![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=759 |
Teil 1 | 1-204 Papier 5. Jz. 15. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Humanistica – Marginalien Vorgezeichnete Spalten. -- Mehrere Schreiber. Auf 44v und 103-104r, Bastarda. Vereinzelt Marginalien. | |
Ausstattung: Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) | |
Zum Textanfang auf 1r, 5-zeilige Fleuronnéeinitiale. Rote Lombarden. Satz- und Zeilenanfänge rot rubriziert; einige Unterstreichungen so wie Marginalien in roter Tinte. | |
Teil 2 | 205-228 Papier 5. Jz. 15. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Bastarda cursiva Vorgezeichnete Spalten. Ein Schreiber | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Rote Lombarden. Werk- und Kapiteltitel, Unterstreichungen, Absatz- und Satzanfänge in roter Tinte. | |
Teil 3 | 229-288 Papier 5. Jz. 15. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien Vorgezeichnete Spalten. Mehrere Schreiber (?) | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Rote Lombarden. Werk- und Kapiteltitel, Satzanfänge und Zäsuren, Unterstreichungen in roter Tinte. Auf 276r, rote Zeigehand. Zwischen 275 u. 276, eine recto-verso beschriebene cedula. | |
Teil 4 | 289-348 Papier 5. Jz. 15. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Vorgezeichnete Spalten, die häufig überschrieben werden. -- Mehrere Schreiber, die unterschiedliche Bastarda schreiben. Korrekturen und längere Marginalien, insb. auf 320v | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Rote Lombarden. Intensive Rubrizierung. Auf 300r-v, Zeigehände in roter Tinte. Auf 311r, Zeigehand. | |
Teil 5 | 349-355 Papier 5. Jz. 15. Jh. |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Bastarda Vorgezeichnete Spalten. Ein Schreiber | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Eine rote Lombarde zum Textanfang auf 348r. Kaum Rubrizierung. |
Einband: um 1840 Halbfranzband Golddruck Schmucklos |
Werkstatt: Klosterneuburg |
Rückentitel in Golddruck: Speculum B.M.V. super Ave Maria. Vorne und hinten neue Schutzblätter aus Papier. Auf VDS, aufgeklebtes Inhaltsverzeichnis auf mittelalterlichem Papier. Auf HDS, aufgeklebtes Titelschild aus Pergament: Speculum beate Marie super Ave Maria. (I)mago vite et multa alia pulchra. Auf 355v, Spuren einstiger Ankettung. Buchblock beschnitten. |
Besitzvermerk der Klosterneuburger Bibliothek auf 1r: Can: Reg: Claustroneoburg: Bibliothecae inscriptus 4 Novemb. 1656. Frühere Signaturen: (1r) l 56 (2. Hälfte 15. Jh.); (VDS, in Rot) L 59 (um 1500). |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(1ra-44rb) | Speculum BMV. 1 ![]() | : |
1r | Tit.: Speculum beate Marie super Ave Maria. (in Rot) Speculum beate Marie super Ave Maria Quoniam, ut ait Hieronymus, nulli dubium est quin totum ad gloriam laudis dei pertineat ... — ... (44rb) benedictus fructus ventris tui qui est benedictus in saecula. Amen. | |
(44va-b) | Nota de gaudiis paradisi. | |
(45ra-72vb) | Soliloquium (Ed.: Quaracchi Bd. VIII, 28-67. Distelbrink 28-29, Nr. 23 -- Parallelüberlieferung in CCl 251, 167ra-184rb; CCl 944, 9v-66r). 1 ![]() | : |
45ra | Flecto genua mea ad patrem deum mei Iesu Christi a quo omnis paternitas in caelo... (46ra) Dic, quaeso, o homo, si post devotam invocationem ... — ... (72vb) donec in gaudium dei mei perveniet qui est trinus et unus, benedictus in saecula saeculorum. Amen. | |
(73ra-89rb) | Meditationes (Ed.: PL 184, 485-508. -- BGOC 7229. Bloomfield 3126). 1 ![]() | : |
73ra | Dies hominis sunt sicut umbra super terram et nulla mora est, et tunc prope est cum distare videtur ... — ... (89rb) Crescat hic amor tuus in me et ibi fiat plenus, ut gaudium meum hic in spe, ibi in re plenum fiat sine fine. Amen. (SCHLUSSCHRIFT) Sequitur nobilis sermo de pugna corporis et anime collectus a Nicolao Cesaris de Haynoro. | |
(89v-91v) | Sermo de pugna corporis et animae. 1 ![]() | : |
89va | Spiritu ambulate et desideria carnis non perficietis. Caro enim concupiscit adversus spiritum ... — ... (91vb) hoc nobis concedat qui sine fine vivit et regnat. Amen. (SCHLUSSCHRIFT) Sequitur quedam visio facta non ficta de disputatione anime cum corpore ricmatice descripta. | |
(92ra-94va) | Disputatio animae cum corpore (Ed.: Thomas Wright, The Latin Poems Commonly Attributed to Walter Mapes. London 1841, 95-106 [online]. Bloomfield 1862). 1 ![]() | : |
92ra | Noctis sub silentio tempore brunati, deditus quodammodo somnio speciali ... — ... (94va) per infinita saecula. Amen. Cuncti dicemus. | |
(94va-95ra) | De perversitate mundi (versus) . 1 ![]() | |
94va | Tit.: De perversitate mundi Ecce mundus moritur, vitiis sepultus ... — ... (95ra) sed ut suis merear iungi, Deum oro. | |
(95ra-96ra) | De lapsu gloriae mundanae et de morte (versus). 1 ![]() | |
95ra | Sequitur metrum de lapsu aut evanescentia mundanae gloriae et de morte. Gloria mundana quid sit nisi fabula vana ... — ... (96ra) postquam contigerit ibi vos, ubi nos sumus esse. | |
(96rb-98ra) | Nota de oratione. 1 ![]() | |
96rb | Tit.: Qualis debeat esse oratio Nota: Oratio debet habere novem proprietates ... — ... (98ra) impassibilitate ad quam vitam nos perducat dominus noster Iesus Christus. Amen. | |
(98ra-99rb) | Sermo ad religiosos. 1 ![]() | |
98ra | Sequitur bonus sermo ad religiosos. Qui habitas in hortis animae ... — ... (98ra) quam dives in auro et purpura. | |
(99ra-b) | Tractatulus de monasterio animae. 1 ![]() | |
99ra | Anima devota tale monasterium debet intrare ... — ... (99rb) conversum perversum. | |
(99va-102r) | Sermo de cura et studio bonae famae. 1 ![]() | : |
99va | Sequitur collatio ac exhortatio generalis de cura et studio bone fame a dicto Nicolao Cesare de Haymonia Polone compilata. Scribitur in Parabolis 55°: Melius est nomen bonum ... — ... (102ra) concessas vel traditas dispensare. | |
(102ra-103ra) | Sermo doctrinalis . 1 ![]() | |
102ra | Sequitur valde doctrinalis sermo de qualitatibus illorum qui dicunt subire onus pastoralis regiminis atque curae quales debeant isti esse. Officium praelationis nonnulli laudabiliter appetunt ... — ... (103ra) praestante domino nostro Iesu Christo qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. | |
(103ra-104va) | Alius sermo eiusdem argumenti. 1 ![]() | |
103ra | Exhortatio bona sequitur. Rectores qui per dei gratiam eximia virtutum dona percipiunt ... — ... (104va) Christo domino cooperante qui cum patre et spiritu sancto regnat, unus deus in saecula saeculorum. Amen. | |
(104va-105ra) | Sermo de quaestione (I) . 1 ![]() | |
104va | Si quis episcopatum desiderat, bonum opus desiderat? ... — ... (105ra) quo in eis proficiat qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. | |
(105ra-106va) | Sermo de quaestione (II) . 1 ![]() | |
105ra | Qualiter prelatus se dicat habere ad regimine pastorali. Qui praeficitur ad regimen, taliter erga disciplinam subiectorum ... — ... (106va) in alieno peccato rigorem nequaquam tenere debet. | |
(106ra-vb) | Exhortatio (I). 1 ![]() | |
106ra-vb | Exhortatio ad quemlibet praedicatorem ut aliis bona vita luceat et doctrina. Filii hominis speculatorem dedi te, dominus Israel. Notandum quod eum quem dominus ... — ... (106vb) ut per suam providentiam caritas reddat. | |
(106vb-107rb) | Exhortatio (II) . 1 ![]() | |
106vb | Exhortatio valde ponderabilis ad sumendum sollicite opera praedicationis. Didicente me ad imperium, morte morieris, non annutiaveris ... — ... (107rb) id est, ad bonam actionem trahat. | |
(107rb-vb) | Sermo de quaestione (III) . 1 ![]() | |
107rb-vb | Quomodo praedicator se debet regere in praedicatione. Cumque sermonem scit, tunc non debet protenta manu ... — ... (107vb) meritorum per eum qui vivit et regnat, etc. | |
(107vb-108vb) | De mercedibus praedicationis. 1 ![]() | |
107vb | De mercedibus predicationis et qualiter predicator dona possit recipere pro predicatione. Dignus est operarius mercede sua. Merces sancti operis sunt alimenta ... — ... (108vb) nec auris audivit, etc. Ad quae nos perducat dominus noster Iesus Christus. Amen. | |
(108vb-109rb) | Deprecatio. 1 ![]() | |
108vb | Deprecatio cuiuslibet sacerdotis pro divine gratie impetratione. Ne auferas de ore meo verbum veritatis ... — ... (109rb) celera dicatur devota mente Ave Maria. | |
(109rb-120ra) | Praeambula et sermones. 1 ![]() | : |
109rb | Incipiunt preambula seu prefationes et sermones a Nicolao cognominato Cesare de Hainovia Polonie compilate, quarum primum est de predicatione predicatoris ad prandium verbi dei. Scribitur Ieremiae 1: Accinge lumbos tuos et surge et loquere ad eos omnia ... — ... (120ra) videatis in Sion deum deorum quod nobis ipsemet concedat qui vivit et regnat. | |
(120rb-121vb) | Scala caeli minor (Ed.: PL 172, 1229-1240. -- Parallelüberlieferung in CCl 931, 43r-48v). 1 ![]() | : |
120rb | Tit.: Scala celi Ad aeternam gloriam perveniendam scala nobis hodie erigitur ... — ... (121vb) omnia bona perficiamus ut haereditate dei sanctuarium possideamus. | |
(121vb-128vb) | Exhortatio ad conversos. 1 ![]() | |
121vb | Tit.: Ad conversos Si quis vult post me venire, abneget semetipsum et tollat crucem suam cottidie et sequatur me. Fortasse non est homini laboriosum relinquere ... — ... (128vb) vel oportuit Christum pati et ita intrare gloriam suam ad quam ipse nos perducat qui vivit et regnat deus. Amen. | |
(128vb-131rb) | Contemplatio devota. 1 ![]() | |
128vb | Incipit quedam contemplatio devota multumque consolatoria qualiter anima in hac vita secularis effecta mediante cognitione, fide, spe et caritate ac lacrimosa et fervida oratione nec non cum timore possit redire permanentem in dei dilectione, sequitur. Filia Sion a deo aversa ... — ... (131rb) unus spiritus efficitur cum eo. Ephesios. Quod et nobis praestare dignetur, id est dominus Iesus. Amen. | |
(131rb-137rb) | Soliloquium de arrha animae (Ed.: PL 176, 951-970. Hier, Prolog verkürzt. -- Mehrfache Parallelüberlieferungen. -- Goy 294). 1 ![]() | : |
131rb | Sequitur soliloquium Hugonis. Ut discamus, ubi nos oporteat verum amorem quaerere et quomodo debemus corda nostra ... — ... (137rb) Hoc opto, hoc desidero, hoc totis praecordis concupisco. Mihi autem adhaerere deo bonum est. | |
(137rb-139ra) | Exhortatio (III). 1 ![]() | |
137rb | Tit.: Sanctus Thomas de Aquino Si ergo in praedictis et in aliis contemplationibus volueris ... — ... (139ra) sub potente manu dei ut in futuris mereamur exaltari, quod nobis concedat. | |
(139ra-141rb) | Super miseram conditionem hominis peccatoris (Ed.: PL 158, 1051-1056; PL 184, 1109-1114 [unter Titel 'Sermo de miseria humana']; vgl. P. Glorieux, Pour révaloriser Migne. Mélanges de Science religieuse 9 [1952] Cahier supplémentaire, 62 u. 73). 1 ![]() | : |
139ra | Incipiunt verba sancti Anshelmi Canthuariensi archiepiscopi super miseram conditionem hominis peccatoris. Homo qui ex anima rationali et humana carna subsistis ... — ... (141rb) potens pater futuri saeculi, princeps pacis. Amen. | |
(141rb-148rb) | Soliloquium. 1 ![]() | : |
141rb | Incipit soliloquium beati Bernardi abbatis. Cor meum rogo te, ne sis cor fatui quod est quasi corpus confractum ... — ... (138rb) nec minime ab eius devies voluntate per infinita saecula saeculorum. Amen. | |
(148rb-150ra) | Formula honestae vitae (Ed.: PL 184, 1167-1172. -- BGOC 7518). 1 ![]() | : |
148rb | Incipit se hic formula honeste vite sancti Bernardi. Petis a me, mi frater carissime, quod numquam et nusquam a suo provisore audivi ... — ... (150ra) quorum elemosinis sustentaris ne forte corpori tuo super necessitatem induleris. | |
(150ra-151ra) | Nota de loquela. 1 ![]() | |
150ra | Tit.: Nota de loquela. Notabilis doctrina Quin aliud loquendum veneris pauca verba et rationabilia loqueris... (150rb) Studeat novitius puritatem cordis habere ... — ... (151ra) a quo nos custodiat qui sine fine vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. Explicit prologus imago vite et plura bona. | |
(151rb-176rb) | De miseria humanae conditionis libri tres. 2 ![]() | : |
151rb | Incipit liber de miseria humane conditionis editus a Lotario dyacono Cardinalis sanctorum Sergi et Bachi qui postea Innocentius papa appellatus est. Incipit ordo capitulorum. De miseria hominis. De utilitate naturae | |
151vb | Incipit prologus. Domino et patri carissimo portuensi episcopo Lotharius indignus diaconus... (152ra) Quare de vulva matris exgressus sum ut viderem laborem ... — ... (176rb) sulphur et ignis ardens in saecula saeculorum. Amen. | |
(176va-198vb) | Tractatus super Pater noster (Bloomfield 84. Kaeppeli 3577). 1 ![]() | : |
176va | Incipit prologus super pater noster. Pater noster qui es in caelis, etc. Scribit cantor Parisiensis in opere suo super Psalmos... (152rb) Pater noster etc. Quare deus pater noster dicitur et appellatur ... — ... (158vb) tales mitte nobis auxiliatores contra hostes nostros. Amen. (rot) Amen. | |
(199r) | Leer. | |
(199va-201ra) | Tractatus de elevatione sacramenti in missa. 1 ![]() | |
199va | Corpus Christi multis de causis elevatur a sacerdote in missa. Prima causa est ... — ... (201ra) et sic in scrinio sancti sepulchri repositum. Et caetera. | |
(201rb-202rb) | Golias de coniuge non ducenda (unvollständig) (Ed.: Thomas Wright, The Latin Poems Commonly Attributed to Walter Mapes. London 1841, 77-85 [online]; Rigg 1986). 1 ![]() | : |
201rb | Deo sit gloria, laus et benedictio / Iohanni pariter, Petro, Laurentio ... — ... (202rb) Uxorem igitur alumpne fugias. Etc. | |
(202v) | Leer. | |
(203ra-204ra) | Tractatus de restitutione (unvollständig). 1 ![]() | |
203ra | ... posset fieri recompensatio ... — ... (203ra) antequam aliud est illicite acquisitum, etc. | |
(204v) | Leer. | |
(205ra-216va) | De communione sub utraque specie (Auszug aus der Lectura Mellicensis, d. 9, q. 3) (Parallelüberlieferung in CCl 823, 185r-197v. -- Madre, 120). 1 ![]() | : |
205ra | Tit.: (rot) Tractatus Magistri Nicolai de Dinkchelspühl de Indulgentiis Primo quaeritur utrum per indulgentias possit aliquid remitti de paena satisfactoria. Arguitur quod non ... — ... (216va) ad hanc partem negativam plus declinare. Etc. | |
(217ra-219vb) | De indulgentiis (Ed.: Glorieux IX, 654-658, Nr. 473. -- Parallelüberlieferung in CCl 823, 197v-201r). 1 ![]() | : |
217ra | Tit.: (rot) Tractatus Magistri Iohannis Gerson de indulgentiis a summo pontifice et episcopis concedi solitis Quaecumque alligaveritis super terram, erunt ligata et in caelis... Collata est haec potestas ... — ... (219vb) habemus inmittendo eis. Etc. | |
(220ra-227vb) | Sermo de indulgentiis. 1 ![]() | : |
220ra | (rot) Sequitur sermo de indulgentiis. Quamquam non dubitem participes meae legationis officii atque consortes ... — ... (227vb) nobis largiatur praestante deo patre et filio et spiritu sancto. Amen. | |
(228r-v) | Leer. | |
(229ra-244vb) | Liber soliloquiorum animae ad Deum (Ed.: PL 40, 863-898. -- Parallelüberlieferung in CCl 358, 287va-308va; CCl 372, 98rb-120vb; CCl 428, 202ra-216rb. -- CPPM II 3071). 1 ![]() | : |
229ra | (rot) Incipit liber soliloquiorum compositus per venerabilem patrem Augustinum ypponensem episcopum. Capitulum primum. Agnoscam te, domine, cognitor meus, cognoscam te, virtus animae meae ... — ... (244vb) omnis clementia sit deo patri et filio et spiritu sancto. Amen. Etc. | |
(245ra-254vb) | De gratia et libero arbitrio. Liber I (Ed.: PL 44, 881-946. Parallelüberlieferung in CCl 786A, 4v-40v). 1 ![]() | : |
245ra | (rot) Incipit liber primus beati Augustini ad abbatem Valentinum de libero arbitrio et gratia dei. Propter eos qui hominis liberum arbitrium sic praedicant et defendunt ... — ... (254vb) et salvatoris nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria et regnum cum patre et cum sancto spiritu in saecula saeculorum. Amen. | |
(254vb-266va) | De gratia et libero arbitrio. Liber II. 1 ![]() | : |
254vb | (rot) Incipit secundus liber de libero arbitrio et gratia dei. Capitulum primum. Lectis libris vestris, Valentinae frater dilectissimae et qui simul servitis ... — ... (266va) Omnia ergo haec cum caritate fiant quam caritas nec facit peccatum et operit multitudinem peccatorum. | |
(266vb-268ra) | Epistola ad Augustinum de libero arbitrio (Ed.: PL 44, 911-916). 1 ![]() | : |
266vb | (rot) Incipit exemplar epistolae Valentini monachi ad beatum Augustinum. Omnia vero domino sancto ac nobis venerabiliter et super omnia perseverando ... — ... (268ra) libenter accipere et nos infirmos instruere. | |
(268ra-270va) | De divinatione daemonum. 1 ![]() | : |
268ra | (rot) Incipit liber beati Augustini de divinatione demonum. Quodam die in diebus sanctis octavarum ... — ... (270va) divina praedicere cum sibi iam praenosceret (...) | |
(271ra-278vb) | De vera et falsa paenitentia (Ed.: PL 40, 1113–1130. -- CPL 386; CPPM IIB 3081). 1 ![]() | : |
271ra | (rot) Incipit tractatus sancti Augustini de vera et falsa penitentia. Quantum sit appetenda gratia paenitentiae, omnis auctoritas clamat ... — ... (278vb) in odorem suavitatis. Amen. (SCHLUSSCHRIFT, rot) Explicit tractatus sancti Augustini de vera et falsa penitentia. | |
(279ra-286vb) | Collatio in die parasceves de passione domini. 1 ![]() | |
279ra | Tit.: (rot) Quedam collatio in die parasceves de passione domini Christus passus est pro nobis vobis relinquens exemplus ut sequamur ... — ... (286vb) talia ac tanta pro nobis passus est domino nostro Iesu Christo, qui cum patre et spiritu sancto vivit ac regnat, unus deus super omnia benedictus. Amen. | |
(287r-288v) | Leer. | |
(289ra-345vb) | De symbolo apostolorum (Lhotsky, Ebendorfer, 71 Nr. 17: wahrscheinlich TE). 1 ![]() | : |
289ra | Ex quo communiter solet scribi et dici coram simplicibus et communibus laicis quod primum praeceptum decalogi ... — ... (345vb) monachi sibi compatres commatresque non faciant. Haec sufficiant de illo sacramento. | |
(346r-348v) | Leer. | |
(349ra-354vb) | Sermo de beata Catherina (unvollständig?) (Parallelüberlieferung in CCl 419, 305r-314r. -- Madre, 292 (unter "Opera dubia").). 1 ![]() | : |
349ra | Ipsa conteret caput tuum. Genesis 3°. Reverendi magistri, patres et domini. Illustrissimae virginis et martyris beatae Catharinae solemnitas ... — ... (354vb) perducamur ad gloriam. Et tantum de (...) | |
(355r-v) | Leer. |