Beschreibung ausdrucken  Permalink: https://manuscripta.at/?ID=7922 
Innsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (ULBT), Cod. 341
IACOBUS DE VORAGINE. SERMONES DIVERSI
Olim: II 1 E 6    Pergament und Papier   IV, 93 Bl.   182/184×130135   Stams (?), 14. Jh.
Provenienz/Letztbesitzer: Stams, Zisterzienserstift
Die folgenden Daten sind Auszüge aus dem gedruckten Katalog der Handschriften der Universitäts- und Landesbibliothek Tirol in Innsbruck. Diese Daten, insbesondere die Bibliographie, werden in manuscripta.at laufend korrigiert und ergänzt. Addenda und Corrigenda zum gedruckten Register finden Sie hier.

 Volldigitalisat
Wissenschaftliche Beschreibung: Kat. Innsbruck 4, 176-183 (online).
Vorsatzblätter Papier ohne Wasserzeichen, mit einem Pergamentfalz in der Mitte, sonst Pergament. Am Anfang der zweiten Lage ein Blatt hinzugefügt. Bl. 49-59 herausgerissen, Bl. 90-93 herausgeschnitten, vermutlich ohne Textverlust (Tabula auf Bl. Ira-IIra enthält keine Hinweise auf diese Blätter). Drei Doppelblätter aus der Mitte der letzten Lage ohne Textverlust herausgeschnitten. Das Gegenblatt des ersten Blattes der letzten Lage als Spiegel am HD eingeklebt. Bl. Ir-IVr moderne Foliierung in arabischen Ziffern. Bl. 1-107 alte Foliierung in arabischen Ziffern am oberen Rand der Rectoseite.
Lagen: III (Vorsatzblätter) + (VI+1)11 + 3.VI47 + (VI-11)48 + 2.IV75(64) + V85(74) + (IV-4)89(78) + VI105(90) + (V-7)108(93)
Schrift:
Schriftraum: 128/140 × 90/112    Zeilenzahl: 32-47   
Schriftart: Textualis
Textualis und Textualis cursiva von mehreren Händen: 1) VDS, IIIr-IVv, HDS; 2) Ira-IIra; HDS; 3) 1-63, 106vb-107rb; 4) 64-71r; 5) 71r-75r; 6) 76r-89va; 7) 94va-105vb; 8) 106r.
Ausstattung: Illuminiert   Rubriziert   Fleuronnéeinitiale(n)   

Einband: Stams (?)     14. Jh.     Gotisch     Schmucklos        
Naturfarbendes, nachgedunkeltes Schweinsleder über Holz. Zwei Leder-Metall-Langriemenschließen. Am HD oben Spuren eines Titelschildchens. Rücken: drei Doppelbünde. Später, wie in Stams üblich mit weißem Schweinsleder überzogen; oben in schwarzer Farbe verkehrt angebrachte Stamser Signatur R 6. Kapitale mit naturfarbendem Zwirn umstochen. Spiegel des VD: zwei Pergamentstreifen. Spiegel des HD: ein Pergamentblatt. Beide beschriftet.


Nicht feststellbar, ob sich eine von den mehreren Eintragungen "Sermones de sanctis" bzw. "Sermones diversi" im Stamser Katalog von 1341 auf Cod. 341 bezieht. Eintragung Sermones de sanctis von der Hand Anton Roschmanns auf Bl. 1r. Im Roschmann-Katalog von 1739 (Innsbruck, TLMF, Dip. 1089/VI) und im Stamser Übergabekatalog (Innsbruck, ULBT, Cod. 1001) eingetragen unter der Signatur R 6. 1808 anlässlich der vorübergehenden Aufhebung des Klosters Stams der UB übergeben. Ausradierte Signatur der ULB Tirol II [...] 6 auf Bl. Ir.
Vorbesitzer: Stams, Zisterzienserstift , bis 1808, R 6
Bearbeitung: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol; Katalogbeschreibung: Lav Šubarić 2005
Digitalisierung und Dateneingabe: Universitäts- und Landesbibliothek Tirol: Projekt Libri Stamsenses 2023-2024 - Kulturerbe digital

---------------   Addenda/Corrigenda bitte melden!    ---------------

"Kat. Innsbruck 4", "Walther, Initia", "Copinger", "Schneyer", "Kaeppeli", "Zumkeller", "Hohmann", "Bloomfield", "Walther, Proverbia"
alle Initien
(VDS) Sterbegebet, an verschiedene Heilige gerichtet.
   1
VDS Nota Maximianus Malchus Martianus Dyonisius Iohannes Serapion Constantinus Vos omnes rogamus per merita vestra ut hic famulus N. dormire valeat per dominum nostrum Iesum Christum...
(VDS) Dorothea, hl. (Walther, Initia 9069). Sechs Verse über die Wunderwirkung eines Dorotheenbildnisses.
   1
VDS In quacumque domo nomen fuerit vel imago...
(VDS) Seneca, L. Annaeus Zitate.
   1
VDS Cum illis conversare qui te meliorem facturi sunt...
(VDS) Notiz.
   1
VDS Domi ne esto securus quoniam inimici tui suaviter civitatem intrabunt et domui subicientur.
(VDS) Verse.
   1
VDS Nulla cloacis sunt in opacis foedera pacis. Scit bene macis dicere bacis mat sine stacis.
(Ira-IIra) Tabula. Berücksichtigt Blätter 1-107.
(IIrb-IIv) Leer.
(IIIr-IIIv) Bernardus Claravallensis Zitate.
   2
IIIr Bernardus de diligendo Deum. Causa diligendi Deum...
IIIv O utinam dolor sic cottidie inhaereret visceribus meis...
(IIIr) Notiz.
   1
IIIr Capitulum est res incorporea ...
(IIIv) Seneca, L. Annaeus Ad Lucilium 12, 10 (Zitat).
(IIIv) Bonaventura Breviloquium (Zitat).
(IIIv) Augustinus Epist. 214 (Zitat).
(IIIv) Caesarius Arelatensis Sermo 78 (Zitat).
(IVr) Diagramme. Begriffsdiagramme zu verschiedenen aszet. Themenbereichen.
(IVr) Aristoteles zugeschriebenes Zitat.
   1
IVr Cave et percave ab homine infortunato et diminuto in aliquo suo membro sicut cavendum est tibi ab inimico...
(IVv) Augustinus Homilia 26 (Zitat).
   1
IVv Interrogo vos fratres et sorores dicite mihi quid vobis plus esse videtur verbum Dei quam corpus Christi. Si vultis verum respondere ...
(IVv) Notiz.
   1
IVv Duo magistri disputabant cuius condicio vel vita melior esset, divitis vel pauperis. Quod cum diffinire non possent ...
(IVv) Notiz.
   1
IVv Nota quod est de veritate sicut de aqua benedicta ad quam homines licet voluntarii currant, tamen statim ...
(1r-48v) Iacobus de Voragine Sermones de sanctis et de festis (Druck: Copinger 6548, 6550 u.ö. - Schneyer 3, 246-266. Kaeppeli Nr. 2155, mit Nennung dieser Handschrift).
   5
23v Tit.: De sancto Petro
Certa bonum certamen fidei apprehendendo vitam aeternam. 1. Tim. 6 (12). Verba ista possunt convenire beato Petro martyri egregio pugili fideli. In quibus ... — ... et humilitate vera habebat omnium gratiarum habundantiam plenam.
(bei Schneyer nicht angeführt, aber in verschiedenen Handschriften unter den Predigten des Iacobus de Voragine überliefert, z.B. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, Bl. 208r)
26r Tit.: In diebus rogationum. Sermo bonus.
Orate pro invicem ut salvemini. Multum enim valet deprecatio et cetera. Helias homo erat et cetera. Ia. 5 (16). Volens ecclesia fideles inducere ad orandum, isto tempore verba sancti Iacobi ... — ... irascibilis per tranquillitatem et patientiam.
(bei Schneyer nicht angeführt, aber in verschiedenen Handschriften unter den Predigten des Iacobus de Voragine überliefert, z.B. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, Bl. 117r)
28v Tit.: De sancto Barnaba apostolo.
Miserunt Barnabam usque Antiochiam et hortabat (!) omnes in proposito cordis permanere in domino quia erat vir bonus et plenus spiritu sancto et fide. Act. 11 (22). In his verbis quinque praeconia de sancto Barnaba ostenduntur ... — ... magnanimes in acquirendo, unde sequitur. Adepti sunt repromissiones.
(bei Schneyer nicht angeführt, aber in verschiedenen Handschriften unter den Predigten des Iacobus de Voragine überliefert, z.B. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, Bl. 125r)
29r Tit.: Gervasii et Prothasii Martyrum.
Iustorum animae in manu Dei sunt et non tanget illos tormentum mortis. Visi sunt oculis insipientium mori. Illi autem sunt in pace. Sap. 3 (1). Magna consolatio est sanctis viris qui habent securitatem quod sint ... — ... et totus homo beatificabitur et tunc dicere poterit: Cor meum et caro mea exultavit in Deum vivum.
(bei Schneyer nicht angeführt, aber in verschiedenen Handschriften unter den Predigten des Iacobus de Voragine überliefert, z.B. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, Bl. 126r)
30r Tit.: De sanctis Iohanne et Paulo.
Dico vobis amicis meis ne terreamini ab his qui occidunt corpus et cetera. Luc. 12 (4). Dominus noster in his verbis quemlibet primo invitat ad amorem Dei ... — ... oculi provocant. Quia impietatem summae detestantur et odiunt.
(bei Schneyer nicht angeführt, aber in verschiedenen Handschriften unter den Predigten des Iacobus de Voragine überliefert, z.B. Innsbruck, ULB Tirol, Cod. 384, Bl. 129r)
(60r-107rb) Sermones diversi. Zum Teil anonym, zum Teil von verschiedenen Autoren (ggf. mit eigenem Eintrag unten erfasst).
   32
61r Tit.: In assumtione beatae virgine.
In omnibus requiem quaesivi et cetera (Eccli. 24,11). Maria virgo gloriosa his verbis innotescit, quomodo dignitatem tanti honoris sit adepta...
63r Tit.: In assumtione beatae virginis.
Quae est ista quae progreditur quasi aurora, consurgens, pulchra ut luna, electa vel sol, terribilis ut castrorum acies ordinata. Cant. 5 (recte: 6,9). Hoc est vox trium hierarchiarum. Illi de prima id est angeli archangeli...
64r Tit.: De s. Maria virgine.
(Schneyer 9, 867, Nr. 74)
64v Tit.: De s. Maria virgine.
(De pluribus virginibus = Schneyer 9, 438, Nr. 126 bzw. De s. Agatha = Schneyer 9, 862, Nr. 24)
67r Tit.: De s. Maria virgine.
(Schneyer 8, 373, Nr. 84)
71r Domus mea domus orationis vocabitur (Matth. 21,13). Quandocumque dominus in Ierusalem ibat, statim ad templum properabat. Unde Chrisostomus Proprium est boni filii ut primum currat ad domum patris. Per hoc nos instruit ut quando ad aliquem locum... (Schneyer 8, 783, Nr. 49)
72v Tit.: De s. Iohanne evangelista.
Nunc oculus meus videt te. Iob 11 (recte: 42,5). Ista verba congrue dici possunt de sancto Iohanne evangelista, qui Christum Iesum non solum vidit...
74r Hodie mecum eris in paradiso. Luc. 23(43). Beatus Hieronymus ex dulcedine cordis sui loquens... (vgl. Schneyer 6, 418, Nr. 36)
80r Tit.: De oratione.
Nota quod bonorum hominum oratio vincit 5 invicibilia et fortissima scilicet Deum, diabolum, naturae cursum ...
82va Tit.: De animabus.
Memorare novissima tua (Eccli. 7,40). Verba sunt Salomonis. Sunt autem multa quae in memoria frequenter habere debemus...
82vb Tit.: De novem maledictionibus.
Sciendum est quod has maledictiones 9 dicet anima damnata in novissimo die...
83ra Tit.: De Iohanne baptista.
Iohannes vocabitur nomen eius et in nativitatem eius multi gaudebunt (Luc. 1,13). Id verbum hoc adimpletum est in beato Iohanne quare homines gavisi sunt in nativitatem eius...
83va Tit.: De animabus.
Ibi erit fletus et stridor dentium. Mt. (6,33). Cognitio quidem homini multum valet et utile est, quia per hoc homo...
84ra Tit.: De defunctis.
Sancta ergo et salubris cogitatio pro defunctis exorare et cetera. Mach. ultimo (12,46). Hic nota duo, scilicet suffragiorum excellentiam, id est...
84va Tit.: De confessione.
Nota quod decem genera hominum decipiuntur in confessione et damnantur et hoc significatur tam in novo quam in veteri testamento...
86vb Tit.: D eangelis.
(Schneyer 9, 859, Nr. 98)
87vb Tit.: De sancto Laurentio.
Si quis mihi ministraverit honorificabit eum pater meus. Io. (12,26). Nota quod beatus Laurentius fuit a domino honoratus...
88ra Ierusalem quotiens volui (Matth. 23,37). Congere item aliud Venite ad me omnes qui onerati. Item aliud Multi sunt vocati. Nota super illa historia Hester Assuerus interpretatur beatus ut dicit Glossa et significat Christum qui fecit convivium magnum...
88va Respice fides tua et cetera Luc. 18(42). In verbis istis duo breviter dicuntur, videlicet benignitas et efficacia fidei...
89ra Erat Iesus eiciens daemonium et illud erat mutum. Luc. 11(14) Mt. 12(22). Nota quod sic legitur in secundo sententiarum...
94va Tit.: De assumptione sanctae Mariae.
Benedictus dominus qui hodie nomen tuum magnificavit ut non recedat laus tua de ore hominum Iudit 13(24). Nos vidimus quod quando aliqua nova persona ascendit...
96ra Tit.: Sermo in assumptione vel nativitate beatae virginis.
In septima vice nubecula parva quasi vestigium hominis ascendebat in mari. 4. Regum (recte: 3. Reg. 18,44). Nos vidimus quod loqui de naturis difficile est...
97va Tit.: In nativitate beatae virginis.
Protulit terra herbam virentem et facientem semen iuxta genus suum. Gn. (1,12). Nos invenimus mundum in triplici statu. Primo in...
98va Tit.: De circumcisione.
Vocabis nomen eius Iesum. Luc. 1(31). Loquamur aliquid de hoc nomine Iesu ad laudem et gloriam salvatoris...
99vb Tit.: In nativitate domini.
Verbum caro factum est et cetera (Ioh. 1,14). In hoc quidem verbo quod factum est, id est homo, ostenditur...
101ra Tit.: In vigilia nativitatis domini.
Cum esset desponsata mater domini Iesu Maria Ioseph ante quam convenirent inventa est in utero habens de spiritu sancto. Mt. (1,18). Nos videmus quod quando post magnam guerram fit bona pax...
102ra Tit.: In nativitate domini.
Puer natus est nobis et filius datus est nobis et factus est principatus super humerum eius et vocabitur nomen eius admirabilis, consiliarius, Deus, fortis, pater futuri saeculi, princeps pacis. Ys. 7 (recte: 9,6). Multum delectantur novitates videre...
103ra Tit.: De beata Agnete.
(Schneyer 8, 312, Nr. 16)
103va Tit.: Sermo de s. cruce.
Levabit dominus signum in nationibus procul. Ys. (5,26). Vos scitis quando aliqua persancta descendit ab amico suo, quod talis discessus...
104rb Tit.: De dedicatione.
(Schneyer 8, 315, Nr. 63)
105ra Tit.: Sermo de sancto Laurentio.
Videns Moyses quod rubus ardebat et non comburebatur. Exo. (3,2). Festum hodiernum carissimi scilicet sancti Laurentii solemnius est...
106vb Tit.: De apostolis Petro et Paulo.
Dii fortes terrae vehementer elevati sunt et cetera (Ps. 46,10). Propter quod celebratur hodierna festivitas? Propter Dei glorificationem...
(60r) Peregrinus de Oppeln Sermo in annuntiatione BMV (Schneyer 4, 559, Nr. 128).
   1
60r; 66r Ave Maria gratia plena dominus tecum (Luc. 1,28). Hoc verbum salutis continet nostrae salutis exordium. In quo 4 notare possumus. I a quo fit legatio ... — ... quod cum fecisset dyabolus alta voce clamavit. Dyabolus intraret in os eius qui te hoc docuit.
(61v) Peregrinus de Oppeln Sermo in purificatione BMV (Schneyer 4, 558, Nr. 122).
   1
61v Postquam impleti sunt diese purgationis. Mc. Luc. (2,22) ... — ... licet enim avarus multa habeat non tamen eius hospicium est fertile. Et ideo misericordes mirentur ipsum suscipere Mt. Qui vos recipit me recipit.
(62v) Aldobrandinus de Cavalcantibus OP Sermo in assumptione BMV (Schneyer 1, 206, Nr. 761).
(64v) Peregrinus de Oppeln Sermo in nativitate BMV (Schneyer 4, 561, Nr. 155).
(66ra) Peregrinus de Oppeln Sermo in annuntiatione BMV (Schneyer 4, 559, Nr. 128).
(68r) Siboto OP Sermo in purificatione BMV (Schneyer 5, 412, Nr. 162).
   1
68r Ecce mitto angelum meum qui praeparabit viam ante faciem meam. Et statim veniet ad templum suum dominator, quem vos quaeritis et angelus testamenti. Malach. 3 (1). In evangelio et epistula quinque non danda occurrunt...
(69r) Siboto OP Sermo in dedicatione ecclesiae (Schneyer 5, 408, Nr. 116).
(71v) Iacobus de Voragine Sermo in dnca 3 in quadrag. (= Antonius Azaro de Parma [Schneyer 1, 309, Nr. 266] = Lucas de Bitonto [Schneyer 4, 68, Nr. 263]) (Schneyer 3, 241, Nr. 244).
(75v) Leer.
(76r) Iacobus de Voragine Sermo de adventu in generali (Schneyer 3, 221, Nr. 2; Kaeppeli 2156 mit Nennug von Cod. 341).
(77r) Iacobus de Voragine Sermo in dnca 2 post epiphan. (Schneyer 3, 221, Nr. 20-22).
(81r) Bertholdus Ratisbonensis OFM Sermo de Innocentibus (Schneyer 1, 480, Nr. 99).
   1
81r Futurum est, ut Herodes quaerat puerum ad perdendum eum. Mt. 2(13). Ecce quod fraudes non latent diabolum. Nota Herodes significat diabolum fradulentem unde versipellis interpretatur...
(85rb) De novem alienis peccatis, gekürzt (als Sermo) (Zumkeller Nr. 776 [f. 199r-210v]. Hohmann Nr. 2. Bloomfield Nr. 38).
(94r) Leer.
(106ra) Aldobrandinus de Cavalcantibus OP Sermo de s. Laurentio (= Petrus Berengarii [Schneyer 4, 615, Nr. 219]) (Schneyer 1, 175, Nr. 353).
(106va, 107va-108v) Leer.
(HDS) Eucharistie. Aufzählung derer, die von der Kommunion auszuschließen sind.
   1
HDS ] a communione Christi primo ... ... — ... Item servi et prorii non oboedientes et recognoscentes verum dominum.
(HDS) Über die Frau (Walther, Proverbia 38388).
   1
HD, Spiegel Quid est mulier? Hominis confusio. Insatiabilis bestia...
(HDS) Beichtfälle. Casus reservandi (apostolici, episcopales).
   1
HD, Spiegel Isti sunt casus qui reservantur apostolico. Primo pro clerico interfecto...
(HDS) Sechs Verse (Walther, Initia Nr. 15482).
   1
HD, Spiegel Qui facit incestum deflorans aut homicida...