohannes Andreae: Super arboribus consanguinitatis et affinitatis mit anschließendem Traktat De confessione. Bestehend aus drei Teilen.
(260r-284r) Dem Wortlaut folgender Kommentar mit Anführung einzelner Textstellen des Johannes.
   1
260r In nomine domini Amen. Praetermissis exordiis a pluribus aggredior lecturam Iohannis Andreae ... — ... quam pacem nobis omnibus concedere dignetur auctor pacis in saecula benedictus et tantum de lectura arboris consanguinitatis et affinitatis. Anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimo primo indictione quarta die vero Veneris quinta mensis Septembris pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri (gestrichen: domini) Sixti papae tertii anno primo.
(284r-288v) Kommentar zu den graphischen Darstellungen der Arbores.
   1
284r Item intelligentia certorum vocabulorum in arbore positorum ponuntur certa metra ... — ... aut fuit dispensatio respectu certae personae et non tenet secundum Iohannem de ligatura in c. quodam altero de consanguinitate et affinitate etc.
(284v) Sieben Verse.
   1
284v Uxorem ducis pater socer et socrus ipsa...
(289r-332v) De confessione. Bestehend aus drei Teilen.
(289r) Gregorius IX.Decretale X.5.38.12 (in einem Kommentar zu Iohannes Andreae: Super arboribus consanguinitatis et affinitatis).
   1
289r Omnis utriusque sexus fidelis postquam ad annos discretionis pervenerit omnia sua solus peccata saltem semel in anno fideliter confiteatur proprio sacerdoti ... — ... in artum (recte: arctum) monasterium detrudendum etc.
(289v) Kommentar zu dieser Dekretale.
   1
289v Pro evidentia dicendorum promitto qualiter corruptela peccati mortificat ... — ... et per illam postea prosternere sexum virilem quid et fecit domino permittente etc. Sequitur.
(289v-332v) Weiterer, dem Wortlaut der Dekretale folgender Kommentar mit Anführung einzelner Textstellen bis Sacerdos autem.
   1
289v In nomine domini Amen. Beatissimo Augustino testante sacerdotibus necessaria (!) sunt ad discendum libri sacramentorum id est missale, liber lectionarius ... — ... de confessione dist. IIII Aegrotantes XXVI q. II qui recedunt etc.
(304r) (Walther Nr. 18330). Drei Verse.
   1
304r Sit simplex humilis confessio [pura] fidelis...
(332v) Schlussschrift: Explicit lectura arboris consanguinitatis et affinitatis cum Omnis utriusque etc. anno a nativitate domini millesimo quadringentesimo septuagesimo primo in die sancti Luce evangeliste.