![]() |
Permalink: https://manuscripta.at/?ID=7811 |
![]() | Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier. |
Lagen: 17.VI202(204) + (VI-2)212(214) | |
Schrift: | |
Schriftraum: 230/240 × 140/155 Spaltenzahl: 2 Zeilenzahl: 48-57 | |
Schreiber: Iohannes Seratoris – Schriftart: Bastarda cursiva Von Bleistiftlinien gerahmt. Schreiber: Iohannes Serator de oppido Füssen, tunc temporis plebanus in Berenbüren (Bl. 145rb, 166rb, 167ra, 207ra), auch als Iohannes Schlosser (Bl. 194rb), s. MBK III/1 79-80. Datiert 1466 (Bl. 166rb, 167ra, 194rb und 194vb) bzw. 1467 (Bl. 145rb, 207ra). Am Rand Unterteilungen der einzelnen Sermones mit Großbuchstaben. | |
Ausstattung: Rubriziert |
Einband: Süddeutschland 15. Jh. Gotisch Schmucklos Kettenbuch |
Bräunliches Wildleder über Holz. Lederbezug am VD völlig, am HD etwa zur Hälfte entfernt. Keine Verzierung feststellbar. Spuren von je fünf Beschlägen und von zwei Langriemen-Leder-Metall-Schließen. Am HD oben Bohrloch (Kettenbuch). Kanten abgeschrägt. Rücken: erneuerter hellbrauner Lederüberzug. Drei Doppelbünde. Kapitale mit naturfarbenden Zwirn umstochen, oben mit Leder überzogen. Spiegel des VD und HD mir Papier beklebt. HD leer, am VD Notizen. |
Die Handschrift wurde zwischen 1466 und 1467 wohl Bernbeuren von dem aus Füssen stammenden und in Bernbeuren als "viceplebanus" bzw. "plebanus" wirkenden Iohannes Serator (Schlosser) geschrieben und wohl auch in diesem Umkreis gebunden. Zu Iohannes Serator siehe P. Ruf, Bistum Augsburg (Mittelalterliche Bibliothekskataloge 3, 1). München 1932, 79. Wie die Handschrift nach Stams kam, ist nicht eindeutig geklärt. Im Album Stamsense ist unter Nr. 320 ein Quintinus Serator (vixit 1499) nachweisbar. Es ist nicht auszuschließen, dass dieser mit dem Schreiber iohannes Serator in verwandtschaftliche Verbindung gebracht werden kann und dass die Handschrift über ihn nach Stams kam. Im Stamser Katalog (Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 1001) unter der Signatur I 7 als "Johannis Seratoris de Füßen Sermones 1462 (!)" verzeichnet. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der ULB Tirol übergeben. Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift ![]() ![]() |
--------------- Addenda/Corrigenda bitte melden! ---------------
(VDS) | Über verschiedene Arten der Weissagung. 1 ![]() |
VDS | Prima fit in igne et dicitur pyromantia a pyr quod est ignis et mantia divinatio ... — ... et eorum fautores. |
(VDS) | Über sechs Arten von Träumen. 1 ![]() |
VDS | Aut ventris implectione seu plenitudine aut ventris exinanitione aut daemonis illusione aut Dei revelatione aut cogitatione praecedenti ... |
([1]r-[1]v) | Leer. |
(1ra-152v) | Sermones de sanctis et de communi sanctorum (Schneyer 8, 780-785. - Vgl. Schneyer, Wegweiser 213). Darunter verschiedene Miraculs s. Hugonis Lincolniensis und ein Sermo des Iordanus de Quedlinburg. |
(6ra) | Beginn eines Sermo in deutscher Übersetzung. 1 ![]() |
6ra | Wer ist die da uff gat von der wüstin und fliessende ist von wollust ... |
(9ra-11ra) | Predigt (Sermo) 3 Rg 11,37 (de assumptione BMV). 1 ![]() |
9ra | Regina Saba vide supra (3 Reg. 11,37). Tertio regina nostra ingressa est Ierusalem caelestem cum divitiis virtutum |
(16va) | Predigt (Sermo) Io 15,12 (de s. Bartholomaeo). 1 ![]() |
16va | Hoc est praeceptum meum ut diligatis invicem. Ioh. 15 (12). Et in evangelio hodierno secundum quod in ordine legitur. Fratres dilectissimi, in dilectione Dei et proximi tota salus nostra dependet |
(31rb) | Praeambulum de sancto Matthaeo. 1 ![]() |
31rb | Item notandum quod in beato Matthaeo quattuor desiderantur: Primum est obedientiae velocitas |
(38ra-b) | Sermo de s. Michaele (Schneyer 1, 744, Nr. 353, vgl. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 116, Bl. 40va). | :
(42va) | Predigt (Sermo) Mt 19,27 (de Simone et Iuda). 1 ![]() |
42va | Ecce nos reliquimus omnia et secuti sumus te (Mt. 19,27). Hoc verbum veraciter isti apostoli dicere poterant et cetera. Require in communi apostolorum et cetera. |
(60ra-61vb) | Predigt (Sermo) Sir 44,25 (de s. Hugone). 1 ![]() |
60ra | Benedictionem omnium gentium dedit illi dominus. Eccli. 45 (recte 44,25). Et in epistola hodierna. Confratres mei carissimi, verba proposita satis convenientia ad litteram in beato pontifice Hugone patre nostro cuius festum hodie sollemniter colimus, videntur esse impleta |
(61vb-62vb) | Predigt (Sermo) Sir 45,3 (de s. Hugone). 1 ![]() |
61vb | Magnificavit eum in conspectu regum. Eccli. 45 (3). Et in epistola hodierna. Confratres carissimi, verba proposita non inconvenienter ad laudem et praeconium beati Hugonis pontificis patris nostri, cuius festum hodie sollemniter colimus, assumi possunt |
(62vb-66va) | Miracula s. Hugonis Lincolnensis, Exzerpte (= Auszug aus der Vita contracta) (Vgl. PL 153, 943-1124. - BHL 4019). 11 ![]() |
62vb | Beatus Hugo, pater noster, post ingressum ordinis tanta ei carnis temptatio gehennalibus interim tradi poenis tam ingens |
63ra | Contigit quadam vice regem Angliae cum suis mare pertransire. Et ecce |
63ra | Nunc recensendum est ad memoriam tanti pontificis quam fortiter egerit in superborum praesumptionibus coercendis |
63va | Diaconus nomine Richardus de Wawra militem quendam vocabuli regni Baldum de argento super crimen impendebat |
63vb | Adulescentula quaedam cuiusdam cuius (?) filia quodam iuveni causam |
63vb | Comes quidam de Lichtense dictus gravi columnia pulsabat virum Dei pro villa quadam quam nitebatur auferre sibi |
64ra | Tempore quodam beatus Hugo necesse habuit transire ad regem mane igitur quadam domina dare per villam quandam iter agebat |
64rb | Vice quadam venit ad beatum Hugonem decanus quidam dicens: Domine episcope, in decanatu meo est mulier quaedam quae spiritum videtur habere |
65ra | Quodam tempore vir Dei rogatus a quibusdam religiosis, ut apud eos sacros ordines celebraret |
65rb | Viro Dei fuerant transmissae a quibusdam religiosis venerabiles reliquiae videlicet Deus (! wohl digitus) unus sancti Benedicti |
65va | Anno domino millesimo ducentesimo sexto octavorum beati Martini episcopi post solis occasum veri solis imitator |
(86ra-vb) | Predigt (Sermo) Io 15,14 (de s. apostolis). 1 ![]() |
86ra | Vos amici mei estis vel venite ad me omnes qui laboratis et onorati estis et ego reficiam vos (Ioh. 15,14 u. Matth. 11,28). In isto sermone narrabo in qua de labore et eorum tribulatione et de ipsorum a Deo consolatione |
(136rb-137ra) | Predigt (Sermo) Mt 13,45 (de una virgine). 1 ![]() |
136rb | Simile est regnum caelorum homini quaerenti bona margarita (!) inventa autem una pretiosa margarita dedit omnia sua et comparavit eam. Mt. 13 (45 u. 46). Haec sacratissima virgo, cuius festum hodie colimus, in verbis propositis a tribus commendatur, primo ex studio quaerendi |
(137ra-138vb) | Predigt (Sermo) II Cor 11,2 (de una virgine). 1 ![]() |
137rb | Despondi enim vos uni viro virginem castam exhibere Christo. 2 Cor. 11 (2). Digne inquit, ut ait Bernardus, Deo spirituali matrimonio copulatur, qui eius dilectionis intuitu virorum conubia |
(138vb-139rb) | Predigt (Sermo) Cor 7 (?) (exhortatio ad virgines). 1 ![]() |
138vb | Virgines sunt admonendo (!) eo modo quo apostolus eas monet Cor. 7 (?) ubi ait de virginibus autem: Praeceptum non habeo consilium autem dotam |
(139rb-140rb) | Predigt (Sermo) Sir 7,40 (de novissimis). 1 ![]() |
139rb | Memorare novissima tua et in aeternum non peccabis. Eccli. V (recte: 7,40). Quia secundum communem sanctorum sententiam memoria mentis est medicina peccati |
(140rb-141ra) | Predigt (Sermo) Sir 7,40 (de novissimis). 1 ![]() |
140rb | Memorare novissima tua et cetera. Vide supra (Eccli. 7,40). 2° spiritus sanctus in verbis propositis exprimit suae exhortationis perspicuam rogationem |
(141ra-142rb) | Sermo in festo s. Pauli eremitae (Schneyer 3, 846, Nr. 389). | :
(142rb-144ra) | Predigt (Sermo) Sir 7,19 und 1,15 (de humilitate). 1 ![]() |
142rb | Humilia valde spiritum tuum. Eccli. 7 (19). Enim initium omnis peccati est superbia, ut dicitur Eccli. 1 (15), sic initium nostrae reparationis videtur esse humilitas |
(144ra-145rb) | Sermo de humilitate. 1 ![]() |
144ra | Septimo videndum est de speciebus humilitatis, quibus veri sancti gradatim proficiunt |
(145v-152v) | Alphabetisches Themenregister zu den vorangehenden Sermones. |
(153r-154v) | Leer. |
(155ra-164ra) | De septem generibus hominum qui Deum non colunt (= De decem praeceptis) (Drucke: Hain 10400 f. - Glorieux RT Nr. 345am [Nicolaus de Lyra: Praeceptorium decalogi]). 1 ![]() |
155ra | Audi Israel praecepta domini: Dominus tuus unus est (vgl. Deut. 4,1). Sunt autem septem genera hominum, qui Deum non colunt, sed idola vana adorat (!). Primum genus est de quibus ait Augustinus |
(164ra-166rb) | Liber de poenitentia Adae = Vita Adae et Evae expulsorum de paradiso = Poenitentiale Adae (Ed.: W. Meyer, Vita Adae et Evae. Abhandlungen der philosophisch-philologischen Klasse der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften 14,3 [1878] 187-250, Ed. 221-244. - Bloomfield Nr. 1101). |
(166v) | Leer. |
(167ra-185ra) | Summa in foro paenitentiali (Bloomfield Nr. 2624 und 2625. Zur Überlieferung s. Pierre Michaud-Quantin, Sommes de casuistique et manuels de confession au moyen âge [XII - XVI siècles] [Analecta mediaevalia Namurcensia 13]. Louvain 1962; Pierre Michaud-Quantin, La 'Summula in foro poenitentiali' attribuée à Bérenger Frédol. Studia Gratiana 11 [1967] 145-167). | :
(185ra-vb) | De benedictione aurae (Zum Verfasser vgl. Franz, Benediktionen Bd. 2, 106-109). 1 ![]() | :
185ra | In quibusdam partibus consuevit fieri seu magis perverse quod a festo corporis Christi |
(185vb-194vb) | Summa de paenitentia (Ed. J. Lindeboom, Een Middeleeuwsch Handschrift over de Biecht. Nederlandsch Archief voor Kerkgeschiedenis N. S. 15 [1919] 180-219. - Bloomfield Nr. 4919 und 4866. Kuttner 412. Kaeppeli 3184. H. Weisweiler, Handschriftliches zur Summa de penitentia des Magister Paulus von St. Nikolaus. Scholastik 5 [1930] 526). | :
(194rb-vb) | Alphabetisches Register zur Summa poenitentiae. |
(195ra-200ra) | Sermones de s. Catharina (Schneyer 3, 858, Nr. 517-520). | :
(199va-200ra) | Sermones de sanctis et de festis. Sermo de s. Catharina (Schneyer 3, 265, Nr. 591 = Iordanus de Quedlinburg Nr. 520). | :
(200ra-201va) | Sermo de s. Elisabetha (Schneyer 3, 858, Nr. 513). | :
(201va-205ra) | Sermo de animabus (Madre 332 [Ps.-Nicolaus de Dinkelsbühl]). 1 ![]() | :
201va | Miseremini mei miseremini mei saltem vos amici mei. Scribitur Iob. 19 (21). In his verbis tangit (!) magnum desiderium quod habet unaquaeque anima |
(205ra-207ra) | Über die Seelen im Fegefeuer. 1 ![]() |
205ra | Quaeritur circa animas in purgatorio existentes ubi purgantes. Sciendum quod purgant |
(207rb-208ra) | Predigt (Sermo) Ios 3,7 (de novo sacerdote) (Schneyer 9, 535, Nr. 62). |
(208rb-vb) | Predigt (Sermo) I Cor 3,17 (in dedicatione ecclesiae). 1 ![]() |
208rb | Templum Dei sanctum est quod estis vos (1 Cor. 3,17). Dilectissimi, hodie nobis redeunt colenda festa in quibus |
(208vb-210ra) | Predigt (Sermo) I Cor 3,17 (in dedicatione ecclesiae). 1 ![]() |
208vb | Templum Dei sanctum est (1 Cor. 3,17). Dilectissimi, si desideramus fieri participes solemnitatis |
(210v-211r) | Leer. |
(211v) | Beichtformel (Bloomfield Nr. 1890 [?].). 1 ![]() |
211v | Domine pater spiritualis ego peccator confiteor Deo, beatae Mariae virgini et omnibus sanctis et vobis qui estis loco Dei, quod ego peccavi |
(212r) | Beichtformel. 1 ![]() |
212r | Peccavi etiam decem mandata transgrediendo. Contra primum peccavi idola adorando |
(212r) | Notiz über die Anklage. |
(212r) | Notiz: Vergleich der Tunica Christi mit der Kirche. |
(212r) | Notiz über die Unbesiegbarkeit der Kirche. |
(212v) | Bücherliste (Ed. MBK III/1, 79-80). | :