Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=757 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 574
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: c 8 s(ubtus)    Pergament   145 Bl.   310×216   Klosterneuburg, Anfang 13. Jh.
 Volldigitalisat



Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík III 497-501 (online).
Foliierung: moderne Tintenfoliierung
Lagen: II4 + 7.IV60 + (V+1)71 + (IV+1)80 + 3.IV104 + V114 + IV122 + (VI+1)135 + IV143 + II145.
Einzelblätter: 70, 72, 123. Lagenwechsel teilweise wenn Textwechsel. Bl. 70 aus Platzgründen eingeklebt (höherer Freirand oberhalb des Schriftraums), Bl. 72 ebenso eingeklebt. Bl. 133 mit Falz.
Schrift:
Schriftart: Frühgotische Minuskel – Marginalien
Zwei Spalten. Liniierung; ab Bl. 73, Zirkelstiche. – Mehrere Schreiber. Wenig Korrekturen am Rande. Auf 70r, 71r–v, längere Randbemerkungen von späterer (Pfeiffer: 15. Jh.) Hand.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Rankeninitiale(n)   Figürlicher Buchschmuck   Federzeichnung(en)   
Auf 32r und 65r am unteren Rand, Zeichnung in brauer Tinte. Auf 73r und 130r grün-rote Fleuronnée. Auf 72v und 96v: Skizze einer Fleuronnée für den Buchstaben A und weiterer weniger sichtbaren Initialen. Auf 123r, D Initiale mit Bogenkämpfer und Pfau. Weiters rote Lombarden. Nota-Zeichen: 8r, 8v, 9r, 105v, 106r. – Kleine Löcher und/oder Nähte (ohne Faden) in Bl. 7, 20, 22, 32, 37, 99, 124, 136. Bl. 118, 119, 121: untere Ecken fehlen.

Einband: Klosterneuburg     um 1840     Halbfranzband     
Rückentitel: Alajus super Cantica et 9 alia. Saec. XIV M.S. 574 Spuren einstiger Ankettung sichtbar ab 138.


Klosterneuburger Besitzvermerke aus dem 13. Jh. (1r, 67r, 144v) Liber sancte Marie in Niwenburga, auf 1r und 144v mit dem Namen Albertus Saxo ergänzt; Inhaltsverzeichnis (1r); und aus dem 17. Jh. (1r) Can. Reg. Claustroneoburg. Bibliothecae 3 Sept. 1656 . Olim-Signatur: (1r) c 8 s (2. Hälfte 15. Jh.). Bibliotheksstempel auf VDS und HDS. Hs. im Katalog des Magister Martins aus dem Jahr 1330 erwähnt (F 7): Item sermones collecti, qui incipit: Signum magnum, ibidem vita beati Servacii, episcopi, ibidem hystoria sancte Katherine, ibidem historia sancti Thome episcopi Cantuariensis, ibidem ludus paschalis in uno volumine. (Mittelalterliche Bibliothekskataloge Österreichs, Bd. 1, 112.)
Edit A. Lukacs

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "PL", "Maschek 1933", "RB"
alle Initien
(1r) Glossae in Sacram Scripturam. Tabula codicis.
(1va-4rb) Bernardus Claraevallensis OCist Sermo in dominica infra octavam assumptionis (Ed.: PL 183, 429-438).
   1
1va (Rot) De sancta Maria
Signum magnum apparuit in caelo. Vehementer quidem nobis, dilectissimi, vir unus et mulier una ... — ... (4rb) et preparata altissimi filio qui es super omnia benedictus in secula Amen.
(4v) Glossae in Sacram Scripturam et nota.
(5ra-56ra) Sermones de sanctis et de tempore.
   1
5ra Et tu fili hominis sume tibi laterem... Ecce aliquis faber ferrarius ... — ... (56ra) fructum multiplicas, Iese Christe salvator mundi, qui vivis et regnas per omnia saecula saeculorum Amen.
(56ra-60va) Nota de diversis.
   1
56ra Nota quod terra multis modis dicitur in Sacra Pagina ... — ... (60va) et hic notare debitis sicut dictum est, etc.
(60va-70va) Sermones de sanctis.
   1
60va Tit.:(Rot) Sermo in annunciatione S.M.
Fratres carissimi, si dominus purgasset mentem meam ... — ... (70va) gaudia producere dignetur, ad ipse praestare dignetur qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Amen.
(70vb-71vb) Versus memoriales de variis materiis (Ed.: Maschek 1933).
   1
70vb Istae sunt septem poenae quas peccator in inferno dammnatus habet ... — ... (71vb) sufficiant sedet hoc modo stilla sitim.
(72r-v) Leer.
(73ra-96rb) Alanus ab Insulis OCist Elucidatio in Cantica canticorum (Ed.: PL 210, 51-110. RB 948).
   1
73ra Cum multi ad ornandum tabernaculum Dei offerant aurum, argentum, lapides pretiosos byssum ... — ... (96rb) excellentioribus sanctis odore virtutum fulgentibus. (Schlussschrift) Explicit tractatus magistri Alani super Cantica Canticorum in laudem beate Virginis ad preces C. prioris Clumiacensis editus Amen.
(96v) Leer.
(97ra-114vb) Expositiones topologicae cunctorum Psalmorum et versuum Psalterii.
   1
97ra Astiterunt reges terrae et principes convenerunt in unum ... — ... (114vb) In completorio advoluto lapide custoditus.
(115ra-121vb) Descriptiones gemmarum pretiosarum.
   1
115ra Quia viriditatem delectat ... Haec est vita ... — ... (121vb) tenda mihi ad eandem gloriam eorum exempla sequentes.
(122r-v) Leer.
(123ra-135va) Iocundus Traiectensis Vita beati Servatii episcopi et confessoris (Ed.: Analecta Bollandiana 1 (1882), 94-104 (laut Pfeiffer nur Anfang übereinstimmend, siehe Jahrbuch des Stiftes Klosterneuburg 1 (1908), 23); Geschichtsquellen des deutschen Mittelalters, Werk 3042).
   1
123ra Ad illuminandum humanum genus multas in hoc mundo lucernas dominus noster dignatus est illuminare. ... — ... (135va) magnificentiam universaliter laudemus cui sit laus et gloria in omnia saecula Amen.
(135vb-139va) Officium rhythmicum de s. Catharinae, cum neumis.
   1
135vb Ave virgo speciosa clarior sideribus ... — ... (139va) ad meliora nos prece dirige factaque corrige deteriora.
(139va-142vb) Officium rhythmicum de s. Thoma Cantuariensi, cum neumis.
   1
139va Salve Thoma virga iustitiae mundi iubar robur ecclesie plebis amor cleri deliciae salve gregis tutor egregie ... — ... (142vb) felix pater succurre miseris ut felices iungamur superis.
(142vb-144va) Ordo (ludus) paschalis (Klosterneuburger Osterspiel), cum neumis (Ed.: H. Pfeiffer, Klosterneuburger Osterfeier und Osterspiel. Jahrbuch des Stiftes Klosterneuburg 1 (1908), 27-40.).
   1
142vb Incipit ordo paschalis. Primo producatur Pilatus... O domine recte ... — ... (144va) Et populus universus iam certificatus de domino, cantor sic imponit: Christ der ist erstanden.
(145r-v) Glossae in Sacram Scripturam.