Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=758 
Klosterneuburg, Augustiner-Chorherrenstift, Cod. 575
ZUSAMMENGESETZTE HANDSCHRIFT MIT THEOLOGISCHEN TEXTEN
Olim: l 53; E 57; 13    Papier   II, 287, I Bl.    306×208   Allensteig oder Pfaffenschlag (Niederösterreich), 1. Viertel 15. Jh. (1421, 1422)   
Handschrift aus 4 Teilen zusammengesetzt: 1  (1-179) Allensteig oder Pfaffenschlag (Noe), 1421/1422; 2  (180-215) um 1422; 3  (216-239) 2. Jz. 15. Jh.; 4  (240-287) um 1412/15
 Wasserzeichen:  Metadaten zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Vorschau Bilder zu Teil 1, Teil 2, Teil 3, Teil 4  |  Einzelbilder: fol. 2, 19, 20, 63, 126, 175, 183, 184, 213, 214, 219, 236, 270, 271.
Literatur zur Handschrift: Pfeiffer–Černík III 502-506 (online).
Foliierung: moderne Tintenfoliierung in schwarzer Tinte

Schrift:
(IIr) Schriftart: Bastarda cursiva
Ausstattung: Rubriziert   
Rubriziert und gänzlich unterstrichen in roter Tinte.
Teil 11-179   Papier   Allensteig oder Pfaffenschlag (Noe), 1421/1422
Dat. 1421-08-02 bis 1422-02-28 (IIr, 172r)
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien
Nur Schriftspiegel. -- Mehrere Schreiber, wenig Marginalien.
Ausstattung: Rubriziert   
Papier gleichmäßiger Qualität. Wurmfraß. -- Rote Lombarden. Unterstreichungen, Satzanfänge, Marginalien, Incipit, Zeigehände usw. in roter Tinte. Zeigehand auf 23v, 50v, 63r, 67v, 89v, 112v, 119r, 145v, 166r. "Vertikale" Zeile am langen Rand auf 64v (teilweise fehlt), 71v, 73r, 74v, 75v und 145v. ´Nota´ und ´Nota bene´ als Marginalien.
Teil 2180-215   Papier   um 1422
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Bastarda cursiva
Nur Schriftspiegel. Ein Schreiber.
Ausstattung: Rubriziert   
Wurmfraß. Rote Lombarden. Satzanfänge, Unterstreichungen, ´Nota´ in Rot.
Teil 3216-239   Papier   2. Jz. 15. Jh.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 2   
Schriftart: Bastarda cursiva
Nur Spalten sind vorgezeichnet. Ein Schreiber.
Ausstattung: Rubriziert   
Wurmfraß. Intensive Rubrizierung in vielen Unterstreichungen. Auf 222r, zum Textbeginn, 5-zeilige verzierte rote Initiale. Sonst rote Lombarden.
Teil 4240-287   Papier   um 1412/15
Schrift:
Schriftart: Bastarda cursiva
Schriftspiegel in Tinte. Mehrere Schreiber.
Ausstattung: Rubriziert   
Wenig Wurmfraß. Riß in Blatt 240 oben. Loch in Bl. 263. -- Auf 241r, 261r und 271r, verzierte Initialen. Sonst rote Lombarden, Unterstreichungen, Satzanfänge, usw. in Rot. Auf 241r-250r, Inschriftenschrift, rot unterstrichen.

Hs. enthält 2 Fragmente
VI   Pergament   1. Hälfte 13. Jh.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Frühgotische Minuskel – Marginalien – Neumen
Ausstattung: Rubriziert   
Ir stark verschmutzt.
NI*   Pergament   1. Hälfte 13. Jh.
Schrift:
Schriftraum: Spaltenzahl: 1   
Schriftart: Frühgotische Minuskel – Neumen
Ausstattung: Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   
Loch und Riß am Pergament. 9-zeilige rote Fleuronnéeinitiale auf I*r.

Einband: um 1840     Halbfranzband     Golddruck   Schmucklos        
Werkstatt: Klosterneuburg
Rückentitel in Golddruck: Hugo in regulam St. Augustini. Vorne und hinten neue Schutzblätter. Zusätzlich ein altes Pergamentblatt auch vorhanden. IIr enthält ein Incipit. Buchblock beschnitten. Ab 284v bis I*, Rostspuren einstiger Ankettung.


Klosterneuburger Besitzvermerk aus dem 17. Jh.: (IIr) Ex libris Can: Reg: Claustroneoburg: Bibliothecae 15 Iulii 1656. Frühere Signaturen: (IIr) l 53 (2. Hälfte 15. Jh.); (Ir, in Rot) E 57 (um 1500); (Ir, IIr, in Tinte) 13 (17. Jh.). Auf Ir, Vermerk.
Weitere Beschreibung ergänzt von Edit A. Lukacs; Wasserzeichen: Maria Stieglecker

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Pfeiffer–Černík", "Goy", "RB"
alle Initien
(Ir-v) Antiphonar (Fragment).
(IIr) Incipit mit Datierung.
   1
IIr In nomine sancte et individue trinitatis videlicet patris et filii spiritus sancti. Inceptus est liber iste ad laudem et gloriam eiusdem divinitatis ac sancte Marie gloriose virginis ac genitricis salvatoris nostri domini Iesu Christi nec non ad honorem omnium sanctorum electorum dei ad profectum eciam et salutem omnium Christi fidelium sub anno domini millesimo quadringentesimo vigesimo primo in die sancti Steffani pape et martiris hora prima post meridiem vel quasi. Assit ad inceptum sancta Maria meum etc.
Teil 1
(1r-172r) Gallus de Aula Regia OCist Malogranatum (pars III).
   2
1r In nomine patris et filii et spiritus sancti. Incipit tertius liber malogranati. Laus deo. Postquam igitur informatus sum a te, o pater, de statu proficientium, nunc de statu perfectorum instrui desidero. ... — ... (172r) ad quae inerrabilia bona aeterna gloriae perducat nos dominus noster Iesus Christus, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat, deus per infinita saeculua saeculorum. Amen. (SCHLUSSCHRIFT, DATIERUNG, SCHREIBERNAME) Finito libro, sit laus et gloria Christo. Explicit tertius liber Malogranati. Finitus sub anno domini m°cccc xxii xxviii die mensis februarii per manus Iohannis ecclesiae parochialis in Alansteig ac capelle sancti Wolfgangi in Phaffenslag rectoris scriptus ad laudem salvatoris.
172r-173r Registrum capitulorum
Sequitur registrum capitulorum huius libri. In tribus consistit status perfectorum 1. ... — ... (173r) De resurrectione mortuorum et de finali iudicio 55. (SCHLUSSSCHRIFT, Schreibervers) Laus tibi Christe, quia liber explicit iste / Sit laus quoque digne tue genitrici Marie.
(173v-179v) Leer (nur Schriftspiegel).
Teil 2
(180r-195v) Nicolaus de Dinkelsbühl Tractatus 'Barones regni Bohemiae' (Ed.: R. Damerau, Texte zum Problem des Laienkelchs. Nikolaus von Dinkelsbühl [1360-1433] I. Tractatus contra errores Hussitarum. II. De sub utraque. Textkritische Ausgabe [Studien zu den Grundlagen der Reformation 6]. Gießen [o.J., 1969], 33-111).
   1
180r Barones regni Bohemiae serenissimo principi domino Sigismundo romanorum, ungarum, etc., regi inferunt quendam libellum continentem multas auctoritates ... — ... (195v) Turpis enim est omnis pars suo universo non congruens. Et sic est finis istius tractatus.
(196r-212v) Brictius de BudaEpistola de sumtione sanctissimae sacramenti missa Mauritio de Praga.
   1
196r Eloquenti viro domino A. verbi Dei seminatori in Praga, haec epistola detur fratri suo in Christo dilecto, etc. Pro salutatione in Christo Iesu domino nostro dilectione fraterna in caritate non ficta ... — ... (212v) et in desiderium salutis omnium animarum christianorum. Amen. Ego confrater tuus simplex desiderans salutem animae meae et animae tuae et omnium animarum omnium hominum, etc.
(213r-215v) Leer (nur Schriftspiegel).
Teil 3
(216ra-221va) Matthaeus de Aula Regia OCist Sermo in dominica quarta post trinitatis factus in concilio Constantiensi.
   1
216ra (rot) Incipit sermo dominica quarta post trinitatis factus in concilio Constantiensi. Estote misericordes. Sic originaliter scribitur Lucas vi capitulo, sed recitative legitur in praesentis dominicae evangelio secundum ritum et usum ordinis nostri cisterciensi. Reverendissimi patres ac domini praestantissimi ... — ... (221va) miserator et misericors dominus Iesus Christus, qui est super omnia deus in saecula saeculorum benedictus. Amen.
(222ra-231va) Petrus de Pulkau Sermo de apostolis Petro et Paulo habito in concilio Constantiense.
   1
222ra Hi sunt viri misericordiae, transsumtive in lectione missae ecclesiarum originaliter. Ecclesiastici xliiii. Sub his verbis illi viri misericordiae sunt ... — ... (231va) nos misericorditer coronare dignetur pater misercordiarum et deus totius consolationis, trinus et unus, in saeculorum saecula benedictus. Amen.
(231vb-233vb) Mauritius de Praga Sermo de reformatione ecclesiae post electionem Martini V.
   1
231vb Ecce ego mitto ad vos prophetas. Matthaei xxiii et transsumtive in evangelio iam lecto. Sanctissimum concilium super fundamentum ... — ... (233vb) a qua tamen sententia nos praeservare dignetur ille, cui est honor et imperium per infinita saecula saeculorum. Amen.
(234ra-237vb) Sermo in illud ´Redimentes tempus quoniam dies mali sunt´.
   1
234ra Redimentes tempus quoniam dies mali sunt. Ephesios v. Ieronymus in quadam epistola volens ostendere quibus specialiter est conpatiendum tempore tribulationis ... — ... (237vb) et gloriam caelestam procurare quam etiam nobis praestare dignetur Iesus Christus, filius dei, amen.
(237vb-239vb) Sermo pro defunctis (unvollständig) .
   1
237vb Tit.: (in Rot) Pro defunctis
Memorare novissima tua et in aeternum non peccabis. Memorare, scilicet mortem incertam, iustum iudicium ... — ... (239vb) de morte cogitaret quod cum ille pluribus diebus...
Teil 4
(240r-v) Leer.
(241r-269v) Hugo de Sancto VictoreExpositio super regula Augustini (Goy 409).
   1
241r (in Rot) Incipit exposicio Hugonis super Regula Augustini episcopi ipponensis. Haec praecepta quae subscripta sunt, idcirco regula appellantur quia videt in eis nobis recte vivendi norma ... — ... (269v) apparere in gloria, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum. (in Rot) Explicit Hugo super regula beati Augustini episcopi.
(270r-v) Versus. Bernardus super verba apostoli.
   1
270r Miles strennuus in omni tentatione / Obediens subiectus sine simulatione
(271r-286v) Petrus Blesensis Compendium in Iob 1,1-22; 2,1-13; 3,1; 42,12-16 (RB 6431).
   1
271r (in Rot) Incipit Petrus Blesensis super Iob. Heinrico dei gratia illustrissimo Anglorum regi, duci Normaniae et Aquietaniae... gratias ago gratiae largitori ... (271v) Vir erat in terra Hus nomine Iob. Et erat vir ille simplex et rectus et timens deum. Tria hic ponuntur: simplex, rectus et timens deum. ... — ... (286v) et vobis praestare dignetur altissimi filius qui cum patre et spiritu sancto triumphat et regnat per omnia saecula saeculorum. Amen. (SCHLUSSSCHRIFT, SCHREIBERNAME,in Rot) Explicit declaratio Petri Blesensis super Iob per manus Erhardi scriptoris de Weytra scripta.
(287r-v) Leer.
(I*r-v) Antiphonar (Fragment).