![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=768 |
Teil 1 | 1-190 Papier Klosterneuburg, um 1377/80 |
Lagen: 6.VI72 + V82 + 9.VI190 | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 2 | |
Schriftart: Bastarda – Marginalien Kaum sichtbar vorgezeichnete Spalten. Blindlinierung. -- Eine Hand. Stellenweise längere Marginalien | |
Ausstattung: Rubriziert Fleuronnéeinitiale(n) Federzeichnung(en) | |
Eine 3-zeilige rote Fleuronnéeinitiale zum Textanfang auf 131r. Rote Lombarden; Unterstreichungen, Satzanfänge u.Ä. in roter Tinte. Zeigehand auf 35r, 35v, (in Rot) 36r, 40r, 43r, 44r, 44v, 45r. Auf 137, Federproben in roter Tinte für Zeichnungen. | |
Teil 2 | 191-204 Papier Klosterneuburg, 1377 |
Lagen: VII204 | |
Dat. 1377-03-25(?) (204v) | |
Schrift: | |
Schriftraum: Spaltenzahl: 1 | |
Schriftart: Bastarda cursiva – Marginalien Schriftspiegel, Blindlinierung. - Eine Hand (Schreiber: Bertholdus). | |
Ausstattung: Rubriziert | |
Intensive Verwendung der roten Tinte, auch in den Marginalien. Auf 191v, Zeigehand. |
Einband: um 1840 Halbfranzband Golddruck Schmucklos |
Werkstatt: Klosterneuburg |
Rückentitel: Engelberti Ab. Expositio Antiphonar O. Tredecim alia. Rücken mit floralen Motiven in Golddruck verziert. Ursprünglicher Einband aus blauem (?) Leder noch sichtbar. Auf VDS und HDS, Bibliotheksstempel. Vorne und hinten neue Schutzblätter. Rostspuren früherer Ankettung und Abdrück von zwei Schließen. Buchblock beschnitten; Papier am Rande einst gefärbt. |
Besitzvermerk der Klosterneuburger Bibliothek: (204v) Liber sancte Marie in Neuburga claustrali (14. Jh.). Olim-Signaturen: (1r) B 11 S (2. Hälfte 15. Jh.); (1r, rot) b. 10 S (um 1500); (1r, in schwarzer Tinte) 5 (17. Jh.). Schreibername: (24r, 204v) Bertholdus. |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(1ra-22vb) | Expositio super antiphonas adventuales (CALMA III 224, Nr. 55. -- Parallelüberlieferung in CCl 12, 233va-251vb und CCl 265, 18va-47vb). 1 ![]() | : |
1ra | Tit.: (in späterer Hand) Expositio Engelberti Abbatis Admontensis in Antiphonas O. in Adventu Aspiciebam in visu noctis et ecce in nubibus caeli quasi filius hominis veniebat... (1vb) Laudes igitur et preces ... — ... (22vb) et gloriam in futuro qui cum deo patre et spiritu sancto vivit et regnat deus per omnia saecula saeculorum. Amen. (Sequitur brevis versus.) | |
(23r) | Leer. | |
(23va-24rb) | Commentarius ad summam Raimundi de Pennaforte (II). 1 ![]() | |
23va | ... potest comedere in sextis feriis illud quod habet ... — ... (24rb) sunt de textu, sed sunt apposita, et ergo non leguntur. (SCHLUSSSCHRIFT) Explicit opus super summam Reymundi per manus (an, delevit) Bertholdi. | |
(24v) | Leer. | |
(25ra-36va) | Homilia in Iohannem 19, 25-27 "Stabant iuxta crucem" (Ed.: Canal 1962, 394ff (ohne diese Hs.) [online]. -- BGOC 8236; Schneyer 4, 506, Nr. 117. -- Zahlreiche Parallelüberlieferungen). Sermo 117. 1 ![]() | : |
25ra | Stabat iuxta crucem Iesu mater eius... Sicut christianae religionis defectus praecipue ex ariditate est cordis frigidi ... — ... (36va) ut illa te tandem affirmat in gloriam suam ubi regnat cum filio suo, qui est super omnia deus benedictus in saecula saeculorum. Amen. | |
(37ra-53rb) | Homiliae in laudibus virginis matris (Ed.: PL 183, 55-88. -- Paralellüberlieferung in CCl 473, 167ra-179ra). 1 ![]() | : |
37ra | (rot) Incipit prologus domini Bernhardi abbatis de clara valle in opus sequens. Scribere me aliquit et devotio iubet et prohibet occupatio... (rot) Explicit prologus. Incipit omelia. Missus est angelus Gabriel a deo in civitate Galileae cui nomen Nazareth ad virginem... Quit sibi voluit evagenlista tot propria nomina rerum in hac loca ... — ... (53rb) cui hoc medium qualecumque opusculum devotissime destinavi. (SCHLUSSSCHRIFT) Expliciunt omelie Bernhardi super evangelium Missus est. | |
(53va-75vb) | De colloquiis Simonis cum Iesu (Ed.: PL 184, 437–476. BGOC 3852. -- Parallelüberlieferung in CCl 218, 145r-149r). 1 ![]() | : |
53va | (rot) Incipiunt dicta domini Bernhardi abbatis clare valensis super verba evangelii Dixit Symon Petrus ab Iehsum Ecce nos reliquimus omnia, etc. Capitulum primum. Dixit Simon Petrus ad Iesum: Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te. Fidelis sermo et dignum omni acceptatione ... — ... (75vb) firma sit expectatio futurorum, qui venit ut vitam habeamus et habundantius habeamus, Iesus Christus, qui cum patre vivit et regnat, deus per omnia saecula saeculorum. Amen. (rot) Expliciunt dicta Bernhardi super verba evangelica Dixit Symon Petrus ad Iehsum Ecce nos reliquimus omnia, etc. | |
(75vb-83vb) | Sermones festivales. 2 ![]() | |
75vb | Tit.: (rot) Sermo bonus de velatione monialium Vidi civitatem sanctam. Apoc. xxi. Solent homines valde gloriari et gaudere de solemni desponsatione ... — ... (76va) et si in eo permanseris, in perpetuum coroneris. Amen. | |
76vb | Tit.: (rot) Sermo de conceptione beate Marie virginis gloriose Erunt signa in sole et luna. Lucae xxi et in evangelio hodierno ... videtis ad sensum quod triplex est signum: signum amoris quod est delectabile ... — ... (83vb) mediatrix ad praemium, soror patientiae, filia conscientiae. (Sequitur brevis nota de sancto Martino.) | |
(83vb-87ra) | Sermo de nativitate (Schneyer 8, 341, Nr. 4 (als anonym in Heiligenkreuz, Zisterzienserstift, 206)). 1 ![]() | |
83vb | Filius datus est nobis. Ys. ix. et in missali officio huius festi incarnationis fili dei benedicta ex intemerata virgine Maria, non solum apud fideles revalationibus ... — ... (87ra) si tamen compatitur ut glorificemur. | |
(87ra-90vb) | Sermo de mortuis (Schneyer 4, 767, Nr. 90). 1 ![]() | : |
87ra | Sequitur sermo de mortuis pro cardinali aquitamine. Tempus tribulationis est Iacob et ex ipso salvabitur. Ieremiae xxx. De civitate dei capitulo secundo dicit sic: De morte corporis dici potest ... — ... (90vb) salvatus est in domino salute aeterna quod nobis concedat Iesus Christus, dominus noster, qui est benedictus in saecula saeculorum. Amen. | |
(91ra-b) | Sermo de sancta cruce. 1 ![]() | |
91ra-b | (rot) Sequitur sermo de sancta cruce. Crux autem mirabiles habet virtutes ... — ... (91rb) abneget semetipsum et tollat crucem suam salvam facere, etc. Dic totum. | |
(91rb-99va) | Sermo in festo assumptionis BMV (Schneyer 4, 767, Nr. 96. -- Parallelüberlieferung in CCl 582, 159r ff.). 1 ![]() | : |
91rb | Veni de Libano, amica mea, veni coronaveris. Cantica iiii. Videmus manifeste quod quando aliqua mulier invitatur ad coronam regis ... — ... (99va) tales dicitur ii Petrus ii: Melius erat non cognoscere. | |
(99vb-120va) | Commentarius ad Magnificat. 1 ![]() | : |
99vb | Tit.: (rot) Nota commentum super Magnificat, dicta Bernhardi Ad locum unde fluunt flumina, revertuntur, ut iterum fluunt (!). Ecclesiasti i. Sicut sunt flumina ... — ... (120va) et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis. | |
(120va-128vb) | Stella clericorum. 1 ![]() | |
120va | Quasi stella matutina in medio nebulae, id est peccatorum proprietates huius stellae matutinae possunt referri ... — ... (128vb) mirabiliter acquirunt aeternam damnationem. | |
(128vb-130ra) | Exhortatio ad presbyteros (Ed.: PL 5, 163-168 [online]). 1 ![]() | : |
128vb | Presbyteri et sacerdotes domini, cooperatores nostri ordinis estis. Nos vitae duodecim apostolorum ... — ... (130ra) bonis operibus adimplere studeatis quod ipse praestare dignetur qui vivis, etc. | |
(130v) | Leer. | |
(131ra-149vb) | Tractatus (seu Speculum) de corpore Christi (Parallelüberlieferung in CCl 784, 41vb-51vb; CCl 817, 33ra-53vb; CCl 940, 131r-163r). 1 ![]() | |
131ra | Ezechielis in visione dei qui universum ecclesiae statum futurum praevidit ... — ... (149vb) de miseria et luctu ad gaudium dono, scilicet vitam aeternam. Amen. Amen. | |
(150ra-190vb) | Commentarius ad summam Raimundi de Pennaforte (I). 1 ![]() | |
150ra | Aristoteles scribit in decimo Politicae: Anima est nobilior particula quam sit corpus. Licet ista propositio de se sit clara et manifesta, potest tamen ad praesens ... — ... (190vb) quia illa sublevatur per gratiam Christi. Similiter mulier paupercula (potest comedere)... Nota: Superfluum quaere in fine secundi sexterni ubi tu vidis illum signum, scilicet # illud. | |
(191r-204v) | Postillae in Vetus et Novum Testamentum (Kaeppeli 3089. RB 5756,1). Cant. cant. 6,8-8,14. 1 ![]() | : |
191r | ... communicatio Tullius: His igitur utendum arbitror, ut cum emendati mores sunt ... — ... (204v) sanctus, sanctus, sanctus, qui vivit et regnat in aeternitate perfecta, in saecula saeculorum. Amen. (SCHLUSSSCHRIFT, Datierung, Schreibername) Expliciunt dicta super cantica bona et optima valde. Vitam scribentis benedic deus atque legentis. (rot) Anno domini m°ccc° lxxvii in vigilia cene per manus Berchtoldi. |