Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=7789 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 208
THEOLOGISCHE SAMMELHANDSCHRIFT
Olim: II 3 F 5    Papier   244 Bl.   305×211   Tirol (?), 1. Hälfte 15. Jh. (um 1430)   
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?)
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
 Wasserzeichen:  Metadaten  |  Vorschau Bilder  |  Einzelbilder: fol. 1, 6, 7, 16, 87, 88, 99, 100, 132, 133, 184, 185, 235, 236.
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 3, 42-46 (online).
Lagen: VII14 + 18.VI230 + VII244. Kustoden, Lagenreklamanten.
Schrift:
Schriftraum: 215/225 × 140/145    Spaltenzahl: 2    Zeilenzahl: 37-44   
Schriftart: Bastarda
mehrere Hände
Ausstattung: Rubriziert   

Hs. enthält 2 Fragmente
VDS, HDSVDS, HDS   Pergament   14. Jh.
Jeweils drei Fragmente
Schrift:
Schriftraum: 128/135 × 107    Zeilenzahl: 27-29   
Schriftart: Notula
FälzeFälze   Pergament   
Schrift:
Schriftart: Textualis formata (Textura)

Einband: Stams (?)     15. Jh.     Gotisch     Streicheisenlinien        
Abdrücke von je fünf runden Beschlägen. Reste zweier Langriemenschließen. Kapitale mit rot gefärbtem Zwirn umstochen.


Provenienz nicht sicher bestimmbar. Für Stams spräche das Titelschild am Rücken. Bl. 1rb zwei Besitzvermerke: Conradus Seufridus de Petenis (Pettau?); Conradus Seicz Muller (Seitz in Slowenien). Getilgte alte Signatur der ULB Tirol am Spiegel des VD. Am Rücken noch Rest einer Bleistiftsignatur erkennbar: E XVI (?). Diese Bleistiftsignaturen sind öfter am Rücken von Stamser Handschriften erhalten und entsprechen tw. den Signaturen im untersten Rückenfeld. Vielleicht der im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 1001) unter der Signatur E 16 eingetragen Handschrift "Thomae S. Jaobi de Vorag. De Sacramento et Sermones" entsprechend. Seit 1808 an der ULB Tirol.
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift (?) , bis 1808, E 16 (?)

Corrigendum zum gedruckten Katalogband 3:

S. 42: Schlagzeile: 244 Bl.

Datierung nach Wasserzeichenbefund: um 1430



Bearbeitung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol; Katalogbeschreibung: Gabriela Kompatscher, Sieglinde Sepp 1999
Digitalisierung und Dateneingabe: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol: Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital // Wasserzeichen: Maria Stieglecker, Juli 2017

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 3", "Schneyer", "RB", "Hain", "Bloomfield", "Schulte GQ II", "Copinger", "Kaeppeli", "Zumkeller", "Glorieux RT", "Hohmann"
alle Initien
(VDS, HDS) Grammatikalischer Text, Fragm.
(VDS, HDS) Anleitungen zur Herstellung von Texten, Fragm.
(1r) Beichte (confessio): Beichtzettelformular (Parallelüberlieferung: Augsburg, Staats- und Stadtbibliothek, Cod. 2° 438, 279vb).
   1
1r Noverint universi quos nosse fuerit opportunum quod lator ... — ... vel ad sepultum respicitis.
(1r) Beichte (confessio): Notiz über die Beichte.
   1
1r Tit.: Nota de confessione
Confitemini alter utrum peccata vestra (Iac. 5,16) ... — ... quod vult recipere peccatorem.
(1r) Augustinus (?) Zitat (zur Beichte).
   1
1r Augustinus: Malum est peccare, peius perseverare in peccatis pessimum de peccatis desperare.
(1va-3ra) Predigt (Sermo) in parasceve.
   1
1va Memento mei domine dum veneris in regnum tuum dixit illi Iesus: Amen dico tibi hodie mecum eris in paradiso. Lucae 23 (42-43). Introduxit breviter beatus Lucas evangelista primo latronem humiliter postulantem ... — ... in quam visionem habebitis aeternam gloriam ad quam nos perducat et cetera.
(3rb-5va) Iohannes de Sancto Geminiano OP Quadragesimale, series 1, Sermo in vigilia paschatis (Schneyer 3, 471, Nr. 243).
   1
3rb Mortui enim estis et vita vestra abscondita est cum Christo in gloria. Coll. 3 (3). Hodie deplorat et repraesentat ecclesia Christum mortuum et sepultum ... — ... remunerandos scilicet in gloriam paradisi ad quam et cetera.
(5va-9va) Predigt (Sermo) in parasceve (Parallelüberlieferung: Soest, Stadtbibl., Cod. 31/32, 95r).
   1
5va Descendit primum in inferiores partes terrae. Ephe. 4 (9). Quando dominus noster Iesus Christus nostrae redemptionis opere in cruce ... — ... et illos alios scilicet damnatos in aeternis miseriis et tenebris finaliter dereliquit. Rogemus dominum et cetera.
(9va-11va) Iohannes Molitor OSB (?)Visibilis demonstratio vitae Christi (Stegmüller RB Nr. 4815. Parallelüberlieferung z.B. Einsiedeln, Stiftsbibl., Cod. 225 [335], 137-140).
   1
9va Tit.: Incipit registrum historiarum evangelistarum.
Dicendum est quod secundum Remigium et Gerardum et secundum Augustinum Christus natus est de virgine Maria in Bethlehem Iuda ... — ... ac passionem exprimunt et ascensione regulariter ordinante commemorant Deo gratias.
(11va-13va) Iacobus de Voragine Sermo de sancta trinitate (Schneyer 3, 227, Nr. 84).
(13va-b) Ps. Bernardus Claravallensis (?)Interrogationes de serviendo Deo (Parallelüberlieferung z.B. Basel, UB, Cod. B X 22, 92v, Graz, UB, Cod. 1133, 2r).
   1
13va Tit.: Haec est interrogatio Sancti Bernhardi facta ad V monachos quos videlicet quomodo fidelius servitur Deo.
Primus respondit: Odivi mundum. 2us respondit 2us respondit (!): Passus fui semper ... — ... ad quintum: Qui passionem Christi non obliviscitur Deus eius servus est.
(13vb-14rb) Traktat über das Wesen des Menschen.
   1
13vb Tit.: Notabile de statu hominis.
Nota quidquid homo extra Deum quaerit quod hoc non invenit ... — ... omnia quae praecepta sunt vobis dicite servi inutiles sumus et cetera.
(14rb-14vb) Predigt (Sermo) in annuntiatione BMV.
   1
14rb Ave Maria gratia plena tecum. Lucae primo (28). Nota sex sunt fructus verba salvatione et hi figurari possunt per sex generationibus Salomonis ... — ... O inclita mater et vera (?) cum filio tuo benedicas nobis in morte per dignam communionem corporis filii tui exhibendo. Rogemus.
(15ra-23rb) Stella clericorum (Drucke: Hain 15060-15080, Cop. 5632-5269. - Bloomfield Nr. 4293 und 4435. Parallelüberlieferung: Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 59, 251ra-255rb und Cod. 71, 216ra-221rb).
   1
15ra Expl.   ... et cum sanctis et aulis tuis confiteatur nomini sancto tuo et gloriemur in laude tua in aeternum. Amen. Explicit Stella clericorum.
(23va-121vb) Thomas de Chobham Summa de paenitentia (Drucke: Hain 13153 und 13154. Thomae de Chobham, Summa confessorum, ed. F. Broomfield [Analecta mediaevalia Namurcensia 25]. Louvain 1968, 583-595. - Bloomfield Nr. 1145. Schulte GQ II 528. - Parallelüberlieferung z.B. Basel, UB, Cod. B X 1,1-99 und Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 569, 288ra).
   1
23va Tit.: Incipit Summa paenitentiae sancti Thomae de Aquino.
(122ra-123vb) Henricus de Frimaria senior OESASSermo in die paschae (Schneyer 2, 662, Nr. 318).
   1
122ra Expl.   ... et in ea facit omnia bona secum afferens paradisum voluptatis quod et nobis praestare dignetur et cetera.
(124ra-188rb) Iacobus de Voragine Sermones de sanctis, pars hiemalis (Copinger 6548, 6550, 6552 etc. - Schneyer 3, 246-270. Kaeppeli Nr. 2155 mit Nennung der Hs.).
   5
131vb Ego sum via veritas et vita. Io 10 (recte: 14,6). Ad interrogationem Thomae quando dicit ei dominus... (Schneyer Nr. 309)
147va Ecce docuisti plurimos et manus fessas roborasti vacillantes confirmaverunt sermones tui et cetera. Iob 4 (3). Verba ista exponari possunt de sancto Sebastiano... (Schneyer Nr. 358)
155va Accepit eum in ulnas suas et benedixit Deum et dixit nunc dimittis et cetera (Luc. 2,28). In verbis istis 4 notantur: Primo sit accipiens, 2 quod accipiat salutem ... — ... plus diligit Deum quem solertius offendere cavet.
173rb Mihi autem absit gloriari nisi in cruce domini nostri Iesu Christi per quem mihi mundus crucifixus est et ego mundus. Gal. 6 (14). Sic si dicat apostolus gloriantur... (Schneyer Nr. 534 [!])
174ra Erit magnus coram domino. Luc. 1 (15). [..] assumptum et ipsius angeli beati Iohannis nativitatem et vitae eminentiam pronuntiavit ... — ... incipiunt dies crescere circa nativitatem domini crescere. Rogemus Christum (Schneyer Nr. 636 [?])
(188va-230vb) Aegidius Romanus Sermones de corpore Christi (Zumkeller Nr. 14. Gedruckt unter den Werken des Thomas de Aquino: De sacramento corporis domini, ed. Thomas de Aquino, Opera omnia XXVIII. Paris 1875, 183-241, Opusculum Nr. 51. - Glorieux RT Nr. 6cr, 305bx, 349n. Schneyer 5, 608-612, Nr. 412-444. Überliefert auch unter den Werken des Albertus Magnus und des Bonaventura).
   3
188va Tit.: Incipiunt 32 sermones de corpore Christi beati Thomae de Aquino ordinis fratrum praedicatorum.
Modus procedendi in sermones de sancto corporis (!) domini ... — ... ad informandam vitam et devotionem excitandam.
188vb Tit.: De tituli sermonum tribus causis institutionis corporis Christi.
Titulus sermonum de tribus causis institutionis sancti corporis Christi ... — ... 33us (!) de triplici potu sanguinis Christi.
230vb Expl.   ... Schlussschrift: Expliciunt 32 sermones de sancto corporis (!) Christi compilati per reverendam et beatum doctorem Thomam de Aquino et cetera. et finis.
(231ra-b) Drei Miracula über die Eucharistie (Miracula de corpore Christi).
   3
231ra Tit.: Miraculum de corpore Christi.
Erat quaedam mulier quae corpus Christi a sacerdote recepit et in ore retinuit ... — ... Mulierem illam incluso[...] concluserunt ibi per misericordiam laudabilem peregit et vitam in Christo finivit.
231ra Tit.: Aliud.
Mulier quaedam multum [] nephandam sortilegiis et in incantationibus fidem credulam adhibebat ... — ... malum quod fecerat Deo et hominibus [...] dabitur.
231ra Tit.: Aliud.
Rusticus quidam apud quandam villam habuit pomerium fructiferum ... — ... mulier cunctis audientibus malum quod fecerat est confessa dignam agens paenitentiam. Rogemus.
(Parallelüberlieferung: Fulda, Landesbibl., Aa 112, 207vb)
(231va-b) Iacobus de Voragine Sermo de dedicatione ecclesiae (Schneyer 3, 265, Nr. 596).
   1
231va Expl.   ... ut ipse has vias ambulet et cum ipso regnum in eternum. Rogemus.
(232ra-236va) Matthias de Legnitz (?)Sermo in dnca 3. post pascha (Vgl. H. Franz, Mathias von Liegnitz ... Katholik 78 = NF 17 [1898/I] 1ff. Schneyer 6, 550, Nr. 49. - Parallelüberlieferung z.B. Basel, UB, Cod. B VIII 19, 133ra [anonym], Graz, UB, Cod. 1093, 193r).
(236va-241rb) Matthias de Legnitz (?)Sermo in dnca 1. adventus (Parallelüberlieferung z.B. St. Florian, Stiftsbibl., Cod. 314; München, BSB, Clm 17636, 2vb, dort Matthias de Legnitz zugeschrieben).
   1
236va Scientes quia hora est Ad Ro. 13. c. (11). Hic commendat caritatem eo quod per ipsam est opportunitas bene operandi ... — ... Qui humiliter Deum ad se trahit ad finem mansurum. Quod nobis concedat Deus et cetera.
(241rb-244vb) Matthias de Legnitz (?)Sermo de IV peccatis clamantibus (Hohmann 414, Nr. 171 [Henricus de Langenstein]. - Parallelüberlieferung z.B. München, BSB, Clm 14648, 264r, dort Matthias de Legnitz zugewiesen, und Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 439, 268ra).
   1
241rb Qui gladio occiderit gladio peribit. Mat. 28 (recte 26,52). Sciendum quod 4 sunt peccata clamantia ad Deum cottidie pro vindicta ... — ... adulterii malum. Rogemus ergo dominum.